Search results

1

Ubi societas, ibi ius: ideały a rzeczywistość

100%

Torczyńska M.

Kultura i Wartości

|

2013

|

issue 6

DE

Der Artikel setzt sich zum Ziel, Reflexionen über gewählte Fragestellungen anzustellen, die sich auf die gesuchte optimale Gestalt des Rechtssystems in gegenwärtiger Gesellschaft beziehen. Das demokratische Europa ist stolz auf gemeinsame Ideen, die ein normatives und rechtliches Fundament für alle Bürger bilden. Es sind vor allem die Prinzipien des Rechtssystems und das Element des Humanismus. Sie finden leider nicht immer ihre volle Verwirklichung. Insbesondere erlebt die allgemein aufgefasste Idee der Menschenrechte heutzutage zahlreiche Eingriffe und Beschränkungen. Es ist nicht ausschließlich für demokratische Rechtskultur charakteristisch. In der islamischen Rechtskultur, die andere religiöse und gesellschaftliche Wurzeln besitzt (z.B. in der Türkei und im Iran), bildet die Suche nach dem Ideal eines guten Staates und Rechts einen genauso wichtigen Bereich der politischen und bürgerlichen Aktivität. Die auf dem Wege zum oben genannten Ziel erscheinenden Hürden und Misserfolge ziehen ernsthafte soziale Folgen nach sich. Die wichtigsten verbinden sich mit dem sinkenden sozialen Vertrauen, folglich der Degradation der Vertrauenskultur und im Endeffekt mit dem sinkenden sozialen Kapital jeweiliger Gemeinschaft.

EN

This article is an attempt to reflect on specific issues related to searching for the optimal shape of the system of law in modern society. Democratic Europe, diverse in many ways though it is, takes pride in its commonly shared core ideas that constitute the normative foundation for all the citizens of the continent. These are primarily the principles of the Roman law and the principal element of humanism. In the European socio-legal reality, these rights and ideas do not always find their full implementation. In particular, the general idea of human rights is subjected to a number of interferences, intrusions and restrictions. This is not a mere “ailment” exclusively endemic to the legal culture typical of democracies. The legal culture of Islam, having distinct religious and social roots (for instance, Turkey or Iran) stresses the importance of the quest for the ideal of the state and law as an equally essential area of political and civic activity. Obstacles and setbacks arising on the way to achieving this goal result in serious social consequences. The most pressing of these are associated with the decrease in social trust, subsequently with the degradation of the culture of trust, and eventually with the reduction of the social capital of any given community.

PL

Celem artykułu jest refleksja nad wybranymi problemami związanymi z poszukiwaniem optymalnego kształtu systemu prawa we współczesnym społeczeństwie. Demokratyczna Europa szczyci się wspólnymi ideami, stanowiącymi fundament normatywny i prawny dla wszystkich obywateli. Są to przede wszystkim zasady prawa rzymskiego oraz pierwiastek humanizmu. Nie zawsze znajdują one jednak swą pełną realizację. W szczególności, ogólnie ujmowana idea praw człowieka doznaje współcześnie licznych ingerencji oraz ograniczeń. Nie jest to „przypadłość” charakterystyczna wyłącznie dla demokratycznej kultury prawnej. W kulturze prawnej islamu, posiadającej odmienne korzenie religijne i obyczajowe – np. w Turcji czy Iranie – poszukiwanie ideału dobrego państwa i prawa stanowi równie ważny obszar aktywności politycznej i obywatelskiej. Pojawiające się przeszkody i niepowodzenia w drodze do osiągnięcia powyższego celu skutkują poważnymi konsekwencjami społecznymi. Najistotniejsze z nich wiążą się ze spadkiem zaufania społecznego, następnie degradacją kultury zaufania, zaś w ostatecznym rozrachunku obniżeniem kapitału społecznego danejwspólnoty

2

Główne związki pedagogiki z teorią krytyczną

100%

Kruszelnicki W.

Kultura i Wartości

|

2023

|

issue 35

181-217

DE

Dieser Artikel untersucht die Beziehung zwischen Pädagogik und kritischer Theorie im Denken von Henry A. Giroux. Die Verortung der Entstehung der kritischen Pädagogik in Giroux' wissenschaftlichem Werk und die Darstellung der konsequenten Nutzung des intellektuellen Erbes der Frankfurter Schule durch ihn haben erhebliche Implikationen auf die Art und Weise, wie wir die Rolle der Theorie in der Bildungsforschung verstehen. Die kritische Theorie liefert die Instrumente zur Entwicklung von Pädagogik und Bildungsformen, die sich ernsthaft mit Ideen der Emanzipation, der sozialen Transformation und des kulturellen Kampfes für eine starke Demokratie und eine rationale Organisation des gesellschaftlichen Lebens beschäftigen. Der Artikel wendet sich nachdrücklich gegen die Behauptung, dass die kritische Pädagogik ihre enge Verbindung zur kritischen Theorie verloren hat und dass die Bildungskritik keine positiven Visionen für die Schule bietet, sondern stattdessen Zynismus und Verzweiflung hervorbringt. Gegen diese Ansichten zeigt der Autor, wie die Schlüsselkonzepte der kritischen Theorie in Giroux' Diskurs funktionieren und wie sie es ihm ermöglichen, ein Programm der kritischen und staatsbürgerlichen Bildung zu konstruieren, das eine Grundlage dafür bietet, die Schule als eine demokratische öffentliche Sphäre zu denken, in der kritisches Denken und demokratische Kompetenz erforscht und praktiziert werden können.

EN

This paper analyses connections between pedagogy and critical theory in the work of Henry A. Giroux. Locating the genesis of critical pedagogy in Giroux’s scholarship and accounting for its persistent exploitation of the intellectual legacy of the Frankfurt School have significant implications for how we understand the role of theory in education. Critical theory provides essential tools for developing pedagogies and forms of education that seriously engage with the ideas of emancipation, social transformation, and cultural struggle for a viable democracy and a rationally organized social life. The paper strongly opposes recent claims that critical pedagogy has lost its close connections to the critical theory of the Frankfurt School, and that educational critique has failed to offer any positive vision of schooling, leading instead to cynicism and despair. Contrary to these views, it demonstrates how the key concepts of critical theory operate in Giroux’s discourse and how they allow him to construct a program of critical literacy and civic education that provides a rationale for rethinking schools as democratic public spheres where critical thinking and democratic skills can be analyzed and practiced

PL

Niniejszy artykuł analizuje związki między pedagogiką i teorią krytyczną w myśli Henry’ego A. Giroux. Ulokowanie genezy pedagogiki krytycznej w twórczości naukowej Giroux oraz zdanie sprawy z konsekwentnego użytku, jaki robi on z intelektualnego dziedzictwa Szkoły Frankfurckiej ma istotne implikacje dla sposobu, w jaki rozumiemy rolę teorii w badaniach edukacyjnych. Teoria krytyczna dostarcza narzędzi do rozwijania pedagogii oraz form edukacji, które na serio angażują idee emancypacji, transformacji społecznej i kulturowej walki o silną demokrację i racjonalną organizację życia społecznego. Artykuł zdecydowanie przeciwstawia się twierdzeniom, że pedagogika krytyczna utraciła swoje bliskie związki z teorią krytyczną, zaś krytyka edukacyjna nie zaoferowała żadnych pozytywnych wizji szkolnictwa, przynosząc w zamian cynizm i desperację. Na przekór tym opiniom, autor pokazuje, jak kluczowe pojęcia teorii krytycznej operują w dyskursie Giroux i jak pozwalają mu one skonstruować program edukacji krytycznej i obywatelskiej, który daje podstawy do pomyślenia o szkole jako demokratycznej sferze publicznej, gdzie myślenie krytyczne i kompetencje demokratyczne mogą być badane i praktykowane.

3

FOUR PHILOSOPHIES OF EDUCATION. IN THE SEARCH OF CITIZENSHIP COMPETENCE

100%

Kostyło H.

Edukacja Dorosłych

|

2014

|

issue 1(70)

EN

The article deals with a proposal of understanding democracy in different cultures and educational systems connected with them. Four philosophies of education distinguished by the American author Theodore Brameld, i.e. perenializm, essentialism, progressivism and reconstructionism, are a subject of an analysis. Each of these philosophies suggests a way of understanding reality, knowledge and values, and points to the desired concepts of teaching, effective curricula and the proposed role of the school. Each of them also understands democracy in a different way. Social reconstructionism is the most innovative concept of the four mentioned above. It proposes to change the social situation through education. New reconstructionist curricula are able to make social change, to change people's thinking for them to be able to recognize their proper needs. Reconstructionists convince us that it can be done in one way, i.e. by means of conducting a continuous democratic debate. Opening to culture and care for observing democratic principles distinguish reconstructionism from extreme emancipatory approaches in education.

PL

Artykuł dotyczy propozycji rozumienia demokracji w różnych kul-turach i związanych z nimi systemach edukacyjnych. Analizie podlegają cztery fi-lozofie edukacji wyróżnione przez amerykańskiego pedagoga i filozofa Theodore Bramelda: perenializm, esencjalizm, progresywizm i rekonstrukcjonizm. Każda z tych filozofii proponuje pewien sposób rozumienia rzeczywistości, wiedzy i war-tości, a także wskazuje na pożądane koncepcje nauczania, skuteczne programy na-uczania i postulowaną rolę szkoły. Każda z nich inaczej rozumie demokrację. Naj-bardziej nowatorską z tych koncepcji jest rekonstrukcjonizm społeczny. Proponuje on zmianę sytuacji społecznej poprzez edukację. Nowe rekonstrukcjonistyczne programy nauczania są w stanie dokonać zmiany społecznej, zmienić myślenie lu-dzi, aby mogli rozpoznać swoje właściwe potrzeby. Rekonstrukcjoniści przekonują nas, że można tego dokonać w jeden sposób: za pomocą ciągłej debaty demokra-tycznej. Otwarcie na kulturę oraz troska o przestrzeganie zasad demokratycznych odróżniają rekonstrukcjonizm od skrajnych podejść emancypacyjnych w edukacji.

DE

Die wissenschaftliche Abhandlung bezieht sich auf die Empfehlung, den Begriff der Demokratie in verschiedenen Kulturen und mit ihnen verbundenen Bildungssystemen zu verstehen. Die Analyse umfasst vier Bildungsphilosophien, die von dem amerikanischen Pädagogen und Philosophen Theodore Brameld unterschieden werden: Perennialismus, Essentialismus, Progressivismus und Rekonstruktionismus. Jede der genannten Philosophien schlägt ein gewisses Verständnis der Wirklichkeit, des Wissens und der Werte vor und weist zugleich auf erforderliche Lehrkonzeptionen, wirksame Lehrprogramme und eine entsprechende Rolle der Schule hin. Jede der Philosophien versteht den Begriff der Demokratie different. Zu den völlig innovativen Konzepten gehört der gesellschaftliche Rekonstruktionismus. Er bietet den Wandel der sozialen Situation durch die Bildung an. Die neuen rekonstruktionistischen Lehrprogramme können zum sozialen Wandel und zur Änderung des Denkens der Menschen insofern beitragen, dass sie imstande sind, ihre Bedürfnisse richtig zu erkennen. Die Vertreter des Rekonstruktionismus überzeugen uns, dass dieser Zustand auf eine Art und Weise erreicht werden kann, nämlich durch die kontinuierlich geführte, demokratische Debatte. Die Offenheit für die Kultur und Sorge um die Einhaltung der Prinzipien von Demokratie unterscheiden den Rekonstruktionismus von extremen Emanzipationsauffassungen im Bildungswesen.

4

Aktualność myśli José Ortegi y Gasseta: dlaczego powinniśmy do niej powracać?

75%

Sastre G.

Kultura i Wartości

|

2019

|

issue 28

DE

Das Ziel des Artikels ist es, die Aktualität des Gedankens von Ortega für die gegenwärtige Philosophie zu verteidigen. Am Anfang wird erläutert, was für Ortega das Hauptmoment der modernen Welt bildet: die Konstruktion der eigenen Identität auf der Grundlage der individuellen Veranlagungen. Ortega zufolge bildet sie den wichtigsten Aspekt europäischer Kultur, den man um jeden Preis verteidigen sollte. Wenn man diese Idee in der Theorie des Wissens anwendet, bekommt man als Ergebnis den Perspektivismus, der die Legitimation für liberale Demokratie bildet.

EN

The aim of the article is to provide explanation as to why José Ortega is still relevant for the current philosophical thought. It begins with exploration of what he claims to be a central element of the modern world: the construction of own identity according to individual criteria. In opinion of Ortega, this personal undertaking constitutes a pivotal component of the European culture, and therefore must be defended at all costs. This idea, when translated into a theory of knowledge, results in the emergence of perspectivism that serves to legitimize liberal democracy.

ES

Nuestro propósito es defender la relevancia de Ortega para el pensamiento filosófico actual. Para ello exponemos lo que según Ortega era un elemento central del mundo moderno: la construcción por parte de cada uno de su propia identidad atendiendo a criterios personales. De acuerdo con Ortega este proyecto constituye una característica importantísima de la cultura europea que hay que defender a toda costa. Por último, cuando esto se traduce a teoría del conocimiento el resultado es un perspectivismo que legitima la democracia liberal.

PL

Celem artykułu jest obrona aktualności myśli Ortegi dla współczesnej myśli filozoficznej. Na początku zostaje wyjaśnione to, co dla Ortegi stanowi centralny moment współczesnego świata: konstrukcja własnej tożsamości na podstawie indywidualnych predyspozycji. Według Ortegi, jest to najbardziej istotny aspekt kultury europejskiej, którego należy bronić za wszelką cenę. Jeśli tę ideę przełożyć na teorię wiedzy, jako rezultat otrzymuje się perspektywizm, który stanowi legitymizację dla liberalnej demokracji.

Refine search results

3 Kultura i Wartości

1 Edukacja Dorosłych

1 Kostyło H.

1 Kruszelnicki W.

1 Sastre G.

1 Torczyńska M.

1 2023

1 2019

1 2014

1 2013

Ubi societas, ibi ius: ideały a rzeczywistość

Główne związki pedagogiki z teorią krytyczną

FOUR PHILOSOPHIES OF EDUCATION. IN THE SEARCH OF CITIZENSHIP COMPETENCE

Aktualność myśli José Ortegi y Gasseta: dlaczego powinniśmy do niej powracać?