Search results

1

Strach przed postępem – kilka uwag o nurtach antytechnicznych

100%

Łach T.

Kultura i Wartości

|

2012

|

issue 4

33-43

EN

Today one can observe two very general approaches to technology: positive and negative. The first treats technology as something that is fundamentally good. In the negative approach technology is regarded as something that is a threat to humans. These attitudes are manifest ed in the context of certain social movements. The object of the analysis is the negative approach to technology that exists on the basis of Romanticism, Neo-Luddism and Luddism and ecological trends. The first stage of the analysis identifies the term designated as technology: (1) technology as a kind of knowledge about the rules which are needed in order to create the material resources that enable cost-effective ways of achieving their objectives; (2) technology as the ability to perform certain activities; (3) technology as artifacts. The first trend is Romanticism, which is a form of opposition to industrialization and the destruction of nature. Another trend is Luddism (which appeared as workers’ opposition movement against the replacement of their work by machines) and Neo-Luddism, a modern continuation of Luddism. The essential feature of Neo-Luddism is the belief that technology is the enemy of a well-lived life. The author then presents current ecological trends, the main reference point being nature. These trends all share in common a negative attitude towards technology, which is manifested in the following postulates: (1) the complete elimination of technologies that are a threat; (2) or the replacement of these techniques with a safer one. The main difference between these currents lies in the belief that for Luddism most import_ant is the spiritual and physical health of the human being, whereas for ecology it is nature.

PL

Współcześnie można zaobserwować dwa bardzo ogólne podejścia do techniki: pozytywne i negatywne. W pierwszym technikę traktuje się jako coś, co jest zasadniczo dobre. W negatywnym podejściu technika traktowana jest jako coś, co stanowi zagrożenie dla człowieka. Te nastawienia przejawiają się w ramach niektórych ruchów społecznych. Przedmiotem analiz jest negatywne podejście do techniki, które występuje na gruncie romantyzmu, luddyzmu i neoluddyzmu oraz nurtów ekologicznych. Pierwszym etapem analiz jest wskazanie desygnatów terminu technika: 1) technika jako rodzaj wiedzy na temat reguł tworzenia środków materialnych umożliwiających ekonomiczne sposoby osiągania obranych celów; 2) technika jako umiejętność wykonywania określonych czynności; 3) technika jako artefakty. Pierwszym wskazanym nurtem antytechnicznym jest romantyzm, który sprzeciwiał się industrializacji oraz niszczeniu przyrody. Kolejny omawiany nurt to luddyzm (który pojawił się jako robotniczy sprzeciw wobec zastępowaniu ich pracy maszynami) i neoluddyzm – współczesna kontynuacja luddyzmu. Cechą zasadniczą neoluddyzmu jest przekonanie, że technika jest wrogiem dobrze przeżytego życia. Ostatni z prezentowanych nurtów jest nurt ekologiczny, w którym głównym punktem odniesienia jest przyroda. Wspomniane nurty jako wspólny element mają negatywne nastawienie do techniki, które przejawia się w następujących postulatach: 1) postulat całkowitego wyeliminowania technik, które stanowią zagrożenie 2) postulat zastąpienia wspomnianych technik przez techniki bardziej bezpieczne. Zasadniczą różnicą pomiędzy tymi nurtami jest punkt odniesienia: dla luddyzmu jest to zdrowie duchowe i cielesne człowieka, dla ekologii przyroda.

2

Neo-Luddism: Contemporary work and beyond

75%

Kryszczuk M., Wenzel M.

Przegląd Socjologiczny

|

2017

|

vol. LXVI

|

issue 4

45-65

EN

Neo-Luddism is based on the belief that modern societies cannot transcend the (capitalist) division of labour and official labour institutions. This paper traces the intellectual sources of Neo-Luddism, proposes a typology, and examines its relevance for studying contemporary work. We differentiate four types of Neo-Luddism. Economic Neo-Luddites (1) act on anti-libertarian instincts and advocate re-agrarisation or reindustrialisation to prevent unemployment and degradation of the community. They are apologists of primeval groups such as the family, nation or religious community, and they postulate reconciling work efficiency with non-economic values and collective life. This attitude is linked in the economic sphere to romantic-pastoral Neo-Luddism (2), associated with environmental movements questioning modern mass production, manifested in fashion for ecology, vegetarianism, and naturalist escapism. The romantic variety may or may not have religious connotations. Furthermore, we distinguish (3) spiritual-ideological Neo-Luddism. This trend is characterized by scepticism toward mainstream science and technology and, broadly, to materialist epistemology. A separate strand is the so-called anarchic Neo-Luddism (4), which directly draws inspiration from the sabotage tactics used by original Luddites. It attacks the state, technology and science (the technosphere) with methods borrowed from the ‘enemy’. Its representatives are anarchoprimitivists, cultural saboteurs, cyberpunk culture, hackers, etc.

PL

Neo-luddyzm wyrasta z przekonania, że współczesne społeczeństwa nie mogą zmienić (kapitalistycznego) podziału pracy i oficjalnych instytucji regulujących tę sferę. W artykule scharakteryzowano intelektualne źródła neo-luddyzmu, zaproponowano typologię i wskazano na jej konsekwencje dla badań współczesnych rynków pracy. Rozróżniamy cztery typy neo-luddyzmu. Ekonomiczni neo-luddyści (1) kierują się odruchami anty-libertariańskimi i opowiadają za reagraryzacją lub reindustrializacją, aby zapobiec bezrobociu i degradacji społeczności. Postawa ta wiąże się w sferze ekonomicznej z neo-luddyzmem romantyczno-pastoralnym (2), związanym z ruchami ekologicznymi kwestionującymi nowoczesną masową produkcję. Przejawia się on w modzie na wegetarianizm i naturalistyczny eskapizm. Odmiana pastoralna może mieć konotacje religijne. Ponadto wyróżniamy (3) neo-luddyzm duchowo-ideologiczny, który tworzą apologeci grup pierwotnych, takich jak rodzina, naród czy wspólnota religijna; nacisk na wydajność działalności gospodarczej proponują zastąpić wartościami poza ekonomicznymi związanymi z życiem zbiorowym lub samorozwojem osobistym. Charakteryzuje się sceptycyzmem wobec głównego nurtu nauki i techniki oraz, ogólnie rzecz biorąc, epistemologii materialistycznej. Osobnym wątkiem jest tak zwany neo-luddyzm anarchistyczny (4), który bezpośrednio czerpie inspirację z taktyki sabotażu stosowanej przez pierwotnych luddystów. Atakuje państwo, technologię i naukę (technosferę) metodami zapożyczonymi od „wroga”. Jego przedstawicielami są np. anarchoprymitywiści, kulturowi sabotażyści, przedstawiciele kultury cyberpunkowej, hakerzy, itp.

3

Demokratyzowanie czy neoluddyzm – reforma uniwersytetu wobec wyzwań technonauki

71%

Nowak A.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

vol. 7

|

issue 1

169-193

EN

The article can be viewed as an attempt to ascertain Neo-Luddistictendencies present in critiques of higher education reforms. In the Polish contextthey can be identified in marginalization of technoscience perspective. Author pointsat potentially emancipatory dimension of technoscience and necessity of imaginingchange, which could serve as an alternative to both Neo-Luddistic technophobyand capitalistic technocracy.

PL

Artykuł jest próbą diagnozy neoluddystycznych tendencji w krytykach reform szkolnictwa wyższego. W kontekście polskim widoczne są one w marginalizacji perspektywy technonauki. Autor wskazuje na potencjalnie emancypacyjny charakter technonauki i konieczność pomyślenia zmiany, która stanowiłaby alternatywę zarówno dla neoluddystycznej technofobii, jak i kapitalistycznej technokracji.

Refine search results

1 Kultura i Wartości

1 Praktyka Teoretyczna

1 Przegląd Socjologiczny

1 Kryszczuk M.

1 Nowak A.

1 Wenzel M.

1 Łach T.

1 2017

1 2013

1 2012

Strach przed postępem – kilka uwag o nurtach antytechnicznych

Neo-Luddism: Contemporary work and beyond

Demokratyzowanie czy neoluddyzm – reforma uniwersytetu wobec wyzwań technonauki