Search results

1

Naturwissenschaftliche Gesellschaft (1888–1906), fikcyjna organizacja polskich studentów w Dorpacie

100%

Trynkowski J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2017

|

issue 24

25-33

PL

Powstała w 1828 r. korporacja studencka Konwent Polonia przez cały czas funkcjonowania na Uniwersytecie w Dorpacie (do 1918 r.) zrzeszała ponad połowę wszystkich studentów polskich tej uczelni. Przez większą część tego okresu (do 1907 r.) korporacja ta działała nielegalnie (chociaż półjawnie, co było możliwe dzięki szerokiemu zakresowi autonomii, jakim cieszył się ten uniwersytet), co przyczyniło się do tego, że bogate archiwum uniwersytetu w Dorpacie nie posiada dokumentów dotyczących tej korporacji (bo organizacja nielegalna – nie zostawia dokumentów). W obliczu nadciągających ograniczeń autonomii uniwersyteckiej i towarzyszącej im rusyfikacji, Konwent Polonia w 1888 r. „ukrył” się za szyldem oficjalnie zarejestrowanej, fikcyjnej organizacji „Towarzystwo Miłośników Przyrody”. Szczęśliwie zachował się komplet cosemestralnych sprawozdań tej organizacji (Historyczne Archiwum Estonii w Tartu – Eesti Ajaloo Arhiiv, zesp. 402, inw. 7, vol. 241, k. 1–71). Mimo fikcyjnego charakteru tego towarzystwa i oczywistej fikcyjności jego sprawozdań, krytyczna ich lektura dostarcza szeregu istotnych informacji o Konwencie Polonia.

EN

Konwent Polonia - a student organization created in 1828, throughout the period of its operation at Dorpat University (until 1918) has gathered almost half of all Polish students of that school. For the most part (until 1907), the corporation was illegal (although operating semi-openly, thanks to broad autonomy of the university), which contributed to the fact, that rich archives of Dorpat University do not contain any documents pertaining to this organization (as illegal organizations do not document their activities). In light of oncoming limitation of university autonomy and related Russifi cation, in 1888 Konwent Polonia has „hidden” itself behind an offi cially registered fi ctitious organization called „Nature Lovers Society”. Fortunately, a complete set of semester reports of the organization was preserved (Estonian Historical Archives in Tartu - Eesti Ajaloo Arhiiv, coll. 402, inv. 7, vol. 241). Despite fi ctitious nature of the Society and obviously fi ctitious reports thereof, their critical reading provides a lot of important information about Konwent Polonia.

2

Naturwissenschaftliche Gesellschaft (1888–1906), fikcyjna organizacja polskich studentów w Dorpacie

100%

Trynkowski J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2017

|

vol. 24

25-33

EN

Konwent Polonia — a student organization created in 1828, throughout the period of its operation at Dorpat University (until 1918) has gathered almost half of all Polish students of that school. For the most part (until 1907), the corporation was illegal (although operating semi-openly, thanks to broad autonomy of the university), which contributed to the fact, that rich archives of Dorpat University do not contain any documents pertaining to this organization (as illegal organizations do not document their activities). In light of oncoming limitation of university autonomy and related Russifi cation, in 1888 Konwent Polonia has „hidden” itself behind an offi cially registered fi ctitious organization called „Nature Lovers Society”. Fortunately, a complete set of semester reports of the organization was preserved (Estonian Historical Archives in Tartu — Eesti Ajaloo Arhiiv, coll. 402, inv. 7, vol. 241). Despite fi ctitious nature of the Society and obviously fi ctitious reports thereof, their critical reading provides a lot of important information about Konwent Polonia.

PL

Powstała w 1828 r. korporacja studencka Konwent Polonia przez cały czas funkcjonowania na Uniwersytecie w Dorpacie (do 1918 r.) zrzeszała ponad połowę wszystkich studentów polskich tej uczelni. Przez większą część tego okresu (do 1907 r.) korporacja ta działała nielegalnie (chociaż półjawnie, co było możliwe dzięki szerokiemu zakresowi autonomii, jakim cieszył się ten uniwersytet), co przyczyniło się do tego, że bogate archiwum uniwersytetu w Dorpacie nie posiada dokumentów dotyczących tej korporacji (bo organizacja nielegalna – nie zostawia dokumentów). W obliczu nadciągających ograniczeń autonomii uniwersyteckiej i towarzyszącej im rusyfikacji, Konwent Polonia w 1888 r. „ukrył” się za szyldem oficjalnie zarejestrowanej, fikcyjnej organizacji „Towarzystwo Miłośników Przyrody”. Szczęśliwie zachował się komplet cosemestralnych sprawozdań tej organizacji (Historyczne Archiwum Estonii w Tartu – Eesti Ajaloo Arhiiv, zesp. 402, inw. 7, vol. 241, k. 1–71). Mimo fikcyjnego charakteru tego towarzystwa i oczywistej fikcyjności jego sprawozdań, krytyczna ich lektura dostarcza szeregu istotnych informacji o Konwencie Polonia.

3

Rola i miejsce religii i Kościoła katolickiego w życiu studentów polskich w Dorpacie i Rydze

67%

Janicki A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2017

|

issue 24

45-60

PL

Artykuł stanowi próbę określenia miejsca i roli Kościoła katolickiego w życiu młodzieży polskiej studiującej na Uniwersytecie w Dorpacie i na Politechnice w Rydze w XIX i na początku XX w. Duża liczba Polaków studiujących w obu uczelniach (łącznie około 5 tys. studentów polskich przed I wojną światową) skłania do postawienia pytania, jak wyglądało życie religijne studentów polskich w czasie studiów. Jest to szczególnie ważne jeśli uwzględni się fakt, iż młodzież polska przebywała w Rydze i Dorpacie w środowisku odmiennym etnicznie i religijnie, gdyż w obu tych miastach przeważała ludność miejscowa (Łotysze, Estończycy, Niemcy) przynależąca głównie do wyznania protestanckiego. W artykule przedstawiono relacje między studentami a duchownymi katolickimi, ukazano starania ludności polskiej o wybudowanie kościołów katolickich w Dorpacie i Rydze, a także przytoczono informacje o duchownych katolickich zapewniających posługę religijną dla miejscowych katolików. Na podstawie zachowanych źródeł przyjąć można, że Kościół katolicki nie odgrywał w życiu młodzieży polskiej szczególnie istotnej roli w okresie studiów. Wprawdzie oprócz zaspokojenia potrzeb duchowych księża katoliccy starali się aktywizować wiernych do działalności na niwie społecznej i narodowej, jednak skutki tych działań przynosiły na ogół niewielkie efekty.

EN

The paper attempts to determine the role and place of Catholic Church in the life of Polish students of Dorpat University and Riga Technical University in 19th century and at the beginning of 20th. Large numbers of Polish students at both schools (a total of approximately 5 thousand Polish students before World War I) gives rise to questions about religious life of Polish students during their education. It is particularly important when taking into consideration the fact, that Polish youth living in Riga and Dorpat found themselves in an ethnically and religiously different environment, as in both cities local population (Latvians, Estonians and Germans) was predominantly Protestant. The paper presents relations between the students and Catholic priests, efforts of Polish communities to build Catholic churches in Dorpat and Riga, as well as information about Catholic priests providing religious services to local Catholics. Based on preserved sources, it can be assumed, that the Catholic Church did not play a particularly important role in the lives of Polish youth while at University. Although besides satisfying the spiritual needs Catholic priests tried to encourage the parishioners to be active in the area of social and national efforts, results were usually not major.

4

Rola i miejsce religii i Kościoła katolickiego w życiu studentów polskich w Dorpacie i Rydze

67%

Janicki A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2017

|

vol. 24

45-60

EN

The paper attempts to determine the role and place of Catholic Church in the life of Polish students of Dorpat University and Riga Technical University in 19th century and at the beginning of 20th. Large numbers of Polish students at both schools (a total of approximately 5 thousand Polish students before World War I) gives rise to questions about religious life of Polish students during their education. It is particularly important when taking into consideration the fact, that Polish youth living in Riga and Dorpat found themselves in an ethnically and religiously different environment, as in both cities local population (Latvians, Estonians and Germans) was predominantly Protestant. The paper presents relations between the students and Catholic priests, efforts of Polish communities to build Catholic churches in Dorpat and Riga, as well as information about Catholic priests providing religious services to local Catholics. Based on preserved sources, it can be assumed, that the Catholic Church did not play a particularly important role in the lives of Polish youth while at University. Although besides satisfying the spiritual needs Catholic priests tried to encourage the parishioners to be active in the area of social and national efforts, results were usually not major.

PL

Artykuł stanowi próbę określenia miejsca i roli Kościoła katolickiego w życiu młodzieży polskiej studiującej na Uniwersytecie w Dorpacie i na Politechnice w Rydze w XIX i na początku XX w. Duża liczba Polaków studiujących w obu uczelniach (łącznie około 5 tys. studentów polskich przed I wojną światową) skłania do postawienia pytania, jak wyglądało życie religijne studentów polskich w czasie studiów. Jest to szczególnie ważne jeśli uwzględni się fakt, iż młodzież polska przebywała w Rydze i Dorpacie w środowisku odmiennym etnicznie i religijnie, gdyż w obu tych miastach przeważała ludność miejscowa (Łotysze, Estończycy, Niemcy) przynależąca głównie do wyznania protestanckiego. W artykule przedstawiono relacje między studentami a duchownymi katolickimi, ukazano starania ludności polskiej o wybudowanie kościołów katolickich w Dorpacie i Rydze, a także przytoczono informacje o duchownych katolickich zapewniających posługę religijną dla miejscowych katolików. Na podstawie zachowanych źródeł przyjąć można, że Kościół katolicki nie odgrywał w życiu młodzieży polskiej szczególnie istotnej roli w okresie studiów. Wprawdzie oprócz zaspokojenia potrzeb duchowych księża katoliccy starali się aktywizować wiernych do działalności na niwie społecznej i narodowej, jednak skutki tych działań przynosiły na ogół niewielkie efekty.

Refine search results

4 Miscellanea Historico-Archivistica

2 Janicki A.

2 Trynkowski J.

4 2017

Naturwissenschaftliche Gesellschaft (1888–1906), fikcyjna organizacja polskich studentów w Dorpacie

Naturwissenschaftliche Gesellschaft (1888–1906), fikcyjna organizacja polskich studentów w Dorpacie

Rola i miejsce religii i Kościoła katolickiego w życiu studentów polskich w Dorpacie i Rydze

Rola i miejsce religii i Kościoła katolickiego w życiu studentów polskich w Dorpacie i Rydze