Search results

1

Polichromia skarbca Katedry Wawelskiej Józefa Mehoffera 1900-1902

100%

Studziżba B.

Folia Historica Cracoviensia

|

2000

|

vol. 7

EN

The article concerns the polychromy in the Wawel Cathedral painted by Józef Mehoffer (1900-1902).

PL

Artykuł omawia polichromię skarbca Katedry Wawelskiej autorstwa malarza Józefa Mehoffera (1900-1902).

2

Adoracja Matki Boskiej w asyście dwóch świętych Janów w zbiorach Katedry Wawelskiej

86%

Piwocka M.

Folia Historica Cracoviensia

|

2004

|

vol. 10

EN

There is a canvas (98,5 x 222,5cm) in the Wawel Cathedral that is not connected with any existing or historically documented altars inside the church (il. 1-3). Owing to its shape it has so far been considered to have been a predella, which - taking into account its size and proportions - seems rather unlikely. It may have been the top of the middle part of a retable, possibly in an altar dedicated to the two St. Johns. The painting presents the Virgin Mary with the Child seated under a canopy, attended by the two Saints, adored by kneeling angels with censers in their hands. A graphic model of the scene has been found; it is an engraving by Jan Sadeler (1550-1600) based on a design by Hans von Aachen (1552-1615), released in Munich in 1589 (il. 4). In Albertina, in Vienna, a working copy of the graphic made by Hans von Aachen has been preserved (il. 5) as well as a composition sketch by the same artist at the Herzog Anton Ulrich-Museum in Braunschweig. An inscription on the drawing from 1589 reads: POENA ET PROEMIVM; there are also quotations from psalms and a dedication to Phillip Wilhelm (1576-1598), bishop of Regenzburg in 1589, later cardinal (1596), son of a Bavarian ruler Wilhelm V Wittelsbach (1548-1626). The young hierarch got it in the year of his consecration as a bishop. A pendant to it is the plate by Jan Sadeler of 1590, after Peter Candid (1548-1628), which was dedicated to Phillip Wilhelm’s younger brother - Ferdinand (1577-1650), later bishop of Cologne. The engraving also shows St. Mary with the Child in the company of St. Stephen and St. Laurence. Both works coincide with the artistic activity of Jan Sadeler and Hans von Achen in Munich, where they were summoned by Wilhelm V, and represent strictly planned art created for his court. Another painted version of Sadeler’s engraving was found in a Polish private collection. This is a small, good painting on panel, faithfully reproducing physiognomy and inscriptions known from the prototype. The picture in the Wawel Cathedral, probably painted in Cracow between 1600-1630 and based on the Munich model, is one of the examples of assimilating mannerist engravings from southern Germany in the Cracow environment. Their large influx into Little Poland at the end of the 16th and the beginning of the 17th century may be connected with animated contacts of Sigismund I ll’s court with Bavaria and its artistic centres such as Augsburg, the main purveyor of goldsmith’s work for the Polish king’s court.

PL

W katedrze na Wawelu znajduje się obraz na płótnie, w kształcie wydłużonego prostokąta o półkolistych zakończeniach z kwadratowymi wykrojami w narożnikach, formatem zbliżony do predelli. Izolowane dzieło, nie związane z żadnym z istniejących ołtarzy, nie występuje w inwentarzach i nie ma - jak dotąd - potwierdzonej katedralnej metryki. Jego obecność w świątyni może łączyć się z akcją gromadzenia zabytków sakralnych podjętą około roku 1900, z myślą o utworzeniu w Krakowie Muzeum Diecezjalnego. Wobec milczenia źródeł domniemana proweniencja spoza katedry, z szeroko pojętego terenu Małopolski, wydaje się bardziej prawdopodobna niż odłączenie malowidła od któregoś z wawelskich ołtarzy.

3

Mikołaj z Chrzanowa. Nowe ustalenia w sprawie losów organisty i kompozytora

72%

Żurek D.

Muzyka

|

2018

|

vol. 63

|

issue 1

75-86

EN

This article represents an attempt to review the biography of Mikołaj of Chrzanów – a famous composer and organist of Kraków Cathedral active in the first half of the sixteenth century. Analysis of previous academic findings revealed gaps and contradictory information. Further preliminary research in the Archives of Kraków Cathedral Chapter and the Metropolitan Curia in Kraków, as well as the Municipal Records of both Kraków and, most importantly, Chrzanów, not previously studied from this perspective, resulted in the discovery of new records concerning Mikołaj and his family. Adding the new findings to the previously available information has made it possible to systematise the current state of knowledge and to offer new insights. It has been established that Mikołaj came from the minor nobility, and not from the peasantry or townsfolk, as was believed. In the late fifteenth century, his father, Mikołaj Gądek, became a burgher of Chrzanów, where he settled permanently. Analysis of the sources has made it possible to retrace the biography of Mikołaj Gądek, mining overseer of Chrzanów and holder of other offices in the town. His son, also Mikołaj, after completing his studies, became organist of Wawel Cathedral in Kraków and remained associated with the cathedral and the city for the rest of his life. He moved home several times: he initially lived in the psalm singers’ house on Wawel Hill, then moved to an estate in Kazimierz, near Kraków, before eventually settling on Grodzka Street in Kraków. In all likelihood, the new findings confirm the hypothesis according to which Mikołaj of Chrzanów and Mikołaj Bętkowski were in fact the same person. Also, it has been discovered that the organist was married twice and had at least three children, a daughter and two sons. It is probable that additional preliminary research in the vast municipal archives in Kraków would reveal information about his widow and children. Providing for his family required considerable financial outlay, which forced Mikołaj to continuously seek new sources of income. On several occasions, he complained to the Chapter about his difficult financial situation. Held in great esteem by the Cathedral milieu, he died in 1563.

PL

W artykule podjęta została próba ponownego rozpatrzenia losów Mikołaja z Chrzanowa- słynnego kompozytora i organisty katedry krakowskiej działającego w pierwszej połowie XVI wieku. Zebranie i poddanie analizie dotychczasowych ustaleń badaczy ukazało, że zawierają one pewne luki i sprzeczne informacje. Przeprowadzona na nowo kwerenda archiwalna w zasobach Archiwum Kapituły Katedralnej na Wawelu, Kurii Metropolitalnej w Krakowie oraz w Aktach miasta Krakowa i przede wszystkim w niebadanych wcześniej szczegółowo pod tym kątem Aktach miasta Chrzanowa, zaowocowała odnalezieniem nowych wpisów dotyczących życia Mikołaja i jego rodziny. Dodanie ich do już posiadanych informacji pozwoliło na uporządkowanie stanu wiedzy oraz wysunięcie nowych spostrzeżeń. Ustalono, że Mikołaj wywodził się z drobnej szlachty, nie zaś jak przypuszczano z rodziny chłopskiej czy mieszczańskiej. Jego ojciec Mikołaj Gądek przyjął u schyłku XV w. prawo miejskie w Chrzanowie, z którym to miastem związał się na stałe. Analiza materiału źródłowego pozwoliła na ustalenie losów Mikołaja Gądka – żupnika chrzanowskiego, pełniącego urzędy w tym mieście, ojca słynnego organisty. Jego syn, również Mikołaj po ukończeniu studiów podjął pracę na stanowisku organisty w Katedrze Wawelskiej, z którą związany był do końca życia, podobnie jak z Krakowem. Kilkakrotnie zmieniał miejsce zamieszkania – począwszy od domu psałterzystów na Wawelu, przez nieruchomość w podkrakowskim mieście Kazimierzu, wreszcie osiadł przy ul. Grodzkiej w Krakowie. Wszystko wskazuje na to, że potwierdzić należy postawioną niegdyś hipotezę o identyczności Mikołaja z Chrzanowa z Mikołajem Bętkowskim. Jak udało się ustalić, organista był dwukrotnie żonaty, z których to małżeństw doczekał się co najmniej trojga dzieci – córki i dwóch synów. Zapewne dalsza kwerenda w bardzo bogatych zbiorach krakowskiego archiwum miejskiego przyniosłaby wiadomości o losach wdowy i dzieci. Utrzymanie rodziny wymagało sporych nakładów finansowych, co zmuszało Mikołaja do ciągłego poszukiwania nowych możliwości zarobkowania. Niejednokrotnie skarżył się przed kapitułą na swoją ciężką sytuację materialną. Ciesząc się poważaniem w środowisku katedralnym zmarł w 1563 roku.

Refine search results

2 Folia Historica Cracoviensia

1 Muzyka

1 Piwocka M.

1 Studziżba B.

1 Żurek D.

1 2018

1 2004

1 2000

Polichromia skarbca Katedry Wawelskiej Józefa Mehoffera 1900-1902

Adoracja Matki Boskiej w asyście dwóch świętych Janów w zbiorach Katedry Wawelskiej

Mikołaj z Chrzanowa. Nowe ustalenia w sprawie losów organisty i kompozytora