Search results

1

Z archeologii symbolu: „symbola” orfików

100%

Trzcionkowski L.

Pamiętnik Literacki

|

2015

|

vol. 106

|

issue 4

113-131

PL

Słowo "symbolon", od którego wywodzą się terminy oznaczające semiotyczną działalność człowieka, pierwotnie oznaczało konkretny materialny przedmiot służący za znak rozpoznawczy. Jego językowym odpowiednikiem było hasło ("synthema"), pozwalające rozpoznać tożsamość w ciemnościach. Z punktu widzenia historii myśli semiotycznej były "symbola" wykorzystywane w kultach misteryjnych. Niniejszy artykuł pokazuje szczególny przypadek symbolów misteryjnych. Chodzi o tzw. złote listki orfickie, czyli złote blaszki wkładane do grobów osób inicjowanych w misteria. Zapisywano na nich formuły, które dusza zmarłego powinna wygłosić w świecie podziemnym, oraz opis drogi pośmiertnej w mrokach Hadesu. Dobrym narzędziem analizy tych tekstów, z uwagi na ich performatywny charakter i ścisły związek z materialną formą, jest teoria semioforów Krzysztofa Pomiana.

EN

The word "symbolon", from which terms referring to human semiotic activities derives, primarily meant a concrete material object used as an identification. Its linguistic counterpart was the term "synthēma" allowing to recognize identity in darkness. From the point of view of the history of semiotic thought, "symbola" were used in mystery cults. The present article shows a special type of mystery symbols, namely Orphist gold leaves: gold-leaf tablets put into the graves of those initiated into mysteries. They contained written formulas the soul of the deceased would cite in the underworld, and a description of his way after death in the dark realm of Hades. A convincing tool for analysis of the texts in question is Krzysztof Pomian’s theory of semiophors due to a semiophor’s performative character and its close connection to material form.

2

Abrazja i sedymentacja w roli historycznych metafor fundamentalnych. Krzysztof Pomian jako kultura poznająca

100%

Pomorski J.

Rocznik Antropologii Historii

|

2018

|

issue 11, Kulturowa historia wiedzy

9-38

XX

The article analyses a cognitive culture of Krzysztof Pomian, the well-known Polish (and also European) historian, philosopher, and anthropologist of culture. Thanks to Pomian we have recognized two fundamental metaphors of our historical thinking: abrasion and sedimentation. Thinking on the Past by abrasion is the same as to assume that history does not acting in the Present – there is only a collection of dead historical facts. In contrary, where we are thinking on the Past using the sedimentation metaphor - History is alive, works in Contemporaneity, changing our world. Pomian applies a two-variant model of metaphoric thinking in his main historiographic research studies, especially in Orde du Temps, and Sur l’histoire.

3

Widzialne i wyobrażone – historia muzeum jako przedmiot wiedzy. Na marginesie pierwszego tomu „Muzeum. Historii światowej” Krzysztofa Pomiana

89%

Olechnowicz E.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2023

|

vol. 85

|

issue 4

141-150

EN

The article discusses the recently published Polish translation of the first volume of Le Musée, une histoire mondiale by Krzysztof Pomian, placing it in the context of Pomian’s previous research on human beings’ relationship with time and objects. The essay recalls Pomian’s insights into the influence of material culture on the imagination of societies and his reflections on history as a discipline of knowledge. In this context, Pomian’s main theses on the nature of collecting are discussed, that is, the understanding of a collection as a place where the symbolic meanings of objects are created and multiplied, constituting unique ways of conceptualising and visualising the invisible. The essay also discusses the points in the history of collecting that mark the transition from a private collection to a public, secular museum, namely the history of the Capitoline collection in Rome and the Uffizi Gallery in Florence. It emphasises the shift inherent in the transition of collections from the hands of individuals to the ownership by legal entities and thus political bodies, thereby reorienting collections from the past to the present.

PL

W artykule omówiono opublikowany niedawno polski przekład pierwszego tomu Muzeum. Historii światowej Krzysztofa Pomiana, sytuując go w kontekście dotychczasowych badań tego autora nad relacjami człowieka z czasem i z przedmiotami. Przywołano Pomianowskie ustalenia dotyczące wpływu kultury materialnej na wyobraźnię społeczeństw oraz refleksję nad historią jako dyscypliną wiedzy. Na tym tle przedstawiono najważniejsze tezy Pomiana dotyczące natury kolekcjonowania, a więc pojmowanie kolekcji jako miejsca, w którym symboliczne sensy przedmiotów są tworzone i pomnażane, stanowiąc unikatowe sposoby konceptualizacji i wizualizacji niewidzialnego. W artykule wskazano także te punkty w dziejach kolekcjonerstwa, które stanowią o przejściu od kolekcji prywatnej do publicznego, świeckiego muzeum, a więc historię zbiorów kapitolińskich w Rzymie i florenckiej galerii Uffizi. Zaakcentowana została zmiana, polegająca na przejściu zbiorów z rąk jednostek na własność osób prawnych, a więc ciał politycznych, a tym samym przeorientowanie kolekcji z przeszłości na przyszłość.

4

Jan Švankmajer’s Kunstkammer: Every thing means everything

75%

Brzezińska A. M.

Journal of Education Culture and Society

|

2020

|

vol. 11

|

issue 2

343-352

EN

Thesis. Jan Švankmajer’s Kunstkammer is a project with a complex constellation of meaning that defies clear-cut categorization in the context of Pomian’s theory of semiophores. Discussed concepts. The paper describes the kunstkammer art project created by Jan Švankmajer, a Czech surrealist, in the context of Pomian’s theory of semiophores and compares it to traditional and historical equivalents, using the concepts of micro- and macrocosm, the world as a stage (Theatrum Mundi), hermeticism, and alchemy. Results and conclusion. Jana Švankmajer’s Kunstkammer should be analyzed primarily in the individual and subjective context, rather than in the social one. Originality/cognitive value of the approach. Pomian has described many examples of traditional kunstkammers, but there are also several modern collections that have not yet been described in the literature.

5

Krzysztof Pomian – historia nauki i sieć relacji przyjacielsko-intelektualnych

71%

Rodak P.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2022

|

vol. 55

|

issue 3

117-125

EN

The purpose of this article is to introduce the text by Dominique Pestre, which was presented at the conference “Parmi les hommes, les objets et les signes / Among humans, objects and signs. Hommage à Krzysztof Pomian”. This event was organised on the occasion of Professor Pomian’s 85th birthday, one of the most outstanding contemporary Polish humanists, living and working mainly in France since 1973. The conference took place in Paris on 4–6 April 2019. Its participants included students, colleagues and collaborators of Krzysztof Pomian from Poland, France, Belgium, the Netherlands, the United Kingdom, Germany and Israel. The article briefly describes each of the three days of the conference with particular emphasis on the importance of Krzysztof Pomian’s work in such fields as the history of collections and museums, historiography, and European history. Next, the article places Dominique Pestre’s speech in the context of Krzysztof Pomian’s research interests and the development of the history of science in France from the 1980s to today. Finally, the article draws attention to the vital importance of networks of friendship and intellectual relations in the development of science.

PL

Celem niniejszego artykułu jest wprowadzenie do tekstu Dominique’a Pestre’a, który został wygłoszony na konferencji „Parmi les hommes, les objets et les signes / Among humans, objects and signs. Hommage à Krzysztof Pomian”. Wydarzenie to zostało zorganizowane z okazji 85. rocznicy urodzin prof. Pomiana, jednego z najwybitniejszych żyjących polskich naukowców, od 1973 r. mieszkającego i pracującego głównie we Francji. Konferencja odbyła się w Paryżu w dniach 4–6 kwietnia 2019 r. Jej uczestnikami byli współpracownicy, uczniowie i przyjaciele Krzysztofa Pomiana z Polski, Francji, Belgii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Izraela. W artykule został krótko opisany każdy z trzech dni konferencji ze szczególnym podkreśleniem znaczenia prac Krzysztofa Pomiana w takich dziedzinach, jak historia kolekcji i muzeów, historiografia, historia Europy. Wystąpienie Dominique’a Pestre’a zostało umiejscowione w kontekście zainteresowań badawczych Krzysztofa Pomiana oraz rozwoju historii nauki we Francji od lat 80. do dzisiaj. Na koniec zwrócono uwagę na istotne znaczenie sieci relacji przyjacielskich i intelektualnych w rozwoju nauki.

6

Kunstkamera Jana Švankmajera, czyli wszystkie rzeczy wszystko znaczą

71%

Brzezińska-Winkiel A.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2019

|

issue 9

509-517

PL

Teza. Kunstkamera Jana Švankmajera to projekt o skomplikowanym układzie znaczeń, którego nie można jednoznacznie przyporządkować do jednej kategorii w kontekście teorii Krzysztofa Pomiana o semioforach. Omówione koncepcje. Artykuł opisuje artystyczny projekt kunstkamery czeskiego surrealisty Jana Švankmajera w kontekście teorii semioforów Krzysztofa Pomiana oraz porównuje ją do jej tradycyjnych i historycznych odpowiedników odwołując się do koncepcji mikro- i makrokosmosu, teatru świata, hermetyzmu i alchemii. Wyniki i wnioski. Kunstkamerę Jana Švankmajera powinno analizować się w kontekście nie tylko społecznym, ale przede wszystkim indywidualnym i subiektywnym. Oryginalność/wartość poznawcza podejścia. Krzysztof Pomian opisywał różne przykłady tradycyjnych kunstkamer, tymczasem istnieje kilka współczesnych przykładów tego typu kolekcji, wcześniej nieopisanych w publikacjach w języku polskim.

EN

Thesis. Jan Švankmajer's Kunstkamera is a project with a complex arrangement of meanings that can not be unambiguously assigned to one category in the context of Krzysztof Pomian's theory of semiophores. Concepts discussed. The article describes the artistic project of the Czech surrealist Jan Švankmajer in the context of the semiophore theory of Krzysztof Pomian and compares it to its traditional and historical counterparts referring to the concept of micro and macrocosm, the theater of the world, hermetism and alchemy. Results and conclusions. Jan Švankmajer's Kunstkamer should be analyzed in a context that is not only social, but above all individual and subjective. Originality/cognitive value of the approach. Krzysztof Pomian described various examples of traditional kunstkamer, while there are several contemporary examples of this type of collection, previously unwritten in Polish publications.

7

Zmieniać rzeczy w znaki. Kod przedmiotowy w tradycji Bożego Ciała z kwietnymi dywanami w Spycimierzu

71%

Smyk K.

Biuletyn Uniejowski

|

2020

|

vol. 9

5-21

PL

Artykuł stanowi semiotyczną analizę przedmiotów (materiałów, narzędzi, przedmiotów kultu) wykorzystanych w Spycimierzu (województwo łódzkie, powiat Poddębice, gmina Uniejów) podczas święta Bożego Ciała. Wieś ta wyróżnia się nadzwyczaj bogatym wystrojem, a szczególnie kwietnymi dywanami 2-kilometrowej długości układanymi na całej trasie procesji eucharystycznej. Autorka do analizy obrzędowego kodu przedmiotowego zastosowała teorię semioforów Krzysztofa Pomiana. Semioforami według niej są dywany kwiatowe, bramy i ołtarze – przedmioty w najwyższym stopniu sakralne w czasie mszy świętej i procesji. Powstają one z i za pomocą rzeczy – materiałów, narzędzi, przy asyście mediów – aparatów i kamer. Po procesji następuje etap desakralizacji semioforów i wytracania przez nie symbolicznych funkcji oraz wysokich wartości. Część z materiałów użytych do stworzenia semioforów zostanie przechowana na następny rok stając się rzeczami, część jako odpady trafi na kompostowniki, zamieniając się w ciała – glebę, z której w kolejnym roku wyrosną kwiaty. Wobec tego, że kwiaty posłużą do ułożenia kwietnego dywanu czy ozdobienia ołtarza, opisany obieg przedmiotów można nazwać spycimierskim kontinuum.

EN

The article constitutes a semiotic analysis of items (materials, tools, cult objects) used in Spycimierz (Łódź voievodship, Poddębice county, Uniejów commune) during Corpus Christi ce-lebration. On the national level, the holiday is distinguished by exceedingly rich décor of the villa-ge, particularly two-kilometer long flower carpets laid alongside the entire Eucharistic procession route. The author applied the object-related code analysis for the ritual based on the semiophore theory by Krzysztof Pomian. Thus SEMIOPHORES are represented here as flower carpets, gates and altars – elements of the highest sacral value in procession and holy mass. They both emerge from and are created by OBJECTS – materials, tools, assisted by MEDIA – cameras and video cameras. After the procession a SEMIOPHORE desacralisation process occurs, during which they lose symbolic functions and high values they represent. Part of the materials is utilised for further usage next year when they become OBJECTS. The other part, described as WASTE, arrives finally in a composter and transforms into BODIES or soil, out of which flowers will grow the following year. Due to the fact that blossoms will form a flower carpet or decorate an altar, the aforementio-ned circulation of items can be referred to as “Spycimierz continuum”.

Refine search results

1 Biuletyn Historii Sztuki

1 Biuletyn Uniejowski

1 Journal of Education Culture and Society

1 Ogrody Nauk i Sztuk

1 Pamiętnik Literacki

1 Rocznik Antropologii Historii

1 Zagadnienia Naukoznawstwa

1 Brzezińska A. M.

1 Brzezińska-Winkiel A.

1 Olechnowicz E.

1 Pomorski J.

1 Rodak P.

1 Smyk K.

1 Trzcionkowski L.

1 2023

1 2022

2 2020

1 2019

1 2018