Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Nelson Goodman
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Ernst Cassierer i Nelson Goodman w kontekście teorii odbicia

100%
Kubalica T.
Diametros
|
2011
|
issue 30
13-28
PL
Celem artykułu jest porównanie koncepcji poznania Ernsta Cassirera i Nelsona Goodmana, których łączy odrzucenie idei poznania jako odbicia rzeczywistości i przyjęcie koncepcji przekształcania. Owo przekształcanie nie jest całkowitym przeciwieństwem odbicia, lecz jego poszerzeniem w taki sposób, że poznanie oznacza zarówno twórcze wytwarzanie, jak i odtwórcze odbicie. Tym samym zniesiona zostaje tradycyjna epistemologiczna dychotomia: konstruowanie – odkrywanie. Wspólną dla obu filozofów przesłankę stanowi odrzucenie prymatu faktów i danych zmysłowych, a konsekwencją poszerzonej koncepcji poznania jest zaś dla nich irrealistyczna koncepcja reprezentacji symbolicznej. W artykule omówiono najważniejsze podobieństwa i różnice w poglądach tych dwóch myślicieli.
EN
The article elucidates and compares Ernst Cassirer's and Nelson Goodman's positions on the problem of cognition. They agree in rejecting the theory of reflection and accepting the concept of transformation. This transformation is not a total antithesis of reflection, but an extension of it: recognition means both creative production and imitative reflection. This eliminates the traditional epistemological dichotomy between constructing and discovering. The shared premise for both philosophers is the rejection of the primacy of facts and sense data, with the result that the extended concept of cognition becomes an irrealistic concept of symbolic representation. The article examines the most important similarities and differences in views of these two thinkers.
2
Content available remote

Worldmaking as an approach to scientific pluralism

100%
Fišerová N.
Teorie vědy (Theory of Science)
|
2021
|
vol. 43
|
issue 2
219-246
EN
This study discusses the extent to which Goodman’s constructivist conception of worldmaking may serve the needs of scientific practice. I argue that worldmaking should help us retain a common methodological order and a basic framework for scientific pluralism. In this way it should provide us not only with better scientific knowledge but also with a greater understanding of the world in general that would be inclusive of both scientific and nonscientific disciplines. The main purpose of this paper is to show that, if revisited, Goodman’s idea of versions, including even mutually exclusive scientific theories, can aid the gradual progress of pluralistic science. Taking the prevailing criticism of Goodman’s conception into account, I argue that worldmaking can serve as a methodological apparatus for scientific disciplines because it presents a position of moderated constructivism which, thanks to the variable criterion of rightness, offers a way to maintain both relativism and skepticism.
CS
Studie se zaměřuje na aplikovatelnost Goodmanovy konstruktivistické koncepce světatvorby pro potřeby vědecké praxe. Světatvorba, jakožto metodologický aparát, by měla sloužit k posílení vědeckého pluralismu a měla by vědám (i nevědám) poskytnout metodologický řád a strukturu. Tímto způsobem bychom měli dosáhnout nejen přesnějšího vědeckého popisu, ale i hlubšího všeobecného porozumění světu, které zahrnuje jak vědecké, tak i nevědecké disciplíny. Hlavním cílem studie je poukázat na to, že Goodmanova teorie verzí světa, která zahrnuje i vzájemně neslučitelné vědecké teorie, může podpořit pokrok pluralisticky pojaté vědy, je-li interpretovaná v umírněné formě. Po zhodnocení stávající kritiky a vypořádání se s námitkami, může světatvorba sloužit jako metodologický aparát pro vědecké disciplíny, protože díky pozici umírněného konstruktivismu poskytuje prostor vědeckému pluralismu, přičemž zabraňuje relativismu i skepticismu.
3
Publication available in full text mode
Content available

Nelsona Goodmana koncepcja 'tworzenia światów' - analiza krytyczna

98%
Kudela M.
Kultura i Wartości
|
2016
|
issue 17
DE
Das Konzept der „Welterzeugung“ wurde von Nelson Goodman als ein Standpunkt formuliert, der sowohl dem Realismus als auch dem metaphysischen Idealismus entgegengesetzt ist. Er wurde zum Manifest eines radikalen epistemologischen Antirealismus, der vom Autor als „Irrealismus“ bezeichnet wurde. Auf seiner Grundlage wurde die konstitutive Funktion der Begriffsschemata exponiert, die nicht nur zur Interpretation der Erfahrungsdaten  dienen, sondern sie im Grunde konstituieren. Nach der Darstellung des historischen und theoretischen Zusammenhangs, in dem der Vorschlag Goodmans als Fortsetzung der nachkantischen Überlegungen im Kontext der Auseinandersetzung zwischen dem Realismus und dem metaphysischen Idealismus geschildert wird, werden im Artikel die Hauptthesen des Entwurfs der „Welterzeugung“ vorgestellt, vor allem die Vermittlung der Erkenntnis durch die Sprache und das epistemische Konzept der Wahrheit. Durch die Analyse einzelner Aspekte dieser Doktrin werden dann einige Aporien aufgezeigt, in die der Versuch einer Subjektivierung und Relativierung der Erkenntnis eingebunden ist. Dieser Versuch erzwingt schließlich die Erlaubnis zur Existenz einer transzendentalen Ausstattung des Subjekts und zur Einräumung von Realität des Erkenntnisgegenstands.
EN
The concept of ‘worldmaking’ was conceived by Nelson Goodman as an idea opposed to realism and metaphysical idealism. The concept turned into a manifesto of radical epistemological anti-realism defined by the author as “irrealism”. Highlighted against its background is the constitutive function of conceptual models and that not just for the purpose of interpreting but outright constitution of experimental data. Reviewing the historic and theoretical background of the ‘worldmaking’ concept, the author portrays Goodman’s idea as a continuation of post-Kantian considerations in the context of the conflict between realism and metaphysical idealism. Presented in the article are the main theses of the “worldmaking” concept, notably mediated cognition in language and epitomical notion of truth. Based on an analysis of  the respective aspects of  that doctrine, reviewed  are some of the aporia arising from attempts at  subjectivation and relativisation of cognition, acknowledging  in the end  the existence of  transcendental emulation of the  subject or  admitting the  reality of the object of cognition. 
PL
Koncepcja ‘tworzenia światów’ sformułowana została przez Nelsona Goodmana jako stanowisko opozycyjne zarówno w stosunku do realizmu jak i idealizmu metafizycznego, stając się manifestem radykalnego antyrealizmu epistemologicznego, określanego przez autora mianem „irrealizmu”. Na jego gruncie wyeksponowana została konstytuująca funkcja schematów pojęciowych, służących, według autora, nie tylko do interpretowania danych doświadczenia, lecz w istocie konstytuujących je. W artykule, po naszkicowaniu kontekstu historycznego i teoretycznego, w którym propozycja Goodmana ukazana zostaje jako kontynuacja pokantowskich rozważań prowadzonych w kontekście sporu realizmu z idealizmem metafizycznym, przedstawione zostają główne tezy koncepcji ‘tworzenia światów’, przede wszystkim zapośredniczenie poznania w języku oraz epistemiczna koncepcja prawdy. W oparciu o analizę poszczególnych aspektów tej doktryny ukazane zostają następnie niektóre aporie, w jakie uwikłana jest próba subiektywizacji i relatywizacji poznania, wymuszająca ostatecznie zgodę na istnienie transcendentalnego uposażenia podmiotu lub przyznanie realności przedmiotowi poznania.
4
Publication available in full text mode
Content available

¿Podríamos vivir en los mundos de Nelson Goodman? Reflexiones sobre el pluralismo de Goodman y su reconcepción de la filosofía

80%
Brugnami E.
Forum for Contemporary Issues in Language and Literature
|
2022
|
issue 3
78-90
ES
La idea de vivir en un mundo parece ser obvia. Solamente una persona escéptica negaría que vivimos en uno, o siquiera que podamos afirmarlo. Y precisamente por el escepticismo es que la existencia y el conocimiento del mundo exterior ha sido un tópico recurrente en la historia de la filosofía. Nelson Goodman se ha enfrentado a este problema y ha ofrecido una solución constructivista y pluralista. En este artículo se explican estos puntos clave de la epistemología de Goodman, así como su pluralismo ontológico. Posteriormente, se explica como estas posturas filosóficas implicarían, de acuerdo con el autor, una reconcepción de conceptos clásicos de la filosofía. Finalmente, someto a crítica la tesis goodmaniana de que podamos vivir en mundos distintos simultáneamente y reconsidero el problema desde el enfoque perspectivista de los autores Manuel Liz, Margarita Vázquez y Antti Hautamäki.
EN
The idea of living in a world seems to be obvious. Only a skeptical person would deny that we live in one, or that we are able to say it. And it is precisely because of skepticism that the existence and knowledge about the external world has been a recurring topic in the history of philosophy. Nelson Goodman has confronted this problem and has offered a constructivist and pluralist solution. This article explains these key points of Goodman's epistemology, as well as his ontological pluralism. Subsequently, I explain how, according to the author, these philosophical positions would imply a reconception of classical concepts of philosophy. Finally, I criticize the Goodmanian thesis that we can live in different worlds simultaneously and reconsider the problem from the perspectivist approach of the authors Manuel Liz, Margarita Vázquez and Antti Hautamäki.  
5
Content available remote

Konštruktivizmus, realizmus a obrat k jazyku

71%
Mikušiak M.
Filosofický časopis (Philosophical Journal)
|
2021
|
vol. 69
|
issue 3
471-488
EN
This paper focuses primarily on the realism-constructivism debate. Firstly, I clarify Goodman’s three main arguments for constructivism, and then I deal with the critical response to this doctrine by proponents of Devittian common-sense realism and scientific realism. In the next section, I discuss the main problems of Devittian realism as they are seen by critics. Finally, in line with Wittgenstein’s recommendation, I make “a linguistic turn” – by means of language analysis I try to shed new light on some of the old problems of the debate. It turns out that these old problems may disappear when we track the use of crucial terms within the relevant philosophical argumentation and when we are able to recognize conceptual statements. As a result, I claim that the philosophers interested in ontological issues should focus on particular problems of contemporary science (e.g., the interpretation of the double-slit experiment) rather than on the problem of the existence of things in general.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.