Search results

1

Fakt wiary czy wielki fakt wiary? Uwagi do książki Jacka Wojtysiaka Między ukryciem a jawnością

100%

Dobrzeniecki M.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 4

95-108

EN

John L. Schellenberg, the author of the hiddenness argument, argues that if God existed, there would be no genuine nonbelievers. In his latest book, Jacek Wojtysiak states that a theist can reverse this reasoning and say that if God did not exist, there would be no genuine believers. He not only concludes that there are believers, it can be assumed that there are many more of them than nonbelievers. Thus, he can state the existence of the great fact of faith, against which the atheist is doubly helpless: firstly, he cannot explain it, and secondly, he is unable to present a parallel argument for atheism. In my article, I analyze the part of Wojtysiak’s book that is devoted to these issues and I come to the conclusion that an atheist is in a better position than the Polish philosopher suggests.

PL

John L. Schellenberg, autor argumentu z ukrytości, twierdzi, że gdyby Bóg istniał, to nie istnieliby rzetelnie niewierzący. W swej najnowszej książce Jacek Wojtysiak stwierdza, że teista może odwrócić to rozumowanie i stwierdzić, że gdyby Bóg nie istniał, to nie istnieliby rzetelnie wierzący. Dochodzi on nie tylko do wniosku, że wierzący istnieją, lecz jeszcze, że można przypuszczać, iż jest ich znacznie więcej niż niewierzących. Może zatem stwierdzić istnienie wielkiego faktu wiary, wobec którego ateista jest podwójnie bezradny: po pierwsze, nie umie go wyjaśnić, a po drugie – nie jest w stanie przedstawić paralelnego argumentu za ateizmem. W swoim artykule analizuję tę część książki J. Wojtysiaka, która jest poświęcona tym zagadnieniom i dochodzę do wniosku, że ateista jednak znajduje się lepszym położeniu, niż sugeruje to polski filozof.

2

Nic nadzwyczajnego. Wielki fakt wiary i jego naturalistyczne wyjaśnienie

100%

Ruczaj S.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 4

131-147

EN

In his book Między ukryciem a jawnością [Between Hiddenness and Openness] (2023), Professor Jacek Wojtysiak argues that on the assumption of atheistic naturalism, no convincing explanation can be given for the ‘great fact of faith,’ that is, the phenomenon of the historical persistence and universality of the belief in the existence of God. The purpose of this paper is to challenge this thesis. Drawing on selected theories from the field of the Cognitive Science of Religion, I sketch a naturalistic explanation of how religious belief arises.

PL

W swojej książce Między ukryciem a jawnością (2023) profesor Jacek Wojtysiak utrzymuje, że przy założeniu ateistycznego naturalizmu nie da się przekonująco wyjaśnić „wielkiego faktu wiary”, to jest zjawiska historycznej trwałości i powszechności przekonania o istnieniu Boga. W tym artykule polemizuję z tą tezą. Odwołując się do wybranych koncepcji z zakresu religioznawstwa kognitywnego, naszkicowuję naturalistyczne wyjaśnienie powstawania wierzeń religijnych.

3

O fakcie wiary

80%

Gębura B.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 4

109-117

EN

Jacek Wojtysiak argues that by claiming the great fact of faith one can demonstrate the superiority of theism over atheism. Against this view, I formulate three objections: an objection from the statistical yearbook, an objection from the inconsiderable fact of faith, and an objection from nonempirical reasons. The objection from the statistical yearbook draws attention to the fact that the greatness of a fact of faith is always relativized to the moment in time at which it is stated. And this raises the question of which fact the theist should invoke. The objection from the inconsiderable fact of faith suggests that, in the dispute between theism and atheism, it does not matter whether the fact of faith is pluralizable, and thus how many entities are involved. The objection from non-empirical reasons promotes the view that establishing the empirical circumstances of certain religions does not bring the theists and atheists closer to resolving their debate.

PL

Jacek Wojtysiak twierdzi, że powołując się na zachodzenie wielkiego faktu wiary, można wykazać przewagę teizmu nad ateizmem. Wobec tego poglądu formułuję trzy zarzuty: zarzut z rocznika statystycznego, zarzut z najmniejszego faktu wiary oraz zarzut z niempirycznych racji. Zarzut z rocznika statystycznego zwraca uwagę na fakt, że wielkość faktu wiary jest zawsze zrelatywizowana do momentu w czasie, w którym jest on stwierdzany. A to rodzi pytanie, na który fakt powinien powołać się teista. Zarzut z niewielkiego faktu wiary sugeruje, że w sporze między teizmem a ateizmem nie ma znaczenia, czy fakt wiary podlega pluralizacji, a więc jak wielu podmiotów dotyczy. Zarzut z nieempirycznych racji promuje pogląd, w myśl którego ustalenie empirycznych okoliczności funkcjonowania określonych religii nie zbliża teisty i ateisty do rozstrzygnięcia prowadzonego przez nich sporu.

4

Powszechność wiary a niemoralni wierzący

80%

Biłgorajski P.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 4

119-130

EN

Of the many issues that Jacek Wojtysiak addressed in his new book Między ukryciem a jawnością [Between Hiddenness and Openness] (2023), the polemic with John L. Schellenberg regarding the problem of God’s hiddenness deserves special attention. Schellenberg in an ingenious way wants to show that the very existence of atheists tests the truth of the thesis about the existence of a personal God. In response, J. Wojtysiak reverses J.L. Schellenberg’s argument, claiming that the universality of faith tests an atheist’s conviction. The aim of the article is to show that just as the proper conclusion of J.L. Schellenberg’s argument is not an atheistic thesis, J. Wojtysiak’s argument does not actually defend theism. It would rather be said about both arguments that they are arguments that support ultimism. The article consists of three parts. In the first one, I present Schellenberg’s argument from “God's hiddenness” and reconstruct J. Wojtysiak’s argument from the “great fact of faith.” In the second part, I try to show that the existence of immoral believers undermines the thesis about the universality of belief in a theistic God. In the third part, I present both arguments as supporting the ultimism thesis.

PL

Z wielu kwestii, które Jacek Wojtysiak podjął w swojej nowej książce Między ukryciem a jawnością (2023), na szczególną uwagę zasługuje polemika z Johnem L. Schellenbergiem, dotycząca problemu Bożej ukrytości. J.L. Schellenberg w pomysłowy sposób chce pokazać, że samo istnienie ateistów wystawia na próbę prawdziwość tezy o istnieniu osobowego Boga. W odpowiedzi Wojtysiak odwraca argument J.L. Schellenberga, twierdząc, że powszechność wiary wystawia na próbę przekonanie ateisty. Celem artykułu jest wykazanie, że tak jak właściwym wnioskiem argumentu J.L. Schellenberga nie jest teza ateistyczna, tak samo argument J. Wojtysiaka tak naprawdę nie broni teizmu. O obu argumentach należałoby raczej powiedzieć, że są to rozumowania, które wspierają ultymizm. Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej przedstawiam argument J.L. Schellenberga z „Bożej ukrytości” oraz rekonstruuję argumentację J. Wojtysiaka z „wielkiego faktu wiary”. W drugiej części próbuję pokazać, że istnienie niemoralnych wierzących podważa tezę o powszechności wiary w teistycznego Boga. W trzeciej części przedstawiam oba argumenty jako wspierające tezę ultymizmu.

5

Czy istnieją „rzetelnie niewierzący”? Odpowiedź teistyczna

80%

Mordarski R.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 4

61-80

EN

In Jacek Wojtysiak’s complex argument against the hiddenness argument of J.L.Schellenberg includes the premise of the existence of “nonresistant nonbelievers”. In this article, I present reasons why the classical theist should not accept this premise. Otherwise, he would have to assume that God is to blame for the existence of “nonresistant nonbelievers”. And this leads to the destructive conclusion for the theist that the Christian God is not a God of the omni-attributes.

PL

W złożonej argumentacji Jacka Wojtysiaka przeciwko argumentowi z ukrytości znajduje się przesłanka o istnieniu rzetelnie niewierzących. W niniejszym artykule przedstawiam powody, dla których klasyczny teista nie powinien akceptować tej przesłanki. W przeciwnym razie musiałby założyć, że wina za istnienie „rzetelnie niewierzących” tkwi po stronie Boga. A to prowadzi do destrukcyjnego dla teisty wniosku, że Bóg chrześcijański nie jest Bogiem wszech-przymiotów.

6

Wiedza testymonialna a rozumowanie ukryte

80%

Gałecki S.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

vol. 71

|

issue 4

199-213

EN

The problem of the hiddenness of God is becoming an increasingly discussed philosophical topic. In my article, I would like to deal with the issue called by Jacek Wojtysiak (in his book Między jawnością a ukryciem [Between Hiddenness and Openness]) (Wojtysiak 2023) “testimonial knowledge” and connect it with Newman’s concept of implicit reasoning. Distinguishing between two types of reasoning - one spontaneous, practical, applicable to in the area of faith and morality, and the other: critical, analytical and retrospective, used in science, as well as in philosophy and theology - seems crucial to understanding the factual God’s hiddenness.

PL

Problem ukrytości Boga staje się coraz częściej dyskutowanym tematem filozoficznym. W swoim artykule chciałbym zająć się kwestią nazwaną przez Jacka Wojtysiaka (w jego książce Między jawnością a ukryciem) (Wojtysiak 2023) „wiedzą testymonialną” i powiązać ją z Newmanowską koncepcją rozumowania implikatywnego. Odróżnienie od siebie dwóch rodzajów rozumowania - jednego spontanicznego, praktycznego, znajdującego swoje zastosowanie m.in. w obszarze wiary i moralności, oraz drugiego krytycznego, analitycznego i retrospektywnego, używanego w nauce, a także w filozofii i teologii – wydaje mi się kluczowe dla zrozumienia obserwowalnej ukrytości Boga.

7

Panenteizm a teizm klasyczny. Uwagi na kanwie Jacka Wojtysiaka krytyki stanowiska Józefa Życińskiego

70%

Gutowski P.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2022

|

vol. 57

49-69

EN

The article was inspired by the tenth anniversary of the death of Archbishop Życiński and the article containing polemic with his panentheism published by Wojtysiak. Wojtysiak claims that the essence of theism is the thesis about the existential self sufficiency of God and the resulting asymmetry of his causal relationship with the world, which consists in the fact that God can exert causal influence on the world, but the world cannot influence God in this way. Since Życiński contradicts this thesis, according to Wojtysiak, his panentheism is not theism at all. I do not agree with this judgment, and what Wojtysiak calls ‘theism’ I call ‘classical theism’. Both panentheism and classical theism constitute legitimate versions of theism. Ishow that the classical theism in the version proposed by Wojtysiak is entangled in serious difficulties. One of them is that on cosmological level it harmonizes best with occasionalism, that is, with full theological determinism. Another one is connected with the thesis t that God is impassible, which deprives him of the possibility of ful filling these pro-religious functions, which are crucial for Christianity, such as God’s experiential involvement in the history of the world. I propose that the recogni tion of divine passibility be the minimum condition for any panentheism or position similar to it. Meeting this condition does not require the rejection of the thesis about the classically understood divine immutability, omnipotence or the creation of the world ex nihilo, but it is conducive to the revision of these notions. I point out that revisions proposed by Życiński in his version of panentheism were incomparably smaller than those proposed by Whitehead or especially Hartshorne, but still they cannot be treated as a minor supplement to classical theism. They constitute ver sion of panentheism or neoclassical theism, which is a much better philosophical basis for Christianity.

Refine search results

6 Roczniki Filozoficzne

1 Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

1 Biłgorajski P.

1 Dobrzeniecki M.

1 Gałecki S.

1 Gutowski P.

1 Gębura B.

1 Mordarski R.

1 Ruczaj S.

6 2023

1 2022

Fakt wiary czy wielki fakt wiary? Uwagi do książki Jacka Wojtysiaka Między ukryciem a jawnością

Nic nadzwyczajnego. Wielki fakt wiary i jego naturalistyczne wyjaśnienie

O fakcie wiary

Powszechność wiary a niemoralni wierzący

Czy istnieją „rzetelnie niewierzący”? Odpowiedź teistyczna

Wiedza testymonialna a rozumowanie ukryte

Panenteizm a teizm klasyczny. Uwagi na kanwie Jacka Wojtysiaka krytyki stanowiska Józefa Życińskiego