Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Gustaw Morcinek
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Międzywojenna proza reporterska Gustawa Morcinka (Śląsk)

100%
Budrewicz Z.
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
|
2021
|
issue 2(62)
28-51
EN
The article discusses the 1933 monograph entitled Śląsk (Silesia), written by Gustaw Morcinek. This informative and artistically distinguished volume was part of the Wonders of Poland series. Silesia (Green, White, and Black) was described from the vantage of the experience of Polishness caught in the process of sociocultural and civilizational transformation. A succinct synthesis of Silesian history made it possible for the author to reflect on the social values of native spaces. A particular emphasis is given to the esthetically elaborate descriptions of the everyday toil of Silesian miners and steel workers. They are firmly united with their land, thus creating the region’s material culture and spiritual identity. In the final part of his narrative, Morcinek collects, systematizes, and outlines typical traits of Silesian people together with their achievements in the realm of material and spiritual culture. These issues are given particular significance in the book. Parts of the monograph were published in the regional and national press in the interwar period.
PL
Tematyka artykułu skupia się na prezentacji wartościowej poznawczo i artystycznie monografii krajoznawczej z serii „Cuda Polski” Gustawa Morcinka Śląsk, wydanej w 1933 roku. Region ten (Śląsk Zielony, Biały i Czarny) pisarz pokazał z punktu widzenia doświadczania polskości w procesie przemian i osiągnięć społeczno-kulturowych oraz cywilizacyjnych. W syntetycznych dziejach ziemi śląskiej autor zawarł refleksje o społecznych wartościach przestrzeni narodowych. W obrazach życia codziennego współczesnego pisarzowi wyróżniają się pod względem estetycznym opisy obrazów robotniczego trudu – górników i hutników. Wraz z ziemią tworzą nierozerwalną całość, kulturę materialną i duchową człowieka. W końcowej części reportażu Morcinek zbiera, systematyzuje i dopełnia cechy typowego Ślązaka oraz jego dokonania w dziedzinie kultury duchowej i materialnej. To kwestie w książce nadrzędne.Monografia była przedrukowywana we fragmentach w regionalnej i ogólnopolskiej prasie międzywojennej.
2
Publication available in full text mode
Content available

Gustaw Morcinek na Instagramie

100%
Langer B.
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
|
2021
|
issue 2(62)
86-101
EN
In her paper, Beata Langer analyzes Instagram content relating to Gustaw Morcinek, a well-known Silesian author. The analysis has been prepared to register the current status of this author’s presence on Instagram. The working assumption is that the characteristics of Instagram posts indicate a specific pattern of Instagram users’ activity regarding Morcinek. Langer has used the collected data to analyze the content of posts and the relationship between the image and hashtags. She has also carried out a quantitative compilation of the topic of posts and the most relevant hashtags. The analysis has not been concerned with user comments due to their number, which is negligible. The material for analysis was collected and selected – out of the total of 534 posts – on September 22th, 2021.
PL
W tekście podjęto próbę analizy zawartości portalu Instagram w ograniczeniu do materiału na temat osoby pisarza Gustawa Morcinka. Analiza przygotowana została w celu rejestracji stanu bieżącego prezentującego obecność znanego śląskiego pisarza w portalu społecznościowym Instagram. Charakterystyka zamieszczonych tam materiałów ma wskazać pewien wzór aktywności użytkowników Instagrama dotyczący pisarza zapomnianego współcześnie przez czytelników. Zebrane dane wykorzystano w celu analizy treści postów i relacji między obrazem a hasztagami. Dokonano również zestawienia ilościowego tematu postów i najtrafniejszych hasztagów. Z badań wyłączono analizę komentarzy użytkowników, ponieważ ich liczba była znikoma. Materiał do analizy zebrano i wyselekcjonowano 22 września 2021 roku. Wśród zaprezentowanych postów, których łącznie zebrano 534, dokonano selekcji materiału.
3
Content available remote

Śladami Morcinka

100%
Matuszek A.
|
2013
|
vol. 11
|
issue 2(21)
277-282
EN
[Review: Joanna Jurgała-Jureczka, Skoczów–Karwina. Śladami Gustawa Morcinka, Gmina Skoczów, Skoczów 2013, pp.112.]
4
Publication available in full text mode
Content available

Między Górkami Wielkimi a Skoczowem. Dlaczego Morcinek nazywał Zofię Kossak „matką chrzestną”?

84%
Heska-Kwaśniewicz K.
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
|
2021
|
issue 2(62)
10-27
EN
The article discusses the relationship between the writers Zofia Kossak and Gustaw Morcinek and their mutual influence. The essential elements of their relationship were reconstructed based on source materials and literature. Thanks to Zofia Kossak, Morcinek believed in his creative possibilities and developed his talent. On the other hand, Zofia Kossak owes Morcinek a deeper understanding of Silesia and its history, her fascination with the landscape, and the history of Silesia.
XX
W artykule omówiono relacje między pisarzami Zofią Kossak i Gustawem Morcinkiem. Na podstawie materiałów źródłowych i literatury przedstawiono najważniejsze elementy łączącej ich więzi oraz wzajemnych wpływów ich twórczości. Dzięki Zofii Kossak Morcinek uwierzył w swoje możliwości twórcze i rozwinął swój talent. Zofia Kossak natomiast zawdzięcza Morcinkowi głębsze rozumienie Śląska i jego dziejów, fascynacje pejzażem i mieszkańcami ziemi śląskiej.
5
Publication available in full text mode
Content available

Lektura jako sztuka empatii

84%
Wójcik-Dudek M.
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
|
2019
|
issue 1(55)
78-91
PL
Artykuł jest próbą krytycznej lektury książki Lucyny Sadzikowskiej Listy z lagrów i więzień 1939−1945. Wybrane zagadnienia opublikowanej w 2019 roku. Publikacja przedstawia metodologiczne konteksty studium korespondencji obozowej. Małgorzata Wójcik-Dudek poddaje krytycznej analizie zastosowaną przez autorkę teorię listu jako komunikatu oraz komentuje wyniki badań śląskiej literaturoznawczyni.
EN
The article is an attempt to critically read Lucyna Sadzikowska’s book Listy z lagrów i więzień 1939−1945. Wybrane zagadnienia (Letters from the labor camps and prisons 1939-1945. Selected issues) published in 2019. The publication presents the methodological contexts of the camp correspondence study. Małgorzata Wójcik-Dudek critically analyzes the theory of letter used by the author as a message and comments on the results of research by a Silesian literary researcher.
6
Publication available in full text mode
Content available

Zu Ansätzen des Hasskonzepts in der polnischen Kinder- und Jugendliteratur der Nachkriegszeit. Gustaw Morcineks Konstruktion literater Aggressivität im Jugendbuch Die schwarze Julka

83%
Dusza S.
Acta Neophilologica
|
2013
|
issue XV/2
101-114
EN
The following text asked for a possibility of the shaping of the national hate against the other nation into the literature for children, which is to observe in the books of Gustaw Morcinek. The second goal of this report is the exploration of the ontological constructs: communication in subcultures and spoken communication as social demarcation of the people. In that report, which presents the writers subjective outlook, the combination of the spoken and the written language creates the New Order of the Reality reflecting the observer’s opinions and ways of conceiving of the Old World, what performs a cognitive, constructive and persuasive function of the narration at the same time. The reader subconsciously starts to behave according to the mechanism of that theory of the shaping of the international hate.
7

Nieznane archiwum wydawnictwa „Gebethner i Wolff”, czyli o pożytkach z przeglądania „Przewodnika polonisty”

71%
Budrowska K.
Pamiętnik Literacki
|
2014
|
vol. 105
|
issue 4
151-167
PL
W artykule opisane zostały, nie wyzyskane dotąd, materiały archiwalne wydawnictwa „Gebethner i Wolff” z lat 1915–1956, przekazane przez ostatniego właściciela firmy Bibliotece Instytutu Badań Literackich PAN w Warszawie w 1973 roku. Za najciekawsze z literaturoznawczego punktu widzenia uznaje Budrowska wykazy opublikowanych książek, umowy wydawnicze i korespondencję z autorami i tym kategoriom dokumentów poświęca najwięcej uwagi. Na ich podstawie snuje rozważania na temat rynku wydawniczego w Polsce po roku 1945, śledzi sposoby eliminacji wydawnictw prywatnych, a także uzupełnia edytorską historię niektórych dzieł, ze szczególnym uwzględnieniem zmagań wydawnictwa i autorów z cenzurą. W niektórych wzmiankowanych zagadnieniach drzemie szczególnie duży potencjał badawczy, są to: nieznana (ukończona) powieść Stanisława Lema, planowana druga część "Szatana z siódmej klasy" Kornela Makuszyńskiego, zaniechane wydanie "Dzieł" Orkana czy zmiany tekstowe w utworach Gustawa Morcinka.
EN
The article describes to date unexploited archive materials from “Gebethner & Wolff” Publishing House from the years 1915–1956 handed over by the last owner of the company to the Library of the Institute of Literary Research, Polish Academy of Sciences in Warsaw in 1973. Budrowska sees, from the literary studies perspective, that most interesting are the records of published books, publisher’s agreements and correspondence with authors, and she pays most attention to those categories of documents. Referring to them, she reflects on the publishing market in Poland after the year 1945, traces the methods of private publishing houses eliminations, as well as fills the missing parts in the history of some works taking into special account the struggles of the publisher and the authors with censorship. Some issues mentioned in the article have huge research potential, i.e. Stanisław Lem’s unknown (finished) novel, a designed second part of Kornel Makuszyński’s "Szatan z siódmej klasy" ("Satan from the 7th Grade"), a renounced edition of Władysław Orkan’s "Dzieła" ("Works") or textual changes in Gustaw Morcinek’s texts.
8
Publication available in full text mode
Content available

Morcinkowe kartofle, chlebiczek i cebula. Rozważania wstępne

67%
Sadzikowska L.
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
|
2021
|
issue 2(62)
52-64
EN
The article attempts to present the attitude of the Silesian writer Gustaw Morcinek towards the issue of food. Recalling the camp experiences of Gustaw Morcinek and their literary realizations in post-war works, the article’s author considers the contemporary problems related to food waste and climate change determined by the reckless policy of both small households and countries. Up-to-date statistical data concerning, e.g., ecology or global emissions of greenhouse gases constitutes the background for analyzing Morcinek’s potatoes, bread, and onions – priceless products in a concentration camp.
PL
W artykule podjęto próbę zaprezentowania stosunku Gustawa Morcinka do kwestii pożywienia. Przywołując doświadczenia obozowe autora Listów spod morwy, ich literackie realizacje oraz poddając namysłowi wybrane utwory śląskiego pisarza, rozważono współczesne problemy związane z marnowaniem jedzenia i ze zmianami klimatycznymi, które determinowane są przez lekkomyślną politykę nie tylko małych gospodarstw domowych, lecz i całych państw. Tłem dla analizy i interpretacji Morcinkowych kartofli, chleba i cebuli – produktów bezcennych w obozie koncentracyjnym – uczyniono aktualne dane statystyczne dotyczące m.in. ekologii czy globalnej emisji gazów cieplarnianych. Celem artykułu, napisanego z wykorzystaniem najnowszych trendów edukacyjnych, jest ukazanie fundamentalnego znaczenia szacunku dla dóbr naturalnych w wychowaniu młodego pokolenia w duchu pokornego minimalizmu.
9
Publication available in full text mode
Content available

Anielskie tropy w literackiej twórczości Gustawa Morcinka

67%
Goszyc-Góreczna H.
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
|
2021
|
issue 2(62)
65-85
EN
Angelic beings, due to the extraordinary charisms assigned to them and their belonging to the world of transcendence, have been the centre of human interest since the dawn of time, which in turn is reflected in literature, especially in fairy tales and fairy tales, which are as esoteric as the figure of the angel himself. These creatures are usually referred to as immaterial beings, whose attributes are wings and halo. When these figures are personified, they represent typically human qualities: kindness, caring, and compassion, which makes angels even closer to man. This article is the result of interdisciplinary research covering such scientific fields as literary, cultural, and religious studies. The studies concern the methodology of introducing angelic motifs into the literary works of Gustaw Morcinek. The analysis aimed to present how the motif of the angel functions in the writer’s work, what its role is and what metamorphoses the figure of this winged celestial spirit was subjected to in selected works of the author. Based on the selected literature on the subject and based on the analysis of scientific discourses dealing with the issue of angelic beings, it has been shown that folk culture has produced many functions other than the biblical functions of winged beings. Morcinek’s angels determine the good (due to their positive character traits and functions). They spoil, they prank, but their action brings positive results; they are mining for Jesus together with the miners, and sometimes they become humanized and take the form of a woman or the Treasurer – the Guardian Angel of miners. However, it happens that they become a system of justice for a man whom they punish for the offences he has committed against God. Nowadays, interest in the angel’s essence is the result of a rich folk imagination and is increasingly becoming a popular research topic, i.a.: ethnologists, folklorists, and literary scholars. Earlier, folk ideas about angels were concretized, unambiguously depicting angels as inherent in the concept of folklore. Over time, however, this image began to change. Currently, it is undergoing various metamorphoses, as evidenced by the texts of Gustaw Morcinek discussed in the article.
PL
Istoty anielskie, ze względu na przypisane im niezwykłe charyzmaty oraz ich przynależność do świata transcendencji, od zarania dziejów mieszczą się w centrum zainteresowań człowieka, co z kolei znajduje swoje odzwierciedlenie w literaturze, zwłaszcza w bajkach i baśniach, które gatunkowo są równie ezoteryczne jak postać samego anioła. Stworzenia te zwykle określane są jako byty niematerialne z atrybutami, takimi jak skrzydła i aureola. Gdy postaci te są upersonifikowane, reprezentują cechy typowo ludzkie: dobroć, opiekuńczość, życzliwość, współczucie, co sprawia, że anioły stają się jeszcze bliższe człowiekowi. Niniejszy artykuł to efekt przeprowadzonych interdyscyplinarnych badań obejmujących takie dyscypliny naukowe, jak: literaturoznawstwo, kulturoznawstwo oraz religioznawstwo. Poczynione studia dotyczą metodyki wprowadzania anielskich wątków do utworów literackich Gustawa Morcinka. Celem analizy było przedstawienie, w jaki sposób motyw anioła funkcjonuje w twórczości pisarza, jaka jest jego rola oraz to, jakim metamorfozom poddana została postać tego skrzydlatego niebiańskiego ducha w wybranych dziełach autora. W oparciu o wybraną literaturę podmiotu oraz na podstawie analizy naukowych dyskursów podejmujących kwestię anielskich istot wykazano, że kultura ludowa wytworzyła wiele innych niż biblijne funkcji skrzydlatych istot. Morcinkowe anioły określają dobro (ze względu na przypisane im pozytywne cechy charakteru oraz funkcje). Psocą, figlują, ale ich działanie przynosi pozytywne skutki, wspólnie z górnikami fedrują dla Jezuska, czasem ulegają uczłowieczeniu i przybierają postać kobiety lub też Skarbnika – Anioła Stróża górników. Stają się też ramieniem sprawiedliwości dla człowieka, któremu wymierzają karę za przewinienia, jakie popełnił przeciw Bogu. Współcześnie zainteresowanie istotą anioła jest pokłosiem bogatej wyobraźni ludowej a sama postać coraz częściej staje się popularnym tematem badań m.in. etnologów, folklorystów, a także literaturoznawców. Wcześniejsze, ludowe wyobrażenia o aniołach, były skonkretyzowane, przedstawiały anioły w sposób jednoznaczny, jako nieodłącznie powiązane z pojęciem folkloru. Z czasem jednak wizerunek ten zaczął się zmieniać. Aktualnie poddawany jest rozmaitym metamorfozom, czego dowodzą omówione w artykule teksty Gustawa Morcinka.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.