Search results

1

Jeszcze o inkunabułach szczecińskiego Gimnazjum Mariackiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu („nowe” egzemplarze i fragmenty)

100%

Łukaszewski J.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2020

|

issue 2

143-166

EN

The article supplements our earlier knowledge of the incunables from the Szczecin Marian Gymnasium in the University Library in Poznań (BUP). The article describes three unknown so far exemplars from this collection (GW 1754, GW 8478, GW M35433), bound together with 11 other 16th century prints. The initial results are also presented of the study on the printed bookbinding waste paper used in the bindings of the old prints of Szczecin provenience in the BUP collection. Fragments of five incunables were identified, among which particularly remarkable are the editions unrecorded in the IBP – fragments of a work by Piotr Berchorius Liber Bibliae Moralis (Deventer: R. Paffraet, 1477 = GW 3864) and the remnants of Missale Sverinense(?) (Rostock: Fratres Domus Viridis Horti, post 1500(?) = GW M23994). The discovered incunables and the 16th century prints are presented in the form of the catalogue records consisting of the bibliographic description completed with the individual features of each of the exemplars.

PL

W artykule uzupełniono dotychczasową wiedzę o inkunabułach ze szczecińskiego Gimnazjum Mariackiego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu (BUP). W tekście opisano trzy nieznane dotychczas egzemplarze z tego zbioru (GW 1754, GW 8478, GW M35433), współoprawione z 11 innymi drukami szesnastowiecznymi. Przedstawiono również wstępne efekty badań drukowanej makulatury introligatorskiej w oprawach starych druków proweniencji szczecińskiej w zbiorach BUP. Zidentyfikowano fragmenty pięciu inkunabułów, wśród których na szczególną uwagę zasługują nienotowane w IBP edycje – fragmenty dzieła Piotra Berchoriusa Liber Bibliae Moralis (Deventer: R. Paffraet, 1477 = GW 3864) i szczątki Missale Sverinense (?) [Rostock: Fratres Domus Viridis Horti, post 1500(?)] = GW M23994. Odnalezione inkunabuły i druki XVI-wieczne zaprezentowano w formie not katalogowych, składających się z opisu bibliograficznego, uzupełnionego o cechy indywidualne każdego z egzemplarzy.

2

Klejnot Kraju. Od Pedagogium do Gimnazjum Fundacji Mariackiej – ikonografia

100%

Gwiazdowska E.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2020

|

issue 2

5-34

EN

The Gymnasium of the Marian Foundation since the beginning of its existence as a cathedral school until the 20th century was considered the most significant school in Szczecin. It operated under the patronage of the rulers of Pomerania and for a long time had a status of a higher education school, which has been mirrored in the pictorial history of the school. Its iconography dates back to the last quarter of the 16th century and was developing until 20th century. It consists mainly of the works of graphic art, often preserved as the archival photographs of the plans, survey drawings, project drawings, artistic and illustrative drawings, documentation and occasional graphics, as well as the photographs themselves. It is worth noting that in the 19th century many commemorative ceramic objects were also made. These sources differ in the level of accuracy. Materials from the modern period (16th – 18th centuries), besides the survey drawings, are less reliable. The accurate representations of the school were made in the 19th and 20th centuries. However, the sources as a whole provide knowledge of the school’s form and its changes during centuries, complete the information from the written sources, and ensure a wide-ranging understanding of the topic.

PL

Gimnazjum Fundacji Mariackiej już od początku istnienia, jako szkoła katedralna, aż po XX wiek uważane było za najważniejszą szkołę Szczecina. Znajdowało się pod protektoratem władców Pomorza i przez długi czas miało status szkoły akademickiej. Odzwierciedliło się to w obrazowych dziejach szkoły. Jej ikonografia sięga ostatniego ćwierćwiecza XVI wieku i rozwija się po wiek XX. Tworzą ją głównie dzieła graficzne, są to, często zachowane tylko w postaci archiwalnych fotografii, plany, rysunki inwentaryzacyjne, projektowe, artystyczne oraz ilustracyjne, grafiki dokumentacyjne i okolicznościowe, a także zdjęcia. Warto zauważyć, że w XIX wieku powstało także wiele pamiątkowych wyrobów ceramicznych. Źródła te mają różny stopień dokładności. Materiały z okresu nowożytnego (XVI–XVIII wiek) poza inwentaryzacyjnymi są mniej wiarygodne. Wierne przedstawienia szkoły powstawały w XIX i XX wieku. Całokształt źródeł dostarcza jednak wiedzy o formie szkoły i jej zmianach w ciągu wieków, uzupełnia informacje ze źródeł pisanych i pozwala na wielostronną orientację w tym zagadnieniu. Gimnazjum Fundacji Mariackiej już od początku istnienia, jako szkoła katedralna, aż po XX wiek uważane było za najważniejszą szkołę Szczecina. Znajdowało się pod protektoratem władców Pomorza i przez długi czas miało status szkoły akademickiej. Odzwierciedliło się to w obrazowych dziejach szkoły. Jej ikonografia sięga ostatniego ćwierćwiecza XVI wieku i rozwija się po wiek XX. Tworzą ją głównie dzieła graficzne, są to, często zachowane tylko w postaci archiwalnych fotografii, plany, rysunki inwentaryzacyjne, projektowe, artystyczne oraz ilustracyjne, grafiki dokumentacyjne i okolicznościowe, a także zdjęcia. Warto zauważyć, że w XIX wieku powstało także wiele pamiątkowych wyrobów ceramicznych. Źródła te mają różny stopień dokładności. Materiały z okresu nowożytnego (XVI–XVIII wiek) poza inwentaryzacyjnymi są mniej wiarygodne. Wierne przedstawienia szkoły powstawały w XIX i XX wieku. Całokształt źródeł dostarcza jednak wiedzy o formie szkoły i jej zmianach w ciągu wieków, uzupełnia informacje ze źródeł pisanych i pozwala na wielostronną orientację w tym zagadnieniu.

3

Rękopisy szczecińskiego Gimnazjum Mariackiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu

80%

Mycio A.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2020

|

issue 2

189-201

EN

The historic collection of the University Library in Toruń in its fundamental shape was formed after the World War II, based on the so called restricted collection, i.e. primarily the books from the former German libraries. To Toruń came mainly books from Eastern Prussia and Pomerania. Substantial part of the post-German collection came from Szczecin, including the books kept until the World War II in the Library of the Marian Gymnasium, which continued the tradition of the princely Pedagogium. The Szczecin collection came to Toruń shortly after the military operations of the Wold War II came to an end, either directly from Szczecin or via Pęzino, where they were evacuated by the German administration in order to protect them from the Allied bombings. Single books of Szczecin provenience were bought by the University Library in Toruń also in the subsequent years. In the Toruń university library we house today eight manuscript codices from the Marian Gymnasium Library in Szczecin. All the manuscripts came into being in the modern period, from the late 16th century until second half of the 18th century. Seven of them represent the domains of law, medicine, and theology. Their content reflects the then state of thought and is a perfect source material for studies into the history of science. The eighth one contains the library catalogues and inventories, and is particularly precious for the researchers of history of the Szczecin Gymnasium and its Library.

PL

Zbiory zabytkowe Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, w swoim podstawowym zrębie, zostały ukształtowane po zakończeniu II wojny światowej na bazie tak zwanych zbiorów zabezpieczonych, czyli przede wszystkim książek pochodzących z byłych niemieckich bibliotek. Do Torunia trafiły głównie książki z Prus Wschodnich oraz Pomorza. Niemała część zbiorów poniemieckich pochodzi ze Szczecina, w tym także książki przechowywane do II wojny światowej w Bibliotece Gimnazjum Mariackiego, kontynuatora tradycji Pedagogium Książęcego. Szczecińskie zbiory trafiły do Torunia krótko po zakończeniu działań II wojny światowej albo bezpośrednio ze Szczecina, albo via Pęzino, dokąd zostały ewakuowane przez administrację niemiecką w celu ich ochrony przed alianckimi bombardowaniami. Pojedyncze książki szczecińskiej proweniencji były nabywane przez Bibliotekę Uniwersytecką w Toruniu także w latach późniejszych. W toruńskiej książnicy uniwersyteckiej przechowujemy dziś osiem kodeksów rękopiśmiennych pochodzących z Biblioteki Gimnazjum Mariackiego w Szczecinie. Wszystkie manuskrypty powstały w okresie nowożytnym, od końca XVI do II połowy XVIII w. Siedem pierwszych reprezentuje dziedziny: prawa, medycyny oraz teologii – ich zawartość odzwierciedla stan ówczesnej myśli i jest doskonałym materiałem źródłowym do badań w zakresie historii nauki. Ósmy zawiera biblioteczne katalogi i inwentarze, z tego względu jest szczególnie cenny dla badaczy historii szczecińskiego Gimnazjum oraz jego Biblioteki.

4

Miejsce szczecińskiego Pedagogium Książęcego / Królewskiego Gimnazjum Karolińskiego w szwedzkim systemie kształcenia medycznego w latach 1646-1713

71%

Nieznanowska J.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2020

|

issue 2

47-75

EN

The purpose of the present study is to describe the medical education provided in the 17th century Szczecin in the context of the Swedish academic network of the time, comprising five universities with the medical faculties (Uppsala, Dorpat/Tartu, Åbo/Turku, Greifswald, Lund). Subject to comparative analysis were: the number and continuity of the personnel of the chairs of medicine, the availability and quality of the infrastructure used in didactics and the scientific research carried out by the professors of medicine, the number and topics of the medical discussions and dissertations presented with the participation of students, and the scientific activity of the professors of medicine from various centres. One of the analyzed centres with which the Gymnasium chair of medicine couldn’t be on a par in neither of the analyzed aspects was the faculty of medicine in Uppsala. The most significant difference between Szczecin and Greifswald was the Greifswald faculty’s of medicine right to grant the Ph.D. degree. However, Szczecin could not only equal with the new centres, established in the discussed period (Dorpat, Åbo, Lund), but often surpassed them thanks to the commitment and activity of the professors working there.

PL

Celem artykułu było scharakteryzowanie kształcenia medycznego prowadzonego w siedemnastowiecznym Szczecinie, w kontekście szwedzkiej sieci akademickiej z tego okresu, obejmującej pięć uczelni z wydziałami lekarskimi (Uppsala, Dorpat/Tartu, Åbo/Turku, Greifswald, Lund). Analizie porównawczej poddane zostały: liczba i ciągłość obsadzenia katedr medycyny, dostępność i jakość infrastruktury wykorzystywanej w dydaktyce i badaniach naukowych prowadzonych przez profesorów medycyny, liczba i tematyka dysput i dysertacji medycznych przeprowadzanych z udziałem studentów oraz aktywność naukowa profesorów medycyny z poszczególnych ośrodków. Jedynym analizowanym ośrodkiem, któremu gimnazjalna katedra medycyny w Szczecinie nie mogła dorównać w żadnym z analizowanych aspektów, był wydział lekarski w Uppsali. Najistotniejszą różnicą między Szczecinem i Greifswaldem było to, że greifswaldzki wydział lekarski posiadał uprawnienia do nadawania tytułów doktorskich. Natomiast nowym ośrodkom, założonym w omawianym okresie (Dorpat, Åbo, Lund), Szczecin nie tylko dotrzymywał kroku, ale dzięki zaangażowaniu i aktywności działających tu profesorów, niejednokrotnie je wyprzedzał.

Refine search results

4 Przegląd Zachodniopomorski

1 Gwiazdowska E.

1 Mycio A.

1 Nieznanowska J.

1 Łukaszewski J.

4 2020

Jeszcze o inkunabułach szczecińskiego Gimnazjum Mariackiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu („nowe” egzemplarze i fragmenty)

Klejnot Kraju. Od Pedagogium do Gimnazjum Fundacji Mariackiej – ikonografia

Rękopisy szczecińskiego Gimnazjum Mariackiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu

Miejsce szczecińskiego Pedagogium Książęcego / Królewskiego Gimnazjum Karolińskiego w szwedzkim systemie kształcenia medycznego w latach 1646-1713