Search results

1

Proces odrodzenia praw amerykańskich ludów rdzennych na przykładzie „prawa do ziemi” kanadyjskich Inuitów

100%

Bonusiak G.

|

2014

|

vol. 13

|

issue 2

EN

Inuici zamieszkują tereny rozciągające się wzdłuż koła podbiegunowego, od Aleutów i Alaski, przez północnączęść Kanady, aż po należącą do Danii Grenlandię. Spis powszechny z 2006 roku wykazał, że w Kanadzie mieszkaich około 50 tysięcy. W II połowie XX wieku włączyli się oni do działań zmierzających do zmiany sytuacjiludów rdzennych zamieszkałych na terytorium Kanady. Początkowo marginalizowani i niedostrzegani przezbiałą większość byli w stanie skutecznie przeciwstawić się dominującej kulturze i utrzymać własną odrębność,a nawet uzyskać prawo do decydowania o własnych losach. Z sukcesem wykorzystali procesy występujące naarenie międzynarodowej i w polityce wewnętrznej Kanady, łącząc swe dążenia z działaniami Indian. Tak jakdla innych aborygenów rozsianych po całym świecie, tak i dla Inuitów zagadnieniem niezwykłej wagi byłoposiadanie i wykorzystanie ziemi i jej zasobów. Ukoronowaniem ich wysiłków stało się utworzenie z częścizamieszkanych przez nich obszarów odrębnego terytorium Nunavut. Artykuł przedstawia proces odrodzeniakanadyjskich Inuitów i obecny zakres ich samodzielności. Zwraca uwagę na uwarunkowania i procesy łącząceich z Indianami i Metysami, a także na przesłanki i konsekwencje odmienności losów i statusu Inuitów.Szczególnie wyeksponowany został problem „prawa do ziemi” i różne od europejskiego jego rozumienie.

2

USTAWA O EDUKACJI LUDNOŚCI RDZENNEJ: PANACEUM KANADYJSKICH ABORYGENÓW?

63%

KOZACHUK O.

Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne

|

2014

|

issue Nr 4(2)

124-134

PL

Artykuł koncentruje się wokół sytuacji Aborygenów kanadyjskich, głównie ich edukacji. Stara się przedstawić kwestię poprawienia edukacji tej ludności poprzez odpowiednie działania rządu federalnego, władz lokalnych, organizacji społecznych, przywódców plemion. Powstała „Ustawa o edukacji ludności rdzennej” być może stanowi panaceum na edukację narodów i może stać się atutem rządu podczas rozwiązywania problemów ludności rdzennej Kanady.

EN

What led to such a low level of indigenous peoples’ education? What are socio-political aspects of this issue? What are the Aboriginals’ demands? What exactly should the Canadian political elite (federal government, local authorities, NGOs, tribal leaders) do to improve the situation in the sphere of education? What are the methods the Canadian government has chosen to implement First Nations Education Act? All of these issues are important and require thorough analysis. It the end, we will try to understand whether the First Nations Education Act is indeed the panacea for Aboriginal Canadians, and if educa-tion could become government’s trump card in the fight against the indigenous peoples problems.

3

Tubylcze gry wideo jako narzędzie wspierania i ochrony kultur ludności rdzennej w Amerykach. Przykłady Never Alone i Huni Kuin: Yube Baitana

63%

Ząbecki K.

Homo Ludens

|

2017

|

issue 1(10)

269-281

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zjawiska gier tubylczych na przykładzie dwóch gier zrealizowanych przy udziale ludów rdzennych: Never Alone, wykreowanej we współpracy z inuickimi społecznościami zamieszkującymi południową Alaskę, oraz Huni Kuin: Yube Baitana, współtworzonej przez członków ludu Kaxinawá z Brazylii. Tekst przybliża motywacje autorów analizowanych gier, formy udziału ludności tubylczej w ich produkcji, elementy kultur rdzennych zawarte w grach oraz wyzwania i możliwości, jakie niesie za sobą kreowanie tubylczych gier wideo.

EN

The purpose of this article is to present the concept of indigenous video games by analyzing two games created in cooperation with indigenous peoples: Never Alone made in collaboration with Native American Inuit communities living in Southcentral Alaska and Huni Kuin: Yube Baitana created with the participation of the Kaxinawá people from Brazil. The article describes motivations of the developers of the games, forms of participation of indigenous people in their production, elements of native cultures presented in the games as well as challenges and opportunities associated with developing “indigenous video games”

4

GRENLANDZKA NIEPODLEGŁOŚĆ – GŁOS W DYSKUSJI

63%

Rozmus D.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2019

|

vol. 1

|

issue XIX

233-255

PL

Dążenie do niepodległości jest głęboko zakorzenione w duszy mieszkańców Grenlandii. Różnica w podejściu do tego zagadnienia sprowadza się do określenia czasu i warunków, na jakich Grenlandia stanie się niepodległa. Ta największa wyspa na świecie posiada ogromne złoża minerałów, w tym metali ziem rzadkich i uranu. Całkowita niepodległość może z jednej strony być szansą rozwoju dla jej mieszkańców, z drugiej jednak niepodległość może też przynieść rozliczne niebezpieczeństwa. Czy posiadająca niewielką rodzimą populację Grenlandia jest w stanie sprostać w przyszłości organizacyjnie i kadrowo ekspansji obcego kapitału, w tym rzeszom cudzoziemskich robotników zaangażowanych w rozwój infrastruktury przemysłowej? Czy nie lepiej pozostać tak jak dotychczas w związku (nawet luźnym) z Danią, a co za tym idzie – z Unią Europejską? Bliski związek z UE i NATO może być w perspektywie zgodny z interesami Grenlandczyków. W odległej i najnowszej przeszłości Grenlandia była kolonizowana przez ludy dalekiej Północy (ludy paleoeskimoskie i eskimoskie) oraz Skandynawów. Skandynawowie we wczesnym średniowieczu, a później Inuici zasiedlali ziemie opuszczone, ziemie niczyje. Nikt nikomu, mówiąc wprost, nie kradł ziemi. Ważne więc, żeby w dyskusji pomiędzy Grenlandczykami i Duńczykami na temat niepodległości nie stawiać zagadnień historycznych jako kwestii utrudniających dialog.

EN

The pursuit of independence is deeply rooted in the soul of the inhabitants of Greenland. The difference in the approach to this problem amounts to the establishment of the time and the conditions on the basis of which Greenland is supposed to become independent. The island, which is the greatest island in the world, has huge deposits of minerals, including metals of rare-earth metals and uranium. On the one hand, complete independence may be an opportunity for the development for the inhabitants but on the other hand, independence may also become a source of numerous dangers. Is Greenland, a country with a slight native population, able to cope – in terms of organisation and the available staff – with the expansion of foreign capital, including the great numbers of foreign workers who are engaged in the development of industrial infrastructure? Is it not better to continue the status quo – a relationship (even a loose one) with Denmark, and thus a relationship with the European Union? A close relationship with the EU and the NATO may, in the future, be consistent with the interests of Greenlanders. In the remote and in the most recent past, Greenland was colonised by the peoples of the Far North (paleo-Eskimo and Eskimo peoples) and Scandinavians. Both Scandinavians – in the early Middle Ages – and subsequently the Inuit populated abandoned lands, lands which belonged to no one. To put it explicitly, no one stole land from anyone. Therefore it is important that in the discussion about the problem of independence which continues between Greenlanders and Danes one should not place historical problems as questions which render dialogue difficult.

5

Proces kształtowania się grenlandzkiego ruchu separatystycznego w latach 1964–1979

63%

Bijak J.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia

|

2023

|

vol. 30

|

issue 1

17-30

EN

The subject of the article is the history of the formation of the separatist movement in Green-land in the years 1964–1979. Its origin and development fall into the period of rapid socio-economic changes on the island, initiated by the Danish state. Their aim became the adaptation of the Greenlandic society, as well as the economy, to the conditions prevailing in the rest of the country. These changes were forced by the evolution of the island’s legal status made in 1953 under the new constitution of the Danish monarchy. The Greenlandic territory was linked by “legal community” to Denmark, becoming its administrative unit. The Greenlandic separatist movement was a grassroots social movement that originated among Greenlandic youth studying at Danish universities. Socio-economic, political, and cultural factors contributed to further dissatisfaction. Political and separatist activism made it possible for Greenlanders to gain autonomy in 1979. The different parts of the article present, among other things, a terminological analysis of the issue of separatism; the conditions for the emergence of the separatist movement are shown. The course of its activities, the dimension of its ideological assumptions, and its organisation are indicated. The article uses the analysis of primary and secondary sources, factor analysis, historical analysis and political science.

PL

Przedmiotem artykułu jest historia kształtowania się ruchu separatystycznego w Grenlandii w latach 1964–1979. Jego powstanie i rozwój przypadają na okres gwałtownych przemian społeczno-gospodarczych na wyspie, zainicjowanych przez państwo duńskie. Ich celem stało się dostosowanie społeczeństwa, a także gospodarki Grenlandii do warunków panujących w pozostałych częściach państwa. Zmiany te zostały wymuszone ewolucją statusu prawnego wyspy dokonanego w 1953 roku na mocy nowej konstytucji monarchii duńskiej. Terytorium Grenlandii zostało powiązane „wspólnotą prawną” z Danią, stając się jej jednostką administracyjną. Grenlandzki ruch separatystyczny to oddolny ruch społeczny, który narodził się wśród grenlandzkiej młodzieży studiującej na duńskich uniwersytetach. Za wzrostem niezadowolenia stały czynniki o charakterze społeczno-ekonomicznym, politycznym i kulturowym. Aktywność polityczna i separatystyczna umożliwiła uzyskanie przez Grenlandczyków autonomii w 1979 roku. W poszczególnych częściach artykułu przedstawiono m.in. analizę terminologiczną zagadnienia separatyzm; ukazano uwarunkowania powstania ruchu separatystycznego. Wskazano przebieg jego działalności, wymiar założeń ideologicznych, a także jego organizację. W artykule wykorzystano analizę źródeł pierwotnych i wtórnych, analizy: czynnikową, historyczną oraz politologiczną.

6

Proces emancypacji politycznej Inuitów w Grenlandii w okresie kolonialnym

63%

Bijak J.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia

|

2021

|

vol. 28

|

issue 1

103-124

EN

The aim of the article is to present the process of political emancipation of the Inuit in Greenland, in the period of Danish colonialism. The author looks at the issue of colonialism from two standpoints. On the one hand, Danish colonialism is the threat to Inuit traditional way of life, but on the other hand, it is a chance to better involve the Inuit in decision-making processes in Greenland. The research problem is included in the questions about real motivation of Danish colonial authorities for initiating the process of political emancipation of indigenous peoples in Greenland. The main thesis of the article is that although the Danish colonialism caused repression to Greenland’s indigenous peoples, it also contributed to gradual social-political development, defined as political emancipation. The individual parts of the article discuss issues such as the genesis of Danish colonial development in the North-Atlantic area, the attitude of Danish colonial authorities to the Inuit, and the functioning of Greenland as a colony. The main point of considerations is an analysis of evolving social-political role of the Inuit at this time and involvement of this group in local decision-making processes. What is more, the article presents the process of the Inuit’s emancipation and its influence on this group. In the article, the author used the text source analysis method, historical analysis method and conducted an analysis of legal acts from the Danish colonial period.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie procesu emancypacji politycznej Inuitów w Grenlandii w historycznym okresie kolonializmu duńskiego. Autor rozpatrzył problem kolonializmu w Grenlandii z dwóch perspektyw. Z jednej strony jako zagrożenie, godzące w tradycyjny styl życia Inuitów, natomiast z drugiej strony jako szansę na zainicjowanie procesu zwiększonego zaangażowania rdzennej populacji wyspy w procesy decyzyjne. Problem badawczy zawiera się w pytaniach o prawdziwe motywacje władz kolonialnych względem inicjacji procesu emancypacyjnego ludności rdzennej.Autor skłonił się do kontrowersyjnej tezy, która jest stwierdzeniem, iż duński kolonializm pomimo stosowania opresyjnych nadużyć wobec rdzennej populacji Grenlandii umożliwił jej stopniowy rozwój społeczno-polityczny przez proces emancypacji politycznej.W poszczególnych częściach artykułu przedstawiono m.in. genezę rozwoju kolonializmu duńskiego na obszarze Północnego Atlantyku. Ukazano również stosunek władzy kolonialnej do Inuitów i charakterystykę funkcjonowania kolonii grenlandzkiej. Głównym trzonem rozważań był rozwój roli społeczno-politycznej Inuitów i ich zaangażowanie w sprawy lokalne w okresie duńskiego kolonializmu na wyspie. Proces ten został ukazany trójetapowo. Autor odniósł się również do konsekwencji procesu emancypacji dla obecnej sytuacji Inuitów. W artykule wykorzystano analizę źródeł tekstowych zarówno pierwotnych, jak i wtórnych, analizę historyczną oraz analizę aktów prawnych z okresu kolonialnego.

Refine search results

2 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia

1 Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne

1 Homo Ludens

1 Roczniki Administracji i Prawa

1 Studia Humanistyczne AGH

2 Bijak J.

1 Bonusiak G.

1 KOZACHUK O.

1 Rozmus D.

1 Ząbecki K.

1 2023

1 2021

1 2019