Search results

1

Wkład Rafała Lemkina we wszechstronne zrozumienie ludobójstwa Ukraińców w Związku Sowieckim

100%

Serbyn R.

Władza sądzenia

|

2021

|

issue 20

29-51

PL

Celem artykułu jest skonstruowanie odpowiedzi na pytanie badawcze, w jaki sposób nowatorskie tezy wybitnego prawnika Rafała Lemkina (1900–1959), ojca koncepcji ludobójstwa (genocide) oraz intelektualnego patrona Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa z 1948 r., przekładają się na nowe wszechstronne rozumienie Hołodomoru, zbrodni ludobójstwa na narodzie ukraińskim popełnionej przez władzę sowiecką. Autor pochyla się nad ewolucją rozumienia i oceny wydarzeń z lat 20. i 30. XX wieku w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Sowieckiej, zademonstrowanych po II wojnie światowej przez przedstawicieli ukraińskiej diaspory z Ameryki Północnej, władze USRS oraz środowiska naukowe i polityczne w niepodległej Ukrainie, przez pryzmat pojęcia zbrodni ludobójstwa. Artykuł stanowi ponadto próbę paradygmatycznego przepracowania historii stosunków rosyjsko-ukraińskich i wskazania głównych czynników, które doprowadziły Kreml do dokonania genocydu narodu ukraińskiego. W opracowaniu przeanalizowano źródła zachodnie oraz sowieckie.

2

Hołodomor - zorganizowane ludobójstwo

100%

Fertacz S.

Wieki Stare i Nowe

|

2018

|

vol. 13

|

issue 18

263-272

PL

Przedmiotem recenzji jest monografia pt. "Czerwony Głód" pióra Anne Applebaum. To pierwsza przetłumaczona na język polski tak obszerna publikacja o Wielkim Głodzie na Ukrainie, przedstawiająca problemw aspekcie różnorakich uwarunkowań o charakterze polityczno‑ideologicznym, społecznym, ekonomicznym oraz narodowościowym okresu 1929-1933 i lat nieco wcześniejszych.

3

Totalitarno-kolonialny wymiar sowieckiego ludobójstwa narodu ukraińskiego w świetle myśli Rafała Lemkina. Analiza politologiczna

86%

Pobereƶny G.

Władza sądzenia

|

2021

|

issue 20

53-73

PL

W niniejszym opracowaniu autor dotyka problematyki Hołodomoru – zbrodni ludobójstwa na narodzie ukraińskim, choć niezawężonej jedynie do Wielkiego Głodu lat 1932–1933 – poddanej politologicznej analizie w kontekście szerszej genocydalnej polityki władzy sowieckiej prowadzonej względem Ukraińców w ZSRS. W tym celu w artykule wskazuje się na główne elementy składowe koncepcji zbrodni ludobójstwa skonstruowanej przez Rafała Lemkina (który podnosił, że jest ona w istocie zbrodnią kolonialną), a także jej porównanie z obowiązującą definicją genocydu w treści Konwencji ONZ z 1948 r. Wreszcie autor pochyla się nad dyskursem odnoszącym się do obecności ludobójstwa (na czele z Hołodomorem) i jego percepcji w ukraińskiej polityce pamięci ostatnich kilku dekad.

4

Sowieckie ludobójstwo na Ukrainie

72%

Lemkin R.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2022

|

vol. 5

|

issue 1 (9)

141-148

EN

Rafał Lemkin presented this paper to the Ukrainian diaspora in 1953. Lemkin confirmed in it his attitude towards the Soviets and Russians, which was evident already in his early research on the Soviet criminal law conducted at Juliusz Makarewicz’s seminar in Lwów (now: Lviv). From the perspective of the war that was initiated through the Russian aggression on February 24, 2022, what is striking is the adequacy of the assessment of the Russian mentality. Lemkin – just like Richard Pipes later on – did not see any difference in the policy of expansionism and the denationalization pursued by Russia since the times of the Grand Duchy of Moscow. Once they were unable to eradicate an entire nation, religion or culture, they eliminated the elites, so that the population could then be Russified. Ukrainians experienced that, and so did Poles. Examples of the Russian genocide against Poles include the crime directed at the elites known as the “Katyń massacre” as well as the 1937 “Polish Operation”. Similarly – as Lemkin writes – Ukrainian elites and leaders of the Ukrainian Orthodox and the Greek Catholic churches were being eliminated. The Russian genocide against Ukrainians took a particular form during the Holodomor.

PL

Poniższy tekst, to referat, który Rafał Lemkin wygłosił dla diaspory ukraińskiej w 1953 r. – w ramach obchodów rocznicy Wielkiego Głodu (Hołodomoru), na których był gościem honorowym. Lemkin potwierdził w nim, jaki miał stosunek do Sowietów i Rosjan, co wynikało już z jego pierwszych badań prowadzonych na seminarium Juliusza Makarewicza we Lwowie – nad sowieckim prawem karnym. Jedyna znana kopia tego napisanego na maszynie referatu znajduje się w Oddziale Rękopisów Biblioteki Publicznej w Nowym Jorku (Raphael Lemkin papers, The New York Public Library, Lenox and Tilden Foundations, Box 2, Folder 16). Wydaje się, że referat oparty został na badaniach nad dziejami ludobójstw, nad którymi pracował w ostatnich latach życia Lemkin. Referat ten nie był jedynym opracowaniem o ludobójstwie dokonywanym na narodach Europy Wschodniej przez Rosjan i Sowietów. Po ratyfikowaniu Konwencji ONZ z 9 grudnia 1948 r. w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa przez pięćdziesiąt państw i wejściu jej w życie w styczniu 1951 r. Lemkin mógł wreszcie bez obaw mówić o sowieckim ludobójstwie. Korespondował z Kongresem Polonii Amerykańskiej, który poparł starania Lemkina o ratyfikowanie przez USA Konwencji m.in. z powodu tego, że władze sowieckie dokonują ludobójstwa na Polakach, niszcząc inteligencję, w tym osoby wykonujące wolne zawodu, księży i ludzi kultury. W czerwcu 1951 r. otwierał wystawę i napisał dla diaspory litewskiej broszurę o ludobójstwie na Litwie. We wrześniu tego roku wziął udział w zorganizowanych przez Ukrainian Congress Committee of America manifestacjach w Nowym Jorku z okazji Wielkiego Głodu, wygłaszając przemówienie. W latach 1951-1952 uczestniczył w pracach tzw. Komisji Maddena, powołanej przez Izbę Reprezentantów Kongresu USA do zbadania sprawy zbrodni katyńskiej. We wrześniu 1954 r. przedstawiciele zniewolonych przez Sowietów narodów utworzyły Zgromadzenie Zniewolonych Narodów Europejskich, które zwołało obrady w Nowym Jorku w sąsiedztwie gmachu, w którym odbywały się coroczne sesje Zgromadzenia Ogólnego ONZ. We wrześniowym w 1954 r. Zgromadzeniu Zniewolonych Narodów Europejskich przemawiał (obok m.in. Zygmunta Nagórskiego i Marka Korowicza) Rafał Lemkin, który mówił o sowieckim ludobójstwie. W 1956 r. popierał projekt rezolucji ONZ potępiającej Związek Sowiecki za stłumienie zrywu węgierskiego. Odniósł się też do porywania przez komunistyczną partyzantkę tysięcy greckich dzieci celem uczynienia z nich komunistów, w czym widział realizację art. II pkt e Konwencji o ludobójstwie (przymusowe przekazywanie dzieci członków grupy do innej grupy). Gdy w 1952 r. powiązany z Moskwą Civil Rights Congress złożył w ONZ petycję oskarżającą USA o masowe wyniszczenie czarnoskórych Amerykanów, prasa donosiła, że Lemkin skomentował, że oskarżenie to stanowiło „manewr w celu odwrócenia uwagi od zbrodni ludobójstwa popełnianej na Estończykach, Łotyszach, Litwinach, Polakach i innych ujarzmionych przez Sowietów narodach” (szerzej R. Szawłowski, Rafał Lemkin. Biografia intelektualna, Warszawa 2020, s. 493-501). Z perspektywy wojny, którą 24 lutego 2022 r. zbrojną agresją zapoczątkowali Rosjanie, uderza trafność oceny mentalności rosyjskiej. Lemkin – podobnie jak potem Richard Pipes – nie widział istotniej różnicy w polityce ekspansjonizmu i wynaradawiania prowadzonej przez Rosję od czasów Księstwa Moskiewskiego. Jeżeli nie byli w stanie zlikwidować całego narodu, religii lub kultury, to likwidowali elity, a ludność mogli wtedy rusyfikować. Doświadczyli tego Ukraińcy, ale i Gruzini, Litwini, Łotysze, Ormianie i Polacy. Przykładem takiego rosyjskiego ludobójstwa na Polakach jest zbrodnia na elitach zwana „zbrodnią katyńską”, ale też akcja polska z 1937 r. Podobnie – jak pisze Lemkin – likwidowano ukraińskie elity i przywódców ukraińskiego kościoła prawosławnego i greckokatolickiego. Szczególną postać ludobójstwo Rosjan wobec ludności Ukrainy przybrało w czasie Hołodomoru. Za udostępnienie kopii oryginału referatu Rafała Lemkina dziękuję dr. Oktawianowi Kucowi.

5

Apocalyptic Motifs on Century-Old Ukrainian Rushnyks Through Today’s Digital Folklore Communication

72%

Brovarets T. M.

Colloquia Humanistica

|

2022

|

issue 11

1-21

PL

Refleksje na temat końca życia i późniejszego odrodzenia to jeden z najczęstszych motywów ukraińskiego haftu epigraficznego. Tematem artykułu są haftowane ręczniki zawierające teksty ludowe, które były masowo produkowane pod koniec XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Istniały liczne wersje takich haftowanych napisów w formie ludowych fraz: „Nie płacz za mną Matko”, „Pod krzyżem mój grób, na krzyżu moja miłość”, „Chrystus zmartwychwstał! Rzeczywiście zmartwychwstał!” itp. W artykule analizuję wybrane ludowe formuły związane z motywami apokaliptycznymi, występujące w hafcie epigraficznym. Obecnie wiele z nich jest aktualizowanych przez Internet. Warto zauważyć, że podczas współczesnego folkloryzowania dawnych ręczników ich semantyka zmienia się w sposób znaczący.

EN

Thoughts about the end of life and subsequent rebirth are among the most popular motifs in Ukrainian epigraphic embroidery. Embroidered towels (rushnyks) with inscriptions (folk texts) were a mass phenomenon from the end of the 19th till the first half of the 20th century. For instance, there were numerous variants of embroidered inscriptions (folklore formulas) such as “Don’t mourn for Me, Mother”, “My grave is under the cross; my love is on the cross”, “Christ is risen! Truly He is risen!” and so on. The author analyzes some of these folklore formulas connected with apocalyptic motif in Ukrainian epigraphic embroidery. Nowadays, many of them are re-actualized via the Internet. It is worth noting that during modern folklorization of ancient rushnyks, their meaning may be significantly transformed.

Refine search results

2 Władza sądzenia

1 Colloquia Humanistica

1 Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

1 Wieki Stare i Nowe

1 Brovarets T. M.

1 Fertacz S.

1 Lemkin R.

1 Pobereƶny G.

1 Serbyn R.

2 2022

2 2021

1 2018

Wkład Rafała Lemkina we wszechstronne zrozumienie ludobójstwa Ukraińców w Związku Sowieckim

Hołodomor - zorganizowane ludobójstwo

Totalitarno-kolonialny wymiar sowieckiego ludobójstwa narodu ukraińskiego w świetle myśli Rafała Lemkina. Analiza politologiczna

Sowieckie ludobójstwo na Ukrainie

Apocalyptic Motifs on Century-Old Ukrainian Rushnyks Through Today’s Digital Folklore Communication