Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: Eugeniusz Cękalski

Sort By:

Limit search:

Chopin, taniec i piosenka, czyli o muzyce filmowej Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych

100%

Lindstedt I.

Muzyka

2023

vol. 68

issue 2

3-23

Though not very large (short films Warszawa jesienią / Warsaw in the Autumn and Trzy etiudy Chopina / Three Chopin Études as well as one feature film titled Strachy, variously translated into English as Spooks, The Ghosts or Anxiety), Andrzej Panufnik’s film music output from the interwar period left a major imprint in the history of the Polish cinema. The soundtracks were written for movies whose artistic and social ambitions went beyond the much-criticised standards of the so-called ‘film industry pulp’ (Pol. kino branżowe). The soundtrack of the first of these, the 1935 short directed by Leon Jeannot, is unknown since no copy has been preserved to our day. Panufnik only commented that it was lyrical music for ten instruments, meant to represent the colours and atmosphere of autumn. The other short film, Trzy etiudy Chopina of 1937, though likewise lost, presents more issues. A key factor in Panufnik’s collaboration with Eugeniusz Cękalski and Stanisław Wohl was the fact that the composer had a strong sense of responsibility for the final shape of the movie (he was, as he recalled, ‘a co-author of the script’ and originator of many ideas concerning sound-and-image synchronisation). Nevertheless, Panufnik’s name was omitted from the ‘show’ version awarded at a festival in Venice. This paper discusses the movie, draws conclusions concerning the reasons for Panufnik’s ‘exclusion’ from the list of its authors, and attempts a reconstruction of the final version of Trzy etiudy Chopina, including the identification of the Chopin pieces correlated with the image in an experimental fashion, and the order in which they appeared. Most attention has been dedicated in the paper to Panufnik’s third work for the Polish 1930s film industry, his music for Strachy (1938, dir. Eugeniusz Cękalski and Karol Szołowski), a production based on Maria Ukniewska’s popular novel. Since the film still exists, it has been possible to analyse its soundtrack, varied in terms of style and genres, with particular emphasis on the way in which the material of the main song and other leitmotifs was used throughout the movie. In this way, the importance of Panufnik’s contribution to the artistic and commercial success of Strachy can also be assessed.

Twórczość filmowa Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych, choć skromna pod względem ilościowym (krótkometrażówki Warszawa jesienią i Trzy etiudy Chopina oraz pełnometrażowy film fabularny Strachy) odcisnęła ważny ślad na dziejach polskiego kina. Związana była bowiem z projektami, które realizowały ambitne postulaty artystyczne i społeczne oraz wykraczały poza mocno krytykowane standardy tzw. kina branżowego. O brzmieniowym kształcie pierwszej z wymienionych, zrealizowanej w 1935 roku w reżyserii Leona Jeannota, krótkometrażówek wiadomo niewiele, gdyż jej kopia nie zachowała się do dziś, a sam Panufnik wspominał jedynie, że poprzez liryczną muzykę napisaną na 10 instrumentów chciał oddać kolory i nastroje jesieni. Nieco więcej tajemnic, choć film ten także został utracony, odkryć można w związku ze zrealizowanymi w roku 1937 Trzema etiudami Chopina. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie o rolę i zakres współpracy Panufnika z Eugeniuszem Cękalskim i Stanisławem Wohlem punktem wyjścia jest fakt, że kompozytor miał silne poczucie odpowiedzialności za ostateczny kształt krótkometrażówki (jako – jak wspominał – „współautor scenariusza” i pomysłodawca wielu rozwiązań w zakresie synchronizacji muzyki z obrazem), a tymczasem w jej „pokazowej” i nagrodzonej na festiwalu w Wenecji wersji nazwisko Panufnika zostało pominięte. Dokonane w niniejszym artykule omówienie tego filmu, prowadzi z jednej strony do wniosków na temat przyczyn „wyłączenia” kompozytora z grona jego twórców, z drugiej zaś – do próby rekonstrukcji ostatecznego kształtu formalnego Trzech etiud, łącznie z identyfikacją i określeniem następstwa poszczególnych, w eksperymentalny sposób skorelowanych z obrazem, utworów Chopina. Trzecia odsłona pracy Panufnika na rzecz polskiego kina lat 30. związana z komponowaniem muzyki do Strachów (1938) w reżyserii Eugeniusza Cękalskiego i Karola Szołowskiego zrealizowanych na podstawie poczytnej powieści Marii Ukniewskiej, jest przedmiotem najbardziej wnikliwej uwagi. Ponieważ film zachował się do dziś, w artykule dokonano analizy jego zróżnicowanej pod względem stylistyczno-gatunkowym ścieżki muzycznej, ze szczególnym uwzględnieniem sposobu wykorzystania materiału zaczerpniętego z przewodniej piosenki oraz pozostałych motywów przypominających. Celem było określenie znaczenia stworzonej przez Panufnika ilustracji dla artystycznego i jednocześnie komercyjnego sukcesu Strachów.

„Burza nad Łanami”: „Jasne Łany” (1947) na łamach czasopisma „Film”

80%

Urban G. P.

Roczniki Humanistyczne

2015

vol. 63

issue 2: Historia

199-217

Niniejszy artykuł przybliża, na charakterystycznym przykładzie Jasnych Łanów (1947) Eugeniusza Cękalskiego, proces budowy socjalistycznej kultury w „Nowej Polsce” po II wojnie światowej. Wyznawane przez przedwojennych lewicowych intelektualistów hasła „upowszechnienia kultury”, przybliżenia jej do „mas pracujących miast i wsi” uzyskały w pierwszych latach pełne poparcie władz komunistycznych. Obie te grupy podjęły wysiłek ustalenia zasad i form nowej kultury: książki, poezji i filmu, który został zakończony jej „zinstytucjonalizowaniem” podczas serii zjazdów środowisk artystycznych jako „realizm socjalistyczny”. Jasne Łany starały się urzeczywistnić tę naczelną zasadę jeszcze przed tymi zjazdami. Spełniając wytyczne konstrukcyjne, zostały one jednakże prawie bez wyjątku ostro skrytykowane jako dzieło prymitywne i przejaskrawione propagandowo. Film nie mógł brać skutecznego udziału w budowie wspomnianej nowej kultury „dla mas”. Oprócz kilku osób, wyłącznie czasopismo „Film” podjęło się obrony obrazu E. Cękalskiego. Jednakże pismo, będąc wydawane przez samego producenta Jasnych Łanów, stało na z góry przegranej pozycji i stopniowo ze swojego pierwotnego, pozytywnego werdyktu zrezygnowało.

This article approximates, on a characteristic example of Eugeniusz Cękalski’s Bright Fields (1947), the process of elevating socialistic culture in „New Poland” that took place after the World War II. Slogans of „spreading the culture”, bringing it closer to „the working masses” professed by pre-war leftist intellectuals were fully supported by communist authorities during the first years after the war. Both of these groups took up an effort to estabilish principles and forms of the new culture: literature, poetry and film, which ended in their „institutionalization” as a „socialistic realism” during series of artists’ conventions. Bright Fields tried to fulfill this prime principle before said conventions. While fulfilling constructional instructions, they were however harshly criticised for being a primitive picture and exaggerated in propaganda. The movie couldn’t effectively take part in elevating the new culture „for masses”. Except for few individuals, only the „Film” magazine tried to defend the E. Cękalski’s picture. The magazine however, published by a producer of Bright Fields, was on a hiding to nothing and gradually resigned from its first, positive verdict.

Refine search results

1 Muzyka

1 Roczniki Humanistyczne

1 Lindstedt I.

1 Urban G. P.

1 2023

1 2015

Search results

Chopin, taniec i piosenka, czyli o muzyce filmowej Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych

„Burza nad Łanami”: „Jasne Łany” (1947) na łamach czasopisma „Film”