Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: Kartezjańskie koło

Sort By:

Limit search:

The Epistemic Significance of Current Clear and Distinct Perceptions in Descartes’ Epistemology

100%

Gut P.

Roczniki Filozoficzne

2020

vol. 68

issue 2

87-118

In this article, I discuss the epistemic role that Descartes believed was played in knowledge construction by current clear and distinct perceptions (the ideas or propositions which appear most evident to us when we are attending to them). In recent literature, we can find two interpretations about the epistemic status and function of current clear and distinct perceptions in Descartes’ epistemology. The first may be called the psychological, the second normative. The latter states that current clear and distinct perceptions are utterly immune to all doubt, even before God’s existence is proven and the general rule of truth is established. Thus, their certainty is for Descartes not merely psychological, but normative. I endorse the normative interpretation for a number of what I believe to be cogent reasons. However, there are also some difficulties with it. Therefore, after presenting positive arguments for the interpretation (sections I–IV) I discuss the difficulties of textual and substantive nature that the normative interpretation needs to address if it is to be upheld (sections V–VI).

Znaczenie epistemiczne aktualnie jasnych i wyraźnych ujęć w epistemologii Kartezjusza W niniejszym artykule omawiam kwestię dotyczącą roli, jaką Kartezjusz wyznaczył w budowie gmachu wiedzy pewnej temu, co można określić mianem aktualnie jasnych i wyraźnych ujęć (sądów poznawanych obecnie jasno i wyraźnie). Powyższa kwestia jest od dawna przedmiotem ożywionej dyskusji wśród komentatorów epistemologii Kartezjusza. W współczesnej literaturze historyczno-filozoficznej spotkać można dwie zasadnicze interpretacje na temat funkcji jaką pełnią w systemie Kartezjusza aktualnie jasne i wyraźne ujęcia. Pierwszą można nazwać interpretacją psychologiczną, drugą zaś normatywną. Ta ostatnia głosi, że aktualnie jasne i wyraźne ujęcia są całkowicie odporne na wątpienie zanim jeszcze dowiedzie się istnienia Boga i ustali ogólną regułę prawdy. Z tego względu ich pewność nie ogranicza się u Kartezjusza jedynie do pewności psychologicznej, lecz ma charakter normatywny. Opowiadam się za interpretacją normatywną. Przemawiają za nią – moim zdaniem – liczne racje. Ale rodzi ona także pewne trudności. Dlatego po przedstawieniu argumentów przemawiających na jej rzecz i niewątpliwych zalet wynikających z jej przyjęcia, omawiam szczegółowo pewne trudności zarówno tekstowe, jak i merytoryczne, którym musi sprostać ta interpretacja, jeśli mamy ją utrzymać.

The Three Faces of the Cogito: Descartes (and Aristotle) on Knowledge of First Principles

80%

Miles M.

Roczniki Filozoficzne

2020

vol. 68

issue 2

63-86

With the systematic aim of clarifying the phenomenon sometimes described as “the intellectual apprehension of first principles,” Descartes’ first principle par excellence is interpreted before the historical backcloth of Aristotle’s Posterior Analytics. To begin with, three “faces” of the cogito are distinguished: (1) the proto-cogito (“I think”), (2) the cogito proper (“I think, therefore I am”), and (3) the cogito principle (“Whatever thinks, is”). There follows a detailed (though inevitably somewhat conjectural) reconstruction of the transition of the mind from (1) via (3) to (2) and back again to (3). What emerges is, surprisingly, a non-circular, non-logical, and ultimately non-mysterious process by which first principles implicitly contained in a complex intuition are gradually rendered explicit (and, if abstract, grasped in their abstract universality). This process bears a striking family resemblance to that intuitive induction (“grasping the universal in the particular”) which Aristotle scholars have distinguished from empirical forms of induction.

Descartes (i Arystoteles) o poznaniu pierwszych zasad W celu systematycznego wyjaśnienia zjawiska określanego niekiedy jako “intelektualne ujęcie pierwszych zasad” przedstawiam interpretację pierwszej zasady Kartezjusza na historycznym tle Analityk wtórych Arystotelesa. Najpierw wyróżniam trzy „oblicza” cogito: (1) proto-cogito („myślę”), (2) właściwe cogito („myślę, więc jestem”) i (3) cogito jako ogólną zasadę („cokolwiek myśli, jest”). Następnie przedstawiam szczegółową (opartą w pewnej mierze na przypuszczeniach) rekonstrukcję w jaki sposób umysł przechodzi z (1) za pośrednictwem (3) do (2) i z powrotem do (3). Dzięki tej rekonstrukcji, co zaskakujące, otrzymujemy niekolisty, pozalogiczny i ostatecznie wcale nie zagadkowy proces stopniowego uwyraźniania pierwszych zasad zawartych domyślenie w złożonej intuicji, przy czym zasady abstrakcyjne są uchwytywane w ich abstrakcyjnej uniwersalności. Proces ten wykazuje uderzające podobieństwo do intelektualnej indukcji („wydobywanie treści ogólnej z tego, co jednostkowe”), którą kontynuatorzy Arystotelesa odróżniali od czysto empirycznych form indukcji.

Refine search results

2 Roczniki Filozoficzne

1 Gut P.

1 Miles M.

2 2020

Search results

The Epistemic Significance of Current Clear and Distinct Perceptions in Descartes’ Epistemology

The Three Faces of the Cogito: Descartes (and Aristotle) on Knowledge of First Principles