Search results

1

Recenzja książki W.K. Gródka OFM "Jedno, wiele, nic u Zenona i Gorgiasza. Analiza terminów ἕν, πολλά, οὐδέν w kontekście teorii Parmenidesa:, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jana Pawła II, 2018

100%

Pacewicz A.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2021

|

vol. 53

113-117

EN

Review of W.K. Gródek's book "Jedno, wiele, nic..."

PL

Recenzja książki W.K. Gródka "Jedno, wiele, nic..."

2

Analiza dowodu pierwszej tezy Gorgiasza

84%

Nowakowski A.

Diametros

|

2016

|

issue 48

71-88

PL

Dowód pierwszej tezy Gorgiasza jest dedukcyjnym wnioskowaniem nie wprost, skonstruowanym przez wielokrotne użycie schematu modus tollens. Te z jego przesłanek, które przyjęte są bez dowodów, są łudząco podobne do niektórych prawd logicznych lub analitycznych. Gdyby rzeczywiście nimi były, w dowodzie musiałyby pojawić się sprzeczności. W czasach Gorgiasza dowód mógł uchodzić za poprawny; możliwość jasnego wskazania i opisania jego defektów pojawiła się dopiero z wynalezieniem logiki formalnej. Gorgiasz mógł ogłosić swą tezę serio – jako tezę skrajnego nihilizmu metafizycznego – nie obawiając się kompromitacji. Jeżeli dowód jest sofizmatem, to wśród sofizmatów jest arcydziełem, najwybitniejszym osiągnięciem sofistów w tej dziedzinie.

EN

The proof of first thesis of Gorgias is an indirect deductive argument constructed by the multiple use of the modus tollens pattern. Those of its premises which are assumed without proofs are misleadingly similar to some logical or analytical truths. If they actually were such truths, some contradictions would have to appear in the proof. In the times of Gorgias the proof could be regarded as correct; the possibility of showing and clearly describing its defects emerged only after formal logic had been invented. Gorgias could announce his thesis seriously – as a thesis of extreme metaphysical nihilism – without being embarrassed. If the proof is a sophistry, then it is a masterpiece among sophistries, the most outstanding achievement of the sophists in this domain.

3

Słowo to potężny władca. Poglądy językowe Gorgiasza sofisty

84%

Tomaka K.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 3: Filologia klasyczna

23-36

PL

Celem niniejszego artykułu jest syntetyczne przedstawienie poglądów językowych, które manifestował najbardziej radykalny sofista, Gorgiasz z Leontinoi. Autorka poddała analizie nihilistyczny pogląd Gorgiasza na poznanie i sam przekaz językowy. Sofista, burząc zgodność między rzeczywistością, myśleniem i językiem, odebrał słowu wartość poznawczą, a wyeksponował jego funkcję impresywną. Język w jego poglądach przestaje być nośnikiem informacji, staje się natomiast narzędziem perswazji i wywoływania emocji. Wyrażona przez Gorgiasza w Pochwale Heleny fascynacja magiczną mocą słów zostaje ostudzona w traktacie O niebycie albo o naturze faktem ich bezużyteczności w procesie poznania.

EN

This article provides an overview of the linguistic theory discussed by the sophists, and more specifically, indicates some of the central philosophical issues related to language usage raised by one of the greatest sophist – Gorgias. The purpose of this article is to analyse his discussions of language, rhetoric and poetry as they are presented in and exemplified by Encomium of Helen and the treatise On Nature or the Non-Existent. The present essay aims to examine the statement that has often been taken as characteristic of Gorgias’ thought: that language is not a reflection of things, but that it is its own master.

4

Prawo w życiu jednostki w Gorgiaszu Platona

67%

Lewicki P. A.

Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM

|

2017

|

issue Numer Specjalny

49-67

PL

„Gorgiasz” Platona jest jednym z wcześniejszych dzieł filozoficznych jednego z najbardziej wpływowych filozofów starożytności. Podejmowane są w nim tematy różnic między sztuką a umiejętnością retoryki, prawdy, sprawiedliwości czy prawa, przede wszystkim jednak natury ludzkiej. To właśnie wokół tego ostatniego problemu koncentrują się rozważania dwóch rozmówców zabierających głos jako ostatni w dialogu. Podczas sławnego starcia idei stają przeciwko sobie Kallikles, zwolennik bezwzględnej supremacji prawa natury, zgodnie z którego nakazami silni dominować muszą nad słabymi, oraz Sokrates, mistrz Platona, poprzez którego ten ostatni kreśli wizje ponadludzkiej sprawiedliwości, prawodawstwa zgodnego z ideałem zdrowej duszy i piękna. Te przekonywające stanowiska wykładane są ze swadą godną najlepszych dzieł ateńskiego myśliciela. W istocie rozważania na temat roli prawa w życiu jednostki ukazane w „Gorgiaszu” na przykładzie rozmowy Sokratesa i Kalliklesa należą do najbardziej znaczących ustępów z twórczości Platona poświęconej tematyce prawnej. Osadzenie tego starcia w szerszym kontekście historyczno-filozoficznym, a także przedstawienie struktury narracyjnej dialogu, umożliwia ponadto wniknięcie w istotę „Gorgiasza”, dialogu poświęconego najbardziej podstawowym zagadnieniom antropologicznym, poprzez który ponadto Platon rozwiązuje problem własnego stanowiska wobec śmierci swojego mistrza, Sokratesa.

EN

Plato’s „Gorgias” is considered to be an early work of one of the most influential philosophers of antiquity. It raises subjects such as differences between the arts and ability of rhetoric, truth, justice and law, most of all however – human nature. Contemplations of the last two dialogi personae orbit around exactly this problem. Famous clash of ideas takes place between Callicles – staunch proponent of callous supremacy of law of pure nature according to which the strong must dominate the weak – and Socrates, Plato’s mentor, through whom the latter drafts a vision of supernatural justice, law-making in accordance with ideals of healthy soul and beauty. Both of these convincing visions are laid out as amply as can be expected from the best works of Athenian philosopher. In fact deliberations upon the importance of law in one’s life as presented in „Gorgias” in conversation between Socrates and Callicles are to be considered as one of the most profound pieces of legal thought ever produced by Plato. Putting this confrontation in broad historical and philosophical context, as well as presenting narrative structure of the dialogue make it possible to pierce the heart of „Gorgias” and uncover all meanings of the dialogue devoted to the most fundamental anthropological subjects, through which Plato also resolves very personal dilemma of his own stance towards death of his master - Socrates.

5

Normatywne kryteria oceny poprawności językowej w poglądach sofistów

67%

Kamila T.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 3: Filologia Klasyczna

051-078

PL

Niniejszy artykuł poświęcono tematowi odnoszącemu się do powstania i rozwoju myśli językoznawczej w starożytnej Grecji. Szczegółowej analizie poddane zostały studia nad poprawnością wyrażeń językowych prowadzone przez trzech główych przedstawicieli sofistyki greckiej – Gorgiasza, Protagorasa i Prodikosa. Tekst poświęcony został w pierwszej kolejności omówieniu normatywnych kryteriów oceny poprawności językowej, ujmowanych w poglądach Protagorasa i Prodikosa kategorią orthos. Następnie przedstawiono sofistyczne badania nad synonimiką wyrazów, oparte na rozumieniu ich treści etymologicznej. Kanwą zaprezentowanych rozważań jest zaś radykalny pogląd Gorgiasza na przekaz językowy i negacja kognitywnej wartości słowa, którym przeciwstawione zostały podjęte przez Protagorasa i Prodikosa próby nadania słowu właściwego sensu i precyzji. Artykuł dowodzi ostatecznie, że sofistyczne badania nad językiem stanowiły zdecydowanie więcej aniżeli tylko platońską karykaturę sofistycznych praktyk.

EN

This article examines the specific linguistic theory discussed by the sophists. The sophists’ insistence on precision in the language was rooted in their mastery of rhetoric. The main aim of this article is to describe the category of correctness in language and the status of different norms concerning language usage established by the sophists. The purpose of this article is also to explain how Protagoras and Prodicus used the concept of correctness (orthos) in order to distinguish the difference between a pair of similar words (apparent synonyms) and to apprehend the correct meaning of them. It is further shown that the sophists’ interest in proper language usage is far more than Plato’s ironic remark on this issue.

6

Gorgiasza meontologia vs. nihilizm

67%

Blandzi S.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2012

|

vol. 2

|

issue 2

245-263

PL

Celem artykułu jest unieważnienie utrwalonego w historii filozofii wizerunku Gorgiasza z Leontinoj jako „nihilistycznego egzystencjalisty”. Słynna teza jego traktatu ouden estin, tłumaczona błędnie jako “nic nie istnieje” jest rezultatem potraktowania (orzecznikowego w jego wywodach) słowa „jest” jako absolutnego orzeczenia egzystencjalnego, co przy zastosowaniu negacji ouden prowadzi do zaprzeczenia istnienia całej rzeczywistości. Przy dokładnej analizie rozumowania Gorgiasza okazuje się, że nie mamy tu do czynienia ani z negacją rzeczywistości ani z afirmatywnym potraktowaniem słowa “nic(ość)” interpretowanego ewentualnie jako nazwa. Już redukując słowo “jest” (estin) do “czystej” egzystencji otrzymujemy (stosując negację) wprost anihilację czegokolwiek. Różne przekłady Gorgiaszowego traktatu O nie-bycie czyli o naturze dotknięte są tego typu zniekształceniami. Myśl „sofisty” zazwyczaj interpretuje się jako żart lub parodię rozumowań dialektycznych eleatów. W rzeczywistości – jak się okazuje – nie uprawiał parodii dialektyki, lecz stosował metodę elenktyczną i apagogiczną Zenona w sposób iście mistrzowski i nie bynajmniej dla sztucznego efektu, ale w celu wykazania niedorzeczności hipotezy bezwzględnego (transcendentnego), stąd niepoznawalnego jedno-prawdo-Bytu, mającej wyeliminować nie-byt stawania się jako niebyt absolutny. Gorgiasz argumentował poważnie na rzecz względnego bytu jako takiego (stawania się jako jedynej rzeczywistości), który z punktu widzenia absolutnego bytu jest owszem nie-bytem, ale nie-tym-bytem, czyli niebytem względnym, a nie niebytem bezwzględnym, jak utrzymywali eleaci. Stanowisko Gorgiasza prezentuje się jako apologia nie-bytu, który jest, tj, stawania się, a zasadnicze pytanie jego traktatu brzmiałoby: co przez słowo „nic” jest orzekane? Myśl Gorgiasza wolno przeto zrekapitulować następująco: “nic nie jest (sc. prawdą), nie istnieje żadne kryterium, ponieważ wszystko jest mniemaniem”, wzmocnione meontologicznym (antyeleackim) akcentem: “nic nie jest (sc. bytem/substancją), ponieważ wszystko jest stawaniem się. Jeśli więc tytuł jego traktatu można potraktować jako antytezę tytułu pisma Melissosa, to chodziłoby Gorgiaszowi o podkreślenie “nie-bytowości” natury, czyli niesubstancjalności rzeczy. Dlatego, skoro tekst Gorgiasza był polemiczny to kwestionował (zarazem podtrzymując pozytywność stawania się jako nie-bytu) jedynie niezmienność rzeczy, a zatem kwestionując poznawalność natur/istot rzeczy poddawał w wątpliwość również wiarę w istnienie tychże natur i istot, a nie rzeczy (pragmata), które „nie bardziej są niż nie są”. Kulminacją antyeleackiej krytyki Gorgiasza jest (wg naszej wykładni) jego polemika z zagadkową sentencją B3 Parmenidesa (włączając pierwszy werset B6), która podważa adekwacyjny związek legein/noein i einai. Choć wygląda to na dodatkowy argument, jest to prawdopodobnie najistotniejszy punkt jego antyeleackiej krytyki, której celem jest wykazanie niemożliwości takiego związku, ponieważ rzeczy nie są słowami, podobnie jak myśli nie są słowami.

Refine search results

2 Roczniki Humanistyczne

1 ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

1 Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

1 Diametros

1 Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM

1 Blandzi S.

1 Kamila T.

1 Lewicki P. A.

1 Nowakowski A.

1 Pacewicz A.

1 Tomaka K.

1 2021

2 2017

1 2016