Search results

1

Elementy trzeciej kultury w przekładach polskich wersji Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa

100%

Sadowska M.

Acta Polono-Ruthenica

|

2018

|

vol. Tom 3 Nr XXIII

141-155

EN

Nowadays the publishing market offers five Polish translations of Mikhail Bulgakov’s novel Master and Margarita, which appeared in the space of almost fifty years. The objective of the article is to concentrate on the way the components of third culture are rendered in the translations mentioned above. The author tries to draw the readers’ attention to the analogies and discrepancies within the translators’ choices. The analysis covers the names of natural phenomena, names of traditional culture phenomena, both material and spiritual, as well as the names of social and political life phenomena.

2

Dlaczego powstają nowe przekłady? Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa w nowym tłumaczeniu na język polski

72%

Mocarz-Kleindienst M.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2018

|

vol. 9

|

issue 1

267-281

PL

Teksty literackie cechują się największą spośród wszystkich typów tekstów tendencją do uzyskiwania nowych przekładów. doskonałym przykładem jest powieść Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa, której trzy nowe przekłady ukazały się w ostatnich latach (2016—2017). jednym z nich jest tłumaczenie autorstwa Leokadii, Grzegorza i Igora Przebindów. W niniejszym artykule omówione zostały najważniejsze przesłanki powstania nowego „rodzinnego” przekładu. Refleksji nad celowością doko¬nywania kolejnych przekładów towarzyszyły pytania: jak tłumaczone są takie teksty? jakie strategie stosuje tłumacz? w jakim stopniu uwzględnia on zakładane oczekiwania współczesnych odbiorców? W prezentowanym tekście zaproponowane zostały dwie per¬spektywy badawcze: pierwsza nich stanowi punkt widzenia samych tłumaczy, którzy nowo powstały przekład określają mianem „udomowiony”, druga perspektywa — ba¬dacza — sprowadza się do oceny samego tekstu przekładu w szczególności pod kątem zastosowanych strategii translatorskich (egzotyzacja vs adaptacja), wskazania różnic mię¬dzy najnowszym przekładem a wcześniejszymi tłumaczeniami (Ireny Lewandowskiej i Witolda Dąbrowskiego oraz Andrzeja Drawicza). Analiza samego tekstu przekładu oraz dołączonych do niego paratekstów w postaci licznych przypisów skłania do stwierdzenia, że dominującą strategią jest egzotyzacja.

EN

Literary works tend to be amongst the most often translated texts. A perfect example is Mikhail Bulgakov’s novel The Master and Margarita: over the previous two years (2016-2017) three new translations thereof into Polish appeared, one of them being a translation by Leokadia, Grzegorz, and Igor Przebinda. In this paper, the main reasons for the publication of this new, “family” translation were discussed. The question about the need for makeing new translations was accompanied by other questions: how are such texts translated what strategies are used by the translator?, to what extent does he or she take account of the assumed expectations of contemporary readers? In the presentation, two research perspectives were proposed. The first of them is the translator’s viewpoint, for whom the newly done translation is a domesticated translation. The other perspective, the researcher’s one, consist in analyzing the translated text itself, in particular with regard to the applied translation strategies (exoticization vs. adaptation), indicating the differences between the latest translation and the previous ones (first by Irena Lewandowska and Witold Dąbrowski, and second by Andrzej Drawicz). The analysis of the translated text along with the accompanying paratexts in the form of numerous footnotes leads one to a conclusion that exoticization is a dominant strategy.

3

Роман Мастер и Маргарита: трудности перевода советских реалий (на примере южнославянских языков)

58%

Łuńkowa N., Starikowa N., Szat'ko J.

Przegląd Rusycystyczny

|

2019

|

issue 3

PL

Artykuł poświęcony jest sposobom przenoszenia słów i zwrotów określających rzeczy, zjawiska i przedmioty typowe dla życia, codziennej rutyny i kultury mieszkańców Moskwy w pierwszych dekadach władzy radzieckiej, które posłużyły do przetłumaczenia powieści "Mistrz i Małgorzata" na języki południowosłowiańskie (bułgarski, serbski, chorwacki, słoweński). Złożoność struktury artystycznej powieści, połączenie kilku tradycji kulturowych, historycznych i religijnych, warstw stylistycznych i językowych, sprawiają, że to bardzo trudne zadanie dla tłumaczy. Jednym z warunków koniecznych do jego rozwiązania jest obecność w przetłumaczonym wydaniu komentarzy referencyjnych, wyjaśniających trudne fragmenty.

EN

The article deals with the ways of transferring words and phrases naming things, phenomena, and objects typical for life, daily routine and culture of the Muscovites during the first decades of Soviet power, used for translation of the novel “The Master and Margarita” into South Slavic (Bulgarian, Serbian, Croatian, Slovenian) languages. The complexity of the novel’s artistic structure, the combination of several cultural, historical and religious traditions, stylistic and linguistic layers, possess a very difficult task for translators. One of the necessary conditions for its solution is the presence in the translated edition a reference device (reference comments) explaining difficult passages.

RU

В статье рассматриваются способы передачи слов и словосочетаний, называющих предметы, явления, объекты, характерные для жизни, быта и культуры москвичей первых десятилетий советской власти, при переводе романа «Мастер и Маргарита» на южнославянские (болгарский, сербский, хорватский, словенский) языки. Сложность художественной структуры романа, соединение в нем нескольких культурных и историко-религиозных традиций, стилистических и языковых пластов ставит перед переводчиками весьма трудную задачу. Одним из необходимых условий ее решения является наличие в переводном издании справочного аппарата, разъясняющего трудные для понимания пассажи.

4

Mogarycz i inni. Dramatyczne losy kanonu tekstowego Mistrza i Małgorzaty

58%

Przebinda G.

Przegląd Rusycystyczny

|

2019

|

issue 3

RU

Отправной точкой размышлений, основная цель которых заключается в обращении внимания исследователей и читателей на вопрос текстовой каноничности, или неканоничности Мастера и Маргариты, стала проблема наличия, или отсутствия известного фрагмента о Могарыче в тринадцатой главе романа. Автор исследования предпринял попытку доказать, что как наличие вышеуказанного фрагмента в первом переводе романа на польский язык, выполненном Иреной Левандовской и Витольдом Домбровским, так и отсутствие того же фрагмента во втором польском переводе, выполненном Анджеем Дравичем, является вполне объяснимым с текстологической точки зрения. Причина - в использовании переводчиками в качестве основы разных оригинальных версий романа Булгакова. Данное исследование - лишь первое из запланированного большого цикла работ - завершается рассмотрением последней на сегодняшний день текстологической редакции Мастера и Маргариты, предложенной в 2014–2015 годах Еленой Колышевой, неутомимой исследовательницей архивов Булгакова.

EN

The starting point for my reflections, which ultimately aim to bring researchers and readers closer to the issue of the textual canon of The Master and Margarita, is the problem of the presence or absence of the famous passage about Mogarych in Chapter Thirteen of the novel. I have tried to demonstrate that the presence of this passage in the first Polish translation by Irena Lewandowska and Witold Dąbrowski, as well as its omission in the second translation by Andrzej Drawicz, are textologically justified. This is due to the fact that translators used different original editions as the basis of their work. My study, which is the first of the planned longer cycle, ends with a discussion of the most recent version of the text of The Master and Margarita, put forward in 2014–2015 by the indefatigable researcher of Bulgakov archives - Elena Kolysheva.

PL

Punktem wyjścia dla rozważań, których celem jest przybliżenie badaczom i czytelnikom kwestii kanonu tekstowego "Mistrza i Małgorzaty", jest problem obecności lub braku słynnego fragmentu o Mogaryczu w rozdziale trzynastym powieści. Starałem się wykazać, że obecność tego fragmentu w pierwszym polskim tłumaczeniu Ireny Lewandowskiej i Witolda Dąbrowskiego, a także jego pominięcie w drugim tłumaczeniu Andrzeja Drawicza, są tekstologicznie uzasadnione. Wynika to z faktu, że tłumacze wykorzystywali różne wydania oryginalne jako podstawę swojej pracy. Moje opracowanie, które jest pierwszym z planowanego dłuższego cyklu, kończy się omówieniem najnowszej wersji tekstu "Mistrza i Małgorzaty", zaproponowanej w latach 2014–2015 przez niestrudzoną badaczkę archiwum Bułhakowa – Jelenę Kołyszewą.

5

Bułhakowowskie inspiracje „Ucieczki z kina Wolność” Wojciecha Marczewskiego

58%

Korcz K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2022

|

vol. 10

40-56

EN

The article concentrates on the relations between a cinematic production and literature linked to the most famous book by Mikhail Bulgakov that became an inspiration for an independent artistic work by Wojciech Marczewski. On the one hand the sketch consists of different interpretations and observations by other authors. On the other hand it is an attempt to point out new references of comparative intertextual character, thus the structure of the article. At the beginning the article is devoted to the structure of the Censor, who is a mixture of several characters from the book. Especially the Pontius Pilate, Berlioz, the master or Judas from Kiriath. The next part of the article presents the way the most important characters of Master and Margarita who do not show on the screen: Yeshua and Woland together with some secondary characters from the book manifest in the movie. The second part of the article analyzes motives, quotations and patterns that constitute Wojciech Marczewski’s work and his directorial strategy that leads to their artistic transformation. As a result such transformation added to the final work’s depth and allowed the movie to become a multi-layer moral and philosophical treatise.

PL

Artykuł porusza kwestię relacji pomiędzy filmem a literaturą na przykładach najsłynniejszej książki Michaiła Bułhakowa i inspirowanego nią, lecz będącego samodzielną wypowiedzią artystyczną obrazu Wojciecha Marczewskiego. Z jednej strony szkic stanowi zestawienie interpretacji i spostrzeżeń innych autorów, z drugiej – podejmuje próbę wskazania nowych odniesień komparatystyczno-intertekstualnych. Temu właśnie podporządkowano układ artykułu. W początkowych partiach omówiona została struktura postaci Cenzora, który skupia w sobie kilku powieściowych bohaterów: przede wszystkim Poncjusza Piłata, Berlioza, mistrza czy Judę z Kiriatu. Następnie ukazano sposób manifestowania się w filmie najważniejszych w Mistrzu i Małgorzacie, a niewystępujących na ekranie Jeszui oraz Wolanda, a także innych, pobocznych Bułhakowowskich charakterów. W kolejnej części tekstu analizie poddano motywy, cytaty, schematy stanowiące tworzywo dzieła Wojciecha Marczewskiego oraz reżyserską strategię prowadzącą do ich twórczego przekształcenia. Nadało to jego artystycznej wypowiedzi głębi, czyniąc ją wielopłaszczyznowym traktatem moralno-filozoficznym.

Refine search results

2 Przegląd Rusycystyczny

1 Acta Polono-Ruthenica

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

1 Przekłady Literatur Słowiańskich

1 Korcz K.

1 Mocarz-Kleindienst M.

1 Przebinda G.

1 Sadowska M.

1 Starikowa N.

1 Szat'ko J.

1 Łuńkowa N.

1 2022

2 2019

2 2018

Elementy trzeciej kultury w przekładach polskich wersji Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa

Dlaczego powstają nowe przekłady? Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa w nowym tłumaczeniu na język polski

Роман Мастер и Маргарита: трудности перевода советских реалий (на примере южнославянских языков)

Mogarycz i inni. Dramatyczne losy kanonu tekstowego Mistrza i Małgorzaty

Bułhakowowskie inspiracje „Ucieczki z kina Wolność” Wojciecha Marczewskiego