Search results

1

Chi era un fariseo? Un approccio prosopografico

100%

Sievers J.

Poznańskie Studia Teologiczne

|

2013

|

issue 27

13-27

PL

Oparty na pismach Józefa Flawiusza, Nowym Testamencie oraz literaturze rabinistycznej artykuł prezentuje postacie dwunastu faryzeuszów. Na podstawie otrzymanych wniosków ukazano w nim postacie pozbawione negatywnych konotacji, które przypisano słowu „faryzeusz". Autor przedstawia miejsce i rolę faryzeuszów w ówczesnym społeczeństwie, podkreślając ich przynależność do wysokiej klasy społecznej, brak autonomicznej władzy oraz niejednokrotnie ich marginalizację. Wspomina, że byli oni grupą religijną kontrastującą z ówczesnym społeczeństwem, ale nie sektą. Pomimo że niekiedy byli włączani w aktywność polityczną, nie był to element identyfikujący tę grupę. Jak stwierdza autor artykułu, jego celem nie było wyrażenie poglądów pozytywnych ani negatywnych o faryzeuszach bądź o ich relacjach z Jezusem i Jego uczniami. Usiłował natomiast ukazać dwanaście osób, wśród których żadna nie była typowym „faryzeuszem" zgodnym z niezbyt przychylnym obrazem wyłaniającym się ze współczesnych definicji encyklopedycznych.

2

Kary śmierci według Miszny

72%

Marcinkowski R.

Studia Gdańskie

|

2021

|

vol. 48

133-154

EN

The Mishnah lists four death sentences: stoning, strangulation, burning and beheading, although the latter was abandoned as it was considered barbaric. According to tradition, the death penalty was ruled by a courtof twenty-three judges. The article, based on the original text of the Mishnah, briefly presents various types of judicial institutions, discusses the scope of judges’ powers, procedural law, and in particular the court procedure in criminal matters (hearing witnesses, judging, issuing judgments). It specifies the faults for which the specific death penalty is imposed and describes the methods of its execution.

PL

Miszna wymienia cztery kary śmierci: ukamienowanie, uduszenie, spalenie i ścięcie, ale tej ostatniej kary zaniechano, uznając ją za barbarzyńską. Zgodnie z tradycją karę śmierci zatwierdzał sąd składający się z dwudziestu trzech sędziów. Artykuł, opierający się na oryginalnym tekście Miszny, przedstawia w wielkim skrócie instytucje sądowe różnych typów, omawia zakres władzy sędziów, prawo procesowe, a szczególnie procedurę sądową w sprawach karnych (przesłuchanie świadków, osądzanie, wydawanie wyroków). Precyzuje, za jakie winy wymierza się określoną karę śmierci oraz podaje sposoby jej wykonania.

3

Dusza a wiara w życie po śmierci w judaizmie

72%

Marcinkowski R.

Studia Gdańskie

|

2021

|

vol. 49

147-160

EN

Abstract: In Judaism various terms already occurring in the Hebrew Bible are used to define the soul: neshamah, ruah, nefesh, yehidah, hayah. They were adopted by Rabbinic Judaism which had its roots in Biblical Judaism and which, however, is fundamentally different in terms of the soul, its immortality, resurrection and life after death. It was not until the post-biblical times that the immortality of the soul came to be one of the main pillars of faith for the followers of Judaism. The Talmud points to resurrection as a dogma of faith (Sanh. 10:1; 90b-91a). In accordance with the Mishnah, and then with the Gemara ‘All Israel have a portion in the world-to-come’ (ibidem). But does it not conflict with the basic Rabbinic message of reward for good and punishment for evil based on biblical foundations that show the way to salvation by keeping the commandments? The Orthodox Judaism maintains both the faith in the resurrection of the flesh as part of the Messianic Redemption and the faith in the immortality of the soul after death. Reform Judaism, however, rejects the literal understanding of the resurrection of the body and is limited to the belief in the spiritual life after death.

PL

Streszczenie: Na określenie duszy stosuje się w judaizmie różne terminy występujące już w Biblii hebrajskiej: neszama, ruach, nefesz, jechida, chajja. Przejął je judaizm rabiniczny wyrosły na pniu judaizmu biblijnego, zasadniczo jednak różniący się w kwestii duszy, jej nieśmiertelności, zmartwychwstania i życia po śmierci. Dopiero w czasach pobiblijnych nieśmiertelność duszy stała się jednym z głównych filarów wiary dla wyznawców judaizmu. Talmud wskazuje zmartwychwstanie jako dogmat wiary (Sanh 10,1; 90b-91a). Zgodnie z Miszną, a następnie Gemarą ‘Cały Izrael ma udział w przyszłym świecie’ (tamże). Czy to jednak nie kłóci się z podstawowym przesłaniem rabinicznym mówiącym o nagrodzie za dobre i karze za złe czyny opartym na biblijnych podstawach wskazujących drogę do zbawienia przez wypełnianie przykazań? Judaizm ortodoksyjny utrzymuje zarówno wiarę w zmartwychwstanie ciał jako część mesjańskiego odkupienia, jak też wiarę w nieśmiertelność duszy po śmierci. Judaizm reformowany zarzuca jednak dosłowne rozumienie zmartwychwstania ciał i ogranicza się do wiary w duchowe życie po śmierci.

4

Ofiary krwawe w świetle wybranych fragmentów Miszny

72%

Marcinkowski R.

Studia Gdańskie

|

2023

|

vol. 53

75-96

EN

The Mishnah, which is the essence of Rabbinic Judaism, both in oral tradition since the third century B.C., and after it was written down by the end of the 2nd century A.D., describes the sacrificial cult in the Temple of Jerusalem prior to its destruction by the Romans in the 70 A.D. the message of the Mishnah states precisely and explains biblical rituals related to making sacrifices, among which blood sacrifices (zevahim) occupy a prominent place. The Mishnah devotes a separate treatise to this issue, entitled Zevahim (Blood sacrifices). The purpose of the study is to show the Polish reader the problems of the sacrificial cult performed in the Temple of Jerusalem with regard to the offering of animals which were dedicated to it. The paper presents the main aspects of the cult performed, the rituals and rules that governed them, as well as the ensuing problems faced by the Tannaites, who were the authors of the Mishnah in ancient times.

PL

Miszna stanowiąca istotę judaizmu rabinicznego, w przekazach ustnych od III w. p.n.e., a spisana pod koniec II w. n.e., opisuje kult ofiarny w Świątyni Jerozolimskiej przed jej zburzeniem przez Rzymian w 70 roku n.e. Przekaz Miszny precyzuje i wyjaśnia biblijne rytuały związane ze składaniem ofiar, wśród których poczesne miejsce zajmują ofiary krwawe (zewachim). Miszna poświęca temu zagadnieniu osobny traktat zatytułowany właśnie Zewachim (Ofiary krwawe). Celem artykułu jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi problematyki kultu ofiarnego sprawowanego w Świątyni Jerozolimskiej dotyczącego ofiarowania zwierząt jej poświęconych. Artykuł wskazuje główne aspekty sprawowanego kultu, obowiązujące rytuały i reguły nimi rządzące oraz związane z tym zagadnienia, z jakimi przyszło się zmierzyć w starożytności tannaitom, twórcom Miszny.

5

Specyfika języka religijnego Miszny

72%

Marcinkowski R.

Studia Gdańskie

|

2019

|

issue 45

131-147

PL

Miszna stanowiąca sedno judaizmu rabinicznego, istotę tradycji ustnej, zwanej Torą Ustną, została spisana pod koniec II wieku n.e. w języku hebrajskim. Zanim jednak ją spisano, istniała od wieków w przekazach ustnych, co pozwalało na lepsze zrozumienie, aktualizację praw Tory i dostosowywanie ich do zmieniających się warunków życia, ale też wiązało się ze skrótową formą ustnego przekazu, posługującą się określonymi szablonami, gdzie istotne treści religijne zostały wtłoczone w utarte formuły i schematy, które stały się cechą charakterystyczną tego języka, z czasem im dalej od spisania, tym trudniejszego do odbioru ze względu na nienaruszalne struktury językowe, co ze współczesnej perspektywy może sprawiać wrażenie, szczególnie dla początkujących w tej dziedzinie, odwrotnego efektu od zamierzonego, tzn. że zamiast ułatwić zrozumienie Tory, forma przekazu treści zdecydowanie je utrudnia. Język Miszny nie jest zwykłym językiem, jak mogłoby się na pozór wydawać, zawierającym proste sformułowania przedstawiające zwyczajne rzeczy. Należałoby postrzegać go jako specyficzną odmianę naturalnej w owych czasach hebrajszczyzny, służącą wyłącznie do przekazu najistotniejszych treści religijnych. Jakim językiem zatem spisano Misznę? Jaka jest specyfika języka religijnego Miszny? Autor wystąpienia jest głównym redaktorem pierwszego polskiego opracowania naukowego Miszny zawierającego zarazem pierwszy polski przekład tego wielkiego dzieła judaizmu talmudycznego.

EN

Mishnah, which is the crux of Rabbinic Judaism, the essence of oral tradition called the Oral Torah, was written down in the Hebrew language in the late 2nd century A.D. However, before it was written down, it existed in oral traditions, which allowed people to better understand them, to bring the Torah’s laws up to date and to adjust them to changes in living conditions; however, it was also linked with a short form of orally transmitted traditions using specific templates, where important religious contents were put into stereotyped formulas and schemes, which came to be a characteristic feature of this language. Gradually, the greater the distance in time from its writing down, the more difficult it became for people to understand it due to inviolable language structures, which, from a present-day perspective, may create an impression – especially for beginners – which is the opposite of the one intended. That is to say, instead of facilitating the understanding of the Torah, the form of the message content makes it definitely more difficult. The language of the Mishnah is not an ordinary language, as it might seem, containing simple formulations which present ordinary things. It should be perceived as a specific variety of the Hebrew language of that time, which was used exclusively to express the most important religious contents. What then was the language in which Mishnah was written down? What is the peculiarity of the religious language of Mishnah? The author of this article is the Editor-in-Chief of the first Polish scholarly edition of Mishnah, which also contains the first Polish translation of this great Book of Talmudic Judaism.

6

Miszna o konsekwencjach pomyłek Sanhedrynu, arcykapłana lub rządzących

72%

Marcinkowski R.

Studia Gdańskie

|

2020

|

vol. 46

187-207

EN

The mistakes of the Sanhedrin, High Priest or the King became the subject of considerations of the authors of the Mishnah. Their opinions on this subject were collected in the tractate Horayot (“Instructions”), which discusses this issue in detail, pointing to the collective or individual responsibility in specific situations, when it is not the court but the individual legislators that are obligated to make atonement sacrifices for sin. The tractate also clarifies here the matters relating to the High Priest and the King who broke the law for various reasons, provides the legal basis for proceedings in the event of a mistake of the Sanhedrin or the High Priest and indicates the sacrifices to be made in such cases. The study is based on the content of the Mishnah tractate Horayot, which clarifies in the first chapter the legal issues related to the cases in which the court ruled against one of the commandments of the Torah. Chapter two contains the rulings about the anointed priest who made a decision unconsciously. The third chapter deals with legal sanctions regarding an anointed priest who has sinned. The tractate Horayot closes the fourth Order of the Mishnah Nezikin (”Damages”), which, according to Maimonides, has its justification: after presenting highly ethical behaviour in the penultimate in this Order tractate Pirkei Avot (”Maxims of the Fathers”) the time has come to point out human errors and weaknesses.

PL

Pomyłki Sanhedrynu, arcykapłana lub króla stały się przedmiotem rozważań twórców Miszny, a ich opinie na ten temat zebrano w traktacie Horajot (Pouczenia), który omawia szczegółowo to zagadnienie wskazując odpowiedzialność zbiorową lub indywidualną w konkretnych sytuacjach, kiedy to nie sąd, a indywidualni ustawodawcy prawa są zobowiązani do złożenia ofiar przebłagalnych za grzech. Wyjaśnia się tu także sprawy dotyczące arcykapłana i króla, którzy z różnych powodów złamali prawo, podaje podstawy prawne postępowania w przypadku stwierdzenia pomyłki Sanhedrynu lub arcykapłana oraz wskazuje ofiary, jakie należy wtedy złożyć. Artykuł opiera się na treści traktatu Miszny Horajot, który w pierwszym rozdziale wyjaśnia zagadnienia prawne związane z przypadkami, gdy sąd wydał decyzję przeciwną jednemu z przykazań Tory. Rozdział drugi podaje pouczenia w przypadku namaszczonego kapłana, który podjął decyzję nieświadomie. Rozdział trzeci rozważa sankcje prawne w przypadku namaszczonego arcykapłana, który zgrzeszył. Traktat Horajot zamyka czwarty dział Miszny Nezikin (Szkody), co według Majmonidesa ma swoje uzasadnienie: po przedstawieniu bardzo etycznych zachowań w przedostatnim w tym porządku traktacie Pirke Awot (Sentencje Ojców) przyszedł czas na wskazanie ludzkich błędów i ułomności.

7

Tannaickie rozważania wokół tematu biczowania i fałszywych świadków

72%

Marcinkowski R.

Studia Gdańskie

|

2020

|

vol. 47

175-196

EN

The purpose of this study is primarily to present deliberations of the authors of the Mishnah regarding flagellation. A lot of material on this subject can be found in the Mishnah tractate Makkot (”Lashes”, “Stripes”) which discusses legal regulations, points out offences that are subject to this penalty and gives the methods of executing a sentence. The tractate Makkot combines this with the conspiring witnesses against whom this penalty was applied under certain conditions. That is why the study also includes this issue. The content of the tractate Makkot is the basis for this study where the passages that are directly or indirectly related to the topic were selected on purpose. Therefore, the order was reversed to focus right away on discussing the punishment of lashes, which was clarified in the third chapter of the tractate and in the first three paragraphs of the first chapter, which also deals with conspiring witnesses.

PL

Celem tego opracowania jest przede wszystkim przedstawienie rozważań twórców Miszny dotyczących biczowania. Wiele materiału na ten temat dostarcza traktat Miszny Makot (‘Uderzenia’, ‘Razy’), który omawia przepisy prawne, wskazuje rodzaje przewinień zagrożonych tą karą oraz podaje sposoby jej wykonania. Traktat Makot łączy to z krzywoprzysięzcami, wobec których w określonych przypadkach stosowano tę karę. Dlatego artykuł obejmuje także to zagadnienie. Treść traktatu Makot stanowi podstawę tego opracowania, w którym celowo wybrano te fragmenty, które wiążą się bezpośrednio lub pośrednio z podjętym tematem. Dlatego odwrócono kolejność, żeby od razu skupić się na omówieniu kary chłosty, co zostało wyjaśnione w trzecim rozdziale traktatu i w pierwszych trzech lekcjach pierwszego rozdziału, który także zajmuje się krzywoprzysięzcami.

8

Ostatnia Wieczerza a Wieczerza Paschalna

58%

Szurek T.

|

2021

|

vol. 30

|

issue 2

69-81

PL

Passover is the first and most important Jewish feast. That celebration was governed by many customs and orders contained in the Mishna – an essential part of the Talmud. The course of the paschal supper (seder pesach) was also clearly established, identifying and explaining each element of the common celebration of the Exodus. Just before his death, Jesus, along with his disciples, wanted to eat the Last Supper, which was rooted in the rites of Judaism. Taking into account the correlation between the Last Supper and the Paschal Supper, two concepts can be identified – the first, represented by Louise Bouyer, assumes that Jesus did not associate the institution of the Eucharist with rites specific only to the Passover feast. This “incomplete” dependence on the Passover allowed Christ’s disciples to reinterpret these rites in a Christian way. Joachim Jeremias takes a slightly different position, proposing the hypothesis about the institution of the Eucharist in the “atmosphere” of Passover. According to the passages from the New Testament Jesus made many references to the course of the Passover feast, such as eating in Jerusalem, starting after sunset, breaking bread after the first course, and singing Hallel at the end of the feast. However, it also introduces many new themes that allow us to conclude that the Last Supper was something that stood out from the rules of Judaism – it was the Passover of Jesus.

Refine search results

6 Studia Gdańskie

1 Poznańskie Studia Teologiczne

1 Łódzkie Studia Teologiczne

6 Marcinkowski R.

1 Sievers J.

1 Szurek T.

1 2023

3 2021

2 2020

1 2019

1 2013

Chi era un fariseo? Un approccio prosopografico

Kary śmierci według Miszny

Dusza a wiara w życie po śmierci w judaizmie

Ofiary krwawe w świetle wybranych fragmentów Miszny

Specyfika języka religijnego Miszny

Miszna o konsekwencjach pomyłek Sanhedrynu, arcykapłana lub rządzących

Tannaickie rozważania wokół tematu biczowania i fałszywych świadków

Ostatnia Wieczerza a Wieczerza Paschalna