Search results

1

W kręgu mitu habsburskiego. Alicja Ankarcrona – Badeni – Habsburg – Altenburg (1889–1985)

100%

Łazuga W.

Galicja. Studia i materiały

|

2020

|

issue 6

375-402

PL

Mieszkała w Sztokholmie, Brukseli, Busku, Lwowie, Wiedniu i Żywcu. Należała do europejskiej elity elit przełomu XIX i XX w. Szwedzka arystokratka, która wyszła za polskiego hrabiego, by po jego śmierci poślubić arcyksięcia Habsburga. Nie przestała być Szwedką, gdy została Polką. Nie przestała być Polką, gdy podczas I wojny światowej związała się z Habsburgiem z Żywca. Należała do „pięknej epoki”. Przeżyła wprawdzie cesarzy i królów, dwie wojny światowe i czas dyktatorów, ale nigdy się z tamtą epoką mentalnie nie rozstała. Była w AK. Po wojnie żyła nader skromnie. Tytułowana po mężu księżną Habsburg, który to tytuł nie istniał, była do końca uosobieniem „lepszych czasów” i „mitu habsburskiego” Jej życie to historia Europy w miniaturze. I niezwykle ciekawy przypadek dozgonnego uwikłania w przeszłość.

EN

Alicja Ankarcrona lived in Stockholm, Brussels, Busko, Lviv, Vienna and Żywiec. She belonged to the European elite of the elites of the turn of the 19th and the 20th century. The Swedish aristocrat who married the Polish count and, after his death, married the Habsburg archduke. She did not stop being a Swede when she became Polish. She did not stop being Polish when during WWI she tied the knot with the Habsburg from Żywiec. She belonged to “the Beautiful Era”. In her life she experienced emperors and kings, two world wars and times of dictatorship but mentally never left that era. She was a member of the Home Army (AK). After the war she lived in a very modest way. She was addressed as the Habsburg duchess (after her husband) although the title no longer existed. She was the embodiment of “better times” and “the Habsburg myth”. Her life was the history of Europe in a miniature scale and an incredibly curious case of eternal entanglement in the past.

2

ELŻBIETA AUSTRIACZKA – KRÓLOWA POLSKA I WIELKA KSIĘŻNA LITEWSKA (1526–1545).

100%

Jedrzejewski P.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2015

|

vol. 1

107-127

PL

June 15th 2015 is the 470th anniversary of Elizabeth of Austria’s death. The story of the first wife of Sigismund August the Second is rather uncharted. There is neither her biography nor even an article considering her lot. Short life of the Queen of Poland and the Grand Duchess of Lithuania was very tragic and the queen herself was a victim of the dynastic plans of the Jagiellons and the Habsburgs as well as their international politics (considering the matter of Kingdom of Prussia or the reign of Jan Zapolya in Transylvania). All her life was she prepared to be the queen of Poland, however she found neither love nor even respect there. Due to brevity of her reign and “old queen” Bona Sforza’s dislike, she did not play any signicant political role, although the Habsburgs wanted her to be the main proponent of their interests on the Polish court. Her premature death and the conict with the powerful mother-in-law became a very popular theme in Polish literature, art and cinematography.

3

Zygmunt III wobec Habsburgów i Jana Zamoyskiego

86%

Opaliński E.

Kwartalnik Historyczny

|

2016

|

vol. 123

|

issue 4

PL

Artykuł recenzyjny dotyczy monografii Przemysława Szpaczyńskiego o mocarstwowych dążeniach króla Zygmunta III. Monarcha ten był władcą Polski w okresie 1587–1632 oraz władał Szwecją od 1592 do 1599, kiedy został przez Szwedów zdetronizowany. Ocenie poddano przede wszystkim relacje króla z Habsburgami i opozycją wewnętrzną w latach 1587–1592.

4

W kręgu mitu habsburskiego. Alicja Ankarcrona – Badeni – Habsburg – Altenburg (1889–1985)

72%

Łazuga W.

Galicja. Studia i materiały

|

2020

|

issue 6

375-402

EN

Alicja Ankarcrona lived in Stockholm, Brussels, Busko, Lviv, Vienna and Żywiec. She belonged to the European elite of the elites of the turn of the 19th and the 20th century. The Swedish aristocrat who married the Polish count and, after his death, married the Habsburg archduke. She did not stop being a Swede when she became Polish. She did not stop being Polish when during WWI she tied the knot with the Habsburg from Żywiec. She belonged to “the Beautiful Era”. In her life she experienced emperors and kings, two world wars and times of dictatorship but mentally never left that era. She was a member of the Home Army (AK). After the war she lived in a very modest way. She was addressed as the Habsburg duchess (after her husband) although the title no longer existed. She was the embodiment of “better times” and “the Habsburg myth”. Her life was the history of Europe in a miniature scale and an incredibly curious case of eternal entanglement in the past.

PL

Mieszkała w Sztokholmie, Brukseli, Busku, Lwowie, Wiedniu i Żywcu. Należała do europejskiej elity elit przełomu XIX i XX w. Szwedzka arystokratka, która wyszła za polskiego hrabiego, by po jego śmierci poślubić arcyksięcia Habsburga. Nie przestała być Szwedką, gdy została Polką. Nie przestała być Polką, gdy podczas I wojny światowej związała się z Habsburgiem z Żywca. Należała do „pięknej epoki”. Przeżyła wprawdzie cesarzy i królów, dwie wojny światowe i czas dyktatorów, ale nigdy się z tamtą epoką mentalnie nie rozstała. Była w AK. Po wojnie żyła nader skromnie. Tytułowana po mężu księżną Habsburg, który to tytuł nie istniał, była do końca uosobieniem „lepszych czasów” i „mitu habsburskiego” Jej życie to historia Europy w miniaturze. I niezwykle ciekawy przypadek dozgonnego uwikłania w przeszłość.

5

The foreign administration of the Austro-Hungarian Empire (1867–1918)

72%

Halasz I.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2019

|

vol. 11

|

issue 1

238-251

PL

Austriackie ministerstwo spraw zagranicznych powstało w 1848 r., w okresie ówczesnych masowych rewolucji i tzw. Wiosny Ludów. Od roku 1869 ministerstwo funkcjonowało pod nazwą Cesarsko-Królewskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych. W myśl konserwatywnego charakteru monarchii, większość pracowników ministerstwa wywodziła się ze środowisk arystokracji i szlachty. Główną instytucją odpowiedzialną za kształcenie ówczesnej kadry dyplomatycznej była Akademia Orientalna powołana w 1754 r. W 1898 r. szkoła ta została przemianowana na Akademię Konsularną. Mimo dość regularnych reorganizacji kadrowych, struktura wewnętrzna wiedeńskiego ministerstwa spraw zagranicznych pozostawała stosunkowo niezmienna, a poszczególne rozwiązania przyjęte tam jako standard bywały później wdrażane przez kolejne kraje sukcesyjne. Na administrację centralną składały się cztery departamenty. Monarchia Habsburgów miała swoje przedstawicielstwa dyplomatyczne na poziomie ambasadorskim w Cesarstwie Niemiecki, we Francji, w Wielkiej Brytanii, we Włoszech, w Rosji, w Turcji, a także w Stolicy Apostolskiej. Pozostałymi misjami dyplomatycznymi kierowali legaci oraz wyznaczeni ministrowie. Na kształt polityki zagranicznej prowadzonej przez monarchię miały znaczący wpływ dwa organy: wspólna rada ministrów oraz kongres militarno-polityczny.

EN

The Austrian Ministry of Foreign Affairs was established in 1848, during the heated months of the revolutions of the time and “the Spring of Nations.” Starting 1869, the ministry was called the Imperial and Royal Ministry of the Empire and Foreign Affairs. In line with the conservative character of the monarchy, most of its workforce was still drawn from the environment of aristocracy and gentry, and the system was organised in a way to ensure that the staff was suitably trained. The main institution responsible for the education of professionals was the Oriental Academy established in 1754. In 1898 the Oriental Academy was transformed into the Imperial and Royal Consular Academy. Despite regular reorganisations, the Vienna Ministry of Foreign Affairs maintained a relatively stable internal structure, whose individual components were later implemented by a number of successor states. The central administration was divided into four sections, or departments. At the ambassador level, the Habsburg Empire had representations in the German Empire, France, Great Britain, Italy, Russia, Turkey, and at the Holy See that year (1883). The other diplomatic missions were headed by legates and appointed ministers. Two bodies had a significant impact on the monarchy’s foreign policy decision- -making: the Joint Council of Ministers and the Military-Political Conference.

6

Emperor’s recruitment in the Republic of Poland done by Maciej Arnoldin von Clarstein in 1635

72%

Nagielski M.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2019

|

issue 4

83-100

EN

Emperor’s Ties in the Republic of Poland by Maciej Arnoldin von Clarstein in 1635.The truce signed by Wladyslaw IV with the Swedes in Sztumska Wieś in 1635 made it necessary to dissolve the military enlistments consisting of selected infantry and driving units. The Habsburgs as well as the French were striving for these troops in the face of the ongoing Thirty Years’ War. An imperial deputy, Arnoldin, was sent to the Republic of Poland. He received permission from Władysław IV to recruit soldiers. He succeeded in recruiting more than 5,000 men who took part in the Rhine War in the service of Emperor Ferdinand II. On the other hand, talks with Samuel Łaszcz of the Imperial Commissioners failed in the face of excessive financial demands made by the Crown Guard. The Polish Corps fought in Lorraine, Champagne, Picardy and Burgundy under the command of Gen. Matthias Gallas, giving a large service to the Habsburgs. The second enlistment on the territory of the Republic was carried out in September 1636 and was the work of Spanish diplomacy. In total, more than 15 thousand soldiers were led out of the borders of the Republic of Poland and the Habsburg diplomacy distanced the French diplomacy of Louis XIII.

PL

Podpisany rozejm przez Władysława IV ze Szwedami w Sztumskiej Wsi w 1635 r.spowodował konieczność rozpuszczenia zaciągów wojskowych złożonych z wyborowych oddziałów piechoty i jazdy. O te oddziały zabiegali tak Habsburgowie jak Francuzi wobec trwających działań wojny trzydziestoletniej. Do Rzeczpospolitej wysłano posła cesarskiego Arnoldina , który uzyskał od Władysława IV zgodę na werbunek żołnierzy. Udało się mu zwerbować ponad 5 tysięcy ludzi, którzy wzięli udział w walkach w Rzeszy nad Renem w służbie cesarza Ferdynanda II. Natomiast rozmowy z Samuelem Łaszczem komisarzy cesarskich nie powiodły się wobec wygórowanych żądań finansowych stawianych przez strażnika koronnego. Korpus polski walczył na terenie Lotaryngii, Szampanii, Pikardii i Burgundii pod komendą gen. Matthiasa Gallasa, oddając duże usługi Habsburgom.Drugi zaciąg na terenie Rzeczpospolitej przeprowadzono we wrześniu 1636 r. i był on dziełem dyplomacji hiszpańskiej. W sumie wyprowadzono ponad 15 tysięcy żołnierzy z granic Rzeczpospolitej a dyplomacja Habsburgów zdystansowała w tej kwestii dyplomację francuską Ludwika XIII.

7

La tragica fine della Regina Bona Sforza e della Sultana Roxelana

72%

Jačov M.

Folia Historica Cracoviensia

|

2020

|

vol. 26

|

issue 1

41-55

PL

Problemy, jakie rozważane są w niniejszym tekście, stanowią próbę porównania wydarzeń związanych z tragicznym końcem życia królowej Bony Sforzy d’Aragona oraz sułtanki Roksolany. Zasadniczą część narracji poprzedza obszerny passus, w którym z jednej strony omówiona została podróż Bony z Polski do Italii, z drugiej zaś zarysowany został kontekst relacji politycznych, jakie łączyły ją z dynastią Habsburgów. W związku z tym omówione zostały przyczyny związane z pożyczką, jakiej Bona Sforza udzieliła królowi Hiszpanii – Filipowi II Habsburgowi. W efekcie – jak wiadomo – doprowadziło to życie polskiej królowej do tragicznego końca. O ile jednak Bona Sforza była ofiarą działań, jakie przeciwko niej prowadzili Habsburgowie, przy znacznym udziale Gian Lorenzo Pappacody, o tyle sułtanka Roksolana – która w niniejszym tekście stanowi dla Bony punkt odniesienia – stała się ofiarą własnych intryg. Polityczna aktywność, tak Bony, jak i Roksolany, skupiała się na tym samym obszarze Europy, przy czym działalność sułtanki doprowadziła do śmierci synów Sulejmana Wspaniałego – Mustafy i Bajazyda. Z kolei Bona, która sama przegrała zmagania z Habsburgami, pozostawiła walczącą z nimi córkę – Izabellę. Jej celem było zabezpieczenie przyszłości syna, wnuka Bony Sforzy d’Aragona – Jana Zygmunta Zapolyi.

EN

This is an attempt to compare events related to the tragic end of the life of Queen Bona Sforza d’Aragona and Hürrem Sultan (also known as Roxelana). The main portion of the story is preceded by a section relating Bona’s journey from Poland to Italy and outlines the context of political connections to the House of Habsburg. Accordingly, reasons for the grant of the loan by Bona Sforza to Philip II King of Spain are discussed. As we know, this put a tragic end to the life of the Polish queen. Even if Bona Sforza was a victim of Habsburgs’ actions aimed against her, with a considerable participation of Gian Lorenzo Pappacoda, Roxelana – treated in this text a reference point for Bona – fell victim to her own intrigues. Bona’s and Roxelana’s political activity focused on the same area in Europe. Roxelana’s acts led to the death of two sons of Suleiman the Magnificent: Mustafa and Bayezid. In turn, Bona, who was defeated by the Habsburgs, abandoned her daughter Isabella, who fought against the dynasty. Her aim was to secure the future of her son and Bona Sforza’s grandson – Jan Zygmunt Zapolya.

8

The courts of the Spanish and Austrian Habsburgs as Related by Jakub Sobieski in the first half of the 17th century

72%

Taracha C.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 2: Historia

169-182

EN

Jakub Sobieski, the father of King Jan III, was among the most outstanding Polish politicians of the first half of the 17th century. In his youth he received a thorough education, which included studies abroad and tours around Europe. In 1611-1613 he visited Germany, England, France, Spain, Portugal, Italy and Austria. Later, in 1638, he accompanied King Władysław IV Vasa on a journey to Baden. In both cases he wrote accounts that were subsequently printed and published. Of particular significance among these recollections of European travels are his descriptions of the states (Spain and the Holy Roman Empire) and courts (Madrid and Vienna) of the Habsburgs. Sobieski sheds light on the rulers (Philip III, Matthias I and Ferdinand III) as well as their courtly entourage (family, ministers, clerks, diplomatic corps, informal circles of power and servants). He writes about how the courts functioned, their ceremonies and etiquette, and also about their religious life. He draws our attention to the specific features which distinguished Habsburg courts from the rest of Europe. Moreover, he reveals their role and general significance in 17th-century political reality.

PL

Jakub Sobieski, przyszły ojciec króla Jana III, to jeden z najwybitniejszych polityków polskich pierwszej połowy XVII wieku. W okresie młodości odebrał staranne wykształcenie, w ramach którego znalazły się studia zagraniczne i podróże po Europie. W latach 1611-1613 odwiedził Niemcy, Anglię, Francję, Hiszpanię, Portugalię, Włochy i Cesarstwo. Później, w roku 1638, towarzyszył królowi Władysławowi IV Wazie w drodze do Baden. Podczas obu tych wypraw prowadził zapiski, które zostały następnie wydrukowane i opublikowane. W relacjach z jego podróży szczególne miejsce zajmują opisy państw (Hiszpania i Cesarstwo) oraz dworów (Madryt i Wiedeń) rządzonych przez Habsburgów. Wiele miejsca poświecił Sobieski panującym władcom (Filip III, Maciej I oraz Ferdynand III) oraz ich otoczeniu (rodzina, dworzanie, ministrowie, duchowni, dyplomaci, służba). Przedstawił obowiązujący na dworach ceremoniał, etykietę, jak również życie religijne. Podkreślał elementy specyficzne dla dworów habsburskich, a przede wszystkim wskazał ich rolę i znaczenie w polityce europejskiej XVII wieku.

9

Pszczyna w okresie wojen śląskich (1740-1763) – zarys dziejów

72%

Grudniewski J., Grudniewska H.

Wieki Stare i Nowe

|

2022

|

vol. 17

|

issue 22

1-17

EN

At the outbreak of the First Silesian War (1740-1742), Pszczyna was the seat of the Free State, ruled since the 16th century by the Promnitz family, which was a part of the Habsburg Monarchy. At the beginning of 1741, Erdmann II Promnitz together with other representatives of the local government in Upper Silesia tried to remain loyal to the Habsburgs. In the spring of 1741, the pro-Habsburg coalition quickly collapsed in the face of the Prussian army’s superiority. At the end of 1741, the Prussians organised military garrisons in Upper Silesia, including Pszczyna. During the Second Silesian War (1744-1745), the Habsburg troops counterattacked, and at the end of 1744, they retook almost the whole Upper Silesia. At that time, a battle took place in Pszczyna between Hungarian and Prussian troops. The consequence of the Silesian Wars was, among others, the reorganization of the administration, including the creation of the Pszczyna County.

PL

W momencie wybuchu pierwszej wojny śląskiej (1740-1742) Pszczyna była siedzibą wolnego państwa stanowego rządzonego od XVI wieku przez ród Promnitzów, będącego częścią monarchii habsburskiej. Władający Pszczyną Erdmann II Promnitz, podobnie jak inni przedstawiciele lokalnej władzy na Górnym Śląsku, próbował na początku 1741 roku zachować lojalność względem Habsburgów. Wiosną 1741 roku wobec przewagi wojsk pruskich koalicja prohabsburska szybko się załamała. Pod koniec tego roku Prusacy zaczęli organizować na Górnym Śląsku, w tym w Pszczynie, garnizony wojskowe. Podczas drugiej wojny śląskiej (1744-1745) miała miejsce kontrofensywa wojsk habsburskich, które pod koniec 1744 roku odbiły prawie cały Górny Śląsk. W Pszczynie doszło wówczas do bitwy pomiędzy oddziałami węgierskimi a pruskimi. Konsekwencją wojen śląskich była m.in. reorganizacja administracji, w tym utworzenie powiatu pszczyńskiego.

10

Posłowie i listy uwierzytelniające Zygmunta Augusta do Habsburgów. Próba ich zestawienia na podstawie zasobów wiedeńskiego Haus-, Hof-, und Staatsarchiv

72%

Polak M.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2023

|

vol. 75

|

issue 2

241-263

EN

Among the documents left by royal envoys and the royal chancellery, the most credible evidence of being a part of a legation are the letters of credence. The custom of presenting them has been known since ancient times and it continues to this day. However, the extensive literature concerning the history of diplomacy in the 16th century does not devote much attention to this subject matter. The reign of Sigismund Augustus was a significant period for the fate of Central and Eastern Europe. The epoch when the last male representative of the Jagiellonian dynasty ruled was a time of reorientation of foreign policy priorities in the history of diplomacy of the Polish Crown. Therefore, the article aims to present a credible list of royal envoys, on the basis of the submitted letters of credence, who represented the interests of Sigismund Augustus at the court of the Habsburgs in Vienna. While conducting the research in the Austrian Haus-, Hof- und Staatsarchiv in Vienna, 45 letters of credence dated from between 1534 to 1568 were found.

PL

Wśród dokumentów pozostawionych przez posłów i kancelarię królewską najbardziej wiarygodnym dowodem odbycia poselstwa są listy uwierzytelniające. Zwyczaj ich składania znany jest od czasów starożytnych. Jednak obszerna literatura dotycząca historii XVI-wiecznej dyplomacji nie poświęca tej problematyce większej uwagi. Istotny dla losów Europy Środkowo-Wschodniej był okres panowania Zygmunta Augusta i reorientacja priorytetów polityki zagranicznej. W artykule przedstawiono wiarygodny, oparty na złożonych listach uwierzytelniających, wykaz posłów, którzy reprezentowali interesy Zygmunta Augusta na dworze Habsburgów wiedeńskich. Podczas kwerendy w austriackim Haus-, Hof-, und Staatsarchiv w Wiedniu odnaleziono 45 listów uwierzytelniających z lat 1534–1568.

11

Ekspansja habsburska w XVI wieku w świetle dzieł wybranych polskich autorów z pierwszej połowy XVII wieku

58%

Wajs D.

Radzyński Rocznik Humanistyczny

|

2019

|

vol. 17

9-26

PL

Habsburgowie dzięki korzystnej polityce dynastycznej w ciągu XVI wieku wkroczyli do grona najpotężniejszych rodów panujących Europy. O ile ekspansja w Europie Zachodniej (Bur-gundia, Niderlandy, Hiszpania i jej posiadłości: Neapol, Sycylia, Sardynia, kolonie w Nowym Świecie, północna Italia, Portugalia) udała się Habsburgom praktycznie bezproblemowo, to nie można tego powiedzieć o ekspansji w kierunku Europy Środkowej (Czechy, Węgry, Korona i Litwa). Habsburskie zdobycze w Europie Zachodniej miały władzę dziedziczną, natomiast w Europie Środkowej wspomniane państwa były monarchiami elekcyjnymi. Tą zależność po-między sposobem ekspansji a ustrojem danego państwa zauważyli także polscy autorzy z I połowy XVII wieku: Jakub Sobieski (1591-1646), Albrycht Stanisław Radziwiłł (1593-1656) oraz Stanisław Kobierzycki (ok. 1600-1665). Wszyscy trzej w swoich dziełach z perspektywy stulecia odnosili się do ekspansji habsburskiej w XVI wieku i jej głównych kierunków. O ile Radziwiłł i Sobieski piszą z pozycji kronikarza i głównie przedstawiają faktografię dotyczącą etapów ekspansji Habsburgów w poprzednim stuleciu, to Stanisław Kobierzycki stworzył bardzo cie-kawą własną konstrukcję historiograficzną, którą przedstawił w swoim dziele. Perspektywa czasowa pozwoliła autorom na przedstawienie pełnego obrazu ekspansji w omawianym przez autora okresie, wskazanie jej kierunków i przedstawienie subiektywnych ocen działań habs-burskich w poszczególnych krajach, szczególnie z naciskiem na Węgry, Czechy, Koronę i Litwę.

EN

Due to the favourable dynastic policy in 16th century, the Habsburgs became one of the most potentruling families of Europe. Even though their expansion on Western Europe (Burgundy, Netherlands, Spain and its properties: Naples, Sicily, Sardinia, New World colonies, northern Italy, Portugal) was all most seamless, it was not this smooth when it comes to expansion on Central Europe (Czechia, Hungary, the Crown and Lithuania). The ruleship in Habsburgs’ trophies of Western Europe was heritable and the mentioned countries of Central Europe were elective monarchies. This relation between a way of expansion and a political system in a certain country was also noticed by Polish authors from the first half of the 17th century: Jakub Sobieski (1591-1646), Albrycht Stanisław Radziwiłł (1593-1656) and Stanisław Kobierzycki (ok. 1600-1665). All three of them were referring to the Habsburgian expansion in the XVI century and its main directions. Radziwiłł and Sobieski were writing from the perspective of a chroni-cler, mostly depicting factual evidence concerning stages of the Habsburg’s expansion in the previous century, Stanisław Kobierzycki created in his work his own, new, interesting histori-ographic construction. The time perspective let the authors show a complete vision of expan-sion, indicate its directions and present a subjective opinions on the Habsburgs’ activities in certain countries, especially in Hungary, Czechia, the Crown and Lithuania.

12

Pieczęć królewicza Kazimierza Kazimierzowica Jagiellończyka z okresu starań o koronę węgierską i jej program polityczny

58%

Titkow S.

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

|

2019

|

vol. 57

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza pieczęci królewicza Kazimierza Kazimierzowica Jagiellończyka z okresu jego starań o koronę węgierską w latach 1471–1472. Po zaprezentowaniu źródła autor dokonuje interpretacji jego programu ideowo-politycznego w kontekście rywalizacji habsbursko-korwińsko-jagiellońskiej w trzeciej ćwierci XV w.

EN

The article deals with the seal of Prince Casimir Jagiellon (the second son of King Casimir IV) from the period of his claims to the Hungarian Crown in 1471–1472. After presenting the source material, the author interprets his ideological and political programme in the context of the rivalry between the Jagiellons, Habsburgs and Corvinus in the third quarter of the fifteenth century.

13

Zabiegi Zygmunta III o pomoc zagraniczną na wojnę z Turkami w 1590 roku

58%

Milewski D.

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

|

2021

|

vol. 28

|

issue 2

41-56

EN

The paper presents Sigismund III`s efforts to obtain foreign aid in the face of the war against the Turks expected in 1590. Polish efforts in Italy and Reich are discussed, but the main focus is on the imperial court and the Duchy of Prussia, from which the king expected the real help. I present the arguments of both sides and the reasons why Poland did not receive any aid from the emperor, but received it from Duchy of Prussia. I also point to the role of particular interests in bilateral relations between Poland and its political partners as well as the latter ones with the Ottoman Empire, which influenced the decisions on granting or refusing aid to Poland against the Turks.

PL

Artykuł przedstawia zabiegi Zygmunta III zmierzające do uzyskania pomocy zagranicznej wobec spodziewanej w 1590 r. wojny z Turkami. Ukazano zabiegi polskie w Italii i Rzeszy, jednak wagę skupiono na dworze cesarskim i Prusach Książęcych, od których król spodziewał się realnej pomocy. Ukazano sposób argumentacji obu stron oraz przyczyny, dla których Polska nie uzyskała pomocy od cesarza, a otrzymała od Prus Książęcych. Wskazano przede wszystkim na rolę partykularnych interesów w relacjach obustronnych Polski i jej partnerów politycznych, a także tych ostatnich z Imperium Osmańskim, które zaważyły na podejmowaniu decyzji o udzieleniu bądź odmowie pomocy Polsce przeciw Turkom.

14

Francesco Arcelli, włoski zakonnik na służbie burbońskiej Hiszpanii

58%

Taraha C.

Folia Historica Cracoviensia

|

2016

|

vol. 22

535-557

PL

Stulecie XVIII to czas trudnych wyzwań tak dla życia zakonnego w ogóle, jak i dla konkretnych zgromadzeń. Przypomnijmy takie wydarzenia, jak likwidacja redukcji paragwajskich, wypędzenie jezuitów z Portugalii i Hiszpanii, rozwiązanie Towarzystwa Jezusowego, likwidacja setek domów zakonnych w ramach reform józefińskich czy okrutne represje wobec duchowieństwa z czasów rewolucji francuskiej. Mimo prób kwestionowania obecności zakonów w przestrzeni publicznej odgrywały one nadal istotną rolę w wielu obszarach życia społecznego, w świecie kultury i edukacji. Oprócz posługi właściwej zakonnym charyzmatom spotykamy zakonników na królewskich dworach, pełniących ważne funkcje w administracji państwowej, w dyplomacji, na uniwersytetach, w szkołach, w instytucjach dobroczynnych i kulturalnych. Francesco Arcelli należał do tej właśnie kategorii osób duchownych, które łączyły, z lepszym lub gorszym skutkiem, służbę Bożą z zaangażowaniem o charakterze świeckim, publicznym i państwowym. W epoce nowożytnej tego rodzaju aktywność osób duchownych nie była niczym nadzwyczajnym, zwłaszcza w katolickiej monarchii hiszpańskiej.

EN

The 18th century was a time of considerable challenges for monastic life, both in general and for specific congregations. Let us recall such events as the abolition of Jesuit reductions in Paraguay, expelling Jesuits from Portugal and Spain, the dissolution of the Society of Jesus, the closure of hundreds of monastic houses as part of Josephine reforms or cruel repressive measures towards clergy during the French Revolution. Despite attempts at questioning the presence of orders in public space, they still played a significant role in many areas of social life, in the realm of culture and education. Despite service appropriate to monastic charismata, there were monks in royal courts, monks with important functions in state administration, in diplomacy, at universities, schools, charitable and cultural institutions. Francesco Arcelli was one of such monks, who combined, with better or worse results, serving God by their involvement in lay, public and state matters. In the early modern era such activity of religious orders was nothing extraordinary, especially among the Spanish Catholic monarchy.

15

Zur Musik in Österreich von 1564 bis 1740, Eds. Klaus Aringer, Bernhard Rainer, Graz 2022, pp. 309. ISBN 9783701104970

58%

Beroun R.

Muzyka

|

2023

|

vol. 68

|

issue 2

158-161

PL

Recenzja książki: Zur Musik in Österreich von 1564 bis 1740, red. Klaus Aringer, Bernhard Rainer. Graz 2022 Leykam

EN

Book Review of: Zur Musik in Österreich von 1564 bis 1740, eds. Klaus Aringer, Bernhard Rainer. Graz 2022 Leykam

16

Pobyt Maksymiliana Habsburga na zamku w Krzepicach przed bitwą pod Byczyną (1587/1588)

58%

Kobus A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2021

|

issue 109

51-71

EN

This article is devoted to Maximilian Habsburg’s stay in Krzepice castle in 1587/1588. It discusses the number of forces with which the king-elect arrived in Krzepice and the conditions he found there. It shows foreign contacts which Maximilian Habsburg established from Krzepice. It also highlights the issue of the king-elect’s envoys and guests arriving in Krzepice from December 1587 to January 1588. The article ends with a description of Maximilian Habsburg’s march from Krzepice to Wieluń on January 1588. In addition to diplomatic and military matters, the article discusses the support in the Republic of Poland for Maximilian Habsburg’s candidacy for the Polish throne in 1587. It notes the sympathy towards the Habsburg in the Grand Duchy of Lithuania and in Greater Poland in the Crown. It also raises the issue of the support Maximilian expected from nearby Silesia, and to what extent his expectations were fulfilled. In particular, an important role was played by Wrocław, the most significant of the Silesian cities, from which an important trade route led to Krzepice, connecting that city with Kraków, the capital of the Polish-Lithuanian Commonwealth.

PL

Artykuł poświęcony jest pobytowi Maksymiliana Habsburga na zamku w Krzepicach na przełomie lat 1587/1588. Omawia liczebność sił, z którymi król elekt przybył do Krzepic, oraz warunki, jakie tutaj zastał. Ukazuje kontakty zagraniczne, nawiązywane z Krzepic przez Maksymiliana Habsburga. Opracowanie naświetla także zagadnienia związane z obecnością poselstw i gości, przybywających do króla elekta do Krzepic od grudnia 1587 do stycznia 1588 r. Zakończenie artykułu stanowi opis wymarszu Maksymiliana Habsburga z Krzepic do Wielunia w połowie stycznia 1588 r. Poza sprawami dyplomatycznymi i wojskowymi artykuł porusza też kwestię poparcia, jakim w Rzeczypospolitej cieszyła się kandydatura Maksymiliana Habsburga na tron polski w 1587 r. Zwraca uwagę na sympatię względem Habsburga na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego i w Wielkopolsce. Porusza też zagadnienie wsparcia, jakiego Maksymilian spodziewał się z pobliskiego Śląska, oraz kwestię, na ile jego oczekiwania zostały spełnione. Istotną rolę odgrywał tutaj Wrocław, najważniejsze spośród miast śląskich, z którego do Krzepic wiódł znany szlak handlowy, łączący to miasto z Krakowem jako stolicą Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

17

Mecenat muzyczny Habsburgów na jezuickim Śląsku

58%

Jeż T.

|

2017

|

vol. 64

|

issue 13: Muzykologia

23-43

EN

In the process of dissemination in Europe of the new, early-seventeenth-century Italianate style in music, an important role was played by the House of Habsburg. Its historic and cultural significance was increased by close contacts of the members of this family, ruling in many lands on our continent, with the Society of Jesus, one of the most important religious circles in this period. Long-term relationships between the secular authorities and the spiritual elites of the post-Tridentine era created a kind of social symbiosis of the highest importance for a proper understanding of the early modern culture. This phenomenon can easily be observed in areas of confessional and political confrontation, such as Silesia, which was the subject of both secular and religious reconquest. One of the weapons in this cultural war was the music performed by the students of the Jesuit boarding schools in this region and financed by the foundations established by the Habsburgs: by the successive emperors and their children, who played important political functions in the area. Both sides of this relationship regarded music as a language of social representation and a medium for the reconstructed identity of the local communities on various levels: parishes, cities, duchies, countries, the Empire and the university. The repeated efforts at music patronage, stimulated by the House of Habsburg and undertaken in the Jesuit circles, were not limited to their residences and churches. The new soundscape of this culture quickly gained dominance in the city councils, schools, streets and squares. The music performed in this context was to be first of all very pragmatic and answer the current needs, which was not favourable to its later preservation. Aware of the musical taste of Habsburg family members, one should not, however, underestimate its artistic value. The archival records that correspond to the preserved music sources from this environment seem to confirm the above claims.to its later preservation. Aware of the musical taste of Habsburg family members, one should not,

PL

W procesie rozpowszechniania w Europie nowego stylu barokowej muzyki włoskiej istotną rolę odegrał mecenat Habsburgów. Jego historyczne i kulturowe znaczenie spotęgowały związki tej rodziny z Towarzystwem Jezusowym. Bliskie relacje między władzą świecką a elitami duchownymi epoki potrydenckiej stworzyły specyficzny rodzaj symbiozy społecznej, która pozwala na lepsze rozumienie kultury nowożytnej. Zjawisko to można obserwować na obszarach intensywnej konfrontacji konfesyjnej i politycznej, np. takich jak Śląsk, który był przedmiotem zarówno świeckiej i religijnej rekonkwisty. Ważnym jej elementem była muzyka wykonywana przez uczniów jezuickich konwiktów, finansowanych przez Habsburgów. Muzyka służyła jako język reprezentacji społecznej i medium rekonstrukcji tożsamości społeczności lokalnych na poziomach: parafii, miast, księstw, państw i całego imperium. Stymulowany przez Habsburgów i jezuitów mecenat muzyczny nie ograniczał się do pałaców i kościołów; dotyczył także muzyki wykonywanej w przestrzeni publicznej. Muzyka służyła więc potrzebom pragmatycznym i reprezentacyjnym; miała też niemałą wartość artystyczną.

18

Hołdy stanów śląskich w okresie dominacji cesarsko-królewskiej Habsburgów (1600–1740). Podstawy i procedura prawna, postępowanie administracyjne a powstały zwyczaj i praktyka kulturowa

58%

Kuczer J.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2022

|

vol. 77

67-91

EN

This article deals with the hitherto unknown phenomenon of paying tribute to kings, princes, and free state lords in Silesia in the period 1600–1740. It is important that the formula for submitting the homage in the times cited changed dramatically, and the observation of the legal custom allowed us to distinguish three types of this type of ceremony. We distinguish, therefore, the tributes paid to the hands of royal-imperial dignitaries in the Superior Office in Wrocław by feudal princes (apart from the tributes paid in Vienna itself), tributes paid by princely vassals in hereditary principalities to the royal starosts, where the prince was almost always Habsburg during the period in question (exception: Duchy of Opole and Racibórz, 1645–1666). The third type of tribute were those that took place with the seizure of one of the six free state states (estates with rights similar to principalities). Attentions gets also the so-called “reverse guarantees” provided by newly acquiring principalities or their representatives. Apart from the legal and administrative aspects, the work also presents the cultural image of paying homage. It contains a description of the custom regarding the place of worship, the manner of gathering, or the texts of the oaths and homage replicas of the rulers, first time in the Polish translation.

PL

Artykuł dotyczy nieznanego dotąd zjawiska składania danin królom, książętom i wolnym panom stanowym na Śląsku w latach 1600–1740. Co istotne, formuła składania hołdu w tych czasach zmieniła się diametralnie, a obserwacja zwyczaju prawnego pozwoliła wyróżnić trzy rodzaje tego typu ceremonii. Wyróżniamy więc daniny składane na ręce dygnitarzy królewsko-cesarskich w Urzędzie Zwierzchnim we Wrocławiu przez książęta lenne (abstrahując od hołdów składanych w samym Wiedniu), daniny składane przez lenników książęcych w księstwach dziedzicznych przed starostami królewskimi, gdzie w omawianym okresie księciem był prawie zawsze Habsburg (wyjątek: księstwo opolsko-raciborskie, 1645–1666). Trzecim typem daniny były te, które miały miejsce wraz z zajęciem jednego z sześciu wolnych państw stanowych (stanów o prawach zbliżonych do księstw). Uwagę zwracają także tzw. gwarancje odwrotne udzielane przez nowo przejmujących księstwa lub ich reprezentantów. Oprócz aspektu prawnego i administracyjnego w pracy przytoczony został również obraz kulturowy składania hołdu. Zawiera on opis obyczaju dotyczącego miejsca hołdu i sposobu gromadzenia się, a także po raz pierwszy w tłumaczeniu na język polski tekst przysiąg i homagialnych replik władców.

19

Poznańskie radełko jagiellońskie z lat czterdziestych XVI wieku. Problem treści ideowo-politycznych i wzorów ikonografi cznych

44%

Wagner A.

Roczniki Biblioteczne

|

2012

|

vol. 56

83-111

EN

The article examines one of the so-called “Jagiellonian fi nishing rolls”, which were used in decorating by an anonymous bookbinder (or bookbinders) from Poznań from around 1547 until 1560s. The roll shows 5 carefully designed medallions with busts of a pope and some European rulers (Paul III, Sigismund the Old, Sigismund Augustus, Charles V and Ferdinand I) as well as an arabesque ornament. Today we know 22 bindings with such decorations, kept in libraries in Poland, Russia and Germany. The author of the article formulates some hypotheses concerning the time the roll was made as well as its maker and the person who may have commissioned it. He explores the tradition of making such fi nishing rolls in Europe. The characteristic composition and selection of motifs on the Poznań tool are presented against the background of model graphics showing “galleries” of portraits of European rules (they were made by e.g. Virgil Solis or Augustin Hirschvogel). The author describes the complex relations between the Habsburgs and the Jagiellons as well as the role of the papacy in these relations. This is necessary to establish the ideological and political basis of the iconographic concept of the roll. In addition, the author analyses the iconographic models of the portraits presented on the medallions. He indicates their originals among graphic works, paintings as well as numismatic works (coins and medals).

PL

Artykuł prezentuje jedno z tzw. „radełek jagiellońskich”, które stosował w dekoracji opraw anonimowy poznański introligator (lub introligatorzy) od około 1547 r. do lat 60. XVI w. Radełko ukazuje 5 starannie opracowanych medalionów z popiersiami papieża i władców europejskich (Paweł III, Zygmunt Stary, Zygmunt August, Karol V i Ferdynand I) oraz ornament arabeskowy. Obecnie znane są 22 oprawy z taką dekoracją, przechowywane w bibliotekach Polski, Rosji i Niemiec. W artykule postawiono hipotezy dotyczące czasu powstania radełka oraz jego wykonawcy i potencjalnego zleceniodawcy. Przedstawiono tradycję tworzenia radełek tego typu w skali europejskiej. Charakterystyczna kompozycja i dobór motywów na poznańskim narzędziu przedstawione zostały na tle grafiki wzornikowej prezentującej „galerie” portretów władców europejskich (tworzyli je np. Virgil Solis, Augustin Hirschvogel). Opisano skomplikowane relacje między Habsburgami a Jagiellonami, a także rolę, jaką w nich odgrywało papiestwo. Było to niezbędne dla określenia podłoża ideowego i politycznego, na jakim stworzono koncepcję ikonograficzną radełka. Przeanalizowano również wzorce ikonograficzne portretów przedstawionych w medalionach. Wskazano ich pierwowzory wśród dzieł grafiki, malarstwa, a także numizmatyki (monety i medale).

20

O używaniu i nadużywaniu historii. Polityka historyczna i kultury pamięci w Europie Środkowo- i Południowo-Wschodniej (1791–1989)

30%

Patrice M. D., Troebst S.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2015

|

issue 1(25)

15-61

EN

Uses and Abuses of the Past. The Politics of History and Cultures of Remembrance in East-Central and Southeastern Europe (1791 to 1989) The ‘long’ 19th century and the wars of the ‘short’ 20th century decisively shaped the cultures of remembrance of the national societies and nation-states of East-Central and Southeastern Europe. The national liberation movements, the wars of 1912/14–1918, the founding of new states in 1918–19, the turn to authoritarian rule in the late 1920s and the war years of 1939/41–1944/45 continue to shape – together with the legacy of communism and medieval myths – the collective memory of contemporary Poles, Hungarians, Slovaks, Czechs, Romanians, Bulgarians, Albanians, Serbs, Macedonians, Croats and others. If Oskar Halecki and Jenő Szűcs have identified a historical meso-region of a ‘wider’ East-Central Europe characterized by common structural features, one can also identify a post-imperial and post-communist ‘community of memory’ between Plžen and Poltava, Tallinn and Thessaloniki. This shaping of the past in people’ s minds has taken place in a threefold manner. First, the individual memory of quite a number of people who had experienced World War II, the interwar period and even the ‘three’ Balkans Wars is still alive. These memories differ substantially depending on ethnicity, political affiliation back then, and on present-day political needs. Those hunted during the Second World War record rather different memories than those who participated in ethnic cleansing, for example. There have been floods of memoirs written about the recent past throughout the region. Second, in these until rather recently non-literate but ‘oral’ societies family memory continues to play an important role – a role that was strengthened considerably under the decades of communism when memories not compatible with the official master narrative were suppressed. And third – and perhaps most importantly – the post-1989/91 governments’ uses and abuses of the past are primarily an iteration of the ‘politics of history’ propagated by governments of the interwar period and earlier.

Refine search results

W kręgu mitu habsburskiego. Alicja Ankarcrona – Badeni – Habsburg – Altenburg (1889–1985)

ELŻBIETA AUSTRIACZKA – KRÓLOWA POLSKA I WIELKA KSIĘŻNA LITEWSKA (1526–1545).

Zygmunt III wobec Habsburgów i Jana Zamoyskiego

W kręgu mitu habsburskiego. Alicja Ankarcrona – Badeni – Habsburg – Altenburg (1889–1985)

The foreign administration of the Austro-Hungarian Empire (1867–1918)

Emperor’s recruitment in the Republic of Poland done by Maciej Arnoldin von Clarstein in 1635

La tragica fine della Regina Bona Sforza e della Sultana Roxelana

The courts of the Spanish and Austrian Habsburgs as Related by Jakub Sobieski in the first half of the 17th century

Pszczyna w okresie wojen śląskich (1740-1763) – zarys dziejów

Posłowie i listy uwierzytelniające Zygmunta Augusta do Habsburgów. Próba ich zestawienia na podstawie zasobów wiedeńskiego Haus-, Hof-, und Staatsarchiv

Ekspansja habsburska w XVI wieku w świetle dzieł wybranych polskich autorów z pierwszej połowy XVII wieku

Pieczęć królewicza Kazimierza Kazimierzowica Jagiellończyka z okresu starań o koronę węgierską i jej program polityczny

Zabiegi Zygmunta III o pomoc zagraniczną na wojnę z Turkami w 1590 roku

Francesco Arcelli, włoski zakonnik na służbie burbońskiej Hiszpanii

Zur Musik in Österreich von 1564 bis 1740, Eds. Klaus Aringer, Bernhard Rainer, Graz 2022, pp. 309. ISBN 9783701104970

Pobyt Maksymiliana Habsburga na zamku w Krzepicach przed bitwą pod Byczyną (1587/1588)

Mecenat muzyczny Habsburgów na jezuickim Śląsku

Hołdy stanów śląskich w okresie dominacji cesarsko-królewskiej Habsburgów (1600–1740). Podstawy i procedura prawna, postępowanie administracyjne a powstały zwyczaj i praktyka kulturowa

Poznańskie radełko jagiellońskie z lat czterdziestych XVI wieku. Problem treści ideowo-politycznych i wzorów ikonografi cznych

O używaniu i nadużywaniu historii. Polityka historyczna i kultury pamięci w Europie Środkowo- i Południowo-Wschodniej (1791–1989)