Search results

1

Demaskacja i empatia. Matka Makryna Jacka Dehnela (w kontekście legendy romantycznej o męczennicy)

100%

Bagłajewski A.

Pamiętnik Literacki

|

2025

|

vol. 116

|

issue 1

81-101

PL

Artykuł omawia dokonaną przez Jacka Dehnela w powieści „Matka Makryna” interpretację postaci męczennicy Makryny Mieczysławskiej, która okazała się oszustką. Jednak tej wiedzy o charyzmatycznej przeoryszy nie mieli romantycy (zwłaszcza Zygmunt Krasiński i Juliusz Słowacki), kiedy tworzyli sugestywny mit unickiej męczennicy za wiarę, prześladowanej przez carat. Współczesny pisarz przewrotnie nawiązuje do romantycznej legendy (odtworzonej syntetycznie w pierwszej części artykułu), przedstawiając Makrynę jako osobę sprawczą, która w patriarchalnym systemie kultury polskiej odnalazła możliwość działania jako świadoma swej mistyfikacji zakonnica, tworząca własną legendę męczennicy. Dehnel dokonuje feministycznej rewizji postaci, pokazując, że tożsamość bohaterki opierała się na grze, polegającej na nieustającym konstruowaniu i dekonstruowaniu biografii, co w interpretacji jego powieści zostało wydobyte i zaprezentowane z wykorzystaniem m.in. narzędzi feministycznej krytyki i teorii literatury.

EN

The paper examines the interpretation of the figure of a martyr, that later proved a tricker, Makryna Mieczysławska, made by Jacek Dehnel in his novel “Matka Makryna” (“Mother Makryna,” 2014). The Romantics, especially Zygmunt Krasiński and Juliusz Słowacki, lacked the knowledge of the charismatic prioress being a tricker when composing a suggestive myth of the Uniate martyr for faith persecuted by the czarism. The contemporary writer perversely makes reference to the romantic legend (synthetically recreated in the first part of the article), describing Makryna as an instrumental figure who in the patriarchal system of Polish culture found a possibility to act as a nun who was aware of her mystification and developed her own legend of a religious sufferer. Dehnel offers a feminist revision of the protagonist in that he shows that her identity is based on a play, on relentless constructing and deconstructing her biography, which, in turn, in his novel’s interpretation was brought out and displayed with resort to, inter alia, the tools of feminist criticism and literary theory.

2

Męczennica polskości i jej admiratorzy. Krytyka tradycyjnego modelu patriotyzmu w Matce Makrynie Jacka Dehnela

100%

Żarnecka P.

Wielogłos

|

2022

|

vol. 53

|

issue 3

173-193

EN

The article is a case study of Jacek Dehnel’s novel Matka Makryna as an instrument for criticising the traditional model of patriotism. The object of analysis is the self-creation of the main character – a Russian officer’s widow who introduces herself as Mother Macrina, a superior of Basilian nuns in Minsk, oppressed by the Russians. Over time, she becomes “a martyr of Polishness,” a symbol of the suffering of Poles caused by the invader. Jacek Dehnel presents the supposed Macrina not only as a talented fabricator, but also as a personification of an antimodern, xenophobic image of Polishness. Closely linked to this image is the way of understanding patriotism based on an obsession with independence which continues to be cultivated in the present day. It is this traditional model of patriotism that is the main object of criticism in Dehnel’s novel. As a result, Mother Macrina gains a clear connection with contemporary Polish culture that is unique among other novelised biographies.

3

Źródła ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej do historii Makryny Mieczysławskiej

85%

Sikorska-Krystek A., Krystek J.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 3

179-192

PL

Artykuł stanowi omówienie znajdującego się w zbiorze Biblioteki Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk anonimowego rękopisu, którego treść odpowiada opublikowanemu 16 X 1845 na łamach francuskiego „L’Ami de religion et du Roi” artykułu „Les Religieuses basiliennes de Minsk”, relacjonującego przebieg rzekomych prześladowań przełożonej bazylianek Makryny Mieczysławskiej z rąk biskupa-apostaty Józefa Siemaszki. Śledząc okoliczności „poznańskiego wątku” Mieczysławskiej, autorzy wykazują, iż istnienie manuskryptu nie jest jedynym związkiem łączącym kórnicki dwór rodziny Działyńskich ze sprawą rzekomej ksieni bazylianek mińskich. Ponadto zestawienie omawianego dokumentu z innymi źródłami rękopiśmiennymi oraz prasowymi umożliwiło autorom na wskazanie pola do dalszych badań nad historią politycznej konfabulacji, jaką była opowieść Makryny Mieczysławskiej.

EN

The paper is a description of an anonymous manuscript, treasured in The Kórnik Library of the Polish Academy of Sciences, the content of the said manuscript refers to the paper published October 16th, 1845, of an article “Les Religieuses basiliennes de Minsk” (“The Basilian Monks of Minsk”) in the French “L’Ami de religion et du Roi” (“A Friend of Religion and the King”) that relates the course of the supposed persecutions of a Basilian abyss, Makryna Mieczysławska, by the apostate bishop Józef Siemaszko. Tracing the circumstances of Mieczysławska’s “Poznań case,” the authors prove that the manuscript is not the only evidence that links the Kórnik manour of the Działyński family with the issue of the alleged abyss of the Minsk Basilians. Additionally, contrasting the manuscript in question with other handwritten and press sources allows the authors to indicate the field of further research in the political confabulation story of Makryna Mieczysławska.

Refine search results

2 Pamiętnik Literacki

1 Wielogłos

1 Bagłajewski A.

1 Krystek J.

1 Sikorska-Krystek A.

1 Żarnecka P.

1 2025

1 2022

1 2020

Demaskacja i empatia. Matka Makryna Jacka Dehnela (w kontekście legendy romantycznej o męczennicy)

Męczennica polskości i jej admiratorzy. Krytyka tradycyjnego modelu patriotyzmu w Matce Makrynie Jacka Dehnela

Źródła ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej do historii Makryny Mieczysławskiej