Search results

1

Rozważania nad kreteńskim hydronimem Κυμαιος

100%

Kaczyńska E.

Roczniki Humanistyczne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 3: Filologia klasyczna

5-16

PL

Antyczna nazwa wodna Κυμαιος, poświadczona na dwóch inskrypcjach opisujących granice pomiędzy kreteńskimi miastami-państwami Hierapytną i Lato, określała okresowy ciek wodny noszący w dobie współczesnej miano Kseropótamos (ngr. Ξεροπόταμος, dosłownie ‘sucha rzeka’) lub Fruzí Potamós (ngr. Φρουζή Ποταμός, dosłownie ‘rzeka Fruzisa’). Wywód starożytnego hydronimu od apelatywu gr. κῦμα (gen. sg. κύματος) n. (osnowa na -t-) ‘fala, bałwan’ wydaje się wątpliwy zarówno z punktu widzenia greckiego słowotwórstwa (rzekomy derywat nie wykazuje śladów tematycznej spółgłoski zębowej -t-), jak i z formalnych względów (rzeka nie płynie przez cały rok i nie niesie ‘falującej, wzburzonej’ wody). Za bardziej prawdopodobny należy uznać wywód od apelatywu greckiego κύμη f. ‘jakaś odmiana kapusty’. Florystyczne nazwy wodne cieszyły się popularnością zarówno w dobie starożytnej, jak i nowożytnej.

EN

The ancient river name Κυμαῖος, attested in two inscriptions describing the boundaries of the Cretan cities Hierapytna and Lato, referred to a seasonal stream which is today called Kseropótamos (Mod. Gk. Ξεροπόταμος, literally ‘dry river’) or Fruzí Potamós (Mod. Gk. Φρουζή Ποταμός, literally ‘Fruzis’ river’). It is impossible to derive the ancient hydronym from the Greek appellative κῦμα (gen. sg. κύματος) n. (t-stem) ‘wave, billow’ because of formal reasons (it is not ‘a seething river’) as well as some problems connected with Ancient Greek word-formation (no traces of a t-stem are visible in the river name under analysis). The derivation from the Ancient Greek noun κύμη f. ‘a kind of cabbage’ is the most probable explanation. River names derived from plants were widespread in both ancient and modern times.

2

Dwanaście kolumn z Gortyny — historia odkrycia

100%

Szymańska A.

Prawo

|

2017

|

issue 324

11-23

EN

The article is devoted to the history of the discovery of the so-called Code of Gortyn, which has attracted the interest of philologists and historians of law. The Code of Gortyn was discovered in the late 19th century by chance, yet the discovery was linked to large-scale archaeological research conducted on the island by the French, Germans and Italians. Its most extensive fragment was found by the Italian scholar Frederico Halbherr, who is consequently regarded as its discoverer, although we should not forget about the contributions of French scholars working independently, about the assistance provided by Ernst Fabricius and about the contributions of local scholars.

DE

Gegenstand des Beitrags ist die Geschichte der Entdeckung des sog. Stadtrechtes von Gortys, das seitdem Gegenstand der Interesse der Philologen und Rechtshistoriker ist. Die Entdeckung der Inschrift am Ende des 19. Jahrhunderts in Gortys war ein reiner Zufall, obwohl sie doch mit den breit angelegten archäologischen Untersuchungen, die auf Kreta durch die Franzosen, Deutschen und Italiener geführt waren, im Zusammenhang stand. Der größte Teil der Inschrift wurde durch den italienischen Wissenschaftler Frederico Halbherr gefunden, so gilt er als ihr Entdecker. Der Beitrag der französischen Wissenschaftler, die unabhängig handelten, sowie die Hilfe seitens Ernst Fabricius und auch der Beitrag des örtlichen wissenschaftlichen Milieus dürfen jedoch dabei nicht vergessen werden.

3

Rozważania o domniemanym slawizmie w dialekcie kreteńskim języka nowogreckiego

100%

Kaczyńska E.

Roczniki Humanistyczne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 6: Językoznawstwo

31-50

PL

Ngr. dial. (wsch.kret.) βέρα f. ‘rozejm, czasowe pogodzenie się, pojednanie’ uważa się dość powszechnie za wyraz pochodzenia południowosłowiańskiego, por. mac. vera, bułg. vjára ‘wiara, zaufanie’, pol. wiara (< psł. *věra). Gdyby kreteńsko-słowiańskie zestawienie było poprawne, to semantyka wyrazu kreteńskiego wskazywałaby na pośrednictwo wojskowe. Wyraz mógł być przejęty od słowiańskich żołnierzy zaciężnych, biorących udział w wyprawie zbrojnej Nikifora Fokasa przeciwko arabskiemu emiratowi na Krecie (960-961). Z drugiej jednak strony, dotychczasowi badacze pomijają milczeniem fakt, że wyraz kreteński βέρα może być z powodzeniem uważany za prawdopodobne zapożyczenie tureckie, por. osm. vère ‘kapitulacja, poddanie’. W nowogreckich zabytkach literackich XVIII i XIX w. pojawia się wyraz βέρα o tym samym znaczeniu (‘poddanie, kapitulacja’). Apelatyw rumuński veră ‘kapitulacja’ (brzmiący identycznie jak termin kreteński) został wyliczony wśród zapożyczeń tureckich. Także semantyka kreteńskiego słowa przemawia raczej za jego turecką, a nie słowiańską genezą.

EN

Mod. Gk. dial. (East Cretan) βέρα f. ‘armistice, truce, conciliation, reconciliation’ is usually treated as a borrowing from a South Slavic source, cf. Mac. vera, Bulg. vjára ‘faith, belief’, Pol. wiara (< Proto-Slavic *věra). If this connection would be correct, then the meaning of the Cretan word could suggest a military mediation. The word in question could be taken from Slavic mercenary soldiers, participating in the Cretan campaign of Nicefor II Fokas against the Muslim emirat of the island (960-961). On the other hand, most researchers ignore the fact that Cretan term βέρα may derive from Turkish vère ‘capitulation, surrender’. The word βέρα appears in the same meaning (‘surrender, capitulation’) in Modern Greek literary texts of the 18th and 19th c. AD. The Romanian appellative veră ‘capitulation’ (formally identical with the Cretan term βέρα) is listed among the obvious Turkish loanwords. Also the meaning of the Cretan word seems to suggest its Turkish origin (and not a Slavic one).

Refine search results

2 Roczniki Humanistyczne

1 Prawo

2 Kaczyńska E.

1 Szymańska A.

1 2017

2 2016

Rozważania nad kreteńskim hydronimem Κυμαιος

Dwanaście kolumn z Gortyny — historia odkrycia

Rozważania o domniemanym slawizmie w dialekcie kreteńskim języka nowogreckiego