Search results

1

Postulat narodowego charakteru prawa w pracach kodyfikacyjnych doby Królestwa Kongresowego

100%

Pomianowski P. Z.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2019

|

vol. 71

|

issue 1

113-125

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie idei kodyfikacji narodowej w Królestwie Kongresowym, w szczególności postulatu przygotowania nowych kodeksów, które byłyby zgodne z duchem narodu polskiego. Postulat ten wydaje się, że był w tamtej epoce popularny, tym niemniej jego zwolennicy z reguły nie tłumaczyli szczegółowo jak rozumieli omawianą koncepcję.Do wyjątków należał Antoni Bieńkowski - wybitny prawnik omawianej epoki długotrwale zaangażowany w prace kodyfikacyjne. Postulował on, aby spośród nowoczesnych ustaw (francuskich, pruskich i austriackich) wybierać rozwiązania zgodne z polską tradycją prawną i oczekiwaniami społeczeństwa Królestwa Kongresowego. Nie uważał przy tym, że instytucje składające się na polski system prawny powinny być unikatowe.

2

Opłaty w sprawach cywilnych w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (do 1876 roku)

100%

Pomianowski P.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2018

|

vol. 28

|

issue 2

83-93

PL

Artykuł dotyczy opłat uiszczanych przez strony procesów sądowych w Księstwie Warszawskim i w Królestwie Polskim (do czasu rusyfikacji sądownictwa w latach siedemdziesiątych XIX w.). Na koszty procesu składały się: opłaty sądowe, wynagrodzenia pełnomocników procesowych oraz biegłych, koszty dojazdu stron i innych osób, których stawiennictwo było niezbędne, diety dla samych stron, świadków i urzędników sądowych oraz koszty doręczeń (dokonywanych przez urzędników sądowych). Spośród wyżej wymienionych największe znaczenie miały opłaty sądowe uiszczane za pomocą papieru stemplowego. Autor koncentruje się na treści trzech kolejnych ustaw, które kompleksowo regulowały zasady poboru podatku stemplowego (z 1809 r., 1811 r. i 1863 r.). W procesach o roszczenia majątkowe, wysokość opłaty stemplowej zależała od wartości przedmiotu sporu, przy czym miała ona charakter regresywny (wraz ze wzrostem wysokości roszczenia stawki opłaty malały). Natomiast w sprawach o roszczenia niemajątkowe, opłata zależała od zamożności stron lub miała charakter ryczałtowy.

EN

The paper concerns the issue of litigation costs in the Duchy of Warsaw and the Congress Kingdom of Poland (until the unification of Polish courts with Russian judicial system in the 1870s). The litigation costs included: court fees, attorney’s salary, hiring expert witnesses, travel expenses and delivery charges. Among the listed the most important were the court fees, that were paid with stamped paper. The author focused on three statutes which regulated the stamp tax (acts of 1809, 1811 and 1863). In litigations concerning pecuniary claims tax depended on the amount of pretence (the tax rate decreased as the amount of claim increased), however, in disputes on non-pecuniary claims, court fees depended on parties’ purse or were set as a lump sum.

3

Umowy między dziedzicami a chłopami w zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi (1807–1846)

75%

Pomianowski P. Z.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2022

|

vol. 74

|

issue 1

159-172

EN

The article presents the relations between peasants and landlords in the period between the issuing of the December Decree (1807) and the publication of the June Act (1846). The constitution of the Duchy of Warsaw granted peasants personal freedom and announced the introduction of the Napoleonic Civil Code, which was to abolish feudalism. However, the December Decree, which was issued shortly afterwards, determined that squires should be considered owners of peasant farms, and not the peasant working there, according to the new capitalist understanding. In 1846, the so-called June Act significantly limited the possibility of ousting peasants by squires as it restored the concept of dominium directum et utile for farms with at least three acres of land. The aim of the present paper is to answer the question to what extent the Napoleonic Code affected the relations between the squires and the peasantry. A detailed analysis of the five contracts concluded at that time which are in the State Archive in Łódź suggests that modern French law had very little impact on property relations in the Polish countryside. In fact, the contracts between squires and peasants resulted in legal arrangements described as dominium directum et utile, although this institution was not even mentioned in the Napoleonic Code.

PL

Artykuł dotyczy relacji między chłopami a dziedzicami w okresie między wydaniem dekretu grudniowego (1807) a ogłoszeniem ukazu czerwcowego (1846). Konstytucja Księstwa Warszawskiego przyznała chłopom wolność osobistą i zapowiedziała wprowadzenie zrywającego z feudalizmem napoleońskiego kodeksu cywilnego, ale wydany wkrótce po niej dekret grudniowy przesądził, że za właścicieli gospodarstw chłopskich w nowym kapitalistycznym rozumieniu należy co do zasady uznawać dziedziców, a nie chłopów. Z kolei wydany w 1846 r. tzw. ukaz czerwcowy istotnie ograniczał możliwość rugowania chłopów przez właścicieli ziemskich, przywracając w odniesieniu do gospodarstw obejmujących co najmniej trzy morgi gruntu stan prawny, który można określić mianem własności podzielonej. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu Kodeks Napoleona wpłynął na kształt stosunków między dworami a chłopami. Drobiazgowa analiza pięciu zawartych w tym okresie umów znajdujących się obecnie w zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi sugeruje, że nowoczesne francuskie prawo w bardzo niewielkim stopniu oddziaływało na stosunki własnościowe na polskiej wsi. Mocą zawieranych umów tworzono prawa rzeczowe, które można określić mianem własności podzielonej – mimo że instytucja ta została pominięta przez twórców Kodeksu Napoleona.

4

Przebudowa Lublina w Królestwie Kongresowym: w latach 1817-1820

63%

Kalinowski W., Trawkowski S.

Ochrona Zabytków

|

1954

|

issue 3

161-169

5

Ograniczenia zdolności prawnej osób duchownych w pracach kodyfikacyjnych doby Królestwa Kongresowego

63%

Pomianowski P. Z.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2020

|

vol. 23

263-276

EN

The article focuses on the limitations of the legal capacity of the clergy in the codification work during the era of the Congress Kingdom of Poland. According to canon law, which was largely respected by the courts of the Polish-Lithuanian Commonwealth, the rights of monks and nuns were severely limited in matters related to succession (in particular, as far as inheritance or wills are concerned). Moreover, in light of the fully religious nature of marriage law, persons obliged to celibacy could not, as a matter of course, enter into a marital relationship. Austrian and Prussian lawmakers respected many of the ecclesiastical rules which regulated the status of the clergy. On the other hand, the Napoleonic Code did not place any limitations on the clergy in the realm of inheritance or marriage law. In 1807, the Duchy of Warsaw was established from the Polish lands seized by Prussia where Landrecht of 1794 was in force. In 1809, some lands occupied by Austria were incorporated into the Duchy of Warsaw. The civil code of Western Galicia (a precursor of Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch) was binding within these territories. Soon afterwards, the Napoleonic Code was introduced into both parts of the Duchy. During the Congress of Vienna it was decided that a major part of the Duchy would be transformed into the Kingdom of Poland under Russian control. It was obvious that Emperor Alexander I would reform the secular Napoleonic law of the Kingdom of Poland. While the prohibition of concluding marriages by the Catholic clergy was not questioned, the scope of potential limitations of the legal capacity of monks and nuns was the subject of much debate. The members of the Codification Commission could not come to an agreement whether to change or preserve the French regulations. Finally, Alexander I ordered to introduce them into the Civil Code of the Kingdom of Poland. The article gives a fresh view on the debate as it is based on the analysis of recently discovered materials from one of the Moscow archives.

PL

Artykuł dotyczy ograniczenia uprawnień duchownych katolickich w pracach kodyfikacyjnych w Królestwie Kongresowym. Zgodnie z prawem kanonicznym, które w znacznym zakresie było respektowane przez sądy Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zakonnicy i zakonnice mieli poważnie ograniczone uprawnienia w zakresie prawa spadkowego (co do możliwości spadkobrania czy sporządzenia testamentu). Wobec w pełni wyznaniowego charakteru prawa małżeńskiego osoby zobowiązane do celibatu nie mogły też rzecz jasna zawrzeć małżeństwa. Reguły te pozostały w znacznym stopniu w mocy po zaprowadzeniu na dawne ziemie koronne praw pruskich i austro-galicyjskich. Z kolei Kodeks Napoleona, któremu nadano moc obowiązującą w Księstwie Warszawskim, nie znał ograniczeń duchownych ani w zakresie prawa spadkowego, ani co do możliwości zawierania małżeństw. Po przejęciu kontroli nad centralnymi ziemiami polskimi przez Aleksandra I oczywistą była potrzeba reformy prawa cywilnego. Jej zakres i zasady jednak budziły kontrowersje. Poza dyskusją pozostawało wyłączenie możliwości zawierania małżeństw przez duchownych katolickich, lecz zakres ewentualnego ograniczenia zdolności prawnej oraz zdolności do czynności prawnych zakonników i zakonnic był przedmiotem sporów. Tarcia w powołanej po obradach Sejmu w 1820 r. deputacji prawodawczej były tak wielkie, że konieczne okazało się rozstrzygnięcie tej kwestii przez samego cara. Opinia monarchy wychyliła się wówczas w stronę klerykalną, czego skutkiem było ograniczenie praw cywilnych zakonników i zakonnic przez art. 10 Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego. Pełniejszy niż dotychczas opis tych kontrowersji był możliwy dzięki uwzględnieniu niewykorzystywanych dotychczas przez polskich badaczy materiałów przechowywanych w jednym z moskiewskich archiwów.

6

Polish Classical Liberalism. The Reception of Liberalism in Polish Political Thought in the First Half of the 19th

45%

Bosiacki A.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

The article presents a reminder and an analysis of the phenomenon of Polish classical liberalism, which is a reception of thoughts of Benjamin Constant de Rebecque. In the so-called Kingdomof Poland, a specific quasi-state organism, founded from the piece of the Russian partition of Polandand created after the Congress of Vienna in 1815, the Russian Tsar Alexander I gave the Kingdom the constitution, which newly nominated members of parliament demanded to bind. The opposition was mainly headed by the representatives from the provinceof Kalisz(the Kalisians) under the leadership of Wincenty and Bonaventura Niemojowski. After deposition under house arrest in 1825, Wincenty Niemojowski translated in one volume the basic works of Benjamin Constant, significant from the point of view of the parliamentary struggle, and later armed during the Polish November Uprising 1830-1831. The work contains extensive principle of separation of powers, a very mature concept of freedom, as well as a warranty catalog to public authorities, such as freedom of the press, or the independence of the courts, which Wincenty Niemojowski highlighted in his translation. Paradoxically, it was the widest reception of classical liberalism inPoland, where to this day, trends of modern political thought represented by political parties have not yet developed.

PL

Artykuł prezentuje przypomnienie i analizę zjawiska polskiego klasycznego liberalizmu będącego recepcją myśli Benjamina Constanta de Rebecque’a. W latach tzw. Królestwa Kongresowego, okrojonego z ziem zaboru rosyjskiego, specyficznego organizmu quasi-państwowego, utworzonego po Kongresie Wiedeńskim w 1815 r., car Rosji Aleksander I nadał Królestwu konstytucję, której przestrzegania domagali się głównie posłowie z województwa kaliskiego (kaliszanie) pod przewodnictwem Wincentego i Bonawentury Niemojowskich. Po osadzeniu w areszcie domowym Wincenty Niemojowski przetłumaczył w jednym woluminie podstawowe dzieła Constanta, istotne z punktu widzenia walki parlamentarnej, a później zbrojnej w czasie Powstania Listopadowego 1830–1831. Znalazła się w nim rozbudowana zasada podziału władzy, bardzo dojrzała koncepcja wolności oraz katalog rękojmi władz publicznych, takich jak wolność prasy czy niezawisłość sądów, które Niemojowski uwypuklił w swym tłumaczeniu. Paradoksalnie była to najszersza recepcja klasycznego liberalizmu na ziemiach polskich, gdzie do dziś kierunki współczesnej myśli politycznej, reprezentowane przez partie polityczne, jeszcze się nie wykształciły.

7

Tuberculose, petite vérole et choléra : d’une contamination isolée à la pandémie. Les maladies infectieuses mortelles dans les Mémoires de l’abbé Pochard (1800–1831)

26%

Fischer J.

Poznańskie Studia Teologiczne

|

2021

|

issue 38

219-234

PL

Artykuł przedstawia trzy przykłady z pism francuskiego emigranta - Księdza Pocharda. Ukazuje reakcje współczesnych na pojedynczy przypadek gruźlicy, epidemię ospy w skali wiejskiej, a następnie obserwowaną w Polsce międzynarodową pandemię cholery. 190 lat po przejściu drugiej pandemii cholery w Polsce warto zauważyć, że polityka zdrowotna władz, a także reakcje indywidualne i zbiorowe bardzo przypominają te, których doświadczamy dzisiaj, kiedy Europa jest dotknięta drugą falą Covid-19.

EN

The article presents three examples from the writings of the French émigré - Father Pochard. Through individual tuberculosis, the smallpox epidemic on a village scale and then the international cholera pandemic observed in Poland, the article shows the reactions of contemporaries. 190 years after the passage of the second cholera pandemic in Poland, it is interesting to note that the health policy of the authorities, but also the individual and collective reactions, closely looked like those we experience today in Europe affected by the second wave of Covid-19.

FR

Cet article de Jérémie Fischer intitulé Tuberculose, petite vérole et choléra : d’une contamination isolée à la pandémie. Les maladies infectieuses mortelles dans les Mémoires de l’abbé Pochard (1800-1831), présente trois exemples issus des écrits de l’émigré français. A travers une tuberculose individuelle, une épidémie de petite vérole à l’échelle d’un village puis une pandémie internationale de choléra observée depuis la Pologne, l’article montre les réactions des contemporains. 190 ans après le passage de la deuxième pandémie de choléra en Pologne, il est intéressant de constater que la politique sanitaire des autorités, mais aussi les réactions individuelles et collectives, ressemblent de près à celles dont nous faisons l’expérience aujourd’hui, alors que l’Europe est touchée par la deuxième vague de la Covid-19.

Refine search results

2 Czasopismo Prawno-Historyczne

1 Ochrona Zabytków

1 Poznańskie Studia Teologiczne

1 Roczniki Nauk Prawnych

1 Studia Iuridica Lublinensia

1 Studia z Prawa Wyznaniowego

3 Pomianowski P. Z.

1 Bosiacki A.

1 Fischer J.

1 Kalinowski W.

1 Pomianowski P.

1 Trawkowski S.

1 2022

1 2021

1 2020

1 2019

1 2018

1 2016

1 1954

Postulat narodowego charakteru prawa w pracach kodyfikacyjnych doby Królestwa Kongresowego

Opłaty w sprawach cywilnych w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (do 1876 roku)

Umowy między dziedzicami a chłopami w zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi (1807–1846)

Przebudowa Lublina w Królestwie Kongresowym: w latach 1817-1820

Ograniczenia zdolności prawnej osób duchownych w pracach kodyfikacyjnych doby Królestwa Kongresowego

Polish Classical Liberalism. The Reception of Liberalism in Polish Political Thought in the First Half of the 19th

Tuberculose, petite vérole et choléra : d’une contamination isolée à la pandémie. Les maladies infectieuses mortelles dans les Mémoires de l’abbé Pochard (1800–1831)