Search results

1

Impietas G. Juliusza Cezara

100%

Kowalski H.

Wieki Stare i Nowe

|

2021

|

vol. 16

|

issue 21

23-40

EN

The declining years of the Republic brought many transformations and the development of new political, social and religious ideologies. Gaius Julius Caesar was indisputably one of the greatest religious “innovators” in this period. In this context, accusations of impietas against Caesar, leveled by his adversaries, are characteristic. They can be divided into several categories:-- negation of the existence of the gods: this accusation concerned Caesar’s statement during the Catilinarian trials that death brought rest rather than agony; that beyond death there was no more worry or joy. Marcus Porcius Cato accused Caesar of the lack of belief in the afterlife and in punishment after death;-- violations of the sacrosanctitas of the tribunes of the people Epidius Marullus and Caesetius Flavus, whom Caesar deprived of power;-- profanatio templi, connected with the placing of the statute of the commander (Caesar) in the quadriga on the Capitoline Hill, with the globe at Caesar’s feet, and a picture bearing the inscription “To Invincible God” (Deo invicto), which was put in the Quirinus temple;-- violatio luci: Caesar was accused of cutting down the “holy grove” near Marseille;-- contra auspicia: Caesar was accused of ignoring the observation of the sky in 59 BCE and obnuntiatio of Bibulus;-- bella impia: the main charge was that of triggering the civil war, which was explicitly called: bellum impium, scelerum, nefandum, and, furthermore, supplicationes, ovatio and triumphus were not allowed for victories;-- posthumous impietas: Caesar was commemorated by special Parentalia and supplicationes, which Cicero regarded as “inexpiabiles religiones”.

PL

Artykuł poświęcony jest oskarżeniom G. Juliusza Cezara o impietas. Zarzuty kierowane pod adresem dyktatora obejmowały: niewiarę w życie pozagrobowe i karę po śmierci, naruszenie sacrosanctitas trybunów ludowych, znieważenie świątyni Jowisza na Kapitolu, w której umieszczono posąg wodza w kwadrydze, oraz świątyni Kwirynusa, gdzie złożono portret Cezara z napisem „bogu niezwyciężonemu” (Deo invicto), a także violatio luci (wycięcie świętego gaju w okolicy Marsylii), działania contra auspicia w 59 roku p.n.e., wywołanie wojny domowej, uznawanej za bellum impium, oraz impietas pośmiertne (Parentalia i supplicationes ku czci Cezara).

2

Centurionowie Cezara: elita legionów czy kreacja literacka?

100%

Faszcza M. N.

Wieki Stare i Nowe

|

2021

|

vol. 16

|

issue 21

71-92

EN

One of the distinctive features of Caesar’s narrative about wars was the praise he bestowed on the merits of his centurions. The question arises why he promoted this category of soldiers and whether source analysis confirms the plausibility of their combat achievements. Michał Norbert Faszcza has collected and examined the relevant information contained in the extant written sources in an attempt not only to find confirmation of Caesar’s claims in the context of the growing importance of the centurions in the 1st century BCE, but also to ponder the reason for Caesar’s use this type of literary device. The centurions are a genuine symbol of Caesar’s army, and therefore this theme is of key importance for the reconstruction of the internal relations in his legions.

PL

Jedną z charakterystycznych cech narracji Cezara poświęconej toczonym przez niego wojnom jest eksponowanie zasług centurionów. Rodzi to pytanie, z jakiego powodu promował akurat tę kategorię żołnierzy i czy w świetle analizy źródłowej ich dokonania bojowe mogą zostać uznane za wiarygodne. Autor podjął próbę zestawienia informacji zawartych w zachowanych przekazach, starając się nie tylko znaleźć potwierdzenie opisów Cezara w kontekście wzrostu znaczenia centurionów w I wieku przed Chr., lecz także uzyskać odpowiedź dotyczącą możliwego powodu zastosowania tego typu zabiegu literackiego. Centurionowie uchodzą za prawdziwy symbol cezariańskiej armii, dlatego temat ten ma istotne znaczenie z punktu widzenia rekonstrukcji stosunków wewnętrznych panujących w legionach ówczesnego prokonsula.

3

Geneza i okoliczności konfliktu G. Juliusza Cezara z L. Korneliuszem Sullą

100%

Ładoń T.

Wieki Stare i Nowe

|

2021

|

vol. 16

|

issue 21

7-22

EN

The author of this article has focused on two issues. The first concerns the early activity of Gaius Julius Caesar and his position on the conflict between Lucius Cornelius Sulla and Gaius Marius. Caesar was then in close relations with the Cynno-Marian camp at the time, as evidenced by his marriage to Cornelia, daughter of Lucius Cornelius Cinna, and his appointment as a priest of Jupiter. In the second half of the article, Tomasz Ładoń analyses the conflict Sulla and Caesar after the end of the first civil war. Ładoń describes the causes and the course of this conflict and goes on to conclude that Caesar, despite his initial disagreements with Sulla, not only was not persecuted, but reached a compromise with him during the Sullan restauration in the 70s of the first century BC., which allowed him to start building his own career.

PL

Artykuł poświęcony jest wczesnemu etapowi życia G. Juliusza Cezara - jego powiązaniom rodzinnym, nominacji na kapłana Jowisza i sojuszowi z obozem cynno-mariańskim. Analizowane są w nim także okoliczności i konsekwencje sporu, do jakiego doszło między Cezarem a L. Korneliuszem Sullą w początkowym okresie dyktatury sullańskiej.

4

Edylat G. Juliusza Cezara (65 rok przed Chr.) i jego polityczne konteksty

100%

Rogosz N.

Wieki Stare i Nowe

|

2022

|

vol. 17

|

issue 22

1-27

EN

In discussing C. Iulius Caesar’s office of aedile held by him in 65 BC, the author of the present article included in his deliberations Caesar’s activity on two levels: his actions going beyond the powers of the curule aedile and the measures closely related to the duties thereof. The former ones were connected to the accusations that Caesar had taken part in the conspiracies organized at that time, whose participants aimed at seizing power in the Republic. These allegations concerned Caesar’s cooperation, also in this context, with Marcus Licinius Crassus. The latter ones, that is the activities closely related to the duties of the curule aedile, pertained to Caesar’s actions implemented within the prerogatives of these officials, that he took either independently or in cooperation with Marcus Calpurnius Bibulus, his peer at the office. Discussing both abovementioned aspects, the author analyzes the grounds of Caesar’s specific initiatives, contemplates the course of their implementation as well as their circumstances and conditions. He pays special attention to the positive and negative outcomes of his moves, presenting them both on a personal and public level.

PL

Autor artykułu omawia aktywność publiczną G. Juliusza Cezara w trakcie sprawowania przez niego urzędu edyla kurulnego w 65 roku przed Chrystusem. Swoją uwagę koncentruje nie tylko na działaniach Cezara wynikających z posiadanych przez niego wówczas uprawnień łączących się z tym stanowiskiem. Akcentuje także wykraczające poza nie posunięcia polityczne Cezara, związane z nimi intrygi oraz będące ich efektem rozgrywki, w które był on zaangażowany. Dlatego autor artykułu wiele uwagi poświęcił również politycznym powiązaniom Cezara - politykom, z którymi wówczas ściśle współpracował, oraz przeciwnikom, z którymi się wtedy na forum publicznym ścierał, a także najważniejszym ówczesnym rzymskim ugrupowaniom, czyli popularom i optymatom.

5

Oswajanie traumy? Refleksje nad sposobem opisywania śmierci żołnierzy rzymskich w Commentarii de bello Gallico

100%

Faszcza M. N.

Wieki Stare i Nowe

|

2022

|

vol. 17

|

issue 22

1-18

EN

The Roman conquest of Gaul made in 58-51 BC abounded in heavy struggles which resulted in severe losses suffered by the army of Gaius Julius Caesar. Information about the course of the war reached Rome from various sources, including the accounts of soldiers. This put Caesar in a specific situation, as the narrative he was building could have been quickly verified by others. What is more, he had to assume the probability of facing various social emotions resulting from information about military defeats or a significant number of fallen soldiers. This leads to the question of how Caesar tried to present such episodes, and whether any conclusions can be drawn about the main audiences of his Commentarii.

PL

Prowadzony w latach 58-51 przed Chr. rzymski podbój Galii obfitował w walki toczone z dużą intensywnością, których efektem były dotkliwe straty ponoszone przez armię Gajusza Juliusza Cezara. Wieści o przebiegu działań wojennych docierały do Rzymu w różnej formie, nie wyłączając relacji autorstwa żołnierzy. Stawiało to Cezara w specyficznej sytuacji, jako że budowana przez niego narracja mogła zostać szybko zweryfikowana przez innych uczestników wojny. Co więcej, musiał liczyć się z koniecznością zmierzenia się z różnorakimi emocjami społecznymi, będącymi konsekwencją docierających do Italii informacji o ponoszonych porażkach bądź znacznej liczbie poległych. Skłania to do poszukiwania odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób Cezar starał się przedstawić odbiorcom tego rodzaju epizody i czy na tej podstawie można sformułować wnioski dotyczące docelowego kręgu adresatów pisanych przez niego Commentarii.

6

Cezariańska okupacja ziem Eduów i Sekwanów w latach 58–51 p.n.e. Przebieg i strategie oporu

80%

Faszcza M.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2022

|

vol. XXIII (LXXIV)

|

issue 4(282)

46-66

EN

During the conquest of Gaul between 58–51 B.C., Gaius Julius Caesar tried to describe his relationship with the Aedui and the Sequani as friendly, presenting both peoples as staunch allies of the Roman Republic. In fact, as early as 58 B.C. an increase in anti-Roman sentiment could be observed, exacerbated by Caesar’s treatment of his allies as a source of military reinforcements and supplies for subsequent campaigns. This resulted in Aeduan and Sequanian territory actually being occupied by Roman forces. Both tribes used diff erent strategies of resistance: from sabotaging Caesar’s orders and avoiding combat, to engaging in open confrontation. After 54 B.C. Dumnorix, one of the most influential Aedui, became a symbol of anti-Roman attitude. His death marks the symbolic deadline between sabotage and open resistance, culminating in the Aedui and the Sequani joining Vercingetorix’s revolt.

DE

Während der Eroberung Galliens in den Jahren 58–51 v. Chr. Versuchte Gaius Julius Caesar, die Beziehungen zu den Haeduern und Sequanern als freundschaft lich zu beschreiben und beide Völker als loyale Verbündete der römischen Republik darzustellen. In Wirklichkeit ist bereits ab 58 v. Chr. eine Zunahme der antirömischen Stimmung zu beobachten, die noch dadurch verstärkt wurde, dass Caesar die Verbündeten zur Auff üllung der Hilfstruppen und als Nachschub für die folgenden Feldzüge nutzte. Dies führte dazu, dass die Gebiete der Haeduer und Sequaner faktisch unter römischer Besatzung standen. Beide Stämme setzten unterschiedliche Widerstandsstrategien ein: von der Sabotage von Cäsars Befehlen über die Flucht vor der Schlacht bis hin zur off enen Konfrontation. Nach 54 v. Chr. wurde Dumnorix, einer der einfl ussreichsten Haeduer, zum Symbol für die antirömische Einstellung. Sein Tod markiert die symbolische Grenze zwischen Sabotage und off enem Widerstand, die darin gipfelt, dass sich die Haeduer und Sequaner dem Aufstand des Vercingetorix anschließen.

PL

Podczas podboju Galii w latach 58–51 p.n.e. Gajusz Juliusz Cezar starał się opisywać relacje z Eduami i Sekwanami jako przyjazne, przedstawiając oba ludy jako wiernych aliantów republiki rzymskiej. W rzeczywistości już od 58 r. p.n.e. można było zaobserwować wzrost antyrzymskich nastrojów, potęgowanych traktowaniem przez Cezara sojuszników jako źródła wsparcia militarnego i zaopatrzenia na okoliczność kolejnych kampanii. Doprowadziło to do sytuacji, że ziemie Eduów i Sekwanów znalazły się faktycznie pod rzymską okupacją. Oba plemiona stosowały różne strategie oporu: od sabotowania rozkazów Cezara, przez uchylanie się od walki, po podejmowanie otwartej konfrontacji. Po 54 r. p.n.e. symbolem antyrzymskiej postawy stał się Dumnoryks, jeden z najbardziej wpływowych Eduów. Jego śmierć wyznacza symboliczną granicę między sabotażem a otwartym oporem, którego kulminacją było przyłączenie się Eduów i Sekwanów do powstania Wercyngetoryksa.

7

Kilka uwag w kwestii nowych hipotez na temat stanu zdrowia Gajusza Juliusza Cezara

71%

Bartnik A.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2021

|

vol. 20

|

issue 1

27-45

EN

Countless works have been devoted to Gaius Julius Caesar. All the aspects of the leader’s life have captured the interest of researchers. Information on the health condition of the famous politician was provided, among others, by Suetonius, Pliny the Elder, Appian of Alexandria, Plutarch of Cheronea and Cassius Dio. The preserved messages are highly fragmented, and their authors were not medics, which significantly affects the quality of the information. Nevertheless, the symptoms described by the ancients clearly indicate the health problems that Caesar had to deal with. The fragmentary nature of the descriptions and the lack of bone material make it impossible to clearly define which disease he suffered from. For this reason, a number of hypotheses have arisen regarding the causes described in the sources of attacks. The most popular were epilepsy, Meniere’s disease, brain tumour, neurosyphilis, parasite infection and Hartnup disease. In recent years, celiac disease has also been mentioned. Due to the inability to test the “patient”, all of them remain within the sphere of hypotheses, but today, taking into account the symptoms observed in Caesar, the most likely disease seems to be a brain tumour or a series of micro-haemorrhages. Hartnup disease seems to be an extremely interesting and probable option, but due to its hereditary nature, the problem should be investigated and discussed more broadly, taking into account the entire Julius family.

PL

Gajuszowi Juliuszowi Cezarowi poświęcono niezliczoną liczbę prac. Wszystkie aspekty życia wodza budziły zainteresowanie badaczy. Informacje na temat stanu zdrowia słynnego polityka przekazali m.in. Swetoniusz, Pliniusz Starszy, Appian z Aleksandrii, Plutarch z Cheronei czy Kasjusz Dion. Zachowane relacje są mocno fragmentaryczne, a ich autorzy nie byli medykami, co znacząco wpływa na jakość przekazu. Niemniej opisane przez antycznych pisarzy objawy jasno wskazują na problemy zdrowotne, z którymi musiał się borykać Cezar. Fragmentaryczność opisów oraz brak materiału kostnego uniemożliwiają jednoznaczne określenie, na jaką chorobę cierpiał słynny polityk. Z tego powodu powstał szereg hipotez dotyczących przyczyn opisywanych w źródłach ataków. Wśród najpopularniejszych wymieniano epilepsję, chorobę Meniera, guz mózgu, neurosyfilis, zakażenie pasożytami czy chorobę Hartnupów. W ostatnich latach wspominano także o celiakii. Ze względu na brak możliwości przebadania „pacjenta” wszystkie pozostają w sferze hipotez niemniej obecnie. Biorąc pod uwagę objawy zaobserwowane u Cezara, najbardziej prawdopodobną chorobą wydaje się guz mózgu lub seria mikroudarów. Niezwykle ciekawą i prawdopodobną opcją wydaje się choroba Hartnupów, ale ze względu na jej dziedziczny charakter problem należy przebadać i omówić szerzej, uwzględniając cały ród Juliuszów.

8

Kilka uwag na temat mitu Romulusa w Farsalii Lukana

71%

Pypłacz J.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2013

|

vol. 63

231-238

EN

Although scholars have noted the presence of the myth of Romulus in the Pharsalia, it would seem that its role in Lucan’s epic is much more significant than has hitherto been thought, for — firstly — the strong association of Caesar with Romulus unveils the dark side of the ancient legend, and — secondly – it links those scenes in which Caesar plays the part of a “Neo-Romulus”. The scene in the seventh book of the poem — in which the corpses of the Pompeian soldiers killed at Pharsalus are torn to pieces by wild animals and in which vultures bespatter Caesar with the battle gore that drops from their wings — possibly alludes to the apocryphal version of the myth of Romulus — mentioned by Livy (Liv. 1, 16, 4) — according to which the founder of Rome was himself eventually torn to pieces by furious senators. It is therefore quite probable that this scene functions as an oraculum mortis foreshadowing the Ides of March, which Lucan may well have planned to include in his Pharsalia.

9

A Macabre Parallel. A Reading of Lucan’s Pharsalia 1, 1–7

61%

Pypłacz J.

Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

|

2017

|

vol. 67

321-335

EN

The present article gives a rough outline of Lucan’s use of alliteration by attempting to discover the most important functions of this particular rhetorical device in the Pharsalia. For the sake of clarity, the instances of alliteration that are found in the Pharsalia are divided into three groups: ‘pure’ (of one and the same consonant), ‘mixed’ (of two or more consonants) and ‘combined’ (accompanied by other rhetorical devices). Lucan’s use of alliteration is shown to extend far beyond the achievement of an instantaneous sound effect at the level of a single line or even a single passage. In several cases, alliteration is used as a means of association in order to allow the poet to connect passages that would seem to have nothing in common. This in turn leads to the conclusion that Lucan’s compositional scheme – based on allusions and association – is present even at the level of the phoneme.

PL

Niniejszy artykuł stanowi analizę pierwszych wersów Farsalii Lukana (1, 1–7) oraz zawartych w nich ewidentnych nawiązań do Agamemnona i Thyestesa Seneki. Autorka dowodzi w nim, że liczne zbieżności leksykalne pomiędzy omawianym passusem a owymi dwiema tragediami nie ograniczają się jedynie do ogólnych nawiązań służących retorycznemu uwypukleniu i tak oczywistego faktu, że podobnie jak mityczny konflikt między Atreusem i Thyestesem, rzymska wojna domowa jest również wojną bratobójczą. Okazuje się bowiem, że aluzje do utworów Seneki na początku Farsalii pełnią bardzo istotną funkcję konstrukcyjną: łączą księgi pierwszą oraz siódmą (centralną dla poematu), jednocześnie ustanawiając subtelną, lecz wyrazistą paralelę pomiędzy nefas dokonanym przez Juliusza Cezara poprzez „uśmiercenie” Republiki, a nefas jako morderstwa popełnionego przez Atreusa na małoletnich bratankach. Dzięki temu zestawieniu bitwa pod Farsalos, przedstawiona przez poetę jako funus mundi, jawi się jako nie mityczna, lecz jak najbardziej rzeczywista „uczta Thyestesa”.

Refine search results

5 Wieki Stare i Nowe

2 Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej

1 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Przegląd Nauk Historycznych

2 Faszcza M. N.

2 Pypłacz J.

1 Bartnik A.

1 Faszcza M.

1 Kowalski H.

1 Rogosz N.

1 Ładoń T.

3 2022

4 2021

1 2017

1 2013

Impietas G. Juliusza Cezara

Centurionowie Cezara: elita legionów czy kreacja literacka?

Geneza i okoliczności konfliktu G. Juliusza Cezara z L. Korneliuszem Sullą

Edylat G. Juliusza Cezara (65 rok przed Chr.) i jego polityczne konteksty

Oswajanie traumy? Refleksje nad sposobem opisywania śmierci żołnierzy rzymskich w Commentarii de bello Gallico

Cezariańska okupacja ziem Eduów i Sekwanów w latach 58–51 p.n.e. Przebieg i strategie oporu

Kilka uwag w kwestii nowych hipotez na temat stanu zdrowia Gajusza Juliusza Cezara

Kilka uwag na temat mitu Romulusa w Farsalii Lukana

A Macabre Parallel. A Reading of Lucan’s Pharsalia 1, 1–7