Search results

1

Kazanie Skargi Jana Matejki w kontekście ówczesnej wiedzy o epoce i poglądów na dzieje Polski

100%

Słoczyński H. M.

Folia Historica Cracoviensia

|

2018

|

vol. 24

|

issue 1

EN

Authors studying the works of the greatest painter of the history of Poland Jan Matejko have long failed to do systematic research on numerous references to specific historical matters in his work, ignoring the aspect to which the artist attached such great importance. In the case of Skarga’s Sermon, one of his most iconic works, the situation has changed due to Jarosław Krawczyk’s book Matejko i historia, even though the author focused on one theme only: the conflict between the nobility and king Sigismund III. The study published here shows that equally important were the problems of Poland’s religious union and its submission to Russia in the early 16th century. Such broader interpretation is based on the assessment of the knowledge of such matters which was available to the artist. Undoubtedly, the fact that Matejko was inspired by his friend Józef Szujski, who back then had published a volume of his work Dzieje Polski concerning that part of the history of Poland, is particularly significant. The issues of the period discussed in the book and shown in the painting reveal far-reaching consistency, and the essence of Skarga’s Sermon is the subject of a great historical opportunity which Poles had lost(also know from Matejko’s other works). Poland had wasted its chance to take control of Moscow and to civilize it, which led to the rise of an empire – Poland’s future oppressor in the partition period.

PL

Autorzy zajmujący się twórczością największego malarza dziejów Polski, Jana Matejki, długo nie prowadzili systematycznych badań licznych odniesień do konkretnej materii historycznej w jego dziełach, ignorując ten ich aspekt, któremu artysta przypisywał szczególną wagę. W przypadku Kazania Skargi, jednego z najwybitniejszych jego dzieł, zmianę w tym zakresie przyniosła książka Jarosława Krawczyka Matejko i historia, ale autor skupił się tylko na jednym motywie: walce szlachty z tronem Zygmunta III. Publikowana tu rozprawa pokazuje, że niemniej ważne w treści obrazu są problemy unii religijnej oraz podporządkowania Polsce Rosji na początku XVI wieku. To poszerzenie interpretacji opiera się na próbie sprecyzowania, jaka wiedza o tych sprawach była dostępna artyście. Niewątpliwie szczególne znaczenie miała dlań inspiracja przyjaciela, Józefa Szujskiego, który wtedy opublikował traktujący o tej epoce tom Dziejów Polski. Ujęcie problemów tego okresu w tej książce oraz w obrazie wykazuje daleko idącą zbieżność, zaś istotą przesłania Kazania Skargi jest (znany także z innych dzieł Matejki) motyw utraconej przez Polaków wielkiej szansy dziejowej. Chodziło o szansę opanowania i ucywilizowania Moskwy, a konsekwencją jej utraty było powstanie imperium – przyszłego zaborcy Polski.

2

Dwa spojrzenia na historię Polski. Polemika demokratów lwowskich Henryka Schmitta i Ludwika Wolskiego z przedstawicielem krakowskiej „nowej szkoły historycznej” Józefem Szujskim w latach 70. XIX wieku

80%

Wardzińska A.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2017

|

issue 9

EN

The purpose of the article is to present the polemic between Henryk Schmitt and Ludwik Wolski, the advocates of what is known as a democratic view of Polish history, on the one hand, and one of the main representatives of the Kraków school of history, Józef Szujski, on the other. In recounting the polemic, I seek to answer the question of whether it was simply a matter of historiographical controversy, or whether Galicia’s political circumstances and the situation of the subjects of this article affected the views they expressed.

PL

Celem artykułu jest omówienie polemiki, do której doszło w latach 70. XIX w. między reprezentantami demokratycznych poglądów na dzieje Polski Henrykiem Schmittem i adwokatem Ludwikiem Wolskim a głównym przedstawicielem „nowej szkoły historycznej” Józefem Szujskim. Charakteryzując przebieg i okoliczności owej polemiki, staram się odpowiedzieć na pytanie, czy była ona jedynie sporem historiograficznym oraz czy położenie polityczne Galicji i sytuacja osobista każdego z autorów miała wpływ na ich poglądy?

3

U początków modernizacji studium historycznego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Starania Ksawerego Liskego i Wincentego Zakrzewskiego o Katedrę Historii Powszechnej na UJ

80%

Kawalec A.

Kwartalnik Historyczny

|

2020

|

vol. 127

|

issue 3

571-598

EN

The text is devoted to the history of the Department of General History at the Jagiellonian University in the final period of Polonization of the Faculty of Philosophy. It presents the turbulent time of the personnel exchange in 1869–72, and especially the efforts of Ksawery Liske and Wincenty Zakrzewski for a professorship at the University, supported by the recently appointed professor of Polish history, Józef Szujski. These historians initiated the process of professionalization of historical research in Cracow and Lwów (Lviv, Lemberg), jointly established the institutional back-up facilities, and introduced new educational standards by transferring the models of the German critical school to Poland.

PL

Tekst poświęcony jest dziejom Katedry Historii Powszechnej Uniwersytetu Jagiellońskiego w końcowym okresie polonizacji Wydziału Filozoficznego UJ. Przedstawia burzliwy czas wymiany kadrowej, przypadającej na lata 1869–1872, a w szczególności starania Ksawerego Liskego i Wincentego Zakrzewskiego o profesurę UJ, wspierane przez niedawno powołanego profesora historii polskiej Józefa Szujskiego. Wymienieni historycy zapoczątkowali proces profesjonalizacji badań historycznych w Krakowie i Lwowie, współtworzyli zaplecze instytucjonalne, zaprowadzili nowe standardy kształcenia, przenosząc na grunt polski wzorce niemieckiej szkoły krytycznej.

Refine search results

1 Folia Historica Cracoviensia

1 Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

1 Kwartalnik Historyczny

1 Kawalec A.

1 Słoczyński H. M.

1 Wardzińska A.

1 2020

1 2018

1 2017

Kazanie Skargi Jana Matejki w kontekście ówczesnej wiedzy o epoce i poglądów na dzieje Polski

Dwa spojrzenia na historię Polski. Polemika demokratów lwowskich Henryka Schmitta i Ludwika Wolskiego z przedstawicielem krakowskiej „nowej szkoły historycznej” Józefem Szujskim w latach 70. XIX wieku

U początków modernizacji studium historycznego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Starania Ksawerego Liskego i Wincentego Zakrzewskiego o Katedrę Historii Powszechnej na UJ