Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Dwudziestolecie międzywojenne
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Karaimi polsko-litewscy wobec przynależności Wileńszczyzny w 1922 roku

100%
Pawelec M.
Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów
|
2014
|
vol. 25
|
issue 1 (42)
24-27
PL
Wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości przed społecznościami Trok i Wilna stanęły nowe wyzwania.
2

Matka Boska Ostrobramska w poezji polskiej Dwudziestolecia międzywojennego

75%
Tierling-Śledź E.
Pamiętnik Literacki
|
2023
|
vol. 114
|
issue 4
83-108
PL
Artykuł stanowi próbę badawczego opisu mało znanej poezji Dwudziestolecia międzywojennego poświęconej Matce Boskiej Ostrobramskiej. Dokonana w 1927 roku koronacja ostrobramskiego wizerunku Maryi, będąca aktem dziękczynnym po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, miała wymiar religijny i patriotyczny, sprzyjała budowaniu tożsamości narodowej. Oba aspekty tego wydarzenia stały się głównym źródłem inspiracji omawianej poezji. Badaczka zestawia teksty z różnych rejestrów literatury. Oprócz nieco zapomnianych dzieł znanych poetów międzywojennych, takich jak Teodor Bujnicki czy Witold Hulewicz, analizie poddaje utwory będące bardziej poezją (tekstem wierszowanym) o charakterze okolicznościowym, konfesyjnym niż liryką wysokoartystyczną. Szczególnie wiersze poetów minorum gentium pokazują siłę klisz literackich oraz wspólnoty narodowej i literackiej, na której tożsamość składają się określone modele przeżywania i doświadczenia, także religijnego. Wiersze te oraz sposób ich upublicznienia stanowią interesujący dokument socjologiczny epoki. Osobna cześć artykułu poświęcona jest badaniom nad poetyką omawianych utworów ze szczególnym zwróceniem uwagi na wykorzystanie w nich wzorca genologicznego litanii.
EN
The paper is an attempt at researching a description of little known Inter-war poetry devoted to Our Lady of the Gate of Dawn. Crowning of Our Lady’s painting took place in 1927 as an act of grace after Poland regained independence, and this fact proved to have religious and patriotic dimension in that it favoured national identity creation. Both aspects of the event became a source of inspiration for the verses in question. Tierling-Śledź juxtaposes pieces derived from various literary registers. Apart from the works by such recognised Interwar poets as Teodor Bujnicki or Witold Hulewicz, the authoress analyses more poetry (poetic texts) of occasional and confessional character than fine artistic lyric. Minorum gentium poets vividly demonstrate the power of literary clichés as well as national and literary community the identity of which grows from living and experiencing models (also religious ones). These poems and the modes they were made public are interesting sociological documents of the epoch. A separate part of the article is dedicated to research in poetics of the poems with special attention paid to the literary genetic pattern of the litany.
3
Publication available in full text mode
Content available

Reklama na łamach „Powstańca Śląskiego” (1927–1936)*

75%
Wilczek N.
Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media
|
2018
|
issue 1(28)
43-58
PL
Celem artykułu jest analiza treści oraz szaty graficznej reklam, które ukazały się na łamach czasopisma „Powstaniec Śląski” w latach 1927–1936. W artykule zaprezentowano statystyki i częstotliwość ukazywania się reklam, uwzględniono podział na branżę oraz miejscowości, w których reklamowane firmy miały swoją siedzibę. Omówiono kształt reklam oraz ich funkcje. Przedstawiono wybrane najciekawsze przykłady reklam.
EN
The purpose of this article is to analyse the content and the graphical layout of advertisements which were featured in the “Powstaniec Śląski” periodical in 1927–1936. The article presents the statistics of advertisements; it takes into account a division into the field of interest, the frequency of the advertisements which appeared and the places in which the main offices of the companies which were advertised were based. There is a description of the appearance of the advertisements and their functions and a presentation of selected advertisements which are most interesting.
4

Motywy muzyczne w twórczości Brunona Schulza

63%
Skrzypczyk A.
Pamiętnik Literacki
|
2023
|
vol. 114
|
issue 1
163-191
PL
Autorka artykułu prezentuje niezebrane dotychczas terminy muzyczne z cyklów opowiadań „Sklepy cynamonowe” i „Sanatorium pod Klepsydrą”. Zebraną leksykę dzieli na kilka kategorii i pokazuje, że liczba i wykorzystanie terminologii muzycznej dowodzi istotnej roli dźwięków w kreowaniu świata przedstawionego i w języku Brunona Schulza. Motywy muzyczne pojawiają się w opowiadaniach zazwyczaj w trzech sytuacjach: w opisie przestrzeni miasta, w tym także architektury; w charakteryzowaniu bohaterów; w deskrypcjach dźwięków natury, audiosfery. Autorka dokonuje analizy i interpretacji wybranych fragmentów prozy, w tym motywów muzycznych, takich jak katarynki. Metafory muzyczne, analogie do muzyki pozwalają Schulzowi wyrażać niewyrażalne, znoszą napięcie między obrazem a słowem, uzupełniają świat przedstawiony. Schulz stosuje wreszcie nie tylko pojedyncze terminy, lecz także muzykę werbalną, czyli słowny opis dzieła muzycznego. Wykorzystuje potencjał literatury w wyrażaniu tego, co niewyrażalne – muzyki, a przez nią jakiejś prawdy o autorze i jego wrażliwości.
EN
The author of this paper presents the uncollected to this day musical terms from Bruno Schulz’s cycles of stories “Sklepy cynamonowe” (“Cinnamon Shops”) and “Sanatorium pod Klepsydrą” (“Sanatorium Under the Sign of the Hourglass”). The collected lexis is divided into several categories and it shows that the number of musical terminology and its use proves vital in Schulz’s creating the world presented and his language. The musical motifs in the discussed stories usually voice in three situations: in depictions of city space, including architecture, in protagonist characteristics, and in descriptions the sounds of nature―audiosphere. Skrzypczyk analyses and interprets selected prose fragments, including musical motifs such as the barrel organ. Musical metaphors and musical analogies make room for expressing the inexpressible, carry down the tension between the image and the world, and complement the world presented. Ultimately, Schulz employs not only single terms, but also verbal music―verbal description of the musical work. In her study, Skrzypczyk makes use of literary potential to express what is inexpressible, namely music, through which she uncovers some truth about the author and his sensitivity.
5
Publication available in full text mode
Content available

Lubelska prasa sensacyjna. Medialne obrazy codzienności międzywojennego Lublina

63%
Wojtysiak H.
Folia Bibliologica
|
2018
|
vol. 60
141-163
PL
W dwudziestoleciu międzywojennym wraz z rozpowszechnieniem kultury masowej pojawiła się w Lublinie prasa sensacyjna, w której najważniejszym tematem były zdarzenia kryminalne, sensacje polityczne i skandale obyczajowe. Rozwojowi takiej prasy sprzyjała różnobarwność pejzażu społecznego miasta oraz nowy model życia codziennego, obyczajowości i sposobów spędzania czasu wolnego. Generalnie na jej łamach można znaleźć wszystkie sprawy żywo interesujące czytelników mało wymagających. Dotykała problematyki politycznej, gospodarczej, ekonomicznej, społecznej, artystycznej, kulturalnej, opisywała ludzkie tragedie, sensację, najnowsze ploteczki, a także reklamę, czyli co warto kupić i gdzie. Niska cena, bogactwo treści, atrakcyjne wiadomości, sugestywna ilustracja i dostosowanie się do gustów masowego czytelnika spowodowały, że w krótkim czasie dzienniki te zdobyły sobie liczne grono odbiorców. Celem publikacji jest przedstawienie lubelskiej prasy informacyjno-sensacyjnej jako ważnego obserwatora rzeczywistości społecznej dwudziestolecia międzywojennego.
EN
During the interwar period, along with popularisation of mass culture, sensational press appeared in Lublin, which focused on criminal events, gossips, scandals and curiosities of sorts. Development of such press was promoted by a diversity of city’s social landscape and a new model of everyday living, customs and ways of spending free time. In general it is filled with events that are interesting for undemanding readers. There is a bit of politics, economy, social issues, art, culture, human drama, sensation, some irrelevant gossip and some simple advertisements regarding what to buy and where. Low price, variety of content, interesting news, suggestive illustration, and adapting to the mass reader demand led to a situation that these journals gathered a vast audience in a short time. The point of this paper is to show Lublin informational/sensational newspapers as an important observer of social reality of the interwar period.
6

Albo słowo, albo ciało. Kreacyjna dialektyka w trzeciej części „Traktatu o manekinach” Brunona Schulza

63%
Całbecki M.
Pamiętnik Literacki
|
2021
|
vol. 112
|
issue 1
75-88
PL
Artykuł stanowi interpretację trzeciej części „Traktatu o manekinach” Brunona Schulza. Odczytanie tekstu kanonicznego dokonano z wykorzystaniem narzędzi antropologicznych uwzględniających kontekst płci, a w szczególności opisano w nim problem rywalizacji porządku matriarchalnego i patriarchalnego. Zasadnicze znaczenie ma w omawianym opowiadaniu sprawa konkurencji, która dotyczy męskiej i żeńskiej potencji kreacyjnej. Część „Traktatu o manekinach” z podtytułem „Dokończenie” rysuje wizję męskiego tworzenia, które realizuje się przez abstrakcyjne narzędzia cywilizacyjne, z ideą twórczego słowa na czele. Jest to porządek, który w tekstach Schulza wchodzi w konflikt z żeńską formułą kreacji dokonującej się poprzez materialność uzupełnioną o pierwiastek życia, czyli przez dominium ciała.
EN
The article is an interpretation of the third part of Bruno Schulz’s “Traktat o manekinach” (“Treatise on Mannequins”). Canonical text reading was performed, employing the anthropological tools that allow for the context of gender, and the study particularly describes the matter of maternalistic and paternalistic order rivalry. Special meaning is given here to the issue of competition which refers to male and female creative potential. The part of “Traktat o manekinach” (“Treatise on Mannequins”) subtitled “Dokończenie” (“Completion”) sketches a vision of male creation that realises with abstract civilisation tools and with a creative word as its token. It is the order that in Schulz’s texts enters into conflict with the female formula of creation effectuated by materiality supplemented by life element—the body’s dominium.
7
Publication available in full text mode
Content available

Człowiek w nieludzkim świecie wojny - Gałązka rozmarynu Zygmunta Nowakowskiego

63%
Gosik-Kapelińska I.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
|
2016
|
vol. 34
|
issue 1
EN
Gałązka rozmarynu [Rosemary Twig] is a popular art. The article attempts to identify the distinctive features of this type of writing with the aim of positioning it against an earlier literary tradition. In the drama two trends are shown: on the one hand – building a legend of Brigadier Piłsudski and legionary community; on the other – depriving people of heroic qualities: portraying a biological perspective of war participants.
PL
Gałązka rozmarynu jest sztuką popularną. W artykule podjęto próbę określenia cech dystynktywnych tego typu pisarstwa, usytuowania go względem tradycji literackiej. W dramacie zaznaczają się dwie tendencje: z jednej strony budowanie legendy Brygadiera Piłsudskiego i legionowej społeczności, z drugiej – deheroizacja, ukazywanie biologicznej perspektywy uczestników wojny.
8
Publication available in full text mode
Content available

„Książki dla młodzieży […] powinny przedstawiać […] czuły mechanizm walki klasowej” Szczecińskie Plenum Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich, sierpień 1951 r.

51%
Nadolna-Tłuczykont M.
Nowa Biblioteka. Usługi, Technologie Informacyjne i Media
|
2016
|
issue 4(23)
123-133
PL
Artykuł jest próbą ukazania sytuacji literatury dla dzieci i młodzieży w pierwszym okresie po zakończeniu II wojny światowej. Na podstawie materiałów Szczecińskiego Plenum Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich, które odbyło się w sierpniu 1951 r., zarysowano poglądy władzy politycznej wobec książek adresowanych do młodzieży. Tendencje te, pomimo pewnych zmian i z różnym nasileniem, kontynuowane były przez cały okres Polski Ludowej.
EN
The article is an attempt at showing the situation of literature for children and youth during the first years after the conclusion of World War II. Based on the materials from the Szczecin Plenum of the Principal Board of Polish Writers, which was held in August 1951, the views of the political leadership on the literature for youth were outlined. These tendencies, with certain changes and varying intensity, continued throughout the Polish People’s Republic period.
9

Nerwowy wiek dojrzewania. Listy Teodora Parnickiego do Konstantego Symonolewicza. Rec.: Teodor Parnicki, Listy do Konstantego Symonolewicza z lat 1928–1949. Opracowanie, wstęp, przypisy Tomasz Markiewka. Katowice 2021

51%
Gorliński-Kucik P.
Pamiętnik Literacki
|
2023
|
vol. 114
|
issue 4
251-261
PL
W recenzji zaprezentowano „Listy do Konstantego Symonolewicza z lat 1928–1949” (2021) i krótko przedstawiono stan badań nad twórczością Teodora Parnickiego oraz wybrane wątki obszernego zbioru, liczącego ponad 160 jednostek. Wątki te dotyczą przede wszystkim biografii pisarza, relacji z jego mentorem i nauczycielem Konstantym Symonolewiczem, a także atmosfery intelektualnej przedwojennego Lwowa oraz polityczności życia literackiego. Autor recenzji podkreśla, jak znakomicie została opracowana korespondencja Parnickiego i Symonolewicza. Tomasz Markiewka w obszernych przypisach cierpliwie tłumaczy zawiłe i szerokie konteksty listów: językowe, literackie, biograficzne, historyczne i kulturowe. Recenzowany tom stanowi bardzo ważne i w zasadzie finalne ogniwo w cyklu nieliterackich publikacji Parnickiego. Jest cennym źródłem wiedzy o pisarzu i wpływie biografii na literaturę (kluczowym dla twórczości autora „Słowa i ciała”), a także o życiu kulturalnym przedwojennego Lwowa.
EN
The review undertakes “Listy do Konstantego Symonolewicza z lat 1928–1949” (“Letters to Konstanty Symonolewicz from the Years 1928–1949”) (2021) and briefly describes the state of research in Teodor Parnicki’s work as well as selected threads of the comprehensive (over 160 items) collection. The threads predominantly refer to the writer’s biography, the relation with mentor and teacher Konstanty Symonolewicz, alongside of the intellectual ambience of prewar Lvov and literary life politicality. The reviewer stresses how brilliantly Parnicki and Symonolewicz’s correspondence was prepared. Tomasz Markiewka in his comprehensive commentaries patiently explicates the complex and wide linguistic, literary, biographical, historical, and cultural contexts. The volume is viewed as a seminal and principally the ultimate item in the non-literary cycle of Parnicki’s publication. It is a valuable source of knowledge on the writer and on the influence of biography on literature (key issue for the author of “Słowo i ciało” <”The Word and the Flesh”>) as well as on the cultural life of prewar Lvov.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.