Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Macedonia Północna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Conflicts and National Identity and Changes in the Constitution of the Republic of North Macedonia After 1991

100%
Sielska Z.
Przegląd Prawa Konstytucyjnego
|
2021
|
issue 6 (64)
189-199
PL
Tożsamość narodowa jest ważnym aspektem kształtującym naród. Macedończycy kreują swoją tożsamość, a tym samym odrębność od innych za pomocą elementów spajających wspólnotę, takich jak - państwo, religia oraz język. Już od 1991 r., kiedy Republika Macedonii uzyskała niepodległość, państwo to walczyło o swoją odrębność narodową. W tym czasie dochodziło do wielu konfliktów związanych z tożsamością macedońską. Celem artykułu będzie przedstawienie istotnych zmian w Konstytucji Republiki Północnej Macedonii, które wystąpiły po 1991 r. i były związane z podpisanymi umowami międzynarodowymi oraz dwoma konfliktami: macedońsko-albańskim oraz macedońsko-greckim.
EN
National identity is an important aspect of shaping the nation. Macedonians create their identity, and thus their separateness from others, with the help of elements that bind the community together, such as - the state, religion, and language. As early as 1991, when the Republic of Macedonia gained independence, the country fought for its national independence. At that time, there were many conflicts related to Macedonian identity. The main goal of the article is to present crucial changes in the Constitution of the Republic of North Macedonia that occurred after 1991 and were related to signed international agreements as well as to two conflicts: Macedonian-Albanian and Macedonian-Greek
2
Publication available in full text mode
Content available

Polityka zdrowotna w Macedonii Północnej – zagadnienia ogólne

100%
Olszewski P.
|
2023
|
vol. 77
|
issue 2
69-86
EN
The article refers to general aspects of health policy in North Macedonia after the Macedonian government introduced a package of reforms in recent years to improve the general health of the population. The issues outlined here focus on such aspects of health policy as the implementation of a system of universal health insurance and a new system of primary health care, as well as free health care for children and the elderly, and the expansion of access to preventive and curative services.
PL
Opracowanie dotyczy ogólnych aspektów polityki zdrowotnej w Macedonii Północnej po wprowadzeniu w ostatnich latach przed rząd macedoński pakietu reform w celu poprawy ogólnego stanu zdrowia społeczeństwa. Zarysowana tu problematyka dotyczy przede wszystkim takich aspektów polityki zdrowotnej, jak wdrożenie systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotne- go oraz nowego systemu podstawowej opieki zdrowotnej, a także bezpłatnej opieki zdrowotnej dla dzieci i osób starszych oraz rozszerzenia dostępu do świadczeń profilaktycznych i leczniczych.
3
Publication available in full text mode
Content available

Pandemicznie doświadczony świat COVID-19 – reakcja rządów państw pojugosłowiańskich. Casus stanu wyjątkowego w zarysie refleksji politologicznej

85%
Bujwid-Kurek E.
Horyzonty Polityki
|
2020
|
vol. 11
|
issue 36
59-82
EN
SCIENTIFIC OBJECTIVE: The main research goal of these considerations is to determine in which of the Post Yugoslav countries it was decided to declare a state of emergency during time of deadly COVID-19 pandemic. PROBLEM AND RESEARCH METHODS: The state of emergency is created to protect: the security of citizens, the state system, public order. During the state of emergency, the proportions between human rights and the powers of the state change - in favour of state authorities. In the face of the COVID-19 pandemic, not all Post Yugoslav governments have declared a state of emergency. The following countries did so: Serbia, Bosnia and Herzegovina, Northern Macedonia and Kosovo. In each of these countries, the declaration of a state of emergency was associated with political disputes. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article consists of an introduction in which the choice of the research topic was justified and the essence of the state of emergency was established. In the next four points, attention was drawn to the response to COVID-19 only to those Yugoslavian states (Serbia, Bosnia and Herzegovina, Northern Macedonia, Kosovo) in which a state of emergency was declared. RESEARCH RESULTS: Only in four out of seven Yugoslavian states the state of emergency was declared. In case of Serbia, Northern Macedonia and Kosovo, scheduled parliamentary election was postponed, for each of the countries it caused sharp political disputes, and in the case of Northern Macedonia the escalation of the conflict caused the resignation of the government. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The issues discussed are innovative, so far not discussed in the political literature. The question that remains intriguing is why not all governments in case of such a dangerous pandemic for human health and life as COVID-19 have not decided to declare a state of emergency.
PL
CEL NAUKOWY: Naczelnym celem badawczym niniejszych rozważań jest ustalenie, w których z państw pojugosłowiańskich w obliczu śmiercionośnej pandemii COVID-19 zdecydowano się na ogłoszenie stanu wyjątkowego. PROBLEM I METODY BADAWCZE:  Stan wyjątkowy ma chronić: bezpieczeństwo obywateli, ustrój państwa, porządek publiczny. W okresie stanu wyjątkowego zmieniają się proporcje między prawami człowieka a uprawnieniami państwa – na korzyść władz państwowych. W obliczy pandemii COVID-19 nie wszystkie rządy państw pojugosłowiańskich ogłosiły stan wyjątkowy. Zrobiły to: Serbia, Bośnia i Hercegowina, Macedonia Północna oraz Kosowo. W przypadku każdego z wymienionych państw ogłoszenie stanu wyjątkowego wiązało się ze sporami politycznymi, dzieląc zarówno gremia polityków, jak i społeczeństwo. Spór toczył się głównie wokół przesunięcia terminu wyborów parlamentarnych Artykuł powstał przy wykorzystaniu metod badawczych właściwych dla dyscypliny nauki o polityce i administracji: case stady (wąskie ujęcie), analizy źródeł pierwotnych i metody komparatystycznej PROCES WYWODU: Artykuł składa się z wprowadzenia, w którym uzasadniono wybór tematu badawczego i ustalono istotę stanu wyjątkowego. W czterech kolejnych punktach zwrócona została uwaga na reakcję na COVID-19 tylko tych państwa pojugosłowiańskich (Serbię, Bośnię i Hercegowinę, Macedonię Północną, Kosowo), w których ogłoszono stan wyjątkowy. W rekapitulacji dokonano podsumowania, akcentując konflikty, które wynikły z ogłoszenia stanu wyjątkowego w państwach poddanych analizie. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Tylko w czterech spośród siedmiu państw pojugosłowiańskich ogłoszony został stany wyjątkowy. W Serbii, Macedonii Północnej i Kosowie przesunięte zostały wyznaczone kalendarzem wyborczym wybory parlamentarne, w przypadku każdego z tych państw wywołało to ostre spory polityczne, a w Macedonii Północnej wzbudzona na tym tle eskalacja konfliktu spowodowała dymisję rządu. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Omawiana problematyka jest innowacyjna, jak dotąd nie została przedstawiona w politologicznej literaturze przedmiotu. Intrygującym pozostaje pytanie, dlaczego nie wszystkie rządy państw (nie tylko pojugosłowiańskich) w obliczu tak groźnej dla zdrowia i życia ludzkiego pandemii, jaką jest COVID-19, nie zdecydowały się na ogłoszenie stanu wyjątkowego, który nadrzędne akty prawne (konstytucja) zwykły gwarantować.
4

The voting rights and political culture in North Macedonia and Albania

80%
Agushi M.
Przegląd Europejski
|
2020
|
issue 4(58)
97-104
EN
Political culture is a set of attitudes and practices of people that shape their political behaviour. It includes moral judgments, political myths, beliefs, and ideas about what makes a good society while language of politics is the way of using language and words in the political arena. Words are the “currency” of power in elections. Voter turnout is an indicator of the level of interest and civic participation in political decision making, competitive party offerings, and civic trust in political actors. Extensive participation, when it comes to a competitive system, significantly increases the responsibility of political actors for civic demands and concerns. The aim of the article is to analyze the political culture and electoral behaviour in North Macedonia and Albania. The author makes conclusion based on the analysis presented in the article, that the process of applying democracy in these countries would face extraordinary challenges, caused by the lack of democratic traditions, as well as by established values and attitudes unfavorable for the democracy development. Important aspects of the political culture includes mutual respect, contra voting, the constant and productive political dialogue, political and parliamentary collaboration, stable institutions instead of strong leaders, high level of participation in elections, and expanding the political decision-making area. All of these aspects are considered to be a fragile occurrence in all countries of Southeastern Europe and especially in Albania and North Macedonia.
PL
Kultura polityczna to zbiór postaw i praktyk kształtujących ludzkie zachowania polityczne. Obejmuje to zasady moralne, mity polityczne, przekonania i pomysły na temat tego, co tworzy dobre społeczeństwo, podczas gdy język polityki jest instrumentem specyficznego używania określonych sformułowań i słów na arenie politycznej. Można powiedzieć, że słowa są walutą władzy w wyborach. Frekwencja wyborcza jest wskaźnikiem poziomu zainteresowania i partycypacji obywatelskiej w podejmowaniu decyzji politycznych, konkurencyjnych ofert partii oraz obywatelskiego zaufania do aktorów politycznych. Szerokie uczestnictwo w systemie konkurencyjnym znacznie zwiększa odpowiedzialność podmiotów politycznych za żądania i obawy obywatelskie. Celem artykułu jest analiza kultury politycznej i zachowań wyborczych w Macedonii Północnej i w Albanii. W wyniku przeprowadzonej analizy autor dochodzi do wniosku, że proces demokratyzacji w tych państwach stoi przed niezwykłymi wyzwaniami, związanymi z brakiem dłuższych tradycji demokratycznych oraz z ukształtowanymi postawami niekorzystnymi dla rozwoju demokracji. Ważne aspekty kultury politycznej obejmują wzajemny szacunek, głosowanie, stały dialog polityczny, współpracę polityczną i parlamentarną, stabilne instytucje zamiast silnych liderów, wysoki poziom uczestnictwa w wyborach i partycypację obywatelską w podejmowaniu decyzji politycznych. Wszystkie te aspekty autor uważa za dosyć słabe we wszystkich krajach Europy Południowo-Wschodniej, a zwłaszcza w Albanii i Macedonii Północnej.
5
Publication available in full text mode
Content available

Współdziałanie, władza, precedensy społeczne. Omówienie i uzupełnienie teorii granic społecznych

80%
Lubaś M.
Studia Socjologiczne
|
2022
|
issue 3(246)
29-54
PL
Celem artykułu jest omówienie i uzupełnienie (doprecyzowanie) teorii granic społecznych. Przedstawiam metodologiczne podstawy teorii oraz odnoszę się do badań terenowych prowadzonych przeze mnie w dwureligijnej społeczności lokalnej w zachodniej części Macedonii Północnej. Charakteryzuję główne pytania i siatkę pojęciową teorii, w tym kluczowe pojęcie granic społecznych oraz typy procesów podtrzymywania granic społecznych, takie jak wykluczenie, stygmatyzacja, konflikt, ograniczanie relacji. Streszczam kontrowersje związane z wyjaśnieniem społecznych uwarunkowań podtrzymywania granic społecznych, w tym kontekście analizuję krytycznie koncepcje Fredrika Bartha oraz Andreasa Wimmera. W dalszej części prezentuję proponowane przez siebie uzupełnienie teorii. Polega ono na doprecyzowaniu wyjaśnienia procesów podtrzymywania granic społecznych. Dowodzę, że podtrzymywanie granic społecznych przeciwdziała „społecznym precedensom”, czyli powtarzającym się naruszeniom specyficznych zasad generatywnych warunkujących odtwarzanie określonych form społecznych stosunków władzy. Na koniec wskazuję pytania i problemy, do jakich prowadzi przedstawiona tu propozycja teoretyczna.
EN
This text constitutes a discussion and addendum to the theory of social boundaries. With this theory’s methodological foundations in mind, I specifically address ethnographic fieldwork practice, case study approach, and present the outcomes of my own ethnographic study of a multireligious community living in the western part of Northern Macedonia. First, I elaborate the main questions and key concepts of this theory, especially the concepts of social boundaries and social boundary maintenance. Next, I distinguish types of processes for the maintenance of social boundaries: exclusion, stigmatization, conflict and separation of activities. In the context of debates pertaining to the analyses of the social conditions under which people maintain social boundaries, I discuss critically the works of Fredrik Barth and Andreas Wimmer. Finally, drawing on the ethnographic evidence from my own fieldwork research in Northern Macedonia, I specify my proposed contribution to the theory of social boundaries. According to my explanation, the maintaining of the social boundaries is a reaction to specific ‘precedents’ – the social situations, in which breaches of the generative principles, i.e. the principles that condition continuity of the specific social relations of power, occur. I conjecture that the process of social boundary maintenance diminishes the possibilities for establishment of such a precedent – and thus secures the continuity of the social relations of power.
6
Publication available in full text mode
Content available

The voting rights and political culture in North Macedonia and Albania

80%
Agushi M.
Przegląd Europejski
|
2020
|
vol. 2020(4)
97-104
EN
Kultura polityczna to zbiór postaw i praktyk kształtujących ludzkie zachowania polityczne. Obejmuje to zasady moralne, mity polityczne, przekonania i pomysły na temat tego, co tworzy dobre społeczeństwo, podczas gdy język polityki jest instrumentem specyficznego używania określonych sformułowań i słów na arenie politycznej. Można powiedzieć, że słowa są walutą władzy w wyborach. Frekwencja wyborcza jest wskaźnikiem poziomu zainteresowania i partycypacji obywatelskiej w podejmowaniu decyzji politycznych, konkurencyjnych ofert partii oraz obywatelskiego zaufania do aktorów politycznych. Szerokie uczestnictwo w systemie konkurencyjnym znacznie zwiększa odpowiedzialność podmiotów politycznych za żądania i obawy obywatelskie. Celem artykułu jest analiza kultury politycznej i zachowań wyborczych w Macedonii Północnej i w Albanii. W wyniku przeprowadzonej analizy autor dochodzi do wniosku, że proces demokratyzacji w tych państwach stoi przed niezwykłymi wyzwaniami, związanymi z brakiem dłuższych tradycji demokratycznych oraz z ukształtowanymi postawami niekorzystnymi dla rozwoju demokracji. Ważne aspekty kultury politycznej obejmują wzajemny szacunek, głosowanie, stały dialog polityczny, współpracę polityczną i parlamentarną, stabilne instytucje zamiast silnych liderów, wysoki poziom uczestnictwa w wyborach i partycypację obywatelską w podejmowaniu decyzji politycznych. Wszystkie te aspekty autor uważa za dosyć słabe we wszystkich krajach Europy Południowo-Wschodniej, a zwłaszcza w Albanii i Macedonii Północnej.
7
Publication available in full text mode
Content available

Referendum as a direct democracy tool in successor states of former Yugoslavia

71%
Musiał-Karg M., Lubik-Reczek N.
Przegląd Politologiczny
|
2022
|
issue 2
49-63
PL
Zmiany, które nastąpiły w latach 1989–1991, zakończyły dwubiegunowy podział świata i zapoczątkowały nową falę demokratycznych przemian. Na początku lat 90. rozpad Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii (SFRJ) przyniósł szereg zmian w regionie. O niektórych z nich zadecydowano w drodze referendum, które wydaje się być niezwykle ważnym narzędziem w procesie przemian demokratycznych w Europie Środkowo-Wschodniej. Artykuł koncentruje się na instytucji referendum ogólnokrajowego w państwach sukcesorach byłej Jugosławii: Bośni i Hercegowinie, Chorwacji, Czarnogórze, Kosowie, Macedonii Północnej, Serbii i Słowenii. Głównym celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o rolę tego szczególnego narzędzia w tych państwach oraz określenie kierunków dalszego wykorzystania referendum w tej części Europy. Aby zrealizować cel badawczy, w artykule wykorzystano analizę systemową i podejście instytucjonalno-prawne oraz dane statystyczne dotyczące wyników referendów ogólnokrajowych w omawianych państwach.
EN
Changes that have occurred in 1989–1991 ended the bipolar division of the world and commenced a new wave democratic transformation. In the early 1990s, the dissolution of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (SFRY) brought a number of changes to the region. Some of the changes were decided via the referendum which seems to be an exceptionally important tool in the process of democratic transformations in CEE. The article focuses on the institution of a nation-wide referendum in successor states of former Yugoslavia: Bosnia and Herzegovina, Croatia, Montenegro, Kosovo, North Macedonia, Serbia, and Slovenia. The main purpose is to provide an answer to the question about the role of this particular tool in these states and define directions for further use of referendum in this part of Europe. To meet its research objective, the article uses systemic analysis and institutional and legal approach, and statistics on results of national referendums in the countries concerned.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.