Search results

1

Kościół opacki w Henrykowie na podstawie ratowniczych badań architektonicznych z lat 2008–2009

100%

Łużyniecka E.

Architectus

|

2018

|

issue 3(55)

3-14

PL

W artykule omówiono badania ratownicze kościoła opactwa cysterskiego w Henrykowie prowadzone w latach 2008–2009, podczas wykonywania wykopów drenażowych przy ścianach zewnętrznych świątyni. W trakcie tych prac pod kierunkiem autorki zostały przeprowadzone analizy architektoniczne, a także oczyszczono z tynku wiązania murów i wybrane fragmenty lic, wydobywając pozostałości styków, detali architektonicznych oraz elementów konstrukcyjnych. Następnie zinwentaryzowano układ warstw budulca, wykonano jego pomiary, prześledzono cechy techniczne i formalne murów oraz określono skład zapraw i nawarstwienia tynków. W trakcie badań wykonywano dokumentację pomiarową w postaci numerycznej typu CAD i cyfrowej z wykorzystaniem fotogrametrii, zapisywanej metodą jednoobrazową. Ich uzupełnieniem była próba datowania zapraw metodą analizy radioaktywnej węgla 14C, kierowana przez prof. Tadeusza Goslara z Laboratorium Radiowęglowego przy Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Na podstawie wyników badań przedstawiono kilka uściśleń wcześniejszej hipotezy autorki dotyczącej pierwszej fazy budowlanej kościoła henrykowskiego oraz hipotezy związanej z kaplicą Świętego Krzyża. Wykonane prace doprowadziły także do odkrycia nieznanych do tej pory elementów kościoła. Należą do nich: średniowieczna kaplica o trójbocznym zakończeniu i przyporach przekątniowych, poprzedzająca budowę kaplicy św. Józefa; kaplica północna, wybudowana przy trzecim od zachodu przęśle korpusu nawowego; masywne przypory wspierające od północy niezachowane do dziś mury północnego ciągu wieńca kaplic, ślad po porta mortuorum.

EN

The article discusses the rescue research of the Cistercian abbey church in Henryków conducted in 2008–2009 during the excavation of drainage ditches at the external walls of the church. During the work, architectural analyzes were carried out under the supervision of the author, and the walls and selected fragments of the faces were cleaned of plaster, bringing out the remains of contacts, architectural details and structural elements. Later, an inventory was made of the system of building blocks, its measurements were made, the technical and formal features of the walls were examined and the composition of mortars and layers of plasters were determined. In the course of the research, measurement documentation was performed in numerical CAD and digital form using photogrammetry, recorded with the use of the single-image method. The study was complemented by an attempt to date the mortar with the carbon 14C radioactive analysis method, supervised by Professor Tadeusz Goslar from the Radiocarbon Laboratory at the Adam Mickiewicz University in Poznań. Based on the results of the research, some details of the author’s previous hypothesis were made more specific with regard to the first phase of the construction of the Henryków church and the hypothesis associated with the Holy Cross Chapel. The study that was conducted also led to the discovery of elements of the church that were unknown until now. These include: a medieval chapel with a three-sided ending and diagonal buttresses, preceding the construction of St. Joseph Chapel; the northern chapel, built at the third bay of the nave from the west; massive buttresses supporting the walls of the northern ring of chapels, which have not survived to our times, a trace of porta mortuorum.

2

Wokół społeczno-prawnych uwarunkowań i jerozolimskich asocjacji kościoła opackiego w Henrykowie

71%

Czechowicz B.

Hereditas Monasteriorium

|

2012

|

vol. 1

73-84

EN

The most unusual architectural feature of the Cistercian abbey in Henryków is the asymmetrically situated tower from 1608. It was erected by the foundation of abbot Nicolaus Hibner, placing the whole figure epitaph of the founder on it. The inscriptions included comment on the sense of the creation through the fragmenst of travesty of Psalm 26 and Proverbs of Solomon. In the light of above, the tower can be interpreted in the eschatological context associated with the memory of the abbot-founder, but also in the socio-political structure of the Duchy of Münsterberg (Duchy of Ziębice). The rank of the convent was based on the grants, privileges and their confirmations achieved through the centuries; inevitably, it was anchored in the near or distant past. Built in after Trident era, Gothic in its expression, the tower – the eternal symbol of power and security – stands as a monumental artistic parallel of those anchored in the medieval past grants. The comparison with the drawings from 1486 indicates that the facade of the abbatial church, enriched with a tower and domed vestibule from 18th century, could have been formed over many decades in reference to the temple concealing the tomb of Lord. The literary (historiographical) legacy provides several examples of identifying of Cistercians, also those from Henryków, with the Chosen People. The references to the Jerusalemite topography can be found on the epitaphs of two 16th century Cistercians from Henryków. Concerning the church in Henryków as such, there are not as legible, however, there must be drawn a question about the shape of medieval chapel of st. James, situated on the axis of the temple, which from 1760–1762 was replaced with elliptical chapel of st. Mary Magdalene, in which the medieval tomb of abbey benefactors was placed – The Duke Bolko and his wife Judith (Jutta).

3

Graduał Cystersów z Jemielnicy PL-WRu I F 418. Nowe ustalenia i hipotezy

57%

Chachulska I.

Muzyka

|

2023

|

vol. 68

|

issue 1

3-19

EN

Kept at Wrocław University Library, the manuscript PL-WrU I F 418, referred to in the literature as the Jemielnica Gradual, has not previously been subjected to detailed palaeographic analysis. This omission has led to erroneous claims concerning its provenance and dating. The hitherto universally accepted claim that the codex originated in the Jemielnica (Ger. Himmelwitz) monastery or in its parent abbey of Rudy Wielkie (Ger. Groß Rauden) has been rejected as a result of detailed palaeographic analysis, which clearly points to Lubiąż (Ger. Leubus) as the place of the manuscript’s compilation. The main evidence to that effect is twofold: a) the identification of the scribe’s hand as that which also copied one of Lubiąż’s oldest antiphonaries (PL-WrU I F 403, from c.1225) and b) the presence of the handwriting of another Lubiąż-based scribe (the copyist of PL-WrU I F 411, from the second half of the thirteenth century) in later additions to the gradual. The only parts of the codex that originated in Jemielnica prove to be the leaves added in the seventeenth century containing formularies that had been lost as a result of substantial damage to the manuscript. The previously inconsistent dating has been revised on the basis of the musical notation: calligraphic features and the identification of handwriting in sources from Lubiąż clearly point to the first third of the thirteenth century as the time of the manuscript’s compilation. Study of the book’s liturgical content, meanwhile, has made it possible to establish this dating more precisely as c.1225 (the original entry on the cult of St Giles points to c.1221 as the terminus post quem). There are also reasons to suspect that both the gradual PL-WrU I F 418 and the antiphonary PL-WrU I F 403 were created for use at Lubiąż Abbey’s oldest subsidiary in Henryków (Ger. Heinrichau), as part of the latter monastery’s original endowments. It remains to be explained when and how the gradual PL-WrU I F 418 found its way to the Cistercian monastery in Jemielnica.

PL

Przechowywany w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego kodeks PL-WrU I F 418, znany w literaturze przedmiotu jako graduał jemielnicki, nie doczekał się do tej pory dokładnej analizy paleograficznej, co poskutkowało błędnymi stwierdzeniami dotyczącymi czasu i miejsca jego pochodzenia. Jemielnickie lub rudzkie (Rudy Wielkie – opactwo macierzyste klasztoru jemielnickiego) pochodzenie, powszechnie przypisywane kodeksowi przez dotychczasowych badaczy, zostało odrzucone w wyniku dokładnej analizy paleograficznej, która wyraźnie wskazała na Lubiąż jako miejsce sporządzenia kodeksu. Najważniejszym dowodem za lubiąskim pochodzeniem rękopisu jest identyfikacja ręki kopisty w jednym z najstarszych antyfonarzy lubiąskich pochodzącym z około 1225 r. (PL-WrU I F 403), jak też stwierdzenie ręki lubiąskiego skryby (wykonawcy PL-WrU I F 411, druga połowa XIII w.) w dopiskach późniejszych. Jemielnickie są więc jedynie pochodzące z XVII w. karty papierowe zawierające uzupełniające formularze, których zabrakło wskutek silnego zniszczenia rękopisu. Na podstawie zapisu muzycznego rozstrzygnięto również dotychczasowe sprzeczności w kwestii datowania kodeksu – cechy kaligraficzne oraz identyfikacja rąk w źródłach lubiąskich wyraźnie wskazują na pierwszą tercję XIII w. jako czas spisania rękopisu. Z kolei badania zawartości liturgicznej księgi pozwoliły na sprecyzowanie datacji na około 1225 r. (oryginalny zapis o czczeniu św. Idziego wyznacza termin post quem na ok. 1221 r.) Istnieją także przesłanki ku temu, aby podejrzewać, iż obie księgi – graduał PL-WrU I F 418 wraz z antyfonarzem PL-WrU I F 403 – powstawały jako część pierwotnego wyposażenia najstarszej filii lubiąskiej w Henrykowie. Niewyjaśniona pozostaje natomiast kwestia, kiedy i w jaki sposób graduał PL-WrU I F 418 trafił do cystersów jemielnickich.

Refine search results

1 Architectus

1 Hereditas Monasteriorium

1 Muzyka

1 Chachulska I.

1 Czechowicz B.

1 Łużyniecka E.

1 2023

1 2018

1 2012

Kościół opacki w Henrykowie na podstawie ratowniczych badań architektonicznych z lat 2008–2009

Wokół społeczno-prawnych uwarunkowań i jerozolimskich asocjacji kościoła opackiego w Henrykowie

Graduał Cystersów z Jemielnicy PL-WRu I F 418. Nowe ustalenia i hipotezy