Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: Chinese silk, Chinese weaving, Han dynasty, Palmyra, Silk Road

Sort By:

Limit search:

“Grape Picking” Silk from Palmyra. A Han Dynasty Chinese Textile with a Hellenistic Decoration Motif

100%

Żuchowska M.

Światowit

2015

vol. Tom XII (LIII), fasc. A

143-162

Wśród tkanin znalezionych w Palmyrze na szczególną uwagę zasługuje jedwab z dekoracją przedstawiającą winorośl, postacie zbierające winogrona oraz zwierzęta - tygrysy i wielbłądy, znaleziony w wieży grobowej nr 65 na Nekropoli Zachodniej (Ryc. 1-4). Tkanina ta zachowała się w trzech niewielkich fragmentach o wymiarach 71x 109, 63x77 i 59x68 mm. Jest typowym przykładem chińskiego brokatu jin [錦] o splocie wzorzystym osnowowym. Trzy serie osnowy wykonano z jedwabiu bez śladów przędzenia w kolorach niebieskim, rdzawoczerwonym i złotożółtym, zaś wątek z jedwabiu niebieskiego, również bez śladów przędzenia. Na niebieskim tle przedstawiono wzory w kolorach żółtym i czerwonym. Biorąc pod uwagę datowanie Nekropoli Zachodniej, jedwab datuje się na I–II wiek n.e., czyli czasy panowania Wschodniej Dynastii Han (25-220 n.e.). Technika produkcji tkanin o splocie wzorzystym osnowowym była powszechnie stosowana w Chinach już od drugiej połowy I tysiąclecia p.n.e., a swój największy rozkwit osiągnęła za czasów panowania dynastii Han (206 p.n.e.-220 n.e.) i Jin (265-420 n.e.). Jest ona charakterystyczna dla produkcji chińskiej, podczas gdy w tradycji zachodniej stosowano z reguły sploty wzorzyste wątkowe. Jakkolwiek pod względem technologii tkackiej jedwab znaleziony w Palmyrze jest typowym przykładem tkaniny chińskiej, jego dekoracja jest pod wieloma względami nietypowa i musiała zostać zapożyczona z repertuaru motywów hellenistycznych. Przedstawiona scena winobrania zarówno pod względem tematyki, jak i poszczególnych jej elementów nie wpisuje się w kanon przedstawień ikonografii okresu Han. Winorośl, jakkolwiek według Zapisków Historyka [SHI Ji史記] została sprowadzona do Chin w połowie II wieku p.n.e., nie zyskała popularności, a jako motyw dekoracyjny nie pojawia się na zabytkach sprzed V-VI wieku. Za czasów dynastii Tang (618-907 n.e.) stała się dość częstym elementem, zwłaszcza w ornamentyce luster, w tym okresie niekiedy pojawia się też na tkaninach. Jedyny znany przykład wykorzystania motywu winorośli w chińskim tkactwie z okresu Han, poza jedwabiem z Palmyry, to jednobarwna tkanina o splocie diagonalnym qi [綺] znaleziona w Niya [尼雅], Minfeng [民豐] w Xinjiangu. Postacie ludzkie wyobrażone na jedwabiu z Palmyry różnią się również znacznie od typowych w chińskiej ikonografii przedstawień, znajdując raczej analogie w typowych dla sztuki hellenistycznej scenach ukazujących nagich mężczyzn z zaznaczoną muskulaturą lub kompozycjach z putti. Kolejnym nietypowym dla chińskiej sztuki elementem jest wielbłąd, którego przedstawienia stają się popularne w Chinach dopiero około VI wieku n.e., również na tkaninach. Scena przedstawiona na jedwabiu z Palmyry musiała zostać zapożyczona z repertuaru motywów zachodnich za pośrednictwem przedmiotów dekorowanych po dobnymi motywami i wykonanych zapewne w hellenistycznych państwach Azji Środkowej, lub, co mniej prawdopodobne, we wschodnich prowincjach rzymskich. Znane są dwie kategorie tego typu przedmiotów importowanych na wschód - metalowe naczynia i tkaniny. Wśród naczyń znalezionych na terenie Chin niektóre zdobione są podobnymi motywami, większość jednak została wyprodukowana w późniejszym okresie, między III a VII wiekiem n.e. Jeśli chodzi o tkaniny, wszystkie przykłady importów z zachodu znalezione zostały na terenie Xinjiangu, regionu położonego na skrzyżowaniu głównych szlaków komunikacyjnych między Wschodem a Zachodem, który w tym okresie był silnie związany z Chinami, a jego duża część była okresowo kontrolowana przez dynastię Han. Należy jednak podkreślić, że taki rozrzut znalezisk może być efektem szczególnie sprzyjających warunków klimatycznych, umożliwiających przetrwanie materiałów organicznych, które w innych rejonach uległy całkowitej degradacji. Ze stanowiska Niya pochodzi wełniana tkanina dekorowana motywem winobrania, zbliżonym do sceny wyobrażonej na jedwabiu z Palmyry, wykonana w splocie podwójnym łączonym, najprawdopodobniej w rejonie Azji Środkowej. Podobny produkt, który zawędrował do Chin jako towar, dar, lub element odzienia cudzoziemca mógł stać się wzorem dla omawianego tutaj jedwabiu. Nieliczne znaleziska chińskich tkanin o zdecydo¬wanie zachodnich motywach, zapożyczonych z estetyki hel¬lenistycznej lub irańskiej, znalezione na terenie Xinjiangu wskazują, że tego typu przedmioty były produkowane w warsztatach chińskich. Znikoma liczba znalezisk i brak potwierdzenia ich użytkowania w kręgach elity chińskiej utrudniają wyciągniecie jakichkolwiek wniosków na temat rozmiaru produkcji i jej rozpowszechnienia. Wydaje się możliwe, że tkaniny o egzotycznej z punktu widzenia mieszkańców Chin dekoracji mogły być produkowane specjalnie w celu dostosowania ich do zachodniego gustu, jako podarunki dla zagranicznych władców lub towary będące przedmiotem wymiany z cudzoziemcami.

Refine search results

1 Światowit

1 Żuchowska M.

1 2015

Search results

“Grape Picking” Silk from Palmyra. A Han Dynasty Chinese Textile with a Hellenistic Decoration Motif