Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Ivo Andrić
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Pisarz i jego język. Przypadek Iva Andricia

100%
Darasz Z.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
|
2017
|
issue 12
51-60
EN
A complex biography of Ivo Andrić (1892–1975) was shaped in a wide net of identity references: ethnocultural, religious, political, and linguistic. He was born to a Croatian Catholic family in Bosnia, he was a convinced supporter of Yugoslavism and a writer of the language defined as Croato-Serbian / Serbo-Croatian diasystem. In the period of his links with the cultural environment of Zagreb (1912–1919), he was writing according to the Croatian standard, later basically, in Serbian, but using environmental and stylistic diversity of the diasystem in order to stress its cognitive and artistic potential. Currently, when four national language standards are developing on the basis of the diasystem: Serbian, Croatian, Bosnian and Montenegrin, reading Andrić in accordance with post-Yugoslav linguistic ideas, that is with the awareness and conviction about the „break-up” of the Serbo-Croatian language, would necessarily lead to an absurd conclusion that the writer created his works using the content of various languages. Literary heritage of the great writer of Serbo-Croatian language, which remains a sociocultural fact, has been used not only by Serbian culture and language, but also by global culture – thanks to translations of the works of this Nobel laureate into numerous world languages.
2
Publication available in full text mode
Content available

Postjugosłowiańskie interpretacje orientalizmu Ivo Andricia: niejednoznaczność osmańskiego dziedzictwa w Bośni i Hercegowinie

100%
Bartulović A.
Łódzkie Studia Etnograficzne
|
2017
|
vol. 56
PL
W sprzecznych wyobrażeniach o przeszłości bośniacko-osmańskiej, w latach dziewięćdziesiątych XX wieku reinterpretowanej pragmatycznie przez pryzmat nacjonalizmu w krajach byłej Jugosławii, najsłynniejsze postacie w historii Bośni zazwyczaj przedstawiane są w bardzo różny sposób. W tym kontekście laureat Nagrody Nobla Ivo Andrić wyróżnia się jako jeden z najczęściej przywoływanych (i krytykowanych) pisarzy bośniackich. Rozpad republiki Jugosławii miał ogromny wpływ na ocenę Andricia i jego dzieł. Do twórczości Andricia rościli sobie prawa przede wszystkim Serbowie, a w mniejszym stopniu także i Chorwaci. Boszniacy natomiast starali się wręcz wymazać pisarza z kart historii, klasyfikując go jako zagorzałego zwolennika orientalizmu.Artykuł przedstawia prezentowany przez Andricia wariant orientalizmu, umiejętnie wkomponowany w jego twórczość literacką, widoczny także w jedynym napisanym przez niego dziele naukowym – pracy doktorskiej zatytułowanej Rozwój życia duchowego Bośni w czasach panowania tureckiego. W artykule znajduje się krótka analiza dyskursywna tej pracy; szczególny nacisk położono na omówienie sposobu, w jaki Andrić prezentował wpływy osmańskie widoczne w życiu społecznym, kulturalnym i politycznym Bośni. Analiza wykazuje, że poglądy Andricia na osmańską spuściznę początkowo ewoluowały jako dialog z orientalizmem habsburskim i austro-węgierskim, a także z ideologią formującego się Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (państwa jugosłowiańskiego). Napisane przez samego Andricia komentarze do pracy doktorskiej sugerują, że nie mamy tu do czynienia ze spójną i niezmienną perspektywą orientalistyczną, a raczej z wysoce wieloznacznym rozumieniem islamu i dziedzictwa osmańskiego. Artykuł ukazuje też, jak poglądy Andricia na osmańskie dziedzictwo są (błędnie) interpretowane w środowisku boszniackich intelektualistów oraz analizuje rolę Andricia w procesie tworzenia świadomości narodowej w powojennej Bośni i Hercegowinie.
EN
Conflicting understandings of the Ottoman and Bosnian past, which has been pragmatically reinterpreted through the nationalising gaze in the 1990s in the former Yugoslav space, tend to encompass different reinterpretations of the most prominent Bosnian (historical) figures. The Nobel Laureate Ivo Andrić stands out as one of the most politically (ab)used writers in Bosnian history. The dissolution of Yugoslavia deeply affected the reception of Andrić and his works. While both Serbs and, to a lesser extent, Croats claimed exclusive ownership of Andrić’s qualities, many Bosniaks made attempts to write him out of history, claiming that Andrić was a strong proponent of orientalism. The article traces a unique Andrić’s brand of orientalism, which is skilfully woven not only into Andrić’s literary works, but is also prominent in his only scientific work, a doctoral dissertation entitled The Development of Spiritual Life in Bosnia Under the Influenceof Turkish Rule. Hence, the article offers a short discursive analysis of Andrić’s dissertation, with special focus on his depiction of Ottoman influence on Bosnian social, cultural, and political life. An analysis indicates the early stages of Andrić’s thinking about the Ottoman legacy, developed in dialogue with the Habsburg or Austro-Hungarian orientalism and ideas of the new or still emerging Kingdom of Serbs, Croats, and Slovenians (Yugoslav state). Andrić’s reactions to his own dissertation suggest that, we cannot speak of an unchanging and coherent orientalist perspective, but rather of a highly ambivalent understanding of Islam and the Ottoman legacy. Current (mis)understandings of Andrić’s reading of Ottoman legacy among a circle of Bosniak intellectuals are also exposed, with the aim to explore the position of Andrić in the process of nation-building in post-war BH.
3
Publication available in full text mode
Content available

Ivo Andrić: Bosnian and Serbian Nationalism (Book review: Zoran Milutinović, Bitka za prošlost. Ivo Andrić i bošnjački nacionalizam, Beograd: Geopoetika, 2018. 384 pp. ISBN: 978–86–6145–296–3 & Zoran Milutinović, Fantom u biblioteci. Postoji li srpski nacionalistički diskurs o Ivi Andriću?, Beograd: Geopoetika, 2022. 256 pp. ISBN: 978–86–6145–388–5)

100%
Száz P.
Colloquia Humanistica
|
2023
|
issue 12
1-14
PL
Recenzja przedstawia dwa monograficzne studia Zorana Milutinovicia, które poświęcił badaniu zideologizowanej recepcji Ivo Andrića i nacjonalistycznej interpretacji jego twórczości. Bitka za prošlost [Bitwa o przeszłość] (2018) odkrywa początki i śledzi formowanie się boszniackiego nacjonalistycznego dyskursu na temat Andrića aż po jego współczesne przejawy, do których należy przede wszystkim książka Rusmira Mahmutćehajića Andrićevstvo. Monografia Milutinovicia spotkała się z silną i burzliwą reakcją krytyczną, na którą autor odpowiedział kolejną monografią, Phantom u biblioteci [Fantom w bibliotece] (2022). Ta ostatnia publikacja analizuje twierdzenie zwolenników boszniackiej interpretacji nacjonalistycznej, dla których nacjonalistyczny dyskurs boszniacki jest reakcją na serbski nacjonalizm, czyli na tzw. wielkoserbskie czytanie Andrića. Książki Milutinovicia podchodzą do drażliwych kwestii z dużą ostrożnością, ale nie brakuje im erudycyjnej argumentacji ani dowcipnej ironii w ich starannej analizie dyskursów.
EN
The double review deals with two books by Zoran Milutinović. Bitka za prošlost [The Battle for the Past] (2018) explores the Bosnian nationalist reception of Ivo Andrić in the form of an in-depth discourse analysis. Milutinović points out the biases of this discourse, the unsoundness of its arguments and the unprofessionalism of its reading. Notable among the reactions to the book was a study by Nenad Veličković, in which he argued that the Bosnian nationalist reception was merely a reaction to Andrić’s Serbian nationalist reception. Milutinović has devoted his book Fantom u biblioteci [Phantom in the Library] (2022) to a thorough examination of this claim, in which he takes stock of the critical reception and points out its unfoundedness.
4
Publication available in full text mode
Content available

Obraz katolików i muzułmanów w polskich przekładach opowiadania Ivo Andricia "U musafirhani"

98%
Małczak L.
Przekłady Literatur Słowiańskich
|
2011
|
vol. 2
|
issue 1
106-121
HR
Postoje dva različita poljska prijevoda Andrićeve pripovjetke pod naslovom "U musafirhani". Prvi Marije Znatowicz-Szczepańske nastao je 1937. godine, drugi Alije Dukanovića — 1966. Analiza pokazuje kako Andrić prikazuje franjevce i muslimane i što se s tom njegovom slikom događa u prijevodu, odnosno pokazuje dvije različite strategije prevođenja koje u određenoj mjeri ovise o povijesnom i ideološkom kontekstu, recepciji Andrićeva djela u oba razdoblja te individualnim predodžbama prevoditelja o katolicima i muslimanima. S obzirom na način predstavljanja katoličke i muslimanske sredine Znatowicz-Szczepańska prmijenjuje strategiju naturalizacije, Dukanovićeva strategija bliža je egzotizaciji. Kod Znatowicz-Szczepańske katolička sredina je jača i u odnosu na original, i u odnosu na drugi prijevod. Kod Dukanovića vidljivo je na više mjesta prikazivanje muslimana u boljem svijetlu nego kod Andrića i u ranijem prijevodu što je ipak u izvjesnom smislu primjer manipulacije.
EN
There are two Polish translations of Andrić’s short story "U musafirhani". First one by Maria Znatowicz-Szczepańska was published in 1937. Second one by Alija Dukanović, Bosnian who settled and lived in Poland, was published in 1966. The story presents two Bosnians communities: Catholics and Muslims. The analysis of these two translations shows that the Catholic community is stonger in the Polish translations than in the original text. This tendency is more clear in Znatowicz-Szczepańska’s work. On the one hand the position of Catholics is much better and on the other hand their dependence on Muslims is smaller, as it was in real and as it is shown in Andrić’s pieace. In Dukanović’s translation there is a tendency to present Muslims in a better way as well. They are not so primitive, demanding and ruthless. Differences between translations corresponde with the context they were written. In the period between two world wars there was an antiphaty for the Muslim part of Bosnia which was treated as a dangerous element, warlike and communistlike. After The Second World War, during Communist times, rules unitarist ideology and it wasn’t coreect to emphasis civilizations, religious and national differences. It helps to understand both strategies of translations, why Marija Znatowicz-Szczepańska is very familiar with Catholics and very distanced from Muslims and at the same time why Alija Dukanović presents Muslims in a better way. Znatowicz-Szczepańska’s way of translation we can treat as domestication, Dukanović’s one as foreignization with strong element of the manipulation.
5
Publication available in full text mode
Content available

Rola stereotypu w kształtowaniu polifonicznego uniwersum literackiego i kulturowego na przykładzie oryginału i polskiego przekładu "Mostu na Drinie" Ivo Andricia

98%
Czerwiński M.
Przekłady Literatur Słowiańskich
|
2013
|
vol. 4
|
issue 1
19-36
HR
U članku se analizira pitanje stereotipā koji se javljaju u originalnom tekstu Ive Andrića "Na Drini ćuprija" i u poljskom prijevodu Haline Kalite. Kako je svijet Andrićevog romana smješten u izuzetno hibridno, pogranično tlo, transfer smisla u okvir novog jezika, ovdje: poljskog, mora se realizirati u adaptaciji određenih kulturnih matrica i jezičnih jedinica. U istraživanju se pokušava obratiti pozornost na neprikladnost obaju imaginarija (bosanskohercegovačkog i poljskog) te na prividnu ekvivalenciju leksičkih jedinica, a također i na ulogu različitih čitateljā koji, imajući na raspolaganju vlastite kulturno determinirane predožbe/stereotipe, na drugačije načine pristupaju interpreatiji književnog djela.
EN
In this article, the question of various stereotypes present in the original and Polish translation (translated by Halina Kalita) of Ivo Andric’s novel "The Bridge on the Drina" is taken into consideration. Since the universe of Andric’s book is located in the extraordinarily complex hybrid borderland of Bosnia, the very transfer of semantic sense into the new language, here: the Polish language must be realized within the adaptation of certain cultural matrixes and linguistic items. In this research article, several questions are analyzed: the lack of similarity between the Bosnian and Polish cultural universes, the apparent equivalence of linguistic items, and the role of various readers who — bearing their own cultural imaginations/ stereotypes — interpret the book in different ways.
6
Publication available in full text mode
Content available

Dialog swojskości i obcości w powieści Most na Drinie Ivo Andricia a modyfikacja znaczeń ewokowanych nazw własnych w przekładzie na język polski

80%
Ecler-Pasku M.
Przekłady Literatur Słowiańskich
|
2015
|
vol. 6
|
issue 1
172-198
SR
Чланак је покушај приступа проблему културног значења властитих имена у процесу превођења књижевног дела на примеру романа „На Дрини ћуприја” Иве Андрића и његовог превода на пољски. Превод сматрамо као комуникацију два простора знакова (семиосфере) који одржавају културно наслеђе, историјска искуства и хиерархију вредности одређене заједнице. Пошто је култура Босне и Херцеговине хетерогена, опозиција своје/туђе не може се разматрати искљушиво бинарно. Неке од властитих имена у роману евоцирају истовре‑ мено простор ‘свој’ и простор ‘туђи’. На примеру етнонима Турци покушавамо да прикажемо неколико преводилачких ог‑ раничења које потичу из семантичких и културних аспеката властитих имена. Разматра се затим проблем полисемије онима Турци, који је примећен такође у функцији апелатива. У пет преводилачких модела представља се на који начин култура оригинала и култура превода ограничавају преводиоцу одабир еквиваленције.
EN
The article discusses the problem of the cultural meanings of proper names in the translation process of the novel ‘The Bridge on the Drina’ by Ivo Andric and its translation into Polish. The translation is considered to be the symbolic communication of two semiotic spaces (semiosphere) which cultivate the cultural heritage, historical experience and the hierarchy of values of a particular community. Since the culture of Bosnia and Herzegovina is heterogeneous, the opposition between familiarity and foreignness can not be considered only as binary. Some of the proper names in the novel simultaneously evoke the space of familiarity and the space of foreignness. In the case of ethnonym ‘Turks’ we will try to present several translational constraints which stem from the semantic and cultural aspects of proper names. We also examine the problem of polysemy of the proper name ‘Turks’ which functions as an apellative. On the basis of the five translational methods we will show in what way both the cultures (the one of the original work and the one of the translation) limit the translator in choosing equivalents.
7
Publication available in full text mode
Content available

Sarajewo – Zagrzeb – Kraków. O miejscach opuszczonych, odrzuconych i odnalezionych na austro-węgierskiej mapie biografii Ivo Andricia

74%
Nowak-Bajcar S.
Porównania
|
2012
|
vol. 11
193-203
EN
At the beginning of April 1914 Ivo Andrić, the young poet, after completing college education inSarajevo (1911), and than after brief episodes of studies in Zagreb (1912) and Vienna (1913),decided to undertake studies at the Jagiellonian Univesity in Cracow. Why did conventionalbourgeois world, at first glance not so different from world of salons in Zagreb and Vienna, seem to be a “better world” for the writer of Croatian-Bosnian roots? Presenting Andrić’s choices on the eve of World War I, reflected in his gestures of rejection, as well as gestures of afimation, I show the role of meeting with Cracow and the Polish culture in formation of his hybrid Yugoslavic identity. Documentaries are the starting point for reflection on the influence of the genius loci of Cracow on the formation of the intellectual silhouette of the Yugoslavic Nobel-Prize winner (1892–1975).
PL
Na początku kwietnia 1914 roku Ivo Andrić, wówczas młody poeta, opuściwszy Bośnię poukończeniu nauki w sarajewskim gimnazjum (1911), a następnie po krótkich epizodach studióww Zagrzebiu (1912) i Wiedniu (1913), decyduje się na podjęcie nauki na krakowskim Uniwersytecie Jagiellońskim. Dlaczego konwencjonalny mieszczański świat, na pierwszy rzut oka nie tak przecież odmienny od opuszczonego przez Andricia świata salonów Zagrzebia i Wiednia, wydał się pisarzowi o bośniacko-chorwackich korzeniach, światem „lepszym”? Prezentując wyborypisarza w przededniu wybuchu pierwszej wojny światowej, przejawiające się zarówno w gestach odrzucenia, jak i w gestach afirmacji, pokazuję rolę, jaką w kształtowaniu się hybrydycznej, jugosłowiańskiej tożsamości twórcy odegrało spotkanie z polską kulturą początku XX wieku. Materiały dokumentalne stanowią punkt wyjścia do refleksji nad wpływem genius loci Krakowa na kształtowanie się intelektualnej sylwetki jugosłowiańskiego Noblisty (1892–1975).
8
Publication available in full text mode
Content available

Bośnia Ivo Andricia: przemiany w rozwoju historycznym jako przedmiot interpretacji artystycznej

57%
Naumova A.
Acta Humana
|
2016
|
vol. 7
EN
The article focuses on the works of a Serbian writer, Nobel Prize winner, Ivo Andrić. Many of his works are dedicated to the history of his native land –Bosnia and Herzegovina. There is an original artistic concept of this region in his work. The article deals with a number of research interpretations of Ivo Andrić’s concept ofBosnia. The author refers to the controversial issue of the interpretation of the images of Bosnian Muslims in the writer’s works. The suggestion is to analyze them in terms of Andrić’s vision of history of the region. The concept of the historical past ofBosniain the writer’s novels can be considered as a system of changes and contrasts which has influenced the development of collective identity and determined certain conflicts in the history of the region. The author also refers to the work of a British scientist Arnold Toynbee as a historical and philosophical justification of the role of various changes and different interventions in an established cultural system. Ivo Andrić’s doctoral thesis is also considered in terms of assessing the impact of cultural demolition which occurred on theterritoryofBosniabecause of its conquest by the Turks.
PL
W centrum uwagi autora artykułu znajduje się dorobek serbskiego pisarza, noblisty Ivo Andricia, który wiele swoich utworów poświęcił historii ojczystego kraju – Bośni i Hercegowiny. W jego twórczości ukazana została oryginalna wizja artystyczna tego regionu. Artykuł przedstawia szereg interpretacji badawczych koncepcji Bośni w dziełach Ivo Andricia. Zwraca się uwagę na problem niejednoznacznych interpretacji obrazów bośniackich muzułmanów w utworach pisarza, proponując ujmować je przez pryzmat ogólnego rozumienia przez Ivo Andricia historii kraju bośniackiego. Koncepcję przeszłości historycznej Bośni w powieściach pisarza przedstawia się jako system zmian i przeciwieństw, które wpłynęły na konstytuowanie się tożsamości społecznej i spowodowały pewne konflikty w historii kraju. W celu historiozoficznego uzasadnienia roli różnych ingerencji do ukształtowanego systemu kulturowego i innych zmian, autor artykułu sięga do pracy angielskiego badacza Arnolda Toynbeego. Analizie zostaje poddana także rozprawa habilitacyjna Ivo Andricia, z punktu widzenia oceny konsekwencji przełomu kulturowego, który dokonał się na terytorium Bośni w wyniku jej podboju przez Turków.
RU
В центре внимания автора данной статьи находится творчество сербского писателя, Нобелевского лауреата Иво Андрича, который многие из своих произведений посвятил истории родного края – Боснии и Герцеговины. В его творчестве заключена оригинальная художественная концепция данного региона. В статье рассматривается ряд исследовательских трактовок концепции Боснии у Иво Андрича. Автор статьи обращается к неоднозначному вопросу интерпретации образов боснийских мусульман в произведениях писателя. Предлагается толковать их с точки зрения общего видения Андричем истории данного края. Концепцию исторического прошлого Боснии в романах писателя можно рассматривать как систему перемен и противопоставлений, повлиявших на становление коллективной идентичности и обусловивших определенные коллизии в истории края. Автор статьи также обращается к труду английского ученого Арнольда Тойнби как историко-философскому обоснованию роли различных вмешательств в устоявшуюся культурную систему и другого рода перемен. Также рассматривается докторская диссертация Иво Андрича с точки зрения оценки последствий культурного слома, произошедшего на территории Боснии в результате ее завоевания турками.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.