Search results

1

Ekspresjonistyczny horyzont abstrakcjonizmu

100%

Bator M.

DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu

|

2014

|

vol. 18

164-177

EN

The problem indicated in the title of the article seems to be a matter of aesthetics which need at least an elementary analysis from the philosophical perspective, as well as humanistic reflection directly or indirectly associated with it. Also, it seems that the popular idea of abstract art usually associated only with the methods of imaging, is highly debatable. The possibility of applying the category of abstraction in relation to artifacts outside the convention can and even should be considered under the condition that we determine the scope of the concept of abstraction and the provenance of the concept of abstraction. The starting point for discussion should be the reconstruction of the concept of abstraction and abstract art, then examine the possibility of occurrence of abstract expressionist painting, in which the means of artistic expression become autonomous, and important parts of the image have lost their figurative/ representational character, and gained the status of self-meaningful image elements. The expressionist roots must be sought in expressive form of triune chorea – the synthesis of music, dance and poetry, whose function was to express human feelings. It used to be an abstract which revealed the state of mind and soul, therefore explicating the state of the abstract and not concrete.

2

Ucieczka w metasztukę

100%

Hanusek J.

Estetyka i Krytyka

|

2004

|

issue 1(6)

PL

Pogłębiający się ciągle proces intelektualizacji oraz instytucjonalizacji sztuki współczesnej doprowadził w drugiej połowie dwudziestego wieku do powstania jej nowej mutacji, którą można określić mianem metasztuki. Chociaż ugruntowane w artystycznych faktach, rozróżnienie między obszarem sztuki i metasztuki nie jest łatwe, bowiem przedstawiciele tej drugiej starają się zatrzeć demarkacyjną linię podziału. Autor przedstawia własną propozycję takiego rozróżnienia oraz uzasadniające je kryteria.

3

Piękno jako potrzeba ludzka

100%

Skolimowski H.

Estetyka i Krytyka

|

2003

|

issue 2(5)

68-89

PL

“Piękno” jest jednym z najważniejszych i najbardziej “dręczonych” pojęć w historii filozofii zachodniej. Piękno oślepia nas swoją wspaniałością i równocześnie opiera się naszym próbom jego zdefiniowania. Najpierw zostało zdefiniowane jako obiektywna własność przedmiotów i stanów rzeczy (Pitagoras i Platon). Później było rozumiane subiektywnie, jako własność umysłu: piękno tkwi w oku odbiorcy. Następnie, uległo głębokiemu kryzysowi, tak że od wieku siedemnastego do dwudziestego filozofowie unikali idei piękna. W tym artykule Autor stara się określić nowe – ewolucyjne – pojęcie piękna. W koncepcji tej piękno nie jest ani obiektywne, ani subiektywne, lecz jest uniwersalne oraz intersubiektywne (w obrębie gatunku); tzn. gdy jest postrzegane we właściwym ewolucyjnym kontekście. Walka o piękno jest nieodłącznym atrybutem kondycji człowieka. Bez piękna człowiek więdnie.

EN

“Beauty” is one of the most important and tantalising concepts in the history of Western philosophy. It dazzles us with its splendour and at the same times resists our attempts to define it. It was defined first (by Pythagoras and Plato) as an objective property of things and states of affairs. Next it was conceived as subjective — as a property of the mind: beauty is in the eye of the beholder. Then it underwent a deep crisis, so that from the 17th to 20th centuries, philosophers avoided the idea of beauty. In this paper we try to establish a new — evolutionary — concept of beauty. This concept proposes that that beauty is neither objective nor subjective, but it is nevertheless universal and intersubjective (within the species); that is when it is viewed in a proper evolutionary context. The quest for beauty is an inherent attribute of the human condition. Without beauty human beings wither.

4

Hans-Georg Gadamer (1900 - 2002)

75%

Chmielowski F.

Estetyka i Krytyka

|

2002

|

issue 2(3)

PL

Wspomnienie

EN

Memoirs

5

Shaftesbury`ego "Moraliści"

75%

Grzeliński A.

Estetyka i Krytyka

|

2002

|

issue 1(2)

103-110

PL

Tekst poniższy jest kontynuacją wstępu do tłumaczenia "Listu o entuzjazmie" Shaftesbury`ego (Estetyka i Krytyka nr 1), a także zarysem najważniejszych cech teorii estetycznej prezentowanej m.in. w "Moralistach". Są nimi: poszukiwanie emotywistycznych warunków doświadczenia piękna, niechęć do metafizyki, celowościowe tłumaczenie zjawisk. Charakterystyczny styl utworu, nawiązującego do Platońskich dialogów, ma na celu wzbudzenie entuzjazmu (podobnego do poetyckiego uniesienia) czytelnika, który może dzięki temu dostrzec idealny charakter piękna całości natury pojmowanej na podobieństwo dzieła sztuki. Podstawowym wymogiem doświadczenia estetycznego jest postawa bezinteresowna, zaś samo doświadczenie ma również charakter poznawczy: jest potwierdzeniem "jedności, zgodności i sympatii" spajającej cały świat, a w konsekwencji dobroci jego Stwórcy. Teleologiczny charakter rozważań sprawia, że piękno jest dla Shaftesbury`ego jedyną wartością estetyczną.

EN

This essay is a continuation of the introduction to translation of Shaftesbury`s works (published in the last issue of Estetyka i Krytyka) and to his aesthetic theory as presented in "Moralists" and in other works. The main features of the theory are: a search for the emotivistic conditions of the aesthetic experience, an aversion to methaphysics, and a teleological explanation of phenomena. The characteristic style of the work, deeply influenced by Plato`s dialogues, aims to arouse enthusiasm in the reader (something similar to poetic exaltation) in order that he might realize the ideal beauty of the whole world, regarded as similar to a work of art. The basic condition of aesthetic experience is a disinterested attitude. Experience also has a cognitive value, for it enables the observer to perceive the "unity, conformity and sympathy" that binds all phenomena of the universe, and, as a consequence, the goodness of its Creator. The teleological character of the inquiry makes beauty the only category in Shaftesbury`s aesthetic theory.

6

Estetyka egzystencji

75%

Rogoziecki R.

Estetyka i Krytyka

|

2003

|

issue 1(4)

83-97

PL

Estetyka egzystencji opiera się na przekonaniu, że życie codzienne stanowi obszar, w obrębie którego pojawiają się najbardziej fundamentalne kwestie filozoficzne. Estetyka egzystencji to koncepcja takiego stawania się życia ludzkiego, która odpowiada bardziej zasadom subiektywnego upodobania niż obiektywnym kategoriom: prawda - fałsz, dobro - zło. W tym ujęciu ludzka egzystencja jest oceniana wedle estetycznych pojęć: piękna, harmonii, brzydoty, niespójności. Estetyka egzystencji opiera się na "odwróceniu" wartości i przyznaniu dominującego znaczenia "estetyczności" w życiu ludzkim. W efekcie, podstawą dla wyboru określonego stylu życia stają się subiektywne uczucia przyjemności i przykrości, pojęte estetycznie.

EN

Aesthetics of existence can be generally described as an attempt to make use of specifically aesthetic values as a basis for shaping individual life. It is based on the conviction that the area in which the most fundamental philosophical questions arise is our everyday life. Aesthetics of existance means "entering" into being according to principles of subiective liking. Expressed in that way existence cannot be judged by means of concept like "true" or "false", "good" or "bad", "right" or "wrong", but only though categories like beauty, harmony, ugliness or inconsistency. Aesthetics of existence would being with the reversal of values and assigning the leading role to the aesthetic. In consequence the choice of that lifestyle (rather than some other) one would be based on the subjective feeling of pleasure or dislike (understood in aesthetic way). Aesthetics of existence positively understands death of god and man as a fact - it terminates thinking in metaphysical perspective and open the possibility of aesthetic one.

7

Transformacje estetyczne architektury i urbanistyki XX wieku

75%

Tarnowski J.

Estetyka i Krytyka

|

2002

|

issue 2(3)

PL

Na początku XX wieku przedmiotem krytyki i odrzucenia – przez Werkbund (w teorii), a potem przez wyrosły z niego modernizm (i w teorii i w praktyce) – w architekturze i urbanistyce była tradycja, której nośnikiem był od lat trzydziestych XIX wieku historyzm-eklektyzm. Powodem odrzucenia było przede wszystkim przeświadczenie o niemożności pogodzenia tradycyjnego języka form z postawą twórczą, a zarazem o anachroniczności tego języka i jego nieadekwatności do rodzącej się epoki nowoczesności. Program pozytywny eksponował dwie nadrzędne wartości: nowatorstwo oraz nowe piękno wynikające z podporządkowania formy obiektu jego funkcji. Głównym owocem przełomu modernistycznego był “styl międzynarodowy” królujący w architekturze do lat 60., kiedy pojawiła się świadomość kryzysu, ufundowana na przeświadczeniu a) o wyczerpaniu możliwości kombinatorycznych estetyki opartej na prostych formach geometrycznych, b) o dysfunkcjonalności (wbrew deklaracjom) tej architektury i podporządkowywaniu funkcji apriorycznym formom, c) na znużeniu betonem i szkłem jako materiałami elewacyjnymi. Przełamanie sytuacji kryzysowej dokonało się dzięki dwóm nowym, w punkcie wyjścia przeciwstawnym tendencjom: neomodernistycznej i antymodernistycznej, które zainicjowane zostały w drugiej połowie lat 60., a których najbardziej spektakularne osiągnięcia dokonały się w następnych dekadach. Nowy modernizm, szczególnie w wersji high tech, slick tech, i dekonstrukcjonizmu był próbą przywrócenia aksjologii modernizmu (nowatorstwa i funkcjonalności) przy zastosowaniu nowoczesnych technologii, natomiast wczesny postmodernizm był próbą odrodzenia architektury poprzez negację modernizmu i rehabilitację tradycyjnego języka form architektonicznych, jednakże bez dosłowności charakterystycznej dla dziewiętnastowiecznego historyzmu-eklektyzmu. Neomodernizm i neotradycjonalizm stanowią obecnie skrajne opcje bogatego spektrum postmodernistycznej architektury.

8

Eidos Muzyki

75%

Lipiec J.

Estetyka i Krytyka

|

2002

|

issue 2(3)

PL

Artykuł analizuje muzykę od strony ontologicznej. Wychodząc od koncepcji Pitagorasa i związanej z nią koncepcji harmonii i muzyki sfer pokazuje czym tak ujmowana muzyka mogła by być dla świata – bytową harmonią rzeczywistości. Śledząc pragmatyczne i normatywne rozumienie muzyki autor przekracza pitagorejską wizję muzyki jako absolutnej i uniwersalnej wskazując na jej pluralistyczny charakter. Analizując wartościowość muzyki oraz jej znaczenie dla człowieka jako istoty osadzonej w kulturze i świecie dochodzi do rozumienia muzyki, z jednej strony, jako pewnej metafizycznej własności świata, z drugiej zaś, jako rozwijającą możliwości poznawcze i zmysłowe człowieka. Dzieląc muzykę na “naszą” (doznawaną i tworzoną w obrębie kultury przez człowieka) i “nie–naszą” (kosmiczną) artykuł odsłania rozumienie muzyki jako pewnej specyficznej sfery rzeczywistości, poprzez którą człowiek jest w stanie dostrzec rzeczywistość, więcej, zostaje na nią otwarty. Sam człowiek dzięki istnieniu muzyki, jej wielu przejawów, ma możność twórczej ekspresji, oraz przybliżania się do tego, co piękne i przynależne światu wartości.

9

Roman Ingarden: od realizmu fenomenologicznego do moralnego

75%

Świderski E.

Estetyka i Krytyka

|

2003

|

issue 2(5)

106-128

EN

Man is the cornerstone of Ingarden's philosophy. His position in his essay “On Responsibility” marks confirmation of his permanent interest in man and the final departure from the idealism-realism problematic. The paper characterises moral realism and suggests that this position comprises a philosophical anthropology, according to which human responses to moral facts are a fact about the way the world is. The author argues that the main lines of moral realism are present in “On Responsibility”, including Ingarden's recourse to scientific realism as the way to a realist ontology of human being. Although responsibility falls among the moral values, it is not limited to the moral sphere alone, since it is related to the broader question, about the possibility of action within the causal structure of the world. In Ingarden's thinking, realism with reference to moral facts unites with a realism that holds that action is a real power.

10

Estetyczna zmiana warty

75%

Chmielowski F.

Estetyka i Krytyka

|

2001

|

issue 1

7-19

PL

Ogólnie rozumiana kondycja sztuki, jej funkcjonowanie i pojmowanie w określonym czasie zależy od wielu współokreślających ją czynników, jawnych lub ukrytych, pośród których bez wątpienia ważną rolę odgrywają konteksty intelektualne wyartykułowane w estetycznych teoriach. Miniony wiek zaznaczył się w rozwoju form artystycznej ekspresji serią niespotykanych dotąd przemian i przewartościowań, których znaczna część była skorelowana z przemianami w obrębie filozofii. Jaki był wpływ teoretycznego myślenia na zmieniające się ciągle spectrum artystycznej praktyki w świeżo zamkniętym stuleciu i jakie własności współcześnie tworzonej sztuki dają się uzasadnić sensem towarzyszącej jej teorii; jakie wyłaniają się z tego współistnienia szanse a jakie mielizny i zagrożenia - to pytania, które wyznaczają główny temat moich rozważań.

EN

In a wide interpretation condition of art, the letter`s functioning and notion depends on various interlocking factors - either explicite or implicite (obvious or hidden). Among these it is the intelectual context that plays a prominent role in the articulated aesthetic theories. The passing century has left a visible trace in so far as the transformation of art forms is concerned. This influenced unheard of modifications and transvolutions strictly geared up with transformations in the domain of philosophy. In the present article we try to evaluate this mutual modifications.

11

Sztuka i krytyka według Arthura C. Danto

75%

Bogusz-Bołtuć E.

Estetyka i Krytyka

|

2002

|

issue 2(3)

PL

Pluralizm współczesnego świata sztuki powoduje, że coraz powszechniejsza jest utrata wiary przez krytyków i artystów w obiektywne normy krytyki artystycznej. Przeciwnie A.C. Danto, utrzymuje on, że krytyka sztuki odkrywa znaczenia danego dzieła, a różnice interpretacji jakie pojawiają się między krytykami sztuki mogą być rozwiązane w argumentatywnym dyskursie. Utrzymuje on również, że sztuka jest przedmiotem krytyki moralnej. W eseju tym wskazuję na pewne słabości argumentu Danto. Z jednej strony Danto przyznaje, że sztuka współczesna jest "sztuką zaburzającą" (disturbatory art) zaangażowaną w moralne eksperymenty, z drugiej utrzymuje, że “sztuka nie jest uodporniona na krytykę moralną”. Nie jest jasne, czy artyści powinni podążać za zewnętrzną wobec sztuki moralnością, czy też powinni tę moralność tworzyć (czy, być może, artyści uczestniczą w stałym procesie kształtowania bieżącej interpretacji norm moralnych). Zgadzam się jednakże z generalnym przesłaniem argumentu Danto, że w sztuce współczesnej każde dzieło sztuki współtworzy kryteria krytyki artystycznej odpowiednie do własnej ewaluacji.

EN

Pluralism of the present day art-world leads crics and artists alike to lose faith in the objective norms of art criticism. Against this background, A. C. Danto claims that art criticism discovers the meaning of the work of art, and interpretative differences among critics can be resolved by argumentative discourse. He also maintains that art is subject to moral criticism. In this essay I point out to certain weaknesses in Danto's argument. On one hand Danto condones contemporary art seen as "disturbatory art" engaged in moral experimentation while on the other hand he maintains that "art is not immune to moral criticism." It is not clear whether artists are supposed to follow some kind of external morality, or whether they are supposed to create morality (or, perhaps, artists participate in the process of constant shaping of the current interpretation of moral norms). However, I agree with general trust of Danto's argument that, in contemporary art, every art-object helps create criteria of art-criticism relevant to its evaluation.

12

Sztuka jako świętowanie

75%

Sosnowski L.

Estetyka i Krytyka

|

2003

|

issue 2(5)

90-105

PL

Sztuka była niemal zawsze dziedziną wyróżnioną w tym m.in. sensie, że wywoływała u odbiorcy przeżycia przenoszące go poza sferę codzienności, potoczności i praktyczności. Takie rozumienie sztuki pojawiło się po raz pierwszy w poglądach filozofów starożytnej Grecji. W artykule zostają przywołane poglądy o odmiennych metafizycznych podstawach: pitagorejczyków i Arystotelesa, jednak zbliżone, jak się okaże, w pewnym aspekcie estetycznym. W wieku dwudziestym z kolei, idee podobne, wyrażające przekonanie o wyjątkowości spotkania ze sztuką głoszą: Helmut Kuhn, który wydobywa archetypalny aspekt relacji sztuka-świętowanie; Hans-Georg Gadamer, który zwraca uwagę na epistemiczny charakter tej relacji i Władysław Stróżewski, koncentrujący się na jej ontycznej charakterystyce. W pierwszym przypadku (starożytność) chodzi o pojęcie “wczas” (scholé), zaś w drugim (wiek dwudziesty) o pojęcie święto i świętowanie (Festival, Festlichkeit, Eigenzeit).

EN

Art has been a privileged sphere in the sense that it appeales to art-receivers because of its power of taking them outside the sphere of everyday life (commonplaceness) and practicality. For the first time the philosophers of ancient Greece propagated this view. In this paper the Pythagorean and Aristotle’s views are considered; however they have different metaphysical bases, there is some aspect common to theirs aesthetics. In 20th century it is Helmut Kuhn, Hans-Georg Gadamer and Władysław Stróżewski who express similar ideas and convictions about an exceptionality of the meeting between art and man. In the first part of the article (the ancient) notion of “leisure” (scholé) is presented, while in the second one the case of “festival”, Festlichkeit and Eigenzeit is taken into account.

13

Między grą a sumieniem. Z problematyki nowej sztuki

75%

Kolarzowa R.

Estetyka i Krytyka

|

2003

|

issue 2(5)

25-35

PL

Tekst dotyczy konsekwencji aksjomatu estetyki o pełnej autonomii sztuki i całkowitej wolności artysty. Idea, aby jakaś część świata ludzkiego była pozbawiona związku z etyką jest niebezpieczna, gdyż odmawia etyce miejsca wśród potrzeb duchowych, utożsamia ją z przymusem, a wolność - z jej brakiem. Idea ta jest też wewnętrznie sprzeczna. Wolność artysty jest bytem biurokratycznym i kończy się na progu muzeum. Problemu twórczości nie można rozważać bez uwzględnienia wątków pozaestetycznych, w tym - wrażliwości moralnej, która warunkuje każdą odpowiedzialną postawę, a więc także postawę twórczą. Absurdalność wielu współczesnych praktyk artystycznych jest najbardziej widocznym skutkiem usytuowania sztuki ‘poza dobrem i złem’. Zatem obecnie pierwszorzędną kwestią nie jest drążenie wszechstronnie już znanych aporii sztuki, ale podjęcie dyskusji nad relacją pomiędzy ‘człowiekiem’ a ‘artystą’.

EN

The text refers to the consequence of the axiom of aesthetics, e.g. full autonomy of art and uninhibited freedom of an artist. The idea that there is no relationship between some part of human world and ethics is dangerous, because it denies ethics its place among spiritual needs and identifies it with constraint. Moreover, this idea is internally contradictory, too. Artist’s freedom has bureaucratic character and ends on the threshold of museum. One cannot consider the problem of creation regardless of non-aesthetic plots, including - moral sensibilities, that conditions every responsible attitude, as well as a creative attitude. Location of art “beyond good and evil” is most visible result of absurdity of many present artistic practices. So nowadays the main matter is not consideration of well-known aporias of art in every respect, but discussion over the account among “man” and “artist”.

14

Kino w zwierciadle psychoanalityka. Lacanowska faza 'lustra' jako fundament wrażenia realności w kinie

75%

Demby Ł.

Estetyka i Krytyka

|

2001

|

issue 1

47-59

PL

Artykuł dotyczy, fundamentalnego dla psychoanalitycznej teorii kina, pojęcia "faza lustra", zapożyczonego z teorii podmiotu Jacquesa Lacana. W oparciu o książkę "Le signifiant imaginaire" Christiana Metza, autorka wskazuje na liczne analogie pomiędzy sytuacją widza kinowego a lacanowską fazą rozwoju podmiotu. Faza ta związana jest z ukształtowaniem się w psychice ludzkiej porządku wyobrażonego, stąd też znaczna część artykułu wyjaśnia funkcjonowanie "wyobrażonego" w kinie. W konkluzji autorka podkreśla, że o specyfice kina - zgodnie z tytułem książki Metza - decyduje fakt, iż wyobrażone są tu nie tylko "signifié" (opowiedziana historia) i porządek percepcji filmu, ale przede wszystkim - jego "signifiant". Mówiąc inaczej: metaforycznie pojmowane filmowe lustro nie tylko odbija świat wyobrażony, ale samo także jest wyobrażone.

EN

The autor discusses the stage of mirror which is fundamental for the psychoanalytic theory of film and has been borrowed from Jacques Lacan`s theory of subject. Considering the book "Le signifiant imaginaire" by Christian Metz, the author point to numerous analogies between the position of a film viewer and Lacan`s stage of subject development. This stage is connected with the formation of an imaginary order in the human mind, and therefore, a major part of the article explains the functioning of the imaginary in the cinema. The autor stresses that decisive of the specificity of film - as in the title of Metz`s book - is the fact that the omaginary here is not only "signifié" (the narrated story) and film perception order but primarily - its "signifiant". In other words: a film metaphorically interpreted mirror not only reflects the imagined world, being the mirror itself that is imaginary.

15

Jaka przyszłość pewnego złudzenia? Kłopotliwe dziedzictwo Freuda

75%

Warmiński A.

Estetyka i Krytyka

|

2003

|

issue 2(5)

129-139

PL

Psychoanalizie, od momentu jej powstania, towarzyszą liczne kontrowersje; szczególnie wiele narosło w ostatnich dwóch dekadach. Trwa spór o jej naukowość. Przyszłość pewnego złudzenia to jedno z najważniejszych, poświęconych kulturze, dzieł Freuda, który w metaforycznym, nieprecyzyjnym języku przedstawia swą teorię kultury oraz religii jako najistotniejszego jej przejawu. Religia traktowana jest jako złudzenie, którego przydatność określana jest m.in. z pragmatycznego punktu widzenia, przedstawionego w Die Philosophie des Als Ob Hansa Vaihingera. Zarzuty stawiane psychoanalizie nasuwają pytanie, czy nie istnieje ona „jak gdyby”, a jeżeli tak, to jaka będzie jej przyszłość: czy będzie rozwijać się jako nauka, czy też będzie kolejnym złudzeniem?

EN

The theory of psychoanalysis, from the very beginning, is accompanied by numerous controversies; especially many have appeared in the last two decades. There is still a discussion concerning its scientific character. Freud’s Future of Certain Illusions is one of his most important work dedicated to culture. He introduces here his theory of culture and religion in metaphorical, inaccurate language. Religion is treated as illusion, whose usefulness is qualified from a pragmatic point of view, introduced and discussed in Die Philosophie des Als Ob by Hans Vaihinger. Reproaches raised against psychoanalysis lead to questions whether it exist or not “as if” – als ob, and if so, what then its future will be: whether it will develop as science, or else it will be next illusion?

16

Przyczynek do estetyki opery

75%

Woleński J.

Estetyka i Krytyka

|

2003

|

issue 2(5)

146-167

PL

Artykuł proponuje spojrzeć na operę jako dzieło złożone, wielowarstwowe. Można wyróżnić następujące warstwy: (a) muzyczno-orkiestrową (dalej: orkiestrową); (b) muzyczno-wokalną; (c) baletową (niekiedy); (d) przedstawieniową (daną przez libretto); (e) aktorską; (f) inscenizacyjną (reżyseria + scenografia). Cechą wyróżniającą operę jest (b), tj. warstwa muzyczno-wokalna. Pozwala to zrozumieć i odeprzeć rozmaite zarzuty stawiane dziełu operowemu, np. to, że akompaniament orkiestrowy jest banalny, libretto niezbyt skomplikowane a kunszt aktorski wokalistów niezbyt wysoki lub po prostu zły. Obiekcje te zapoznają fakt, że treść libretta jest przedstawiana przy pomocy śpiewu, który na dodatek ma być piękny sam dla siebie. Nie bierze się też pod uwagę, że śpiew stwarza rozmaite problemy aktorskie, których nie ma w teatrze normalnym, a w szczególności, prowadzi do rozmaitych konwencji w poruszaniu się śpiewaków. Autor wskazuje, że najbardziej rozpowszechniony typ pisarstwa o operze jest zbyt nastawiony na społeczny kontekst tego gatunku sztuki.

EN

An article proposes to look on an opera as complicated and many-layered work. One can favour following layers: (a) musical-orchestral one (farther: orchestral); (b) musical-vocal one; (c) ballet (sometimes); (d) representational (given through libretto); (e) actor's; (f) producer's (direction and scenography). Distinctive feature of the opera is (b), i.e. musical-vocal layer. Such distinction permits to understand various reproaches placed to the work of opera and to repulse them, e.g. that orchestral accompaniment is banal, libretto not very complicated and actor's skill of vocalists not very high or simply bad. These objections ignore a fact, that content of libretto is represented by singing which in addition has to be beautiful as such. One forget also, that singing makes various actor's problems, which normal theatre do not have any, and especially, that singing forces singers to accept various conventions in moving on a stage. The paper points, that most widespread opinion about opera is disposed on the social context of this sort of art, as well.

17

"W hołdzie..." poecie obrazów

75%

Sosnowski L.

Estetyka i Krytyka

|

2001

|

issue 1

175-178

18

Sześć zasad chińskiego malarstwa tuszem

75%

Wójcik A. I.

Estetyka i Krytyka

|

2002

|

issue 1(2)

69-83

PL

Tytułowa "Sześć Zasad" (Liu Fa) opracowane zostało w czasach Południowej Dynastii Qi (479-501 r.n.e.) przez Xie He i w tak charakterystycznej dla Chin i wyjątkowej sztuce monochromatycznego malarstwa tuszem obowiązuje do dziś. Kultura estetyczna Kraju Środka była i w dużym stopniu nadal jest z wytrwale kontynuowanym wysiłkiem dawania nowego życia starym wzorom i formom. Dlatego "Sześć Zasad" stanowi zapis myśli filozoficznej ważnej dla każdego, kto interesuje się kulturą plastyczną Chin - zarówno tych starożytnych jak i współczesnych. W moim eseju staram się przybliżyć ich sens umieszczając je w szerokim konfucjańsko-taoistyczno-buddyjskim kontekście.

EN

Lui Fa or The Six Principles of Chinese painting was written by Xie Ho in the Southern Qi period (479-501). These principles are the first and basic steps in understanding the dao of ink painting, so characteristic of the culture of the Middle Kingdom. Liu Fa is the traditional record serving to transmid old ideas and beliefs. The Six Principles are particularly important for anyone interested in the philosophy and technique of brushwork in Chinese landscape painting and calligraphy. In my essay I would like to explain these standards, in general unknown to the western reader, in the context of Confucian, Taois, and Buddhist ways of thinking.

19

Francisa Sparshotta obrona estetyki jako nauki o pięknie

75%

Bogusz E.

Estetyka i Krytyka

|

2001

|

issue 1

163-170

PL

recenzja książki

EN

review of a book

20

Pojęcie dzieła sztuki a sztuka współczesna

75%

Kostyrko T.

Estetyka i Krytyka

|

2003

|

issue 2(5)

36-42

PL

Poniższe uwagi dotyczą różnych strategii rozumienia i traktowania dzieła sztuki. Skrótowo zostały przywołane teorie trzech wybitnych filozofów i estetyków zeszłego wieku: R. Ingardena, E. Panofsky’ego i U. Eco. Mimo głosów krytycznych co do przydatności i potrzeby stosowania pojęcia dzieła sztuki wobec najnowszych wytworów artystycznych, wydaje się jednak, że pojęcie to wciąż dobrze spełnia swoją funkcję w odniesieniu do sztuki modernistycznej, a także posiada duże znaczenie dla kultury symbolicznej.

EN

This paper refers to different strategy of understanding and treatments of a work of art. There are mentioned three theories of R Ingarden, E. Panofsky and U. Eco, the outstanding philosophers and aestheticians of the last century. In spite of critical opinions regarding usefulness and a need of usage of notion of work of art in the face of latest artistic products, it appears however that this notion still functions well with reference to modernist art and possesses its importance for symbolic culture.

Refine search results

Ekspresjonistyczny horyzont abstrakcjonizmu

Ucieczka w metasztukę

Piękno jako potrzeba ludzka

Hans-Georg Gadamer (1900 - 2002)

Shaftesbury`ego "Moraliści"

Estetyka egzystencji

Transformacje estetyczne architektury i urbanistyki XX wieku

Eidos Muzyki

Roman Ingarden: od realizmu fenomenologicznego do moralnego

Estetyczna zmiana warty

Sztuka i krytyka według Arthura C. Danto

Sztuka jako świętowanie

Między grą a sumieniem. Z problematyki nowej sztuki

Kino w zwierciadle psychoanalityka. Lacanowska faza 'lustra' jako fundament wrażenia realności w kinie

Jaka przyszłość pewnego złudzenia? Kłopotliwe dziedzictwo Freuda

Przyczynek do estetyki opery

"W hołdzie..." poecie obrazów

Sześć zasad chińskiego malarstwa tuszem

Francisa Sparshotta obrona estetyki jako nauki o pięknie

Pojęcie dzieła sztuki a sztuka współczesna