Search results

1

Ryga wobec rozpadu średniowiecznych władztw terytorialnych w Inflantach

100%

Ziemlewska A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

11-18

XX

Wszystkie strony zaangażowane w konflikt w Inflantach w połowie XVI w. chciały czerpać zyski z handlu ze Wschodem i dążyły do opanowania ważnego punktu strategicznego i handlowego, jakim była Ryga. Propozycje poddania się i gwarancje zachowania dotychczasowych praw składali miastu wysłannicy cara moskiewskiego Iwana Groźnego, księcia duńskiego Magnusa, króla szwedzkiego Eryka XIV oraz króla polskiego Zygmunta Augusta. Mimo formalnego podporządkowania zakonowi krzyżackiemu i arcybiskupowi Ryga prowadziła politykę niezależną, a nawet sprzeczną z poczynaniami swoich panów feudalnych. W 1561 r. nie poszła w ich ślady i nie złożyła hołdu królowi, na czym tak bardzo zależało Zygmuntowi Augustowi i Litwinom. Kontrola Dźwiny leżała w żywotnym interesie litewskiej szlachty, która liczyła na stworzenie szlaku wodnego, odpowiadającego znaczeniu Wisły w Koronie i na wzrost eksportu surowców z północnych obszarów księstwa. Ryga uzależniła podporządkowanie się nowemu władcy od spełnienia kilku warunków. Oprócz zatwierdzenia dawnych przywilejów i swobody wyznaniowej dla konfesji ewangelickiej miasto zażądało gwarancji ochrony przed restrykcjami cesarza i książąt Rzeszy, domagało się podporządkowania Inflant Koronie a nie, zbyt słabej jego zdaniem, Litwie. Wymagane gwarancje otrzymało w tzw. „Cautio Radziviliana prior”, wydanym przez wojewodę wileńskiego Mikołaja „Czarnego” Radziwiłła 8 IX 1561 r. Obietnice te nie zostały spełnione, dlatego delegacja ryska, w przeciwieństwie do swych zwierzchników Gottharda Kettlera i arcybiskupa Wilhelma oraz stanów inflanckich, nie złożyła Zygmuntowi Augustowi hołdu 28 XI 1561 r. W tej sytuacji Radziwiłł podjął starania o podporządkowanie Rygi bezpośrednio Zygmuntowi Augustowi. Po długich negocjacjach miasto zgodziło się na „warunkowe” poddanie i złożenie przysięgi wierności, która miała obowiązywać, gdy zostaną spełnione złożone obietnice. Znalazły się one w „Cautio Radziviliana posteriori” wystawionym przez Radziwiłła 17 III 1562 r. Niechęć Korony do zaangażowania się w sprawy inflanckie, klęski wojsk litewskich oraz obietnice bez pokrycia spowodowały, że miasto uznało się za zwolnione z przysięgi wobec władcy. Przeciwna podporządkowaniu się Rygi Zygmuntowi Augustowi była głównie opozycja mieszczańska. Z obawy przed wzmocnieniem pozycji rady miejskiej, ekspansją szlachty i utratą przywilejów blokowała poddanie się Litwie i królowi. Była nie tyle przeciwko jego zwierzchnictwu, co przeciwko jakiejkolwiek silnej władzy zwierzchniej. Jak długo rada potrzebowała poparcia gildii w uchwalaniu podatków na spłaty kontrybucji wojennych, na wojsko czy rozbudowę fortyfikacji, tak długo Ryga prowadziła konsekwentną, separatystyczną politykę. Było to możliwe do 1581 r.

EN

All parties involved in the conflict in Livonia in the mid-sixteenth century, wanted to profit from trade with the East, and strived to control the important strategic and commercial point - Riga. Proposals to surrender and guarantees to keep existing rights were made by envoys of Moscow Tsar Ivan the Terrible, the Danish prince Magnus, the Swedish King Erik XIV and the Polish King Sigismund Augustus. Despite the formal subordination of the Teutonic Order and the Archbishop, Riga led independent and even contrary to the actions of its feudal lords policy. In 1561, Riga did not follow them and did not make a tribute to the king on which Sigismund Augustus and Lithuanians counted. Control of the Daugava was in the vital interest of the Lithuanian nobles, who expected creation of navigable channel of corresponding importance to the Vistula River in the Crown and the increase in exports of raw materials from the northern part of principality. Riga made the submission to the new ruler conditional on a number of stipulations. In addition to the approval of the old privileges and religious freedom for the Lutheran confessions the city of Riga demanded a guarantee of protection against restrictions of the emperor and princes of the Reich, and the subordination of Livonia to Poland, not to Lithuania that was too weak in Riga’s opinion. The necessary guarantees were granted by so called "Cautio Radziviliana prior", issued by the governor of Vilna Mikołaj "The Black" Radziwiłł on September 8th , 1561. These promises were not fulfilled, so the delegation of the city of Riga had not make a tribute to Sigismund Augustus on November 28th, 1561, opposed to its superiors: Gotthard Kettler, and Archbishop Wilhelm and Livonian states. In this situation Radziwill tried to surrender Riga directly Sigismund Augustus. After lengthy negotiations, the city agreed to a "conditional" surrender and an oath of fidelity, which would have been in force only when the promises had been fulfilled. Promises were included in "Cautio Radziviliana posteriori", issued by Radziwiłł on March 17th, 1562. The reluctance of the Crown to engage in the affairs of Livonian, defeat of Lithuanian army and hollow promises caused that the city considered itself to be exempt from the oath to the king. The middle-class opposition was against subjection the city of Riga to Sigismund Augustus. They blocked submission to Lithuania and the King for fear of strengthening the position of the city council, the expansion of the nobility and loss of privileges. They were not so much against King’s sovereignty, as against any strong public authority. As long did the council need support of the guild in adopting contribution taxes for war, the army and the development of the fortifications, as long Riga ran a consistent, separatist politics. It was possible to 1581.

2

Diecezja wendeńska w świetle korespondencji miejscowego duchowieństwa z biskupem Marcinem Kromerem (1579–1589)

100%

Sawa R.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2014

|

issue 21

57-62

EN

The article presents the state of the diocese of Wenden (Livonia) in the late 16th c. in the light of the correspondence addressed to Marcin Kromer, bishop of Warmia by three Catholic priests: Fabian Kwadrantyn, Andreas Krüger and Erdmann Tolgsdorf. In the years 1582–1598 these priests did active pastoral work in Livonia. Their mission was to support the structures of the Catholic Church, that were being rebuilt by King Stefan Batory and popes after the losses of the period of the Protestant Reformation.

3

Inflanty 1587–1591 w świetle wpisów w Metryce Koronnej

100%

Krawczuk W.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

91-96

PL

Dokumenty zarejestrowane w księgach Kancelarii Koronnej (Metryce Koronnej) są wykorzystywane łącznie z innymi źródłami w pracach dotyczących historii Rzeczypospolitej. W tym artykule podejście jest inne - analiza skupia się wyłącznie na dokumentach Kancelarii Koronnej. Podjęto próbę odpowiedzi na pytania: ile z dokumentów zarejestrowanych w krótkim okresie 1587–1591 opisuje sytuację w Inflantach? Jakie są główne tematy tych aktów? Jak urzędnicy kancelaryjni postrzegali sytuację w Inflantach i czy ich pogląd potwierdza współczesna historiografia? Odpowiedź jest zaskakująco pozytywna. Inflant dotyczy ok. 10% wszystkich zarejestrowanych dokumentów i mamy zróżnicowane spojrzenie na ten temat. Ta nowo zdobyta prowincja była miejscem wielu kłótni i walk. Oficerowie z Polski i Litwy musieli zorganizować administrację i udobruchać dawną szlachtę i mieszczan. Różnice wyznaniowe nie ułatwiały tego zadania, gdyż król Zygmunt III chciał odnowić strukturę Kościoła rzymskokatolickiego w Inflantach. Większość dokumentów to świadectwa nadań dla szlachty polsko-litewskiej, starej szlachty inflanckiej, a nawet mieszczan, którzy wspierali Rzeczpospolitą w walce z Moskwą. Można stwierdzić, że akty zarejestrowane w Metryce Koronnej korespondują dokładnie z poglądem na Inflanty reprezentowanym przez współczesną historiografię, choć teksty są dość lakoniczne i rzadko możemy zobaczyć kontynuację przypadku w kolejnych dokumentach.

EN

The documents registered in the Polish Crown Chancery books (Metrica Regni) are used in combination with other sources in works on the history of the Polish-Lithuanian Commonwealth. In this article the approach is different – the analysis is focused on the Crown Chancery documents only. The questions are; how many of the documents, registered in the short period 1587–1591, described the situation in Livland and Kurland (i.e. today Latvia)? What are the main topics of this acts? How was the situation in Livland seen by the chancery clerks and if their view is supported by the modern historiography? The answer is surprisingly positive. About 10% of all registered documents concern Livland and we do get a differentiated view on the subject. This newly acquired province was a place of many quarrels and fights. The officers from Poland and Lithuania had to organize the administration and to placate the old nobility and burghers. The religious differences did not make this task easy, since the king Sigismund Vasa would like to renovate the structures of the Roman Catholic church in Livland. Most of the documents are testimonies of some grants; to the Polish – Lithuanian gentry, to the old Livonian gentry, even to some burghers, who supported the Commonwealth in the struggle with Moscovia. We can conclude that acts registered in the Polish Metrica do correspond accurately with the view on Livland represented by the modern historiography, although the texts are quite laconic and only rarely we can see a continuation of a case in next documents.

4

Diecezja wendeńska w świetle korespondencji miejscowego duchowieństwa z biskupem Marcinem Kromerem (1579–1589)

100%

Sawa R.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2014

|

issue 21

57-62

PL

Artykuł ukazuje stan diecezji wendeńskiej (inflanckiej) w 2. połowie XVI w. w świetle korespondencji kierowanej do biskupa warmińskiego Marcina Kromera przez trzech duchownych katolickich: Fabiana Kwadrantyna, Andreasa Krügera i Erdmanna Tolgsdorfa. Wymienieni księża w latach 1582-1598 prowadzili działalność duszpasterską w Inflantach. Ich misja miała na celu wsparcie struktur Kościoła katolickiego, odbudowywanych z inicjatywy króla Stefana Batorego i papieży po stratach z okresu reformacji protestanckiej.

EN

The article presents the state of the diocese of Wenden (Livonia) in the late 16th c. in the light of the correspondence addressed to Marcin Kromer, bishop of Warmia by three Catholic priests: Fabian Kwadrantyn, Andreas Krüger and Erdmann Tolgsdorf. In the years 1582–1598 these priests did active pastoral work in Livonia. Their mission was to support the structures of the Catholic Church, that were being rebuilt by King Stefan Batory and popes after the losses of the period of the Protestant Reformation.

5

Ryga wobec rozpadu średniowiecznych władztw terytorialnych w Inflantach

100%

Ziemlewska A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

11-18

EN

All parties involved in the conflict in Livonia in the mid-sixteenth century, wanted to profit from trade with the East, and strived to control the important strategic and commercial point - Riga. Proposals to surrender and guarantees to keep existing rights were made by envoys of Moscow Tsar Ivan the Terrible, the Danish prince Magnus, the Swedish King Erik XIV and the Polish King Sigismund Augustus. Despite the formal subordination of the Teutonic Order and the Archbishop, Riga led independent and even contrary to the actions of its feudal lords policy. In 1561, Riga did not follow them and did not make a tribute to the king on which Sigismund Augustus and Lithuanians counted. Control of the Daugava was in the vital interest of the Lithuanian nobles, who expected creation of navigable channel of corresponding importance to the Vistula River in the Crown and the increase in exports of raw materials from the northern part of principality. Riga made the submission to the new ruler conditional on a number of stipulations. In addition to the approval of the old privileges and religious freedom for the Lutheran confessions the city of Riga demanded a guarantee of protection against restrictions of the emperor and princes of the Reich, and the subordination of Livonia to Poland, not to Lithuania that was too weak in Riga’s opinion. The necessary guarantees were granted by so called "Cautio Radziviliana prior", issued by the governor of Vilna Mikołaj "The Black" Radziwiłł on September 8th , 1561. These promises were not fulfilled, so the delegation of the city of Riga had not make a tribute to Sigismund Augustus on November 28th, 1561, opposed to its superiors: Gotthard Kettler, and Archbishop Wilhelm and Livonian states. In this situation Radziwill tried to surrender Riga directly Sigismund Augustus. After lengthy negotiations, the city agreed to a "conditional" surrender and an oath of fidelity, which would have been in force only when the promises had been fulfilled. Promises were included in "Cautio Radziviliana posteriori", issued by Radziwiłł on March 17th, 1562. The reluctance of the Crown to engage in the affairs of Livonian, defeat of Lithuanian army and hollow promises caused that the city considered itself to be exempt from the oath to the king. The middle-class opposition was against subjection the city of Riga to Sigismund Augustus. They blocked submission to Lithuania and the King for fear of strengthening the position of the city council, the expansion of the nobility and loss of privileges. They were not so much against King’s sovereignty, as against any strong public authority. As long did the council need support of the guild in adopting contribution taxes for war, the army and the development of the fortifications, as long Riga ran a consistent, separatist politics. It was possible to 1581.

6

Inflanty 1587–1591 w świetle wpisów w Metryce Koronnej

100%

Krawczuk W.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

91-96

EN

The documents registered in the Polish Crown Chancery books (Metrica Regni) are used in combination with other sources in works on the history of the Polish-Lithuanian Commonwealth. In this article the approach is different – the analysis is focused on the Crown Chancery documents only. The questions are; how many of the documents, registered in the short period 1587–1591, described the situation in Livland and Kurland (i.e. today Latvia)? What are the main topics of this acts? How was the situation in Livland seen by the chancery clerks and if their view is supported by the modern historiography? The answer is surprisingly positive. About 10% of all registered documents concern Livland and we do get a differentiated view on the subject. This newly acquired province was a place of many quarrels and fights. The officers from Poland and Lithuania had to organize the administration and to placate the old nobility and burghers. The religious differences did not make this task easy, since the king Sigismund Vasa would like to renovate the structures of the Roman Catholic church in Livland. Most of the documents are testimonies of some grants; to the Polish – Lithuanian gentry, to the old Livonian gentry, even to some burghers, who supported the Commonwealth in the struggle with Moscovia. We can conclude that acts registered in the Polish Metrica do correspond accurately with the view on Livland represented by the modern historiography, although the texts are quite laconic and only rarely we can see a continuation of a case in next documents.

7

Źródła do dziejów południowo-wschodnich Inflant (późniejszych Inflant Polskich) w latach 1561-1600 w archiwach Rygi i Wilna

75%

Jeziorski P. A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

63-76

PL

Celem artykułu jest prezentacja wybranych źródeł do dziejów Łatgalii w latach 1561–1600, a więc w najwcześniejszym okresie przynależności tej części dawnych Inflant do państwa polsko–litewskiego. Obecnie są one przechowywanych w archiwach i bibliotekach Rygi oraz Wilna. Łatgalia, jedna z głównych krain historycznych współczesnej Łotwy, od 2. połowy XVII w. zwana Inflantami Polskimi, w granicach Rzeczypospolitej dotrwała do 1772 r. Omówieniem objęło wybrane źródła przechowywane w Łotewskim Państwowym Archiwum Historycznym (Latvijas Valsts vēstures arhīvs) w Rydze oraz zgromadzone w związanym z nim Archiwum Zewnętrznym Rady Ryskiej (Rīgas Magistrāta Arejais Arhīvs), a także w Łotewskiej Bibliotece Narodowej (Latvijas Nacionālā bibliotēka). Scharakteryzowano też zbiory przechowywane w Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym (Lietuvos valstybės istorijos archyvas) w Wilnie oraz dawnej Bibliotece Wróblewskich (Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka) w Wilnie. Omówiono też losy publicznych i prywatnych archiwów i bibliotek, mających w swych zbiorach źródła do dziejów Łatgalii w ostatnim czterdziestoleciu XVI w., które w przeciągu XIX i 1. połowy XX w. uległy rozproszeniu bądź zniszczeniu. Skoncentrowano tu uwagę na wybranych archiwach i bibliotekach polsko–inflanckiej szlachty, a także omówiono zasób i losy zniszczonego prawie całkowicie u schyłku XVIII w. archiwum miejskiego Dyneburga (Daugavpils).

EN

The purpose of this article is to present selected sources to the history of Latgale in the years 1561-1600, the earliest period of the membership of the former Livonia to the Polish-Lithuanian Commonwealth. Currently the records are stored in the archives and libraries of Riga, and Vilnius cities. Latgale, one of the major contemporary historical regions of Latvia, since the late 17th century was called the Polish Livonia, but within the borders of Poland stayed to 1772. The article discusses selected sources stored in the Latvian State Historical Archives (Latvijas Valsts vēstures arhīvs) in Riga and in the External Archives of the City Council of Riga (Rīgas Magistrate Arejais Arhīvs), as well as the National Library of Latvia (Latvijas Nacional Library). Characterized were also fonds stored in the Lithuanian State Historical Archives (Lietuvos Valstybės istorijos archyvas) in Vilnius and the former Wróblewski Library (Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių library) in Vilnius. Moreover, there was discussed the fate of public and private archives and libraries that had in their holdings sources to the history of Latgale in the last forty years of 16th century that within the 19th and first half of the 20th century were dispersed or destroyed. The attention was focused on the selected archives and libraries of Polish-Livonian nobility. Furthermore, there was discussed the holdings and fate of the Daugavpils municipal archives that was almost completely destroyed in the late 18th century.

8

Sources to the history of Livonia and Courland from 13th c to 18th c. in the holdings of the Central Archives of Historical Records

75%

Kulecki M.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

85-89

EN

This paper is an attempt to review preserved at the Central Archives of Historical Records sources to the history of Livonia in the period from the 13th to the 19th century. The author presents in this respect individual archival fonds, starting from the Middle Ages and the modern era, describing records of official character (Collection of Parchment Records, The Warsaw Crown Archives, The Polish Crown Chancery - Metrica Regni Poloniae, The Crown Treasury Archive), very few records of 19th c., ending with private archives, stored mainly in the Radziwiłłs Archives, and in the Archives of Warklany Estate. This review confirms the importance of sources that survived at the holdings of the Central Archives of Historical Records for research on the history of Latvian territory.

9

Wendeński epizod krakowskiego humanisty. Andrzej Patrycy Nidecki, biskup Wenden 1585–1587

75%

Sawa R.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

97-112

EN

This article regards ecclesiastical activities in Livonia of eminent Krakovian humanist Andrzej Patrycy Nidecki (1522–1587). In 1582 he was appointed bishop of Wenden (currently Cēsis in Latvia). Lycopolis (Dioecesis Lycopolitan) took Nidecki only in 1585. He found there a complex political and religious situation. Nidecki was surrounded by Protestants, largely of German origin, who were unfriendly to Catholics. He lacked financial resources to effectively manage the diocese. Assistance in rebuilding of administrative structures of the Catholic Church and in pastoral service was given to him by a small group of Catholic clergy. The three of them: Edmann Tolksdorf, Andreas Krüger and Fabian Kwadrantyn, came to Livonia in 1582 by the Bishop of Warmia, Marcin Kromer. Nidecki’s governance over Livonia was short. After two years of his residence in Wolmar (now Valmiera in Latvia) Bishop died unexpectedly. This coincided in time with the death of King Stefan Batory. Then there was a further period of crisis and turmoil in the diocese. That crisis was managed by the next bishop only after a two-year vacancy. The new bishop Otto von Schenking was descended from the local clergy . The proof of episodic activity of Nidecki in Livonia is a tombstone in the old cathedral of St. John in Latvian Cesis (currently the Protestant church) that was renovated recently by the Polish-Latvian conservation services.

10

„Cnotliwy Litwin” z 1592 roku. Autorstwo i proweniencja tekstów źródłowych

75%

Antanavičius D., Szymanel H.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2014

|

issue 21

63-91

PL

Opublikowana w 1592 r. książka anonimowego autora pt. Cnotliwy Litwin jest pierwszym w historiografii litewskiej zbiorem tematycznym dokumentów historycznych, ogłoszonych drukiem. Zamieszczono w nim in extenso 9 dokumentów dotąd nie publikowanych, dotyczących stosunków Wielkiego Księstwa Litewskiego i Inflant w latach 1557–1569. Wbrew twierdzeniom występującym w dotyczasowej literaturze, książkę opracował nie szlachcic żmudzki Chryzostom Wołodkowicz (ok. 1591–1642), lecz znany przedstawiciel piśmiennictwa litewskiego 2. połowy XVI w., pisarz wielki litewski Eliasz Pielgrzymowski. Wykorzystał on teksty ogłaszanych dokumentów nie z poszczególnych odpisów, lecz z rękopisu tzw. „Pamiętnika“, przypisywanego dotychczas biskupowi wileńskiemu kardynałowi Jerzemu Radziwiłłowi. Odpis tego dzieła jest przechowywany Bibliotece Czartoryskich w Krakowie (rkps 2180 IV) i który został ogłoszony drukiem w końcu XIX w. Ten utwór bez tytułu jest tak na prawdę anonimowy, przypisany pióru J. Radziwiłła przez jego wydawcę – Teodora Wierzbowskiego w końcu XIX w., który też nadał mu tytuł „Wspomnienia“. Ten anonimowy utwór należy nazwać nie pamiętnikiem, lecz kroniką. Jerzy Radziwiłł nie mógł go napisać, gdyż przedstawiane w kronice wydarzenia są sprzeczne z faktami z jego życiorysu. Wysunięta tu została hipoteza, iż tę anonimową kronikę napisał ojczym E. Pielgrzymowicza, znany mąż stanu i luminarz kultury Wacław Agryppa (ok. 1525–1597). Zaproponowana hipoteza wyjaśnieniem też, skąd E. Pielgrzymowski otrzymał to źródło.

EN

Virtuous Lithuanian published in 1592 by an anonymous author is the first in the Lithuanian historiography thematic collection of historical records published in print. There are posted in it in extenso 9 unpublished before papers concerning the relations of the Grand Duchy of Lithuania and Livonia in the years 1557–1569. Contrary to the previous assertions the book was not developed by a Samogitian nobleman Chrysostom Wołodkowicz (c. 1591–1642 ), but by Elijah Pielgrzymowski, well-known representative of the Lithuanian literature of the late 16th c., and the great Lithuanian writer. He used the texts of published documents not from the individual copies, but from manuscript called Pamiętnik [Diary], with its authorship credited previously to the bishop of Vilnius Cardinal Jerzy Radziwiłł. A copy of this work is stored at the Czartoryski Library in Kraków (rkps 2180 IV) and was published in print in the late 19th c.; in fact this text is anonymous and without a title, and in the late 19th century was credited to J. Radziwiłł by its publisher – Teodor Wierzbowski, who also entitled the work as “Pamiętnik”. This anonymous work should not be called a diary, but a chronicle. Jerzy Radziwiłł could not be an author of it, as presented in the chronicle events are inconsistent with the facts of his biography. Hypothesis put forward in the article is that this anonymous chronicle was written by Wacław Agrippa (c. 1525–1597), stepfather of E. Pielgrzymowicz, well-known statesman and cultural luminary. This hypothesis explains also how E. Pielgrzymowicz received this source.

11

Wendeński epizod krakowskiego humanisty. Andrzej Patrycy Nidecki, biskup Wenden 1585-1587

75%

Sawa R.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

97-112

PL

Artykuł dotyczy działalności kościelnej w Inflantach wybitnego krakowskiego humanisty Andrzeja Patrycego Nideckiego (1522-1587). W 1582 r. został on biskupem Wenden (dzisiejsze Cēsis na Łotwie). Stolicę biskupią objął Nidecki dopiero w roku 1585. Zastał tam skomplikowaną sytuację polityczno-religijną. Był otoczony przez nieprzychylnych katolicyzmowi protestantów, w znacznej mierze pochodzenia niemieckiego. Nidecki był pozbawiony środków materialnych wystarczających do skutecznego kierowania diecezją. Pomocą w odtwarzaniu struktur administracyjnych Kościoła katolickiego i pracy duszpasterskiej służyła mu nieliczna grupa duchownych katolickich. Trzej z nich: Edmann Tolksdorf, Andreas Krüger i Fabian Kwadrantyn, przybyli do Inflant w roku 1582 na polecenie biskupa warmińskiego Marcina Kromera. Rządy Nideckiego w Inflantach trwały krótko. Już po dwu latach rezydowania w Wolmarze (obecnie Valmiera na Łotwie) biskup niespodziewanie zmarł. Zbiegło się to w czasie ze zgonem króla Stefana Batorego. Nastąpił wówczas kolejny okres kryzysu i zamętu w diecezji, opanowanego dopiero po dwuletnim wakacie przez następnego biskupa. Był nim wywodzący się z miejscowego duchowieństwa Otton von Schenking. Świadectwem epizodycznej działalności Nideckiego w Inflantach jest odnowiony niedawno dzięki współpracy polsko-łotewskich służb konserwatorskich nagrobek w dawnej katedrze św. Jana w łotewskim Cēsis (obecnie jest to kościół protestancki).

EN

This article regards ecclesiastical activities in Livonia of eminent Krakovian humanist Andrzej Patrycy Nidecki (1522–1587). In 1582 he was appointed bishop of Wenden (currently Cēsis in Latvia). Lycopolis (Dioecesis Lycopolitan) took Nidecki only in 1585. He found there a complex political and religious situation. Nidecki was surrounded by Protestants, largely of German origin, who were unfriendly to Catholics. He lacked financial resources to effectively manage the diocese. Assistance in rebuilding of administrative structures of the Catholic Church and in pastoral service was given to him by a small group of Catholic clergy. The three of them: Edmann Tolksdorf, Andreas Krüger and Fabian Kwadrantyn, came to Livonia in 1582 by the Bishop of Warmia, Marcin Kromer. Nidecki’s governance over Livonia was short. After two years of his residence in Wolmar (now Valmiera in Latvia) Bishop died unexpectedly. This coincided in time with the death of King Stefan Batory. Then there was a further period of crisis and turmoil in the diocese. That crisis was managed by the next bishop only after a two-year vacancy. The new bishop Otto von Schenking was descended from the local clergy . The proof of episodic activity of Nidecki in Livonia is a tombstone in the old cathedral of St. John in Latvian Cesis (currently the Protestant church) that was renovated recently by the Polish-Latvian conservation services.

12

„Cnotliwy Litwin” z 1592 roku. Autorstwo i proweniencja tekstów źródłowych

75%

Antanavičius D., Szymanel H.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2014

|

issue 21

63-91

EN

Virtuous Lithuanian published in 1592 by an anonymous author is the first in the Lithuanian historiography thematic collection of historical records published in print. There are posted in it in extenso 9 unpublished before papers concerning the relations of the Grand Duchy of Lithuania and Livonia in the years 1557–1569. Contrary to the previous assertions the book was not developed by a Samogitian nobleman Chrysostom Wołodkowicz (c. 1591–1642 ), but by Elijah Pielgrzymowski, well-known representative of the Lithuanian literature of the late 16th c., and the great Lithuanian writer. He used the texts of published documents not from the individual copies, but from manuscript called Pamiętnik [Diary], with its authorship credited previously to the bishop of Vilnius Cardinal Jerzy Radziwiłł. A copy of this work is stored at the Czartoryski Library in Kraków (rkps 2180 IV) and was published in print in the late 19th c.; in fact this text is anonymous and without a title, and in the late 19th century was credited to J. Radziwiłł by its publisher – Teodor Wierzbowski, who also entitled the work as “Pamiętnik”. This anonymous work should not be called a diary, but a chronicle. Jerzy Radziwiłł could not be an author of it, as presented in the chronicle events are inconsistent with the facts of his biography. Hypothesis put forward in the article is that this anonymous chronicle was written by Wacław Agrippa (c. 1525–1597), stepfather of E. Pielgrzymowicz, well-known statesman and cultural luminary. This hypothesis explains also how E. Pielgrzymowicz received this source.

13

Źródła do dziejów południowo-wschodnich Inflant (późniejszych Inflant polskich) w latach 1561–1600 w archiwach Rygi i Wilna

75%

Jeziorski P. A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

63-76

EN

The purpose of this article is to present selected sources to the history of Latgale in the years 1561-1600, the earliest period of the membership of the former Livonia to the Polish-Lithuanian Commonwealth. Currently the records are stored in the archives and libraries of Riga, and Vilnius cities. Latgale, one of the major contemporary historical regions of Latvia, since the late 17th century was called the Polish Livonia, but within the borders of Poland stayed to 1772. The article discusses selected sources stored in the Latvian State Historical Archives (Latvijas Valsts vēstures arhīvs) in Riga and in the External Archives of the City Council of Riga (Rīgas Magistrate Arejais Arhīvs), as well as the National Library of Latvia (Latvijas Nacional Library). Characterized were also fonds stored in the Lithuanian State Historical Archives (Lietuvos Valstybės istorijos archyvas) in Vilnius and the former Wróblewski Library (Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių library) in Vilnius. Moreover, there was discussed the fate of public and private archives and libraries that had in their holdings sources to the history of Latgale in the last forty years of 16th century that within the 19th and first half of the 20th century were dispersed or destroyed. The attention was focused on the selected archives and libraries of Polish-Livonian nobility. Furthermore, there was discussed the holdings and fate of the Daugavpils municipal archives that was almost completely destroyed in the late 18th century.

14

Źródła do dziejów Inflant i Kurlandii w XIII-XVIII wieku w zasobie Archiwum Głównego Akt Dawnych

75%

Kulecki M.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

85-89

PL

Tekst jest próbą przeglądu przechowywanych w Archiwum Głównym Akt Dawnych źródeł do historii Inflant w okresie od XIII aż do XIX stulecia. Autor przedstawia pod tym kątem kolejno poszczególne zespoły archiwalne, poczynając od pochodzących z okresu Średniowiecza i czasów nowożytnych od akt o charakterze urzędowym (Zbiór Dokumentów Pergaminowych, Archiwum Koronne Warszawskie, Metryka Koronna, Archiwum Skarbu Koronnego), poprzez nieliczne akta XIX-wieczne, aż do akt o charakterze prywatnym, przechowywanych głównie w Archiwum Radziwiłłów, a także w Archiwum dóbr Warklany. Przegląd ten stanowi potwierdzenie znaczenia zachowanych w AGAD źródeł dla badań nad historią ziem łotewskich.

EN

This paper is an attempt to review preserved at the Central Archives of Historical Records sources to the history of Livonia in the period from the 13th to the 19th century. The author presents in this respect individual archival fonds, starting from the Middle Ages and the modern era, describing records of official character (Collection of Parchment Records, The Warsaw Crown Archives, The Polish Crown Chancery - Metrica Regni Poloniae, The Crown Treasury Archive), very few records of 19th c., ending with private archives, stored mainly in the Radziwiłłs Archives, and in the Archives of Warklany Estate. This review confirms the importance of sources that survived at the holdings of the Central Archives of Historical Records for research on the history of Latvian territory.

15

Hylzenowie, Platerowie i Tyzenhauzowie. Szlachta inflancka i jej rola w życiu politycznym osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej

63%

Wróbel Ł.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2018

|

vol. 6

175-185

PL

After the Treaty of Vilnius (1561), the process of gradual inclusion of Livonian nobility to the administrative and political structures of the Grand Duchy of Lithuania and later of the Polish-Lithuanian Commonwealth began. With the creation of the Inflanty Voivodeship in 1677, the Livonian nobility of German origin began to Polonise / Lithuaniseand return to Catholicism. The bond between the Livonian families and the Polish-Lithuanianstate began their great careers and political activities at the central level. The participation of “Teutonic” families in the public matters in the 18th century Polish-Lithuanian Commonwealth was measured through the senate offices and the legations. The greatest number of senatorsin the 18th century came from the Plater family, followed by Hylzen, Tyzenhauz, Zybergs and Grothuz families. Among the Livonian deputies, members of the Plater and Tyzenhauz family dominated, while the rest of the families gained much less seats.

16

Das mittelalterliche Livland in polnischer Forschung

63%

Czaja R.

Zapiski Historyczne

|

2011

|

vol. 76

|

issue 4

107-113

PL

Celem artykułu jest przedstawienie badań polskich historyków na historią Inflant w średniowieczu. W II połowie XIX w. polska mediewistyka traktowała tematykę inflancką bardzo marginalnie, podejmowano ją tylko w związku z badaniami nad stosunkami Polski i Litwy z zakonem krzyżackim oraz w kontekście badań nad polityką Jagiellonów. Sytuacji tej nie zmieniło odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. Dopiero po zawarciu w 1934 r. traktatu między Polską a Niemcami pojawiły się w polskiej historiografii postulaty podjęcia badań nad historią Inflant. Ich realizację podjęli młodzi historycy z Warszawy (Marian Małowist) i Poznania (Leon Koczy), którzy prowadzili badaniach nad kontaktami handlowymi Rygi i Gdańska oraz nad porównawczą historią obu miasta. Bezpośrednie kontakty między historykami polskimi a łotewskimi zostały nawiązane w czasie zjazdu historyków bałtyckich w Rydze w 1937 r. Przy końcu lat 30. XX w. zaczęto także formułować postulat wyjścia poza badania porównawcze i podjęcia badań skoncentrowanych na historii Łotwy. Urzeczywistnieniu tych planów przeszkodził jednak wybuch II wojny światowej. Wprawdzie przy końcu lat 40. XX w. Karol Górski krytycznie ocenił dorobek polskiej mediewistyki w zakresie historii Inflant, jednak tematyka inflancka pojawiła się w pracach polskich historyków dopiero w latach 70. XX w. Marian Biskup postulował podjęcie badań porównawczych nad państwem zakonu krzyżackiego w Prusach i Inflantach. Pierwszym polskim mediewistą zajmującym się historią Inflant był Jan Kostrzak, który badał inflanckie zgromadzenia stanowe w średniowieczu. We współczesnej polskiej mediewistyce Autor wyróżnia trzy kierunki badań nad historią Inflant: badania porównawcze nad władztwem terytorialnym zakonu krzyżackiego w Prusach i Inflantach, badania nad historią miast inflanckich i pruskich prowadzone na tle historii Hanzy oraz badania poświęcone problemom początków misji w Inflantach oraz historii kościelnej miast inflanckich.

17

Leksyka religijna w Słowniku polsko-łacińsko-łotewskim Jana Kurmina

63%

Szamryk K. K.

Prace Językoznawcze

|

2020

|

issue XXII/1

255–270

PL

Niniejszy artykuł podejmuje problem analizy ilościowej i jakościowej leksyki religijnej w Słowniku polsko-łacińsko-łotewskim Jana Kurmina (Wilno, 1858). Wyekscerpowany ze słownika materiał leksykalny, obejmujący 591 jednostek w 523 hasłach, zestawiono z obliczeniami dotyczącymi słowników języka polskiego XX i XXI w., co pozwoliło zauważyć, że leksyka religijna w słowniku Kurmina pod względem procentowym mieści się w granicy zasobu typowego dla słowników ogólnych. W dalszej części pracy materiał poddano analizie metodą pól językowych: wiara jako wyznanie, religia jako przedmiot wiary, wiara jako zgromadzenie oraz wiara jako obrządek, a następnie podzielono na słownictwo związane z wierzeniami chrześcijańskimi, uniwersalne oraz niechrześcijańskie. Dzięki temu opisowi ujawniło się podłoże kulturowo-społeczne badanego leksykonu. Najbardziej rozbudowana jest warstwa słownictwa chrześcijańskiego, ale wyróżnia się także leksyka związana z pogaństwem i judaizmem.

EN

This article presents a quantitative and qualitative analysis of religious vocabulary in Słownik polsko-łacińsko-łotewski [The Polish-Latin-Latvian Dictionary] by Jan Kurmin (ed. Vilnius, 1858). The number of excerpted lexical items (591 units found in 523 entries) has been compared with number of such lexemes excerpted from Polish dictionaries in 20th and 21st century. The comparison shows that the religious lexis in Kurmin’s work even though elaborated remains within the upper limits of religious words found in other dictionaries. Then a lexicological analysis of excerpted lexis is presented: words are grouped it in several semantic fields: faith, religion, congregation, ritual. The author also shows how many lexemes may be regarded as Christian, universal, and non-Christian underlying that those referring to Judaism or pagan beliefs constitute a separate part what results from the specific cultural and sociological trait of the work in question.

18

Inflanty i Księstwo Kurlandii i Semigalii - inflanckie „Prusy” trochę inaczej. Kilka uwag o zapomnianej unii wileńskiej 1561 roku

63%

Jankiewicz A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

19-42

EN

The Treaty of Krakow signed in 1525 which ended definitively the existence of the Teutonic state in Prussia, became a challenge for its Livonian part. For over 30 years the Livonian province of The Order of Brothers of Saint Mary tried jointly with the Archbishopric of Riga and Livonian towns to boost development of civilization on the eastern shores of the Baltic Sea, seeking proper legal shape of the state. In view of the ever-increasing process of reformation, aspirations of the Livonian states, and external expansion of Moscow, Denmark and Sweden representatives of Livonia were forced to seek refuge in alliance with the king of Poland and Grand Duke of Lithuania. Ultimately, these efforts were crowned with submission of the province to the King of Poland and Grand Duke of Lithuania Sigismund Augustus in exchange for rights and privileges. Finally, the union was concluded on November 28th, 1561, in Vilnius and was signed by the king and the representatives of the Livonian estates, first of all, by Gotthard Kettler – the last Master of the Livonian Order and Wilhelm Hohenzollern – the last Catholic Archbishop of Riga. Terms of surrender in feudal dependence to the Polish Crown and the Grand Duchy of Lithuania were formulated in two very momentous acts: Pacta Subjectionis Livoniae – Provisio Ducalis that created the Duchy of Courland and Semigallia on the Prussian pattern, and granted to Gotthard Kettler the title of Duke and the general estate privilege for the nobles and burghers of Livonian towns, known as: Privilegium Sigismundi Augusti. The latter document, relatively unknown in Polish and Lithuanian historiography, deserves special attention. It was referred to by the representatives of the German nobility in the Russian Empire until 1914, as a major source of legal and cultural autonomy. It established indygenat – political rights for people from the province of Livonia, built around three core concepts of autonomy: religion (right to their own religion), law (legal autonomy), school (right to their own education). The vast majority of the rights granted to the Livonian nobility was linked to the republican and civic values proclaimed in Poland that were typical for the executionist movement of "enforcement of the laws" as well as with certain regulations of so-called second edition of the Statute of Lithuania (1566) that was developed in Vilnius at that time. The authors of that statute, especially Lithuanian Chancellor Mikołaj Radziwiłł The Black, Lithuanian Marshal Ostafii Wołłowicz or Piotr Roizjusz, took direct part in the negotiating Privilegium Sigismundi Augusti.

19

Inflanty i Księstwo Kurlandii i Semigalii – inflanckie „Prusy” trochę inaczej. Kilka uwag o zapomnianej Unii Wileńskiej 1561 roku

63%

Jankiewicz A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

19-42

PL

Pokój Krakowski z 1525 r., który zakończył definitywnie istnienie Państwa Zakonnego w Prusach, stał się jednocześnie wyzwaniem dla jego inflanckiej części. Prowincja inflancka Zakonu Najświętszej Marii Panny przez ponad 30 lat próbowała wspólnie z arcybiskupstwem ryskim i miastami inflanckimi, kontynuować dzieło cywilizacyjne na wschodnich wybrzeżach Bałtyku, poszukując właściwego kształtu prawno-państwowego. Wobec procesów coraz silniejszej reformacji, aspiracji stanów inflanckich oraz zewnętrznej ekspansji moskiewskiej, duńskiej i szwedzkiej, przedstawiciele prowincji zmuszeni byli szukać ratunku w sojuszu z królem Korony Polskiej i wielkim księciem litewskim. Ostatecznie wysiłki te zostały uwieńczone poddaniem prowincji w zależność lenną królowi polskiemu i wielkiemu księciu litewskiemu Zygmuntowi Augustowi w zamian za uzyskane prawa i przywileje. Zostało ono sfinalizowane w unii zawartej 28 listopada 1561 r. w Wilnie, podpisanej przez króla oraz przedstawicieli stanów inflanckich, w tym przede wszystkim przez Gotharda Kettlera – landmistrza inflanckiej części Zakonu Niemieckiego i Wilhelma Hohenzollerna – ostatniego katolickiego arcybiskupa Rygi. Warunki poddania w zależność lenną od Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego zostały sformułowane w dwóch niezmiernie doniosłych dokumentach: Pacta Subjectionis Livoniae – Provisio Ducalis – powołujące do życia, na wzór pruski, Księstwo Kurlandii i Semigalii i nadające dożywotnio Gothardowi Kettlerowi tytuł księcia oraz rodzaj generalnego przywileju stanowego dla szlachty i mieszczan miast inflanckich, znany pod nazwą: Privilegium Sigismundi Augusti. Ten drugi dokument stosunkowo mało znany w polskiej i litewskiej historiografii, zasługuje na szczególną uwagę. Był on przywoływany przez przedstawicieli szlachty niemieckiej w imperium rosyjskim do 1914 r., jako główne źródło autonomii prawno-kulturowej. Ustanawiał on indygenat – zespół praw politycznych dla osób pochodzących z prowincji inflanckiej, zbudowany wokół trzech zasadniczych dla autonomii pojęć: Glaube (prawo do własnej religii), Recht (autonomia prawna), Schule (prawo do własnego szkolnictwa). Zdecydowana większość praw przyznanych szlachcie inflanckiej związana była z głoszonymi w Koronie wartościami republikańskimi i obywatelskimi Rzeczypospolitej, charakterystycznymi dla ruchu „egzekucji praw” oraz z niektórymi regulacjami zawartymi w opracowywanej wówczas w Wilnie tzw. drugiej redakcji Statutu Litewskiego (1566). Autorzy tej redakcji statutu, przede wszystkim kanclerz litewski Mikołaj Radziwiłł Czarny, marszałek litewski Ostafii Wołłowicz czy Piotr Roizjusz, brali bezpośredni udział w negocjowaniu teksty Privilegium Sigismundi Augusti.

EN

The Treaty of Krakow signed in 1525 which ended definitively the existence of the Teutonic state in Prussia, became a challenge for its Livonian part. For over 30 years the Livonian province of The Order of Brothers of Saint Mary tried jointly with the Archbishopric of Riga and Livonian towns to boost development of civilization on the eastern shores of the Baltic Sea, seeking proper legal shape of the state. In view of the ever-increasing process of reformation, aspirations of the Livonian states, and external expansion of Moscow, Denmark and Sweden representatives of Livonia were forced to seek refuge in alliance with the king of Poland and Grand Duke of Lithuania. Ultimately, these efforts were crowned with submission of the province to the King of Poland and Grand Duke of Lithuania Sigismund Augustus in exchange for rights and privileges. Finally, the union was concluded on November 28th, 1561, in Vilnius and was signed by the king and the representatives of the Livonian estates, first of all, by Gotthard Kettler – the last Master of the Livonian Order and Wilhelm Hohenzollern – the last Catholic Archbishop of Riga. Terms of surrender in feudal dependence to the Polish Crown and the Grand Duchy of Lithuania were formulated in two very momentous acts: Pacta Subjectionis Livoniae – Provisio Ducalis that created the Duchy of Courland and Semigallia on the Prussian pattern, and granted to Gotthard Kettler the title of Duke and the general estate privilege for the nobles and burghers of Livonian towns, known as: Privilegium Sigismundi Augusti. The latter document, relatively unknown in Polish and Lithuanian historiography, deserves special attention. It was referred to by the representatives of the German nobility in the Russian Empire until 1914, as a major source of legal and cultural autonomy. It established indygenat – political rights for people from the province of Livonia, built around three core concepts of autonomy: religion (right to their own religion), law (legal autonomy), school (right to their own education). The vast majority of the rights granted to the Livonian nobility was linked to the republican and civic values proclaimed in Poland that were typical for the executionist movement of "enforcement of the laws" as well as with certain regulations of so-called second edition of the Statute of Lithuania (1566) that was developed in Vilnius at that time. The authors of that statute, especially Lithuanian Chancellor Mikołaj Radziwiłł The Black, Lithuanian Marshal Ostafii Wołłowicz or Piotr Roizjusz, took direct part in the negotiating Privilegium Sigismundi Augusti.

20

Die Christianisierung als politisches Argument in der livländischen Publizistik der Frühen Neuzeit

63%

Hormuth D.

Zapiski Historyczne

|

2011

|

vol. 76

|

issue 4

43-61

XX

Inflanty jako pewna wewnętrznie powiązana całość polityczna powstała w efekcie procesu chrystianizacji na obszarze dzisiejszych państw Estonii i Łotwy. Wspólna chrystianizacja i polityczna dominacja Niemców określiły kształt i przestrzeń Inflant w średniowieczu i wczesnej nowożytności. Artykuł poświęcony jest zbadaniu wykorzystania argumentacyjnego chrystianizacji w kronikach i publicystyce oświeceniowej w XVI-XVIII w. Jako wspólną bazę badanych pism uchwycono fakt, że chrystianizacja oraz zdobycie panowania przez Niemców były widziane jako dwie strony tego samego medalu. Do tego należy dodać, że badani autorzy widzieli w chrystianizacji dopiero początek istnienia Inflant. Chrystianizacja była propozycją identyfikacyjną, która powinna była umożliwić czytelnikowi przejęcie stanowiska pisarza jako własnego. Obok konstytutywnej funkcji chrystianizacji dla politycznej struktury Inflant były jednak jej następstwa i jej znaczenie przedmiotem sporu wśród autorów epoki wczesnonowożytnej. Sekretarz rycerstwa estońskiego Gustav von Lode argumentował na przykład, że właśnie nie powstały Inflanty, lecz kilka politycznych jednostek, przy czym obszarowi, z którym był związany, czyli Estonii, przyznawał pierwszeństwo przed Inflantami, wskazując na rzekomą starszość chrześcijaństwa tamże. Inny autor schyłku XVIII w. usprawiedliwiał niemieckie zdobycie władzy w Inflantach wskazując na czasową słabość Rosji, która właściwie jest uprawniona do panowania nad tym krajem. Z biegiem czasu dopasowywano pamięć o chrystianizacji do konkretnych okoliczności danej epoki. Można więc znaleźć wypowiedzi krytykujące negatywnie odbierane zjawiska związane z chrystianizacją, jak na przykład krwawe krucjaty albo wynikające ze zdobycia kraju poddaństwo Łotyszy i Estończyków. W tym przypadku wykorzystywano między innymi argumentację konfesyjną i owe negatywne zjawiska przypisywano wyznaniu katolickiemu. Inflanccy historycy epoki wczesnonowożytnej szukali w chrystianizacji jako w ogólnie uznawanym akcie założycielskim Inflant albo legitymizacji, albo odrzucenia własnego im współczesnego porządku politycznego. Odwołanie się do chrystianizacji Inflant służyło im jako argument polityczny.

Refine search results

Ryga wobec rozpadu średniowiecznych władztw terytorialnych w Inflantach

Diecezja wendeńska w świetle korespondencji miejscowego duchowieństwa z biskupem Marcinem Kromerem (1579–1589)

Inflanty 1587–1591 w świetle wpisów w Metryce Koronnej

Diecezja wendeńska w świetle korespondencji miejscowego duchowieństwa z biskupem Marcinem Kromerem (1579–1589)

Ryga wobec rozpadu średniowiecznych władztw terytorialnych w Inflantach

Inflanty 1587–1591 w świetle wpisów w Metryce Koronnej

Źródła do dziejów południowo-wschodnich Inflant (późniejszych Inflant Polskich) w latach 1561-1600 w archiwach Rygi i Wilna

Sources to the history of Livonia and Courland from 13th c to 18th c. in the holdings of the Central Archives of Historical Records

Wendeński epizod krakowskiego humanisty. Andrzej Patrycy Nidecki, biskup Wenden 1585–1587

„Cnotliwy Litwin” z 1592 roku. Autorstwo i proweniencja tekstów źródłowych

Wendeński epizod krakowskiego humanisty. Andrzej Patrycy Nidecki, biskup Wenden 1585-1587

„Cnotliwy Litwin” z 1592 roku. Autorstwo i proweniencja tekstów źródłowych

Źródła do dziejów południowo-wschodnich Inflant (późniejszych Inflant polskich) w latach 1561–1600 w archiwach Rygi i Wilna

Źródła do dziejów Inflant i Kurlandii w XIII-XVIII wieku w zasobie Archiwum Głównego Akt Dawnych

Hylzenowie, Platerowie i Tyzenhauzowie. Szlachta inflancka i jej rola w życiu politycznym osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej

Das mittelalterliche Livland in polnischer Forschung

Leksyka religijna w Słowniku polsko-łacińsko-łotewskim Jana Kurmina

Inflanty i Księstwo Kurlandii i Semigalii - inflanckie „Prusy” trochę inaczej. Kilka uwag o zapomnianej unii wileńskiej 1561 roku

Inflanty i Księstwo Kurlandii i Semigalii – inflanckie „Prusy” trochę inaczej. Kilka uwag o zapomnianej Unii Wileńskiej 1561 roku

Die Christianisierung als politisches Argument in der livländischen Publizistik der Frühen Neuzeit