Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: Ksawery Pruszyński

Sort By:

Limit search:

Polska „wobec Rosji” w 1941 r. Nieznany memoriał Ksawerego Pruszyńskiego jako attaché prasowego ambasady polskiej w Związku Sowieckim

100%

Orzełek A.

Polish Biographical Studies

2019

issue 7

207-240

Ksawery Pruszyński, należący do grona najbardziej utalentowanych polskich literatów i publicystów pierwszej połowy XX wieku, przeszedł w swym krótkim życiu znamienną ewolucję polityczną. Jego pierwsze artykuły jednoznacznie świadczyły o tym, że jest antykomunistą, zwalczającym zaciekle wszelkie przejawy sympatii dla polityki sowieckiej, a przy tym apologetą Józefa Piłsudskiego i rzecznikiem koncepcji prometejskiej. Konserwatysta, mając szacunek do polskich tradycji tego ruchu, ale szukający jego nowej, adekwatnej do wymogów współczesności formuły i rzecznik „Polski mocarstwowej”, był przy tym twórcą wrażliwym społecznie i niechętnym wszelkiej dyktaturze. Poróżniło go to z jego kolegami z redakcji „Buntu Młodych” i zaprowadziło w szeregi ostrożnych apologetów strony republikańskiej walczącej w hiszpańskiej wojnie domowej. Na sformułowanie koncepcji sojuszu polsko-sowieckiego wymierzonego w Niemcy, za który ceną mogły być polskie ziemie wschodnie, a nagrodą - niemieckie ziemie wschodnie, przyszła jednak pora dopiero po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej. Pruszyński, mający już za sobą udział w kampanii norweskiej, pełnił w latach 1941–1942 funkcję attaché prasowego przy ambasadzie polskiej ZSRR. W tym też czasie opracował prezentowany memoriał, kierowany prawdopodobnie na ręce premiera gen. Sikorskiego, dotyczący konieczności uznania wagi czynnika rosyjskiego w polityce polskiej. Antycypował on opublikowany w 1942 r. artykuł Wobec Rosji, w którym autor dwuznacznie sugerował już konieczność cesji polskich ziem wschodnich w imię poprawnych stosunków. Wywołało to falę krytyki wobec publicysty, był on jednak w swych poglądach coraz bardziej konsekwentny. Zaprowadziło go to do powrotu do Polski w 1945 r. i akceptacji pojałtańskiej rzeczywistości. Nie był jej gorącym wielbicielem, uznawał ją jednak za rezultat geopolitycznych realiów. Taka też, jak się wydaje, była zasadnicza przyczyna zmiany jego poglądów na Związek Sowiecki i komunizm – przyjęcie za niezmienne twardych reguł polityki, zabarwione być może pewnym urzeczeniem społecznym radykalizmem marksistów. U schyłku życia Pruszyński sprawował funkcje dyplomatyczne. Zginął tragicznie w 1950 r. w wypadku samochodowym, zostawiając niedokończone teksty i pytania o dalszy los swych poglądów w zmieniających się powojennych uwarunkowaniach.

Ksawery Pruszyński, one of the most talented Polish writers and publicists of the first half of the 20th century, underwent significant political evolution in his short life. His first articles unequivocally testified that he was an anti-communist, fiercely fighting all sympathy for Soviet policy, and at the same time an apologist of Józef Piłsudski and a spokesman for the Promethean concept. Pruszyński, a conservative, having respect for the Polish traditions of this movement, but seeking his new formula adequate to the requirements of modern times, and a spokesman for „superpower Poland” was at the same time a socially sensitive creator and reluctant to any dictatorship. This quarreled with his colleagues from the editorial staff of „Youth Rebellion” and led to the ranks of cautious apologists of the republican side fighting in the Spanish Civil War. However, he formulated the concept of the Polish-Soviet alliance against Germany, for which the price could be Polish eastern lands, and the prize - German eastern lands, only after the outbreak of the German-Soviet war. In 1941–1942 Pruszyński was a press attaché at the Polish embassy of the USSR. At that time he prepared the presented memorial, probably directed at the hands of Prime Minister General Sikorski, in which he wrote about the need to recognize the importance of the Russian factor in Polish politics. The text anticipated the article Towards Russia, published in 1942, in which the author has already ambiguously suggested the necessity of the assignment of Polish eastern territories in the name of correct relations. This caused a wave of criticism of the publicist, but he was more and more consistent in his views. This led him to return to Poland in 1945 and to accept the post-Yalta reality. He was not an ardent admirer, but he considered her the result of geopolitical realities. This, too, seems to have been the main reason for changing his views on the Soviet Union and communism – adopting hard policy rules as unchanging, perhaps colored by some social spell on Marxist radicalism. At the end of his life, Pruszyński held diplomatic functions. He died tragically in 1950 in a car accident, leaving unfinished texts and questions about the further fate of his views in the changing post-war conditions.

Czerwone imperium. Obraz Związku Radzieckiego w reportażach polskich klasyków gatunku (M. Wańkowicz, K. Pruszyński, H. Krall, R. Kapuściński)

51%

Kaliszewski A.

Postscriptum Polonistyczne

2021

vol. 27

issue 1

309-342

The motivation for discussing representations of the Soviet Union in Polish reporting has been the desire to examine how the greatest Polish reporters grappled with such an important political and social problem. For writers and historians, Soviet communism posed a difficult challenge, which raised many questions: how to avoid stereotyping, shoulder the burden of the past, and navigate the constraints of censorship of the communist period. How not to join the naïve voices of some Western intellectuals enchanted by Soviet propaganda (a problem faced by Wańkowicz and Pruszyński)? The article presents the use of individual reporting techniques and artistic devices visible in the observations and the reflections formulated by Polish reporters.The research material has been arranged chronologically. Written with artistry, Wańkowicz’s reports from the 1930s record his fascination with the newly emerging workers’ state, but they also document many disturbing phenomena, contrasts and lies. His particularly critical observations had to be later removed or mitigated by the writer in the post-war editions. These interesting self-censoring changes are examined in detail in this article. Pruszyński’s texts are a valuable supplement to the complicated relations between, on the one hand, Sikorski’s government and the main Allies, and on the other hand, Stalin’s state. They also present the creation of the Polish army in the USSR. At the same time, they are an artful and expressive picture of a brave nation led by a charismatic dictator (the texts were written before the discovery of the Katyń massacre!). Although dependent on her party bosses, Hanna Krall, a reporter from a satellite state, managed to construct an authentic representation of the life of individuals in the Soviet state. She achieved this thanks to her style of ‘mundane realism’ and the use of microanalysis as a technique. However, she did not manage to avoid the optimism that was obligatory at the time with regard to the entire system (especially the reforms initiated by Khrushchev and Brezhnev). Ryszard Kapuściński took up Soviet themes in numerous works over many years; his reports from ‘exotic’ Asian republics and his depiction of the cultural melting pot of the former USSR are particularly interesting. He was also given the opportunity to describe perestroika and the final collapse of the red empire; he reported also on how the foundations of the new Russia were built. The article is based on the following claim: the greatest reporters, who employed a variety of writing techniques, encountered serious – objective and subjective – difficulties in representing the dynamic spectrum of transformations and perspectives which communism brought about for the USSR itself and also for Poland. The effects of their reporting work are thus varied, and the imprint of the times is visible in them.The text is situated within the disciplines of social communication and media studies, literary studies and modern history. The methodologies used in the article include text analysis and interpretation, stylistic, genre and comparative analysis, thematic and historical research.

Powodem podjęcia tematyki opisu Związku Radzieckiego w polskich reportażach była chęć zbadania, jak najwięksi polscy reportażyści zmagali się z tak ważnym polityczno-społecznym problemem. Radziecki komunizm stanowił dla pisarzy i historyków trudne wyzwanie, które stawiało przed nimi wiele pytań: jak ustrzec się czarnych i białych stereotypów, presji historycznych zaszłości czy nacisków cenzury okresu PRL. Jak nie dołączyć do naiwnego chóru niektórych zachodnich intelektualistów oczarowanych sowiecką propagandą (z czym borykali się Wańkowicz i Pruszyński)? W artykule pokazano wykorzystanie indywidualnych technik reporterskich i środków artystycznych w podjętych obserwacjach i formułowanych refleksjach.Materiał badawczy uporządkowany został chronologicznie. Napisane z artyzmem reportaże Wańkowicza z lat 30. XX w. utrwalają fascynację nowo powstającym państwem robotników, ale odnotowują też wiele niepokojących zjawisk, kontrastów, kłamstw. Szczególnie krytyczne spostrzeżenia musiał potem pisarz usuwać bądź łagodzić w powojennych wydaniach. Te interesujące, autocenzorskie zmiany zbadano szczegółowo w niniejszym artykule. Teksty Pruszyńskiego stanowią cenny suplement do skomplikowanych relacji rządu Sikorskiego i głównych aliantów z państwem Stalina. Przedstawiają też budowanie polskiej armii na terenie ZSRR. Jest to zarazem pełen kunsztu i ekspresji obraz dzielnego narodu kierowanego przez charyzmatycznego dyktatora (teksty powstały przed odkryciem zbrodni katyńskiej!). Hanna Krall – reporterka z państwa satelickiego – choć zależna od swoich partyjnych szefów, zdołała swym stylem „małego realizmu” i techniką mikroanaliz przekazać autentyczny obraz życia jednostek w państwie radzieckim. Nie udało jej się jednak uniknąć obowiązkowego wtedy optymizmu w odniesieniu do całego systemu (zwłaszcza reform rozpoczynanych przez Chruszczowa i Breżniewa). Ryszard Kapuściński podejmował tematy radzieckie w licznych utworach na przestrzeni wielu lat, szczególnie ciekawe są jego reportaże z egzotycznych, azjatyckich republik i pokazanie całego tygla kulturowego byłego ZSRR. Dane mu było też opisywać pierestrojkę i ostateczny upadek czerwonego imperium, budowanie fundamentów nowej Rosji.Artykuł opiera się na następującej tezie: najwybitniejsi a dysponujący zróżnicowanym warsztatem reportażyści natrafiali na poważne – obiektywne i subiektywne – trudności w ukazaniu dynamicznego spektrum przeobrażeń i perspektyw, jakie dla samego ZSRR, ale także dla Polski, niósł komunizm. Efekty prac reporterskich są więc zróżnicowane, widać na nich odciśnięte piętno czasów.Tekst sytuuje się w obszarach: nauki o komunikacji społecznej i mediach, literaturoznawstwa i historii współczesnej. Metodologie zastosowane w artykule to analiza i interpretacja tekstu, analiza stylistyczna, genologiczna i porównawcza, badania tematologiczne i historyczne.

Refine search results

1 Polish Biographical Studies

1 Postscriptum Polonistyczne

1 Kaliszewski A.

1 Orzełek A.

1 2021

1 2019

Search results

Polska „wobec Rosji” w 1941 r. Nieznany memoriał Ksawerego Pruszyńskiego jako attaché prasowego ambasady polskiej w Związku Sowieckim

Czerwone imperium. Obraz Związku Radzieckiego w reportażach polskich klasyków gatunku (M. Wańkowicz, K. Pruszyński, H. Krall, R. Kapuściński)