Search results

1

Powrót synów marnotrawnych Pułkownik Idzi Kalinowski i jego żołnierze w latach 1623–1624

100%

Kalinowski E.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2024

|

vol. XXV(LXXVI)

|

issue 2(288)

12-36

EN

A few years ago, two parts of a scientific biography of one of the lesser-known colonels of Polish mercenaries in the imperial service, known as Lisowczycy, Idzi Kalinowski (? – ca. 1627), were published. This article is a continuation of that work, telling the fate of both the commander and, to a certain extent, his formation and the history of imperial recruitment in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the years 1623–1624. There are still erroneous judgments of this figure in the historiography, which are based on outdated or biased literature. However, this is not an apology, but an attempt to look at him sine ira et studio, without the distortions of earlier historians. The narrative begins with the acceptance into the pay of Emperor Ferdinand II of two regiments of Polish condottieri, Kalinowski and Stanisław Stroynowski. Kalinowski’s soldiers fought in Moravia in 1623–1624. In 1624 they returned to the Republic and began efforts to obtain a royal pardon.

DE

Vor einigen Jahren wurden zwei Teile einer wissenschaftlichen Biographie über einen der weniger bekannten Obersten der polnischen Söldner in kaiserlichen Diensten, bekannt als Lisowczyks, Idzi Kalinowski (? – ca. 1627), veröffentlicht. Der vorliegende Artikel knüpft an diese Arbeit an und schildert das Schicksal des Feldherrn und zum Teil auch seine Ausbildung sowie die Geschichte der kaiserlichen Rekrutierungen im polnisch-litauischen Königreich in den Jahren 1623–1624. In der Geschichtsschreibung gibt es immer noch Fehleinschätzungen über diese Figur, die auf veralteter oder tendenziöser Literatur über ihn beruhen. Dies ist jedoch keine Apologie, sondern ein Versuch, ihn sine ira et studio zu betrachten, unter Ausblendung der falschen Darstellungen früherer Historiker. Die Erzählung beginnt damit, dass zwei Regimenter polnischer Kondottiere, Kalinowski und Stanislaw Stroynowski, in den Sold von Kaiser Ferdinand II. aufgenommen wurden. Kalinowskis Soldaten kämpften in den Jahren 1623–1624 in Mähren. Bereits 1624, kehrten sie in die polnisch-litauische Union zurück und bemühten sich um eine königliche Begnadigung.

PL

Przed kilkoma laty opublikowane zostały dwie części naukowej biografii jednego z mniej znanych pułkowników polskich najemników na służbie cesarskiej, zwanych lisowczykami, Idziego Kalinowskiego (? – ok. 1627). Niniejszy artykuł stanowi kontynuację tego dzieła, opowiadając losy zarówno dowódcy, jak i częściowo jego formacji oraz dzieje cesarskich zaciągów w Rzeczypospolitej w latach 1623–1624. W historiografii nadal pokutują błędne osądy tej postaci, oparte na przestarzałej bądź tendencyjnie przedstawiającej go literaturze. Nie jest to jednak jego apologia, lecz próba spojrzenia nań sine ira et studio, bez przekłamań dawniejszych historyków. Narracja rozpoczyna się w momencie przyjęcia na żołd cesarza Ferdynanda II dwóch pułków polskich kondotierów, Kalinowskiego oraz Stanisława Stroynowskiego. Żołnierze Kalinowskiego w latach 1623–1624 walczyli na Morawach. Jeszcze w 1624 r. wrócili do Rzeczypospolitej i rozpoczęli starania o uzyskanie królewskiego pardonu.

2

Gra w karty Króla Zimowego (dziesięciojęzyczna reedycja i facsimile)

100%

Šípek R.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2024

|

vol. 10

19-119

EN

Shortly after the Battle of White Mountain, a set of four copperplate prints, each consisting of nine playing cards with allegorical pictures was presumably printed in Vienna. The total print run is unknown. Only two prints of all four copperplates have survived to this day. One in its original uncut form at the Deutsches Spielkartenmuseum in Leinfelden-Echterdingen, Germany. The second, cut into individual cards, was owned by bibliophile František Gottfried Troilo (ca. 1583 – ca. 1648) as part of his collection of broadsheets from 1618-1622 and is now part of the collection of early prints of the National Museum Library in Prague. The allegorical illustrations on the playing cards depict events related to the Bohemian Revolt, its roots, upsurge and military defeat and violent repression. The set of cards is titled in Latin: Declaratio mysterii novorum foliorum lusoriorum, dictorum Folia Kosakorum Lisoviensium (Explanation of the mystery of the new playing cards, called the Lisowczyks Cossack Cards). Under each card taped to a sheet of paper, their owner, F.G. Troilo, wrote a commentary in Latin explaining the allegorical meaning of the illustration. Troilo, however, probably based these descriptions on the unpreserved Latin template of the Polish print Declaratia, abo obiaśnienie kart kozackich, which was published in 1621, and comments on the same cards in verse. The reissue of the cards covers facsimile (37) of the print and its handwritten comments made by F.G. Troilo preceded with ten languages translations of the manuscript. The translations and facsimile are numbered identically to correlate images and texts, because both of them are published in two separate parts. The first number indicates position of a card in the playing cards set (1-36), the second one designates its position within four suits (1-9). Descriptions are published in the following order: original – Latin (1), Polish (2), Czech (3), English (4), French (5), German (6), Italian (7), Russian (8), Spanish (9), Ukrainian (10).

PL

Wkrótce po bitwie pod Białą Górą, prawdopodobnie w Wiedniu, ukazał się druk zawierający cztery zestawy miedziorytów, na każdy z nich złożyło się dziewięć kart do gry, wyposażonych w alegoryczne ryciny. Nakład tej publikacji trudno obecnie ustalić; do naszych czasów zachowały się jedynie dwa kompletne egzemplarze tej edycji, jeden zachował się w oryginalnej, nierozciętej formie i przechowywany jest w Deutsches Spielkartenmuseum w Leinfelden-Echterdingen w Niemczech. Drugi, pocięty na pojedyncze karty, był własnością bibliofila Františka Gottfrieda Troila (ok. 1583 – ok. 1648) jako fragment kolekcji jego ulotek z lat 1618-1622, a obecnie znajduje się w zbiorach wczesnych druków Biblioteki Muzeum Narodowego w Pradze. Alegoryczne ilustracje na kartach do gry przedstawiają wydarzenia związane z wybuchem powstania czeskiego, jego genezą, przebiegiem i militarną klęską, zdławioną brutalnymi represjami. Omawianą talię zatytułowano po łacinie: Declaratio mysterii novorum foliorum lusoriorum, dictorum Folia Kosakorum Lisoviensium (Objaśnienie tajemnicy nowych kart do gry zwanych Karty kozaków lisowskich). Poniżej poszczególnych kart, przyklejonych taśmą do kartek papieru większego formatu, właściciel druku, czyli F.G. Troilo napisał serię łacińskich komentarzy, wyjaśniających alegoryczne znaczenie ilustracji. Wszakże Troilo prawdopodobnie oparł treść tych subskrypcji na niezachowanym łacińskim wzorze polskiego druku pt. Declaratia, abo obiaśnienie kart kozackich, wydanego w 1621 roku, oraz na komentarzach do tychże kart zredagowanych wierszem. Wznowienie kart obejmuje facsimile (37) druku wraz z odręcznie poczynionymi komentarzami przez F.G. Troila, poprzedzonymi dziesięciojęzycznym przekładem manuskryptu. Przekłady oraz reprodukcje otrzymały identyczną numerację, aby skorelować odbitki z tekstem, ponieważ są publikowane w dwóch odrębnych częściach. Pierwsza liczba wskazuje pozycję karty w talii (1-36), natomiast druga – jej miejsce w obrębie czterech kolorów (1-9). Deskrypcje ogłoszono w następującej kolejności: oryginalne brzmienie łacińskie (1), następnie po polsku (2), czesku (3), angielsku (4), francusku (5), niemiecku (6), włosku (7), rosyjsku (8), hiszpańsku (9) oraz ukraińsku (10).

3

Gorzki koniec? Ostatnie lata pułkownika Idziego Kalinowskiego (1625–1627)

100%

Kalinowski E.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2025

|

vol. XXVI (LXXVII)

|

issue 1(291)

12-41

EN

A few years ago, two parts of the scientific biography of one of the lesser-known Polish mercenary colonels in the service of the emperor, known as Lisowczycy, Idzi Kalinowski (c. 1627), were published, and recently, a continuation of the work has been released. This article complements this work, describing the fate of both the commander and, to some extent, his formation as well as the history of the imperial enlistments in the Commonwealth between 1625 and 1627. Kalinowski was granted a letter of rehabilitation in 1625, and the following year, he took part in defensive battles during the war for the Vistula Estuary, leading an elite light cavalry unit against Gustavus II Adolphus. At the end of 1626, he once again joined imperial service, achieving successes in battles against soldiers left by Ernst von Mansfeld in Silesia. Soon after, under still unclear circumstances, Kalinowski’s life came to an end.

DE

Vor einigen Jahren wurden zwei Teile einer wissenschaftlichen Biographie über einen der weniger bekannten Obersten der polnischen Söldner in kaiserlichen Diensten, bekannt als Lisowczycy, Idzi Kalinowski (?–um 1627), veröffentlicht, und kürzlich erschien deren Fortsetzung. Der vorliegende Artikel ergänzt dieses Werk, indem er das Schicksal des Feldherrn und zum Teil auch seiner Formation sowie die Geschichte der kaiserlichen Rekrutierung in der Republik Polen in den Jahren 1625 bis 1627 nachzeichnet. 1625 wurde Kalinowski mit einem Geleitbrief versehen, der es ihm ermöglichte, sich zu rehabilitieren. Im darauffolgenden Jahr nahm er an der Spitze einer guten, leicht bewaffneten Kavallerieeinheit an den Abwehrkämpfen im Krieg um die Weichselmündung mit Gustav II. Adolf teil. Ende 1626 fand er sich erneut in kaiserlichen Diensten wieder und setzte sich gegen die von Ernst von Mansfeld in Schlesien zurückgelassenen Soldaten durch. Kurz darauf starb Kalinowski unter unbekannten Umständen.

PL

Przed kilkoma laty opublikowane zostały dwie części naukowej biografii jednego z mniej znanych pułkowników polskich najemników na służbie cesarskiej, zwanych lisowczykami, Idziego Kalinowskiego (?–ok. 1627), a niedawno ich kontynuacja. Niniejszy artykuł stanowi dopełnienie tego dzieła, opowiadając losy zarówno dowódcy, jak i częściowo jego formacji oraz dzieje cesarskich zaciągów w Rzeczypospolitej w latach 1625–1627. Kalinowski otrzymał glejt umożliwiający mu zrehabilitowanie się w 1625 r., zaś w 1626 wziął udział na czele doborowej jednostki lekkozbrojnej jazdy w walkach obronnych podczas wojny o ujście Wisły z Gustawem II Adolfem. Pod koniec 1626 r. ponownie znalazł się na cesarskiej służbie, odnosząc sukcesy w walce z żołnierzami pozostawionymi przez Ernesta von Mansfelda na Śląsku. Niedługo potem, w bliżej nieznanych okolicznościach, Kalinowski zakończył życie.

Refine search results

2 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

2 Kalinowski E.

1 Šípek R.

1 2025

2 2024

Powrót synów marnotrawnych Pułkownik Idzi Kalinowski i jego żołnierze w latach 1623–1624

Gra w karty Króla Zimowego (dziesięciojęzyczna reedycja i facsimile)

Gorzki koniec? Ostatnie lata pułkownika Idziego Kalinowskiego (1625–1627)