Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 30

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Edmund Bojanowski
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
Zeszyty Naukowe KUL
|
2017
|
vol. 60
|
issue 4
259-267
PL
W ubiegłym roku Siostry Służebniczki z Dębicy poprosiły mnie o recenzję potężnego dzieła zawierającego „Inedita” błogosławionego Edmunda Bojanowskiego. Lektura tego obszernego i niełatwego w odbiorze dzieła stała się okazją do ponownego spotkania się z tym niezwykłym, wiernym uczniem Chrystusa, dziś błogosławionym. Te pierwsze spotkania były „niezaplanowane”, ale na pewno mieściły się w planach Bożej Opatrzności, które w miarę upływu lat, coraz wyraźniej odkrywam. Dlatego chcę powiedzieć nieco o moich, i nie tylko moich, pierwszych spotkaniach z naszym Błogosławionym.
EN
This article presents works of Edmund Bojanowski about historical research of region. The author focused on those of Bojanowski’s texts, which were related to the region Gostyń Land where he came from. Two articles which are very important for regional research were analysed: Kasper Miaskowski and Do malowniczej podróży po Wielko-Polsce. Gostyń i jego okolica. In the first article he reminds the figure of distinguish poet that inspired many authors to the further research of the biography and work of Miaskowski. Article about Gostyń and its area is touringdescription kept in travel literature style. This extremely interesting and raising many of the issues text is still one of the main sources for the history of Gostyń region. The articles which are analysed here make it possible to consider E. Bojanowski as a precursor of regional study of history concerning Gostyń Land. Numerous reprints are evidence of the quality of these texts.
PL
Autor prezentuje w artykule dorobek Edmunda Bojanowskiego w zakresie historycznych badań regionalnych, skupiając się na jego tekstach dotyczących regionu, z którego on sam pochodził, czyli ziemi gostyńskiej. Chodzi tu o dwa ważne dla badań regionalnych artykuły: Kasper Miaskowski oraz Do malowniczej podróży po Wielko-Polsce, Gostyń i jego okolica. W pierwszym z nich Bojanowski wydobył z zapomnienia postać wybitnego poety, co zainspirowało wielu autorów do dalszego badania biografii i twórczości Miaskowskiego. Artykuł o Gostyniu i okolicy jest, utrzymanym w konwencji podróżopisarskiej, opisem krajoznawczym. Ten niezwykle ciekawy i poruszający wiele zagadnień tekst do dziś jest jednym z podstawowych źródeł do badania historii subregionu gostyńskiego. Analizowane tu artykuły pozwalają uznać E. Bojanowskiego za prekursora regionalnych badań historycznych, dotyczących ziemi gostyńskiej. O jakości tych tekstów świadczą też ich liczne przedruki.
PL
Koncepcja pedagogiczna Edmunda Bojanowskiego realizuje ideę integralnego rozwoju i wychowania człowieka od najmłodszych lat w perspektywie całego jego życia i szczęścia wiecznego. Bojanowski dostrzega wielką wagę procesu wychowania w pełnym kontekście odniesień do religii, natury oraz historii. Najwyższym celem wychowania jest integralny rozwój człowieka, czyli osiągnięcie dojrzałości ludzkiej i chrześcijańskiej. Bojanowski za podstawę wychowania przyjął biblijną koncepcję człowieka i wynikającą stąd prawdę o istocie ludzkiego życia, celu i prawach rozwoju. Wykorzystał doświadczenie dziejowe ludzkości oraz dorobek w dziedzinie filozofii, literatury i rozwijającej się pedagogiki, dobierając wszystko, co wartościowe i co odpowiednie do specyfiki rozwoju człowieka, jego natury i środowiska jego życia.
EN
Pedagogical concept of Edmund Bojanowski indicates the way of integral human being development from an early age in the perspective of its whole life and eternal happiness. The crucial goal of upbringing is integral development of human being aiming at achievement of human and Christian maturity. Bojanowski he perceives great meaning of upbringing process in the whole context of religious connotations, and relations with the nature, and with history. In his upbringing he accepted the biblical concept of man and the resulting truth about the essence of human life, its aim and laws of development. He used broad experience of human mankind and its accomplishments in the area of philosophy, literature and developing pedagogy. He picked up everything which was the most valuable and suitable for the specificity of human development, its nature and social environment.
EN
The article recounts the life and work of Blessed Edmund Bojanowski. 
PL
Artykuł przedstawia życie i działalność błogosławionego Edmunda Bojanowskiego.
Zeszyty Naukowe KUL
|
2017
|
vol. 60
|
issue 4
173-188
EN
Today’s world is referred to as „shaky reality”. Increasingly visible liberalism in norms and values leads to the loss of man himself in the world. Also, the perception of beauty has been shaken. Many times within the framework of the justification of lack of aesthetic education there is expressed the view of the freedom of subjective perception – beautiful is what a given person considers as such. The beauty identified in history with good and harmony has ceased to matter. The ugliness of a human being has crept into a certain degree of usurpation of consciousness and consequence in creating norms of life. It is necessary to rediscover the value of upbringing for beauty so that a person can re-discover the harmony and the desire for perfection. This article is an attempt to present a vision of education for the harmony and spiritual beauty of Edmund Bojanowski as a contemporary proposition for modern education.
PL
Dzisiejszy świat określany jest mianem „rozchwianej rzeczywistości”. Coraz bardziej widoczny liberalizm w normach i wartościach prowadzi do zagubienia się samego człowieka w świecie. Również postrzeganie wartości piękna zostało zachwiane. Niejednokrotnie w ramach usprawiedliwienia braku wychowania estetycznego wyrażany jest pogląd o wolności subiektywnego postrzegania – piękne jest to, co dany człowiek uważa za takie. Piękno utożsamiane w historii z dobrem i harmonią przestało mieć znaczenie. Do wychowania człowieka brzydota wkradła się niejako ukradkiem, uzurpując sobie świadomość i konsekwencję w tworzeniu norm życia. Potrzeba na nowo odkryć wartość wychowania do piękna, by człowiek na nowo umiał odnaleźć w sobie harmonię i pragnienie doskonałości. Niniejszy artykuł jest próbą ukazania wizji wychowania do harmonii i piękna duchowego w ujęciu Edmunda Bojanowskiego, jako propozycji aktualnej dla współczesnej edukacji.
PL
Artykuł ukazuje system wychowawczy jednego z wybitnych polskich myślicieli i działaczy społeczno-patriotycznych XIX wieku – Edmunda Bojanowskiego, którego myśl pedagogiczna również dzisiaj nie przestaje fascynować wielu pedagogów, czyniąc z nich „artystów” w dziedzinie wychowania. Tekst wskazuje na oryginalność systemu wychowania przedszkolnego Bojanowskiego, który w swych podstawowych założeniach odwołuje się do natury, historii i religii, proponując wychowanie o charakterze integralnym i realizowane w duchu rodzinnym. Autor zwraca również uwagę na potrzebę upowszechnienia i wykorzystania propozycji wychowawczej Bojanowskiego we współczesnej edukacji, gdzie stanowić może ona niezwykle cenne „narzędzie” w procesie kształtowania u dzieci osobowości harmonijnych i odpowiedzialnych.
EN
The article shows the educational system of one of the eminent Polish thinkers and social-patriotic activists – Edmund Bojanowski, whose pedagogical thought continues to fascinate many educators today, making them “artists” in the field of education. The text points to the originality of the Bojanowski pre-school education system, which in its basic premise refers to nature, history and religion, offering an integral and family-oriented education. The author also points to the need to popularize and use Bojanowski's educational proposal in modern education, where it can be an extremely valuable "tool" in the process of developing harmonious and responsible children.
EN
Edmund Bojanowski – the founder of Orphanages and The Congregation of Sisters Servants of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary didn’t leave any philosophical works behind. In spite of this as a teacher and community worker he created his own philosophy of act based on the classical and neoscholastic philosophy. It was very original and inspiring in the context of the nineteenth-century philosophy and is still relevant. In this paper the philosophical fundaments on which Edmund Bojanowski built his concept of education have been shown.
PL
Edmund Bojanowski – twórca Ochronek i założyciel Zgromadzenia Zakonnego Sióstr Służebniczek nie pozostawił po sobie żadnego filozoficznego dzieła. Pomimo to ten pedagog i społecznik w oparciu o filozofię antyczną i neoscholastyczną sformułował własną życiową „filozofię czynu”, która nie tylko w perspektywie XIX wieku jest inspirująca i aktualna. W niniejszym artykule podjęto próbę wskazania na filozoficzne podstawy, na których E. Bojanowski sformułował swoją koncepcję edukacji.
PL
Artykuł porusza problem wychowania patriotycznego w działalności wychowawczej i zwraca uwagę na znaczenie patriotyzmu jako elementu wychowania. Wykazuje ponadczasowość i uniwersalność propozycji wychowawczej Edmunda Bojanowskiego oraz przedstawia możliwość zastosowania jej we współczesnej szkole.
EN
The article addresses the issue of patriotic education in educational activities and draws attention to the importance of patriotism as an element of upbringing. Shows the timelessness and universality of Edmund Bojanowski’s educational proposal and presents the possibility of its application in contemporary school.
PL
Artykuł jest pierwszą próbą odpowiedzi na pytania: dlaczego warto wydobyć z bogactwa spuścizny literackiej pozostawionej przez bł. E. Bojanowskiego także katechizm i jak to można zrobić, aby ubogacić współczesną literaturę pedagogiczną i katechetyczną. Analiza ilościowa i jakościowa zachowanej spuścizny autora w postaci prac, szkiców i notatek pozwala stwierdzić, że materiał, redakcje części tekstów wskazują na zamiar Bojanowskiego opracowania publikacji zwartej, zwanej katechizmem. Głównym motywem przygotowania całościowego katechizmu Edmunda Bojanowskiego jest wciąż nowatorska myśl Błogosławionego opracowania narzędzia katechetycznego dla dzieci i wychowawców wiejskich.
EN
This article is the first attempt to answer the following questions: why the catechism by Blessed Edmund Bojanowski is worth extracting from the richness of his literary legacy and how it can be used in order to enrich the contemporary pedagogical and catechetic literature. The qualitative and quantitative analyses of preserved sources such as Bojanowski’s works, drafts and notes imply that Bojanowski was preparing materials for a coherent publication, of the catechism. The main motive behind the preparation of catechism by Edmund Bojanowski was an innovative idea of the Blessed to formulate a catechetic tool for children and educators from the rural areas.
PL
Rodzina jest podstawową komórką społeczną, w której rodzi się i wychowuje każdy człowiek. Jej wartość jest niezaprzeczalna, a każda próba zniekształcenia tego środowiska ma negatywny wpływ na integralny rozwój nie tylko człowieka, ale i społeczeństw. Współpraca różnych środowisk w procesie wychowania stała się jednym z zagadnień, którym zajął się Edmund Bojanowski. Jego myśl o wspieraniu przez społeczeństwo małżonków i podkreślanie roli ojca i matki w kształtowaniu się osobowości małego dziecka dziś wydaje się jeszcze bardziej aktualna. Bez silnych wartości rodzinnych nie można tworzyć silnych społeczeństw, które będą służyły dobru ogółu, ale i poszczególnych osób.
EN
Family is the primary social cell in which every human being is born and raised. Its value is undeniable, and any attempt to distort this environment has a negative impact on the integral development of not only man but also society. The cooperation of different backgrounds in the process of education has become one of the issues addressed by Edmund Bojanowski. His thought of supporting the society of spouses and emphasizing the role of father and mother in shaping the personality of a young child today seems even more up-to-date. Without strong family values, you can not create strong societies that will serve the good of the whole but of the individual.
Zeszyty Naukowe KUL
|
2017
|
vol. 60
|
issue 4
17-27
EN
Edmund Bojanowski (1814-1871) – a landlord, writer and activist. Being grown up in patriotic and religious environment he started his studies in Wrocław and then, in Berlin but he had to stopped it due to health problems. After his return to family region he took up writing and activism. As a result of his actions, there appeared a village orphanage on May 3, 1850 in Podrzecze. This date also marks the beginning of The Congregation of the Servant Sisters of Virgin Mary Immaculate Conception, a convent created by Bojanowski. He died in 1871 and in 1999 John Paul II announced his beatification.
PL
Edmund Bojanowski (1814-1871) – był ziemianinem, publicystą, społecznikiem. Wychowany w duchu patriotycznym i religijnym podjął studia we Wrocławiu, a potem Berlinie, które przerwał ze względów zdrowotnych. Po powrocie w rodzinne strony zajął się pisaniem i działaniem społecznym, które zaowocowało założeniem 3 maja 1850 r. ochronki wiejskiej w Podrzeczu. Data ta przyjmowana jest również jako początek żeńskiego zgromadzenia zakonnego – Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny – którego inicjatorem był Bojanowski. Zmarł w roku 1871, a w 1999 został beatyfikowany przez Jana Pawła II.
Zeszyty Naukowe KUL
|
2017
|
vol. 60
|
issue 4
159-172
EN
Blessed Edmund Bojanowski is the author of an original pedagogical concept designed to educate pre-school children. He saw in the young generation the hopes on revival of the family and the polish nation. Therefore Bojanowski recognized religion and patriotism as the basis of his pedagogical work. These two elements of education should be inherent and subjects of continuous correlation as these are the roots from which the Polish nation grows. Although the pedagogical concept of blessed Edmund Bojanowski was worked out in the 19th century still has not gone out of date. It is currently used in children’s educational work on different continents by the congregation of the Sisters Servants of the Immaculate Conception of the Virgin Mother of God. In this paper, the author focused on showing the correlation between religious and patriotic education contained in the pedagogical concept of blessed Edmund Bojanowski.
PL
Bł. Edmund Bojanowski jest autorem oryginalnej koncepcji pedagogicznej przeznaczonej dla wychowania dzieci w wieku przedszkolnym. W młodym pokoleniu pokładał on nadzieje na odrodzenie rodziny i polskiego narodu. Dlatego za podstawę pracy pedagogicznej Bojanowski uznał religię i patriotyzm. Te dwa elementy wychowania powinny być jego zdaniem nierozłączne i podlegać ciągłej korelacji, gdyż są to korzenie, z których wyrasta naród polski. Mimo, iż koncepcja pedagogiczna bł. Edmunda opracowana została w XIX wieku nadal nie straciła na aktualności. Jest ona obecnie wykorzystywana w pracy wychowawczej z małymi dziećmi przez Siostry Służebniczki Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny na różnych kontynentach. W niniejszym artykule autor skoncentrował się na ukazaniu korelacji wychowania religijnego i patriotycznego zawartej w koncepcji pedagogicznej bł. Edmunda Bojanowskiego.
PL
Edmund Bojanowski w swojej koncepcji pedagogicznej podkreśla istotną rolę zabawy w kontekście wszechstronnego rozwoju dziecka. Zabawa stanowi dla dziecka formę poznawania świata i odgrywa ważną rolę w jego harmonijnym rozwoju. Zaspokaja jego istotne potrzeby rozwojowe, pobudza do zdobywania wiedzy i rozwija myślenie przyczynowo-skutkowe. Podczas zabawy dzieci nabywają wielu umiejętności i rozwijają swoje zainteresowania. Bojanowski przypisywał zabawom szczególną rolę wychowawczą. Niniejszy artykuł ukazuje rolę zabaw w procesie wychowania dziecka, a także przedstawia rodzaje i cele zabaw dziecięcych.
EN
Edmund Bojanowski in his pedagogical concept emphasizes the important role of fun in the context of a child’s comprehensive development. Fun is a form of exploration for the child and plays an important role in its harmonious development. It satisfies its important developmental needs, stimulates knowledge acquisition, and develops cause-and-effect thinking. During play children acquire many skills and develop their interests. Bojanowski attributed the play a special educational role. This article shows the role of play in the process of raising a child, and also shows the types and goals of children’s play.
PL
Artykuł dotyczy prospołecznego wymiaru działalności Edmunda Bojanowskiego. Składa się z trzech części. W pierwszej omówione zostały podstawowe pojęcia – działania prospołeczne, postawy prospołeczne i wychowanie prospołeczne. Przyjmując, że prospołeczne to takie działania, które służą innym, w kolejnych częściach dokonana została analiza twórczości i działalności Bojanowskiego pod kątem tego typu aktywności. Kolejno zaprezentowane zostały działania Bojanowskiego na rzecz Ojczyzny, a także najbardziej potrzebujących w obszarze: oświaty, opieki i wychowania oraz działalności charytatywnej. Ostatnia część artykułu prezentuje działania, które podejmował Bojanowski w kierunku kształtowania postaw prospołecznych wśród ochroniarek i dzieci.
EN
The article concerns the pro-social dimension of Edmund Bojanowski’s activity. It consists of three parts. The basic concepts – pro-social activities, pro-social attitudes and pro-social education are discussed in the first. Assuming that pro-social is such an activity that serves others, in the following sections, an analysis of Bojanowski’s work and activity in terms of this type of activity was made. In the begining were presented Bojanowski’s actions for the Homeland, and those most in need in the fields of education, care and charity. The last part of the article presents the actions that Bojanowski made in shaping pro-social attitudes.
PL
Celem artykułu autorka uczyniła próbę wydobycia ponadczasowej wartości integralnej formacji według Edmunda Bojanowskiego. W jego działalności szuka tego, co jest istotne dla współczesnych pokoleń pragnących zachować w pamięci jego edukacyjną i charyzmatyczną posługę. Przywołując to, co składa się na wartość opartej na wychowaniu formacji integralnej, odniosła się do powołanego przez Bojanowskiego Zgromadzenia Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej. Analizując ważne dla formacji zapisy I Reguły zakonnej opublikowanej 150 lat temu, autorka przedstawiła pojęcie formacji, jej zasadnicze wymiary i wybrane sposoby realizacji. Dopełnieniem analizy materiału źródłowego, czyli zasadniczo Reguły, było odniesienie się do nauczania Pawła VI i Jana Pawła II zawartego w posynodalnych adhortacjach apostolskich dotyczących formacji konsekrowanych i ich misji we współczesnym świecie. Publikację kończą wnioski i spostrzeżenia o charakterze pedagogicznym. Z pozycji teoretyka wychowania autorka w syntetyczny sposób ukazuje związek formacji z integralnym wychowaniem, osobą formatora i zadaniami ciążącymi na uczestnikach procesu formacyjnego. Zabieg ten pozwolił wydobyć i ukazać ponadczasowy walor wyjątkowego dziedzictwa edukacyjnego i formacyjnego bł. Edmunda Bojanowskiego, tkwiący w umiejętnym czytaniu znaków czasu, wielkim realizmie i otwartości na potrzeby społeczne.
EN
The author makes an attempt to extract the timeless value of an integral formation according to Edmund Bojanowski. At the starting point, she assumed that the “formation” without the necessary help of “education” oriented towards “formation,” in Bojanowski's work, where education and formation are complementary, seeks what is important for modern generations wishing to preserve the memory of his educational and charismatic ministry. Recalling what constitutes a value base on the upbringing of integral formation, the Congregation of the Sisters of the Most Blessed Virgin Mary, the Immaculate Conception, was called by the Bojanowski Congregation. By analysing the important provisions for the formation of the Rule I published 150 years ago, the author reveals the concept of formation, its essential dimensions and the chosen ways of realization. Completion of the analysis of the source material, which was essentially the First Rule of the Assembly, was to refer to the teaching of Paul VI and John Paul II in post-synodal apostolic exhortations of consecrated formation and their mission in the modern world. The publication ends with conclusions and observations of pedagogical character. From the position of theoretical education, the author in a synthetic way shows the relationship of formation with an integral upbringing, the person who is the formator, and the tasks that take place on the participants of the formation process. Such presented subject allowed to bring out and reveals the timeless value of the unique educational and formation heritage of Bl. Edmund Bojanowski, skilled in reading the signs of time, great realism and openness to social needs.
EN
This text is an attempt to show Edmund Bojanowski as editor and publisher. He knew that the only possible and sensible way to go would be organic work. He believed that every human being had the duty to enlighten other people and to preach the truth. He was aware of the times in which he had come to live, and therefore he wanted to refresh the hearts of people who were tired of struggles of insurrection, fighting, epidemics, subjected to the repression of the invader and often resigned and tired of life. He was sure that one of the best ways to reach as many people as possible would be to publish a magazine. Thanks to this he obtained not only the finances he devoted to orphans, but also could influence the education of readers. In this noble goal he created „Pokłosie. Zbieranka literacka na korzyść sierot” and „Rok Wiejski”: thematically differentiated and pictorial journals, but having a common purpose - mission of evangelization and help the neediest.
PL
Prezentowany tekst jest próbą ukazania Edmunda Bojanowskiego jako redaktora oraz wydawcy. Wiedział, że jedyną możliwą i rozsądną drogą, którą należy iść, będzie praca organiczna. Uważał, że w każdym człowieku leży obowiązek oświecania bliźniego i głoszenia prawdy. Zdawał sobie sprawę z czasów, w jakich przyszło mu żyć, i dlatego też chciał pokrzepić serca ludzi zmęczonych trudami powstań, walk, epidemii, poddanych represjom zaborcy, często zrezygnowanych i zmęczonych życiem. Miał pewność, że jednym z najlepszych sposobów na dotarcie do jak największej liczby ludzi, będzie wydawanie czasopisma. Dzięki temu uzyskiwał nie tylko finanse, które przeznaczał na sieroty, ale także mógł wpływać na kształcenie czytelników. W tym też szlachetnym celu wydawał „Pokłosie. Zbierankę literacką na korzyść sierot” oraz „Rok Wiejski”: czasopisma różnicowane tematycznie oraz poglądowo, jednak mające wspólny cel – misję ewangelizacyjną i pomoc najbardziej potrzebującym.
PL
Artykuł omawia rolę wychowawcy w myśli i działalności pedagogicznej Edmunda Bojanowskiego. Jego różnorodne publikacje ukazują, w jaki sposób wychowawca wpływał na rozwój swoich wychowanków w XIX wieku. Metody wychowawcze bł. Edmunda mogą być wzorem i inspiracją dla dzisiejszej działalności wychowawczej. Założyciel wiejskich ochronek w swojej koncepcji pedagogicznej osobom świeckim proponował różnego rodzaju inicjatywy, tj. zakładanie czytelni, szkół, szpitali, ochronek itp. W swoich projektach nakreślał wychowawcom linie edukacyjne, które przepojone były ciepłem miłości chrześcijańskiej i oświecaniem umysłu nowych pokoleń. Dzięki działalności oświatowej i charytatywnej pośród dzieci ludu wiejskiego próbował umacniać fundament ich życia, na którym opierało się późniejsze ich wychowanie i kształcenie. Najważniejszym jednak przesłaniem, jakie pozostawił swoim wychowawcom, była miłość do Pana Boga i do dziecka, która winna być głównym argumentem i pasją w pracy wychowawczej.
EN
The article presents the role of the educator in the thought of Edmund Bojanowski. His various publications emphasize how the teacher has influenced the students' development not only in the nineteenth century, but also indicates the inspiration for the contemporary education of children. E. Bojanowski invited the laity educators offering them various initiatives, such as the creation of reading rooms, schools, hospitals, kindergartens, and so on. His projects outlined the full educative lines of Christian love and instructions that enlightened the thinking of new generations. Through educators working among the children of the rural population, Bojanowski strengthened the foundation of life hinging it on education and instruction. The most important message he left to his educators was the love of God and child, which should be the motive and passion in the educational work.
EN
Doing the research on E. Bojanowski’s scholarly achievements, the author of the article came across Bojanowski’s unknown letter of 1866. The correspondence was accompanied by an extensive comment on its historical context. First of all, the bibliography of the letter recipient (Rev. Antoni Śmitkowski) is presented.  The article also describes the cooperation between the founder of the Sister Servants and the founder of the orphanage (its opening is discussed in the correspondence) – the Duchess Elżbieta Czartoryska née Działyńska. In addition, the author traces the recruitment process of the candidates for the congregation of the Sister Servants illustrated with the example of Rozalia Krzekotowska mentioned in the correspondence.
PL
Autor artykułu podczas prowadzenia badań dotyczących dorobku naukowego E. Bojanowskiego natrafił przypadkowo na jego nieznany list z roku 1866. Treść korespondencji opatrzono szerokim komentarzem prezentującym jej kontekst historyczny. Przedstawiono przede wszystkim biografię odbiorcy listu – księdza Antoniego Śmitkowskiego. Przybliżono również współpracę założyciela służebniczek z fundatorką ochronki, której otwarcia dotyczy korespondencja – tj. z księżną Elżbietą z Działyńskich Czartoryską. Rozwinięto również wątek sposobu rekrutacji kandydatek do zgromadzenia służebniczek na przykładzie wspominanej w korespondencji Rozalii Krzekotowskiej.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.