Search results

1

The State of Research and Research Postulates for the Beginnings of the Monastery of the Canons Regular of the Lateran in Kraśnik

100%

Bielak W.

|

2016

|

vol. 63

|

issue 4: Historia Kościoła

43-52

EN

The monastery of the Canons Regular in Kraśnik functioned from 1469 to its dissolution by the tsarist Russia in 1864. Its history and contribution to the culture of the region have not been studied in detail so far. There are relatively few publications on the monastery of Kraśnik and they relate primarily to the issues of specific monuments. The main studies of the beginnings of the monastery in Kraśnik come from Ewa Zielińska (Kultura intelektualna kanoników regularnych z klasztoru w Kraśniku 1469-1563, Lublin 2002) and Janusz Kurtyka (Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu, Cracow 1997). There is no doubt about the date of founding the monastery and earliest emolument of the monastery. The founder is well-known. The reasons for the foundation are as follows: the wish of the founder’s father; commemoration of father’s memory; making the monastery in Kraśnik the necropolis of the Rabsztyńskis; Jan Rabsztyński’s personal piety and concern for providing the local people with adequate pastoral care. Research postulates. The problem of establishing the parish in Kraśnik has not been solved. It is a mystery why the bishop of Cracow Jan Lutek of Brzezia delayed issuing the document confirming the foundation and erection of the monastery in Kraśnik. There are doubts about existing a medieval scriptorium in Kraśnik.

PL

Klasztor Kanoników Regularnych w Kraśniku funkcjonował od roku 1469 do kasaty przez władze carskiej Rosji w 1864. Jego dzieje i wkład w kulturę regionu nie doczekały się dotąd szczegółowego zbadania i opracowania. Publikacje poświęcone wprost klasztorowi kraśnickiemu są stosunkowo nieliczne i dotyczą przede wszystkim kwestii szczegółowych. Najważniejsze opracowania dotyczące początków klasztoru kraśnickiego pochodzą od Ewy Zielińskiej (Kultura intelektualna kanoników regularnych z klasztoru w Kraśniku 1469-1563, Lublin 2002) i Janusza Kurtyki (Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu, Kraków 1997). Nie budzi wątpliwości czas powstania klasztoru i jego najwcześniejsze uposażenie. Znana jest osoba fundatora. Wśród powodów fundacji wymieniono następujące: uczczenie pamięci ojca; uczynienie z klasztoru kraśnickiego rodowej nekropolii Rabsztyńskich; osobista pobożność Jana Rabsztyńskiego i troska o zapewnienie miejscowej ludności odpowiedniej opieki duszpasterskiej. Nierozwiązany jest problem czasu powstania parafii w Kraśniku. Zagadką pozostaje zwłoka biskupa krakowskiego Jana Lutka z Brzezia z wystawieniem dokumentu potwierdzającego fundację i erygującego klasztor w Kraśniku. Wątpliwości budzi sprawa istnienia w Kraśniku średniowiecznego skryptorium.

2

Szkoła parafialna w Kraśniku w okresie staropolskim

75%

Szczepaniak J.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2019

|

vol. 26

EN

At the turn of the fourteenth and fifteenth centuries Kraśnik, then belonging to the Gorajski and later to Tęczyński, was a significant urban center in the lightly populated eastern area of the province. Sandomierski (Lubelskie Voivodeship was not established until 1474). The parish of St. Peter and probably a parish school next to it were there. The Canons Regular of the Lateran settled in the city in 1468 and, in principle, took care of the running of schools and organizing libraries. The functioning of the school is confirmed by sources. Despite numerous elementary calamities (wars, pestilence, famine) which ruined the city causing the destruction of buildings (including the monastery and school) as well as economic stagnation and depopulation of the city, the school operated continuously, except for two decades after the great fire of the city (1735). At the beginning of the 17th century, the school was located in a separate, brick building, which consisted of a hall, two rooms (school class and teacher's apartment) and three chambers. The program at the Kraśnik school was based on the trivium, like the parish school at the mother monastery in Kazimierz and the monastery in Kłodzko, from which Kazimierz canons came. At least three years of teaching included grammar, rhetoric and dialectics. Graduates of these schools were able to read and write in Latin and acquired basic knowledge of arithmetic, geography, history, liturgy, music and church singing.

PL

Na przełomie XIV i XV w. Kraśnik, należący wówczas do Gorajskich a później Tęczyńskich, był znacznym ośrodkiem miejskim w niezbyt zaludnionym wschodnim obszarze woj. sandomierskiego (woj. lubelskie utworzono dopiero w 1474 r.). Istniała tam parafia p.w. św. Piotra, a przy niej najprawdopodobniej szkoła parafialna. Po osadzeniu w mieście w 1468 r. kanoników regularnych laterańskich, z zasady dbających o prowadzenie szkół i organizowanie bibliotek, funkcjonowanie szkoły znajduje potwierdzenie w źródłach. Mimo licznych klęsk elementarnych rujnujących miasto (wojny, zarazy, głód), przynoszących zniszczenie zabudowy (z klasztorem i szkołą) oraz zastój gospodarczy i wyludnienie miasta szkoła nieprzerwanie działała, z wyjątkiem dwóch dziesięcioleci po wielkim pożarze miasta (1735 r.). Na początku XVII w. szkoła mieściła się w osobnym, murowanym budynku, który składał się z sieni, dwóch izb (klasa szkolna i mieszkanie nauczyciela) i trzech komór. Program w szkole kraśnickiej opierał się na trivium, podobnie jak w szkole parafialnej w przy klasztorze macierzystym w Kazimierzu i klasztorze w Kłodzku, z którego wywodzili się kanonicy kazimierscy. Minimum trzyletnie nauczanie obejmowało więc gramatykę, retorykę i dialektykę. Absolwenci tych szkół umieli czytać i pisać po łacinie oraz przyswajali sobie podstawową wiedzę z arytmetyki, geografii, historii, liturgii, muzyki i śpiewu kościelnego.

3

Problem istnienia parafii w Stróży w archidiakonacie zawichojskim w średniowieczu

63%

Bielak W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2018

|

vol. 110

63-75

EN

The article aims to answer the question whether it is possible to state unconditionally, according to the views present in older and modern historiography, that the parish in Stóża existed as early as in the Middle Ages. The paper assesses the arguments of the most important authors who have introduced this view into the literature and contributed to its spreading. Analyzing the surviving sources, the author of the following article reveals that the functioning a parish in Stróża is highly problematic, and that a parish could exist in Kraśnik itself or in the nearby village of Grambienica, in which, by Jan Długosz’s reliable account, a parish church existed in the 14th century.

PL

Artykuł stara się odpowiedzieć na pytanie czy można uznać bezwarunkowo za prawdziwe poglądy obecne w historiografi dawniejszej i współczesnej o istnieniu parafii w Stróży już w okresie średniowiecza. Ocenie poddano argumentację najważniejszych autorów, którzy do obiegu naukowego wprowadzili i upowszechnili tę opinię. Na podstawie analizy zachowanych źródeł starano się wykazać, że funkcjonowanie parafii w średniowiecznej Stróży jest wysoce problematyczne, a ośrodka kościelnego w okolicach Kraśnika należy raczej szukać w innych miejscowościach. Autor stoi na stanowisku, że takim ośrodkiem mógł być albo sam Kraśnik, albo położona w jego pobliżu wieś Grambienica, w której, według wiarygodnego świadectwa Jana Długosza, istniał w XIV wieku kościół parafialny.

4

Nekrolog klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna w Kraśniku

62%

Zielińska E.

Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

|

2010

|

vol. 2

79 - 125

PL

Klasztor kanoników regularnych św. Augustyna w Kraśniku został ufundowany przez Jana z Rabsztyna w latach 1468 - 1469 i istniał do kasaty w roku 1864 r. Był on filią konwentu działającego od 1405 r. w Kazimierzu pod Krakowem. Ważnym źródłem do poznania dziejów klasztoru w Kraśniku w wiekach XV - XVII jest prowadzony tam nekrolog. Mieści się on w średniowiecznym rękopisie, zawierającym zakonne teksty normatywne m. in. statuty klasztorne i komentarze od reguły św. Augustyna. Jest on dziś przechowywany w Bibiotece Głównej Uniwersytetu Marii Curie - Skłodowskiej w Lublinie (sygn. III 608). Nekrolog zaczęto spisywać na początku XVI w. i prowadzono go do 1627 r. Zawiera on wpisy dotyczące zgonów 55 kanoników z klasztoru w Kraśniku i 6 w Kazimierzu. Pozwalają one ustalić listę prepozytów klasztoru kraśnickiego i zredukować jego skład osobowy do początku 2 ćwierci XVII w. Wiele mówią one też o charakterze memorii zmarłych kultywowanej w tym środowisku

5

Serce Jezusa i gest wyciągniętych rąk

36%

Żukowska A. M.

Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

|

2013

|

issue 1(1)

159-160

PL

Kilka lat temu, przemierzając toskańską prowincję Włoch, napotkałam maleńki kościółek ukryty wśród zielonych pagórków i wybujałych aż po horyzont plantacji winnych latorośli. Niepozorna bryła budowli nie robiła szczególnego wrażenia jednakże, jak się okazało, jej wnętrze skrywało „perełkę” o dużej sile wyrazu – nie tylko w sensie artystycznym, ale przede wszystkim duchowym. Była nią drewniana, polichromowana rzeźba przedstawiająca naturalnej wielkości postać Pana Jezusa z Sercem obnażonym i dłońmi wyciągniętymi w kierunku osoby przekraczającej próg kościoła. To niespodziewane powitanie przejawiające się w spotkaniu robiło ogromne wrażenie i zapisało się na trwałe w mojej pamięci. Po raz drugi wizerunek Jezusa przedstawionego w geście wyciągniętych ku człowiekowi rąk napotkałam w wersji malarskiej podczas pielgrzymki do sanktuariów Francji, w niewielkim miasteczku Paray-le-Monial, w bazylice romańskiej oraz sanktuarium dwóch świętych: św. Małgorzaty Marii Alacoque i św. Klaudiusza de la Colombiere. Majestatyczny, spowity purpurą szaty i jednocześnie ukazujący swe miłujące Serce Jezus świadczy o wydarzeniu, które miało ogromne znaczenie nie tylko dla społeczności Francji, ale i dla całej ludzkości. Tam św. Małgorzata w czerwcu 1675 roku, w oktawie Bożego Ciała, modląc się przed Najświętszym Sakramentem, ujrzała Jezusa z gorejącym sercem i usłyszała słowa: „Oto Serce, które tak bardzo umiłowało ludzi, że niczego nie szczędziło, aż do wyczerpania i wyniszczenia się, by im dać dowody swej miłości, a które otrzymuje w zamian jedynie niewdzięczność”. Gest wyciągniętych rąk Jezusa jest gestem przywoływania człowieka i jednocześnie zapraszaniem go do koegzystowania ze swoim Stwórcą. Propozycją otoczenia opieką, wzięciem w posiadanie niejako na wyłączność. Pragnieniem ubogacenia swoimi skarbami łask, aby wyciągnąć go z bezmiaru zatracenia. Siłą sprawczą tego gestu jest gorejące Serce Boga. Ono też zapewnia każdego człowieka, że jest on kochany („Moje Boskie serce tak bardzo płonie miłością do ludzi, a szczególnie ku tobie”), zdolny do miłości („Odpowiedz miłością na miłość”), powołany do bycia zwiastunem miłości („Wybieram ciebie jako narzędzie, aby Moja miłość została poznana na całym świecie”). To wezwanie nie straciło nic na swojej aktualności – wręcz przeciwnie – kierowane jest również do człowieka współczesnego, porażonego zwodniczym „światłem jupiterów” nowoczesnego świata, owładniętego konsumpcjonizmem i niezaspokojonym pragnieniem zysku, hołdującemu przyjemnościom i złym skłonnościom, antywartościom i postawom egoistycznym, a w konsekwencji coraz bardziej odchodzącego od Stwórcy. Bóg więc wychodzi na spotkanie, wyciąga dłonie i jak ojciec z przypowieści wypatruje „powrotu syna” – słabego i zranionego, aby przygarnąć go do Serca i zastawić stół dla ponownego spotkania. Stojąc wobec niezgłębionej Tajemnicy Boga, spróbujmy odpowiedzieć na ten gest przywołania – gest miłości niewyobrażalnej, bezwarunkowej i nieskończonej, na którą nie zasługujemy, a która poprzez Serce Jezusa ukazuje nam odwieczny plan zbawienia świata.

Refine search results

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

1 Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

1 Roczniki Teologiczne

1 Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

2 Bielak W.

1 Szczepaniak J.

1 Zielińska E.

1 Żukowska A. M.

1 2019

1 2018

1 2016

1 2013

1 2010

The State of Research and Research Postulates for the Beginnings of the Monastery of the Canons Regular of the Lateran in Kraśnik

Szkoła parafialna w Kraśniku w okresie staropolskim

Problem istnienia parafii w Stróży w archidiakonacie zawichojskim w średniowieczu

Nekrolog klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna w Kraśniku

Serce Jezusa i gest wyciągniętych rąk