Search results

1

„Rękopisy nie płoną”, blask Bułhakowa nie gaśnie. Recenzja spektaklu Mistrz i Małgorzata we wrocławskim Teatrze Muzycznym Capitol

100%

Kuchta A.

Estetyka i Krytyka

|

2014

|

issue 2(33)

149-154

2

Юмор Воланда в польских и чешских переводах Мастера и Маргариты

75%

Jankowska A.

Przegląd Rusycystyczny

|

2014

|

issue 1

3

Motywy i motywacje duchowe w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa w polskich źródłach periodycznych i zwartych po roku 1989

71%

Korcz K.

Roczniki Humanistyczne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 7

155-169

EN

This article is an attempt to look at Mikhail Bulgakov’s The Master and Margarita from the perspective of the novel’s relationship with the spiritual aspect of human life. The analysis includes press and magazine texts, as well as non-serial publications in which we could find references to the religious life of the writer or the moral status of his most famous work. Differing views of representatives of various scientific fields are also presented; not only those of theologists and scholars of religion, but also those of cultural experts, philologists, literary critics, commentators and journalists. The main goal is to present the new trends in the reception of the book which can be observed in Poland since 1989, and the article has been structured with that aim in mind. The preliminary part of the text focuses on the reception of the novel in the context of Christian ethics in the 1970s and 80s, and the changes introduced by the different socio-historical conditions after the fall of Communism. The following parts analyse the image of Bulgakov himself. At the time, the author was an important role model, seen as a continuation of the image presented by the character-symbols of his novels. The article also presents the problem of the evolution of various interpretations and evaluations of The Master and Margarita that have drifted towards their compatibility with the truth of the Gospel. Attention is also paid to the book as seen from a theological perspective, especially those of the Roman Catholic Church and the Orthodox Church. Its reception was also influenced by other forms of spirituality – Manichaeism, gnosticism and esotericism. All of the above have led to a presentation of its influence on modern human spiritual pursuits, and its importance in the cultural dimension.

PL

Artykuł stanowi próbę przyjrzenia się Mistrzowi i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa z perspektywy związków powieści z duchowym aspektem życia człowieka. Analizie poddane zostały teksty prasowe i czasopiśmiennicze oraz druki zwarte, w których pojawiają się odniesienia do życia religijnego pisarza czy moralnego statusu jego najsłynniejszego dzieła. Zaprezentowane zostały stanowiska przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, nie tylko teologów czy religioznawców, ale także kulturoznawców, filologów, krytyków literackich publicystów i dziennikarzy. Podstawowym celem jest wyróżnienie nowych tendencji w recepcji książki, jakie można zaobserwować w Polsce po roku 1989. Temu właśnie podporządkowano strukturę artykułu. Na wstępie nakreślone zostały sposoby odbioru powieści w kontekście etyki chrześcijańskiej w latach 70. i 80. XX, następnie zaś zmiany spowodowane odmiennością warunków społeczno-historycznych po transformacji ustrojowej. W dalszej części szkicu przeanalizowano wizerunek Bułhakowa, który w okresie wcześniejszym stanowił ważny wzorzec osobowy, będąc niejako przedłużeniem obrazu powieściowych bohaterów-symboli. W szkicu podjęto także kwestię ewoluowania interpretacji i ocen Mistrza i Małgorzaty w kierunku zgodności z literą Ewangelii oraz rozpatrywania dzieła Bułhakowa w perspektywie teologicznej (zwłaszcza w ujęciu Kościoła katolickiego i prawosławnego) Nie mniej istotne dla recepcji książki okazały się także inne formy duchowości – m.in. manicheizm, gnoza czy ezoteryka. Wszystko to pozwoliło na ukazanie jej wpływu na duchowe poszukiwania współczesnego człowieka oraz uchwycenie ich wymiaru kulturowego.

4

Dlaczego powstają nowe przekłady? Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa w nowym tłumaczeniu na język polski

63%

Mocarz-Kleindienst M.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2018

|

vol. 9

|

issue 1

267-281

PL

Teksty literackie cechują się największą spośród wszystkich typów tekstów tendencją do uzyskiwania nowych przekładów. doskonałym przykładem jest powieść Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa, której trzy nowe przekłady ukazały się w ostatnich latach (2016—2017). jednym z nich jest tłumaczenie autorstwa Leokadii, Grzegorza i Igora Przebindów. W niniejszym artykule omówione zostały najważniejsze przesłanki powstania nowego „rodzinnego” przekładu. Refleksji nad celowością doko¬nywania kolejnych przekładów towarzyszyły pytania: jak tłumaczone są takie teksty? jakie strategie stosuje tłumacz? w jakim stopniu uwzględnia on zakładane oczekiwania współczesnych odbiorców? W prezentowanym tekście zaproponowane zostały dwie per¬spektywy badawcze: pierwsza nich stanowi punkt widzenia samych tłumaczy, którzy nowo powstały przekład określają mianem „udomowiony”, druga perspektywa — ba¬dacza — sprowadza się do oceny samego tekstu przekładu w szczególności pod kątem zastosowanych strategii translatorskich (egzotyzacja vs adaptacja), wskazania różnic mię¬dzy najnowszym przekładem a wcześniejszymi tłumaczeniami (Ireny Lewandowskiej i Witolda Dąbrowskiego oraz Andrzeja Drawicza). Analiza samego tekstu przekładu oraz dołączonych do niego paratekstów w postaci licznych przypisów skłania do stwierdzenia, że dominującą strategią jest egzotyzacja.

EN

Literary works tend to be amongst the most often translated texts. A perfect example is Mikhail Bulgakov’s novel The Master and Margarita: over the previous two years (2016-2017) three new translations thereof into Polish appeared, one of them being a translation by Leokadia, Grzegorz, and Igor Przebinda. In this paper, the main reasons for the publication of this new, “family” translation were discussed. The question about the need for makeing new translations was accompanied by other questions: how are such texts translated what strategies are used by the translator?, to what extent does he or she take account of the assumed expectations of contemporary readers? In the presentation, two research perspectives were proposed. The first of them is the translator’s viewpoint, for whom the newly done translation is a domesticated translation. The other perspective, the researcher’s one, consist in analyzing the translated text itself, in particular with regard to the applied translation strategies (exoticization vs. adaptation), indicating the differences between the latest translation and the previous ones (first by Irena Lewandowska and Witold Dąbrowski, and second by Andrzej Drawicz). The analysis of the translated text along with the accompanying paratexts in the form of numerous footnotes leads one to a conclusion that exoticization is a dominant strategy.

5

Mogarycz i inni. Dramatyczne losy kanonu tekstowego Mistrza i Małgorzaty

51%

Przebinda G.

Przegląd Rusycystyczny

|

2019

|

issue 3

RU

Отправной точкой размышлений, основная цель которых заключается в обращении внимания исследователей и читателей на вопрос текстовой каноничности, или неканоничности Мастера и Маргариты, стала проблема наличия, или отсутствия известного фрагмента о Могарыче в тринадцатой главе романа. Автор исследования предпринял попытку доказать, что как наличие вышеуказанного фрагмента в первом переводе романа на польский язык, выполненном Иреной Левандовской и Витольдом Домбровским, так и отсутствие того же фрагмента во втором польском переводе, выполненном Анджеем Дравичем, является вполне объяснимым с текстологической точки зрения. Причина - в использовании переводчиками в качестве основы разных оригинальных версий романа Булгакова. Данное исследование - лишь первое из запланированного большого цикла работ - завершается рассмотрением последней на сегодняшний день текстологической редакции Мастера и Маргариты, предложенной в 2014–2015 годах Еленой Колышевой, неутомимой исследовательницей архивов Булгакова.

EN

The starting point for my reflections, which ultimately aim to bring researchers and readers closer to the issue of the textual canon of The Master and Margarita, is the problem of the presence or absence of the famous passage about Mogarych in Chapter Thirteen of the novel. I have tried to demonstrate that the presence of this passage in the first Polish translation by Irena Lewandowska and Witold Dąbrowski, as well as its omission in the second translation by Andrzej Drawicz, are textologically justified. This is due to the fact that translators used different original editions as the basis of their work. My study, which is the first of the planned longer cycle, ends with a discussion of the most recent version of the text of The Master and Margarita, put forward in 2014–2015 by the indefatigable researcher of Bulgakov archives - Elena Kolysheva.

PL

Punktem wyjścia dla rozważań, których celem jest przybliżenie badaczom i czytelnikom kwestii kanonu tekstowego "Mistrza i Małgorzaty", jest problem obecności lub braku słynnego fragmentu o Mogaryczu w rozdziale trzynastym powieści. Starałem się wykazać, że obecność tego fragmentu w pierwszym polskim tłumaczeniu Ireny Lewandowskiej i Witolda Dąbrowskiego, a także jego pominięcie w drugim tłumaczeniu Andrzeja Drawicza, są tekstologicznie uzasadnione. Wynika to z faktu, że tłumacze wykorzystywali różne wydania oryginalne jako podstawę swojej pracy. Moje opracowanie, które jest pierwszym z planowanego dłuższego cyklu, kończy się omówieniem najnowszej wersji tekstu "Mistrza i Małgorzaty", zaproponowanej w latach 2014–2015 przez niestrudzoną badaczkę archiwum Bułhakowa – Jelenę Kołyszewą.

6

Wartości uniwersalne kontra wartości socjalizmu. Problematyka aksjologiczna w artykułach prasowych poświęconych powieści "Mistrz i Małgorzata" Michaiła Bułhakowa w latach 1969–1989

51%

Korcz K.

Studia Philosophiae Christianae

|

2014

|

vol. 50

|

issue 4

79-97

EN

The paper deals with the problem of the relationship between literature and the widely understood sphere of human spirituality, its significance to social life and the issue of using culture as a tool of indoctrination in a totalitarian state. It shows how public discourse on Bulgakov’s novel reflected the mechanisms of collective life in the seventies and eighties of the twentieth century; how the figures-symbols functioned as carriers of fundamental moral values; and what the importance of Christian ethics was, not only for the reception of the novel in Poland, but also for the formation of certain attitudes and beliefs. This reflection concerns the role of religious themes and philosophical topics not as stand-alone semantic elements, but as factors that provoked to seek answers to the existential questions of Polish society at those times.

PL

Artykuł podejmuje problem związków literatury z szeroko pojmowaną sferą duchowości człowieka, jej znaczenia dla życia społecznego oraz kwestię wykorzystywania kultury jako narzędzia indoktrynacji w państwie totalitarnym. Pokazuje, w jaki sposób w dyskursie publicznym na temat powieści Bułhakowa odbijały się zjawiska oraz mechanizmy życia zbiorowego lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, jak funkcjonowały w obiegu społecznym postacie-symbole, będące nośnikami podstawowych wartości moralnych, jakie znaczenie miała etyka chrześcijańska nie tylko dla recepcji powieści w Polsce, ale również dla kształtowania się wśród publiczności literackiej określonych postaw i poglądów. Refleksje dotyczą roli motywów religijnych i wątków filozoficznych nie jako autonomicznych elementów znaczeniowych, lecz czynników, które prowokowały do szukania odpowiedzi na nurtujące ówczesne społeczeństwo polskie pytania egzystencjalne.

7

Bułhakowowskie inspiracje „Ucieczki z kina Wolność” Wojciecha Marczewskiego

51%

Korcz K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2022

|

vol. 10

40-56

EN

The article concentrates on the relations between a cinematic production and literature linked to the most famous book by Mikhail Bulgakov that became an inspiration for an independent artistic work by Wojciech Marczewski. On the one hand the sketch consists of different interpretations and observations by other authors. On the other hand it is an attempt to point out new references of comparative intertextual character, thus the structure of the article. At the beginning the article is devoted to the structure of the Censor, who is a mixture of several characters from the book. Especially the Pontius Pilate, Berlioz, the master or Judas from Kiriath. The next part of the article presents the way the most important characters of Master and Margarita who do not show on the screen: Yeshua and Woland together with some secondary characters from the book manifest in the movie. The second part of the article analyzes motives, quotations and patterns that constitute Wojciech Marczewski’s work and his directorial strategy that leads to their artistic transformation. As a result such transformation added to the final work’s depth and allowed the movie to become a multi-layer moral and philosophical treatise.

PL

Artykuł porusza kwestię relacji pomiędzy filmem a literaturą na przykładach najsłynniejszej książki Michaiła Bułhakowa i inspirowanego nią, lecz będącego samodzielną wypowiedzią artystyczną obrazu Wojciecha Marczewskiego. Z jednej strony szkic stanowi zestawienie interpretacji i spostrzeżeń innych autorów, z drugiej – podejmuje próbę wskazania nowych odniesień komparatystyczno-intertekstualnych. Temu właśnie podporządkowano układ artykułu. W początkowych partiach omówiona została struktura postaci Cenzora, który skupia w sobie kilku powieściowych bohaterów: przede wszystkim Poncjusza Piłata, Berlioza, mistrza czy Judę z Kiriatu. Następnie ukazano sposób manifestowania się w filmie najważniejszych w Mistrzu i Małgorzacie, a niewystępujących na ekranie Jeszui oraz Wolanda, a także innych, pobocznych Bułhakowowskich charakterów. W kolejnej części tekstu analizie poddano motywy, cytaty, schematy stanowiące tworzywo dzieła Wojciecha Marczewskiego oraz reżyserską strategię prowadzącą do ich twórczego przekształcenia. Nadało to jego artystycznej wypowiedzi głębi, czyniąc ją wielopłaszczyznowym traktatem moralno-filozoficznym.

8

Michaiła Bułhakowa droga do filmu

51%

Przebinda I.

Studia Pigoniana

|

2022

|

vol. 5

|

issue 5

43-60

EN

This article attempts to sketch a picture of Mikhail Bulgakov’s literary works (prose and drama), together with their historical and political background, as a prelude to his own adventure with film and the later, already posthumous, screen adaptations of his works – led by The Master and Margarita. Viewed in this way, Bulgakov’s transition from prose (The White Guard) to drama (Turbine Days) may appear to be only the first step towards his adventure with film. It seems that the path from novel through drama to film is much easier than the direct path from novel to film. The theatrical contexts of Bulgakov’s works are outlined, as well as musical contexts, including opera and musicals. Bulgakov’s scripts for the screen adaptations of Gogol’s The Government Inspector and The Dead Souls, which were never made, are also briefly described. The role of the space of Kiev and Moscow is emphasized as well as two of the writer’s most significant mythical cities, along with Jerusalem, Rome and Paris. The article emphasizes the cinematic nature of Bulgakov’s works. In this film-theatrical context the research opinions of such authors as Konstantin Paustovsky, Andrzej Drawicz, Marietta Chudakova, Alexey Varlamov, Eugene Zamiatin, Miron Petrovsky, Alicja Helman and Joanna Wojnicka are recalled. The urban dimension of The Master and Margarita is outlined, as the apotheosis of the city and the achievements of civilization, which will also translate to later screen adaptations of this masterpiece.

PL

W niniejszym artykule podjęta została próba naszkicowania obrazu twórczości literackiej (prozatorskiej i dramaturgicznej) Michaiła Bułhakowa, wraz z jej tłem historyczno-politycznym, jako wstępu do jego własnej przygody z filmem oraz późniejszych, już pośmiertnych, ekranizacji jego dzieł – na czele z Mistrzem i Małgorzatą. Przy takim ujęciu przejście Bułhakowa od prozy (Biała Gwardia) do dramaturgii (Dni Turbinów) może się jawić jako dopiero pierwszy krok ku jego przygodzie z filmem. Wydaje się bowiem, że droga od powieści przez dramat do filmu jest znacznie łatwiejsza niż bezpośrednia droga od powieści do filmu. Zarysowane zostały tu zatem zarówno konteksty teatralne Bułhakowa, jak i konteksty muzyczne, z uwzględnieniem przedstawień operowych i musicalowych. Opisano także zwięźle autorskie scenariusze Bułhakowa do niezrealizowanych ostatecznie ekranizacji Rewizora i Martwych dusz Gogola. Została podkreślona rola przestrzeni Kijowa i Moskwy, jako dwóch z kilku najistotniejszych, obok Jerozolimy, Rzymu i Paryża, mitycznych miast pisarza. W artykule uwypuklona została kinematograficzna natura dzieł Bułhakowa. Przywołane zostają w tym filmowo-teatralnym kontekście opinie badawcze takich autorów jak – Konstanty Paustowski, Andrzej Drawicz, Marietta Czudakowa, Aleksy Warłamow, Eugeniusz Zamiatin, Miron Pietrowski, Alicja Helman, Joanna Wojnicka. Zarysowany wstępnie zostaje również urbanistyczny wymiar powieści Mistrz i Małgorzata, jako apoteozy miasta i osiągnięć cywilizacji, co także przełoży się na późniejsze ekranizacje tego arcydzieła.

9

Klimow i inni. O niezrealizowanych ekranizacjach „Mistrza i Małgorzaty”

38%

Przebinda I.

Studia Pigoniana

|

2023

|

vol. 6

|

issue 6

129-140

EN

Klimov et al. On unrealized screen adaptations of “The Master and Margarita” This article attempts to outline the history of the major planned but ultimately unrealized film adaptations of The Master and Margarita. The projects discussed cover a period of about fifty years, ranging from the late 1960s to the 1920s. The film projects described were planned mainly in Soviet (Mosfilm) and Russian (Mars Media) studios and in Hollywood studios (including Columbia and Lucasfilm), with the participation of Russian, American and European filmmakers. The article focuses largely on sketching a picture of specific design and production activities within these projects. A separate section is devoted to adaptation strategies, with a particular focus on the Klimov brothers’ screenplay.

PL

Klimow i inni. O niezrealizowanych ekranizacjach „Mistrza i Małgorzaty” W niniejszym artykule podjęto próbę zarysowania historii najważniejszych planowanych, lecz ostatecznie niezrealizowanych ekranizacji Mistrza i Małgorzaty. Omówione projekty obejmują okres około pięćdziesięciu lat i rozciągają się w czasie od późnych lat 60. XX w. do lat 20. XXI w. Opisywane przedsięwzięcia filmowe planowane były głównie w wytwórniach radzieckich (Mosfilm) i rosyjskich (Mars Media) oraz w studiach hollywoodzkich (m.in. Columbia i Lucasfilm), przy udziale twórców rosyjskich, amerykańskich i europejskich. Artykuł skupia się w dużej części na szkicowaniu obrazu konkretnych działań projektowych i producenckich w obrębie tychże przedsięwzięć. Osobne miejsce poświęcone jest adaptacyjnym strategiom adaptacyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem scenariusza braci Klimowów.

Refine search results

2 Przegląd Rusycystyczny

2 Studia Pigoniana

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

1 Estetyka i Krytyka

1 Przekłady Literatur Słowiańskich

1 Roczniki Humanistyczne

1 Studia Philosophiae Christianae

3 Korcz K.

2 Przebinda I.

1 Jankowska A.

1 Kuchta A.

1 Mocarz-Kleindienst M.

1 Przebinda G.

2 2023

1 2022

1 2021

1 2019

1 2018

3 2014

„Rękopisy nie płoną”, blask Bułhakowa nie gaśnie. Recenzja spektaklu Mistrz i Małgorzata we wrocławskim Teatrze Muzycznym Capitol

Юмор Воланда в польских и чешских переводах Мастера и Маргариты

Motywy i motywacje duchowe w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa w polskich źródłach periodycznych i zwartych po roku 1989

Dlaczego powstają nowe przekłady? Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa w nowym tłumaczeniu na język polski

Mogarycz i inni. Dramatyczne losy kanonu tekstowego Mistrza i Małgorzaty

Wartości uniwersalne kontra wartości socjalizmu. Problematyka aksjologiczna w artykułach prasowych poświęconych powieści "Mistrz i Małgorzata" Michaiła Bułhakowa w latach 1969–1989

Bułhakowowskie inspiracje „Ucieczki z kina Wolność” Wojciecha Marczewskiego

Michaiła Bułhakowa droga do filmu

Klimow i inni. O niezrealizowanych ekranizacjach „Mistrza i Małgorzaty”