Search results

1

M. A. Krąpca filozoficzna koncepcja prawa

100%

Ćwiertniak T. W.

Horyzonty Polityki

|

2019

|

vol. 10

|

issue 30

127-145

PL

CEL NAUKOWY: Przedstawienie filozoficznych podstaw rozumienia prawa w oparciu o wizję człowieka jako spotencjalizowanej osoby, sformułowaną przez M.A. Krąpca. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Współcześnie obserwujemy zdecydowany deficyt rozważań odnośnie filozoficznych podstaw prawa. W celu jego przezwyciężenia należy oprzeć się na rezultatach bazowych dyscyplin filozoficznych: metafizyki oraz antropologii filozoficznej. W niniejszym artykule ukazano, poprzez analizę i syntezę systemową (przy wykorzystaniu techniki badań literaturowych), filozoficzną teorię prawa sformułowaną przez M.A. Krąpca, kontynuatora tradycji filozoficznej Arystotelesa i Tomasza z Akwinu. PROCES WYWODU: Kluczowe dla zaprezentowanej w artykule koncepcji jest filozoficzne ujęcie dobra wspólnego rozumianego personalistycznie, jako analogicznie wspólny wszystkim ludziom cel: aktualizacja potencjalności osobowych człowieka, a więc rozwój moralny, wolitywny i twórczy każdego człowieka. W myśl tej koncepcji przyporządkowanie poszczególnych osób dobru wspólnemu jest podstawą rozumienia prawa jako międzyosobowej relacji nacechowanej powinnością działania (lub zaprzestania działania) ze względu na to przyporządkowanie. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Prawo naturalne, z jego naczelnym nakazem „czyń dobro, a unikaj zła”, jawi się jako najwyższa norma ludzkiego postępowania i podstawa obowiązywalności prawa stanowionego. Nakaz prawa pozytywnego sprzeczny z prawem naturalnym (a więc godzący w dobro osób) przestaje mieć charakter wiążący. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zaprezentowana w artykule koncepcja M.A. Krąpca, akcentująca związek porządku prawnego z dobrem osoby ludzkiej, pozwala wskazać na podstawy i zarazem granice obowiązywania prawa pozytywnego. Może zatem odegrać doniosłą rolę w przezwyciężeniu wspomnianego deficytu w zakresie filozoficznych podstaw prawa, tym samym zabezpieczając stanowienie prawa przed dowolnością.

2

Aktualność nauki Feliksa Konecznego o narodzie i państwie. Uwagi wstępne

86%

Polak R.

Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne

|

2022

|

issue 13

369-382

EN

The article discusses the teachings of Feliks Koneczny about the nation and the state. Koneczny was an outstanding Polish historian, philosopher and historiosophist, and the author of many works devoted to the history of world civilizations. He described in his publications especially the Latin, Byzantine and Jewish civilizations. In his research focused on the issues of the nation and the state and their mutual relations. He believed that the existence of the nation is the result of the historical process taking place in the Latin civilization. No other civilization has enabled the emergence of a spiritual community that protects a person’s right to a dignified life. It enables the individual to develop comprehensive way, especially in the area of broadly understood spiritual culture. The state, on the other hand, is a community that organizes the nation for community life through efficient administration and governance that enables the realization of the aspirations of human beings. If the state pursues only the goals of the authorities, and not of the nation, it begins to be for a threat to him. The freedom of people in the state and respect for their dignity gives an opportunity development of national culture and strengthens the power of the state as a community of people, and not only physically coexisting individuals.

3

VIS COGITATIVA JAKO PODMIOTOWA RACJA POZNANIA ISTNIENIA JEDNOSTKOWYCH RZECZY

81%

Sulenta P.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2015

|

vol. 58

|

issue 1

17-34

EN

The analyses made in the article belong to research on the problematic of man’s ability to acquire knowledge about what is individual and concrete. The purpose of these reflections is to present the subjective justification for the possibility of the apprehension of the individual thing; this is reduced to the indication of an appropriate faculty and subject in man. In classical metaphysics the particular reason, which is also called the cogitative faculty or power (vis cogitativa), is usually regarded as this reason. The author presents the interpretation of the cogitative faculty that M.A. Krąpiec made in the work Realizm ludzkiego poznania [The realism of human knowledge]. In the first she concentrates on the two orders of knowledge composed of the essence and existence of being. Despite the appearance that the process of knowledge moves on two different tracks, one observes close cooperation in the action of the sensory and intellectual powers; this cooperation results in a holistic perspective of an existing individual. In the second part, the author describes what the vis cogitativa is and how it acts, and compares it with the faculty of instincts in animals (vis aestimativa). In the functioning of the human and the animal senses there is no difference with regard to the change that occurs in the organ and faculty under the influence of external stimuli. However, there is a difference in the representation of the thing that takes shape in those subjects. The specific character of the function of the particular reason is expressed primarily in the synthesis of the elements of sensory and intellectual knowledge; by that synthesis it becomes possible to read and interpret the existing individual as a realization of a certain general nature, that is, as a subject that exists in itself. Thereby also the cogitative faculty, which is the place where existential judgements concerning material things are made, is presented as the main factor that provides a foundation from the side of the subject for cognitive realism.

PL

Prowadzone w artykule analizy wpisują się w badania nad problematyką zdolności człowieka do poznania tego, co jednostkowe i konkretne. Celem rozważań jest przedstawienie podmiotowego uzasadnienia możliwości ujęcia istnienia jednostkowej rzeczy, które sprowadza się do wskazania w człowieku odpowiedniej władzy-podmiotu. Na gruncie metafizyki klasycznej za rację tę zwykło się uważać rozum szczegółowy, zwany także władzą kogitatywną (vis cogitativa). Autorka prezentuje interpretację władzy kogitatywnej, jakiej na podstawie wypowiedzi św. Tomasza z Akwinu dokonał M.A. Krąpiec w pracy Realizm ludzkiego poznania. W pierwszej części uwaga koncentruje się na dwóch porządkach poznania złożonego z istoty i istnienia bytu. Mimo pozornej dwutorowości procesu poznania, obserwuje się ścisłą współpracę w działaniu władz zmysłowych i intelektualnych, która skutkuje całościowym ujęciem istniejącego indywiduum. W drugiej części scharakteryzowano, czym jest i w jaki sposób działa vis cogitativa, porównując ją z władzą instynktu u zwierząt (vis aestimativa). W funkcjonowaniu zmysłów zwierzęcych i ludzkich nie ma różnicy pod względem przemiany, jaka zachodzi w organie i władzy pod wpływem działania zewnętrznych bodźców. Różnica dotyczy natomiast przedstawienia rzeczy, które kształtuje się w tych podmiotach. Specyfika funkcji rozumu szczegółowego wyraża się przede wszystkim w syntezie elementów poznania zmysłowego i intelektualnego, dzięki której możliwe staje się odczytanie istniejącego indywiduum jako realizacji pewnej ogólnej natury, czyli istniejącego w sobie podmiotu. Tym samym władza kogitatywna, będąca miejscem wydawania sądów egzystencjalnych o rzeczach materialnych, przedstawia się jako główny czynnik fundujący od strony podmiotu realizm poznawczy.

4

Zapomniany spór o tomizm

51%

Tyl M.

Folia Philosophica

|

2018

|

vol. 40

EN

The aim of the article is the forgotten dispute regarding the world-view value of Thomism, taking place in the early 1960s in the Polish Catholic press. I attempt to present and evaluate the theses and arguments of both sides (critics as well as advocates of Thomism). My claim is that the dispute anticipated the loud discussion with Thomism initiated by J. Tischner in the 1970s and designated the areas of confrontation, as well as, the content and the character of the arguments for and against Thomism.

PL

Przedmiotem artykułu jest zapomniany spór na temat światopoglądowej wartości tomizmu, toczący się na początku lat sześćdziesiątych XX wieku w polskiej prasie katolickiej. Próbuję przedstawić tezy i argumenty obu stron oraz dokonać ich oceny. Twierdzę, że spór ten antycypował głośną dyskusję z tomizmem, podjętą przez J. Tischnera w latach siedemdziesiątych – wyznaczył obszary tej konfrontacji oraz treść i charakter argumentacji za i przeciw.

Refine search results

1 Folia Philosophica

1 Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne

1 Horyzonty Polityki

1 Zeszyty Naukowe KUL

1 Polak R.

1 Sulenta P.

1 Tyl M.

1 Ćwiertniak T. W.

1 2022

1 2019

1 2018

1 2015

M. A. Krąpca filozoficzna koncepcja prawa

Aktualność nauki Feliksa Konecznego o narodzie i państwie. Uwagi wstępne

VIS COGITATIVA JAKO PODMIOTOWA RACJA POZNANIA ISTNIENIA JEDNOSTKOWYCH RZECZY

Zapomniany spór o tomizm