Search results

1

Maria Janion’s obituary

100%

Borkowska G.

Nauka

|

2020

|

issue 4

EN

Maria Janion (1926–2020), an oustanding humanist, scholar, critic, historian of literature; a professor at the Institute of Literary Research in the Polish Academy of Sciences, author of twenty books and several hundred articles; expert on Polish and European Romanticism; the tutor of the many generations of humanists. She died in Warsaw on August 23rd, 2020.

2

„Ja sama w coraz większym stopniu uświadamiam sobie kobiecą barwę tego, co robię”. Transe – Traumy – Transgresje i „Seria z Różą” w kontekście trendów autobiografii kobiecych

89%

Piekara M.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2014

|

issue 1(2)

29–38

PL

Artykuł dotyczy wywiadu-rzeki Kazimiery Szczuki z Marią Janion, w kontekście autobiografii kobiecych powstałych w XXI wieku w Polsce – książka ta jest częścią ciekawej inicjatywy wydawniczej, jaką jest „Seria z Różą”. W serii przedstawiane są biografie kobiet aktywnych, feministek, kobiet zasłużonych dla polskiej nauki, kultury, sztuki czy polityki. W artykule autorka stara się ukazać trendy charakterystyczne dla polskich autobiografii kobiecych, zestawić je z problematyką feministyczną oraz wskazać wyjątkowość przedsięwzięcia „Serii z Różą”, zastanowić się nad tym, czy można mówić o nowym sposobie konstruowania autobiografii kobiecej w Polsce. W tekście pojawia się także odniesienie do czegoś, co można nazwać „męskim punktem odniesienia” w konstruowaniu autobiografii, a także zderzenie wypowiedzi bohaterki książki (Marii Janion) ze stereotypami związanymi ze społecznymi i kulturowymi rolami kobiecymi.

EN

The article focuses upon Kazimiera Szczuka’s long interview with Maria Janion, locating it in the context of women’s autobiographies published in the 21st century Poland. The book under study – Trances – Traumas – Transgressions – is a part of an interesting publishing venture under a collective title of “The Rose Series”. The series presents biographies of active women: feminists, women who have made a significant contribution to Polish scholarship and science, culture, arts or politics. In her study, the author endeavors to single out particular trends characterizing the genre of the woman’s autobiography in Poland in relation to the central concerns of the feminist thought. It is against such a backdrop that she proceeds to demonstrate the uniqueness of “The Rose Series”. Her argument leads to a reflection upon whether or not it is possible to claim the emergence of a new way of constructing a woman’s autobiography in the Polish cultural discourse. To answer such a question, the author juxtaposes the ‘masculine point of reference’ – determining the ‘traditional’ direction of the process of autobiography construction – against the network of reference central to the construction of a woman’s autobiography, and sets some of Maria Janion’s statements and observations against stereotypes concerning social and cultural roles of the woman in the Polish context.

3

W poszukiwaniu autentyczności: kultura polska i natura teorii postkolonialnej

76%

Bill S.

Praktyka Teoretyczna

|

2014

|

vol. 11

|

issue 1

107-127

EN

In Poland, postcolonial theory has proven especially attractive to various thinkers associated with the conservative right. This is surprising when we consider that postcolonial theory in its canonical forms owes a great deal to Marxist, postmodernist and feminist theories. The author begins by examining this paradox, assessing why the theory might be so appealing to conservative intellectuals and how they have employed it. Yet postcolonial theory has also appeared in a very different ideological context – namely, in the work of Maria Janion, who belongs to the opposing side of the ideological divide in Poland’s contemporary “culture wars” between “traditionalist” and “progressive” factions. The author suggests that the fundamental imaginative repertoires fueling quite disparate visions of Poland’s past and future may turn out to have a great deal in common. On this basis, he brings the Polish case into broader discussions on the very nature of postcolonial theory.

PL

W Polsce, teoria postkolonialna okazała się bardzo atrakcyjna dla myślicieli związanych z konserwatywną prawicą. Jest to zaskakujące, gdy wziąć pod uwagę fakt, że w swoich kanonicznych formach teoria postkolonialna bardzo dużo zawdzięcza teoriom marksistowskim, postmodernistycznym czy feministycznym. Autor rozpoczyna ten artykuł od zbadania owego paradoksu, dociekając, dlaczego omawiana teoria jest tak atrakcyjna dla konserwatywnych intelektualistów i jaki czynią z niej użytek. Teoria postkolonialna pojawiła się jednak w Polsce także w bardzo odmiennym kontekście ideologicznym – a mianowicie w pracach Marii Janion, która sytuuje się raczej na przeciwległym ideologicznym biegunie współczesnych polskich „wojen kulturowych”. W proponowanej analizie autor sugeruje, że podstawowy repertuar wyobrażeniowy, stojący za pozornie sprzecznymi wizjami polskiej przeszłości i przyszłości, może się okazać w dużej mierze wspólny. Mając to na uwadze, odnosi on omawiany przypadek do szerszych dyskusji dotyczących samej natury teorii postkolonialnej.

4

Trans/figuracje nowoczesności? Spory o twórczość Marii Komornickiej-Piotra Odmieńca Własta

63%

Chmurski M.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2015

|

issue 26

131-150

EN

The article is a reflection of how the work by Maria Komornicka (pen name Piotr Odmieniec Włast) was perceived in the past two decades on the basis of an analysis of a monograph by Edward Boniecki (1996), Izabela Filipiak (2006) and Brigitta Helbig-Mischewski (2010) in the context of changes in the interpretation of modern Polish literature. In the article, attention is drawn to three groups of issues which can only be identified on the basis of contemporary perception, incomplete as it is, due to the fact that all the works of Komornicka have not been published. The forms and meaning of broadly defined autobiographical writing has been re-defined, while Polish and regional literary modernism has been revised together with the involvement of literary researchers in the subject of their analyses. The author of the article suggests a schematic differentiation between updating, prospective and retrospective strategies in Komornicka’s work and a reflection on the indirect involvement in social and cultural discourses and discussions developed by contemporary researchers into Komornicka’s work.

5

Niewidzialna „Operetka” Witolda Gombrowicza. Od męskości hegemonicznej ku męskości atopicznej

51%

Mazurkiewicz F.

Pamiętnik Literacki

|

2016

|

vol. 107

|

issue 2

113-136

PL

Artykuł o ostatnim dramacie Witolda Gombrowicza powstał jako wyraz niezgody na wcześniejsze odczytania sztuki (Jan Błoński, Jerzy Jarzębski, Maria Janion, Michał Paweł Markowski, Małgorzata Sugiera, Tamara Trojanowska), nie uwzględniające należycie – zdaniem autora – pewnej fundamentalnej niezgodności kwestii historycznych i historiozoficznych poruszanych w sztuce z jej nieoczekiwanym zakończeniem, w którym – przypomnijmy – z trumny wyłania się naga Albertynka. Wysiłek interpretacyjny zmierza więc w kierunku określenia: 1) wcześniej nie odnalezionych intertekstualnych śladów postaci Albertynki, głęboko tkwiących w cyklu powieściowym Marcela Prousta „W poszukiwaniu straconego czasu”; 2) problematyki „Operetki” jako gruntownego przewartościowania XIX-wiecznej nowoczesności; 3) samej sztuki jako dramatu męskości hegemonicznej, z istoty swej nieprzerwanie uczestniczącej w obracaniu historii ludzkości w niewypowiedziany koszmar; 4) Albertynki jako czynnika ustanawiającego inny, radykalny projekt męskości, którą autor proponuje nazywać męskością atopiczną.

EN

The article about Witold Gombrowicz’s last drama was composed as an expression of discontent about the former readings of the play (by Jan Błoński, Jerzy Jarzębski, Maria Janion, Michał Paweł Markowski, Małgorzata Sugiera, Tamara Trojanowska) that inaccurately, in Mazurkiewicz’s view, consider certain fundamental literary historical and historiophilosophical issues touched upon in the play with its unexpected conclusion in which naked Albertine emerges from a coffin. Thus, Mazurkiewicz’s interpretive efforts leads to defining 1) previously not found intertextual traces of Albertine deeply rooted in Marcel Proust’s “In Search of Lost Time;” 2) the problems of “Operetta” as a thorough reevaluation of 19th century modernity; 3) the play as a hegemonic masculinity drama in its nature constantly taking part in turning history of humanity into a terrifying nightmare; 4) Albertine as a factor establishing a different, radical project of masculinity which the author proposes to be referred as “atopic.”

Refine search results

1 Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

1 Nauka

1 Pamiętnik Literacki

1 Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

1 Praktyka Teoretyczna

1 Bill S.

1 Borkowska G.

1 Chmurski M.

1 Mazurkiewicz F.

1 Piekara M.

1 2020

1 2016

1 2015

2 2014

Maria Janion’s obituary

„Ja sama w coraz większym stopniu uświadamiam sobie kobiecą barwę tego, co robię”. Transe – Traumy – Transgresje i „Seria z Różą” w kontekście trendów autobiografii kobiecych

W poszukiwaniu autentyczności: kultura polska i natura teorii postkolonialnej

Trans/figuracje nowoczesności? Spory o twórczość Marii Komornickiej-Piotra Odmieńca Własta

Niewidzialna „Operetka” Witolda Gombrowicza. Od męskości hegemonicznej ku męskości atopicznej