Search results

1

Jarosław Jarzewicz, "Gotycka architektura Nowej Marchii : budownictwo sakralne w okresie Askańczyków i Wittelsbachów", Poznań 2000 : [recenzja]

100%

Grzybkowski A.

Ochrona Zabytków

|

2001

|

issue 3

341-343

2

Parish Registers in the Archival Fonds of the State Archives in Szczecin

72%

Gaziński R.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2020

|

vol. 42

177-197

PL

W artykule wskazano na wartość, jaką dla badań demograficznych przedstawiają ewangelickie księgi metrykalne przechowywane w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Zaprezentowano również strukturę wewnętrzną pomorskich i nowomarchijskich ksiąg metrykalnych z ukazaniem zmian zachodzących w zawartych w nich zapisach na przestrzeni ponad 350 lat (od końca XVI do połowy XX w.). Materiał ma również zachęcić potencjalnych naukowców do wykorzystywania opisanych źródeł w pracy badawczej.

EN

The article aims to show the value that Protestant parish registers kept in the State Archives in Szczecin have for demographic research. The paper will also examine the internal structure of the Pomeranian and New Marchian parish registers, showing the changes that took place in the records over a period of more than 350 years (from the end of the 16th century to the mid-20th century). The material is also intended to encourage academics to use the sources in their research work.

3

Sędziowie i prokuratorzy. Skład komisji sądowych rozpatrujących zachodniopomorsko - brandenburski spór z przełomu XV/XVI w., dotyczący przynależności państwowej Granowa na ziemi choszczeńskiej

72%

Brzustowicz G. J.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2017

|

vol. 128

87-98

PL

Spór o przynależność państwową Granowa na ziemi choszczeńskiej prowadzony był na przełomie XV/XVI wieku pomiędzy Pomorzem Zachodnim a Brandenburgią. Celem artykułu jest wskazanie duchownych sędziów w tym procesie, na podstawie zachowanych akt procesowych. Okazało się, że jest to grupa sędziów i prokuratorów, których biografie zostały wzbogacone o uczestnictwo w niniejszym procesie sądowym. Badania genealogiczne dowiodły, że liczni sędziowie mieli krewnych zamieszkujących w okolicy Granowa, zarówno po pomorskiej, jak i nowomarchijskiej stronie. Strona zachodniopomorska powołała do procesów silniejszy i liczniejszy skład sędziowski. Byli to duchowni znawcy prawa, a jednocześnie najbliżsi współpracownicy księcia Bogusława X i biskupa kamieńskiego. Księcia zachodniopomorskiego repre-zentowali podczas tego procesu: biskup kamieński Marcin Karith, z ramienia którego wyznaczono na prokuratorów dwóch duchownych: Jana Szwane kanonika kamień-skiego i nadwornego sekretarza księcia zachodniopomorskiego oraz Andreasa Beckera radcę zakonnego i doktora prawa. Kolejnymi pomorskimi duchownymi wchodzącymi w skład ławy sędziowskiej byli: wikary szczeciński Johann Otto i zakonny doktor prawa, archidiakon pyrzycki i słupski oraz prałat Kaspar von Güntersberg. Jako pomorskich protokolantów źródła wymieniły pisarza biskupa kamieńskiego Jurgena Angelkena i Konrada von Kremptzowa kancelistę kolegiaty kamieńskiej i sekretarza księcia Bogusława. Elektora brandenburskiego w procesie reprezentował Jerzy von Schlaberendorf mistrz brandenburskich joannitów na Pomorze i Marchię Brandenburską oraz adwokaci Michael Ukerow oraz Benedykt Starszy von Sydow. Pomimo mniej licznego składu ławy sędziowskiej po stronie brandenburskiej, proces został przez nich wygrany i zakończony potwierdzeniem przynależności Granowa do Nowej Marchii.

EN

The conflict concerning the state affiliation of Granowo in Choszczno region occurred at the turn of the 15th and 16th century between Western Pomerania and Brandenburg. The aim of the article is to identify church judges in this case on the basis of remaining case files. (w tym miejscu niezbyt zrozumiałe zdanie, przetłumaczone poniżej – proponuję pominąć) Genealogical research has proved that many of the judges had relatives living in the area of Granowo, both on Pomernian and Neumark side. The Pomeranian party designated a more numerous and stronger panel of judges. They were church law experts and – at the same time - the closest associates of Duke Bogislaw X and the Bishop of Kamień. The Pomeranian Duke was represented by the Bishop of Kamień Marcin Karith, on whose behalf two church prosecutors were appointed: Jan Szwane, the Canon of Kamień and the court secretary of the Duke as well as Andreas Becker, conventual councillor and a doctor of law. Other Pomeranian churchmen constituting the panel were: Johann Otto, the vicar of Szczecin (Stettin) and a doctor of law, the Archdeacon of Pyrzyce and Słupsk (Stolp) and the prelate Kaspar von Güntersberg. The sources specify two Pomeranian court reporters: Jurgen Angelk-en, the Bishop’s of Kamień scribe and Konrad von Kremptzow, the scribe of the collegiate church of Kamień and the secretary of Duke Bogislaw. The Margrave of Brandenburg was represented by Jerzy von Schlaberendorf, the Master of the Brandenburg and Pomeranian Order of St. John as well as barristers Michael Ukerow and Benedict von Sydow the Older. Despite the fact that the Branden-burg party had a less numerous panel, they won the case, which ended with the recognition of Granowo’s affiliation to Neumark.

4

Chojna w zainteresowaniach naukowych Tadeusza Białeckiego. Przyczynek do portretu profesora regionalisty

72%

Skrycki R.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2013

|

issue 1

127-135

XX

Tadeusz Białecki regional achievements are extensive. They include the whole presentday Western Pomerania geographically, and chronologically from the early Middle Ages up to the present moment, with the exception of modern history. A special place in Tadeusz Białecki’s academic research was occupied by Chojna, with which he had been bound emotionally since 1953. Working in the Szczecin Library he looked after the librarians from the Chojna District. He began his academic career from the demography of that District. Tadeusz Białecki’s features as a scholar-regionalist are focused in his ‘Chojna’ achievements. Not only did he do town research, but also he inspired it; for example, he was the editor of the fi rst Polish-language monograph of the Chojna District. Professor Białecki was a keen photographer as well; in his archives there is an impressive collection of photographs of Western Pomerania starting from the 1950s. His photographic passion was the impulse to produce the fi rst photographic album of the Chojna region. The regional activity of Professor Tadeusz Białecki does not cease in spite of his advanced age. He publishes his memoirs in the pages of ‘Chojna Yearbook’ (Rocznik Chojeński), and he participates in the discussion on creating a Chojna Museum. The Chojna fascinations are still vivid in his memory, so in 2013 ‘Chojna Yearbook’ honoured Professor Białecki with an occasional interview with him.

5

Źródła obrazowe w badaniach dziejów pomorskich prof. Tadeusza Białeckiego

72%

Gwiazdowska E.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2013

|

issue 1

175-192

EN

The article is an analysis of Professor Tadeusz Białecki’s cartographic works: plans, maps and iconographic works made with the use of artistic and photographic techniques, presenting the cultural and natural countryside of Pomerania within the administrative borders fi xed after 1945. Therefore, the territory of the New March has been partially included in the article. The article has been arranged according to the chronology of Professor Białecki’s publications. The analysis comprises books, articles, encyclopaedic entries, and reviews. This selection has been made on the basis of bibliographical list – compiled by Maria Frankel – of the Professor’s works written before 2003, supplemented with a bibliographical survey of his works published in the years 2004–2012. At the beginning the article explains why Professor Białecki took up producing pictorial works (pictorial works were the result of his interests in photography and sightseeing) and assesses the value of that part of his achievements as a historian. Next, Professor Białecki’s individual publications were analysed in order to fi nd their formal and material connections. Pictorial sources played various roles in Professor Białecki’s publications; usually, they fulfi lled an auxiliary function: fi rstly, enriching illustrated texts; secondly, together with the written texts they created the full narrative; thirdly, individual works, such as maps of Szczecin, became themselves objects of analysis; and fi nally, sets of works created a narrative tissue, to which the written texts were explicatory commentaries. An example of the last function were the albums, and fi rst of all the monograph concerning the sights of Szczecin. At the end of the article it is underlined that pictorial sources have been used by Professor Białecki throughout his activity as a historian and populariser of the Pomeranian history and region.

6

Pozostałości rozproszonego skarbu brandenburskiego z końca XIII w. z okolic Międzyrzecza, w woj. lubuskim

72%

Szczurek T.

Wiadomości Numizmatyczne

|

2021

|

vol. 65

113-134

EN

Two whole and four halved Brandenburg deniers were found near Międzyrzecz. They were probably a part of a hoard discovered earlier, perhaps at the turn of the 19th and 20th century. The circumstances of the discovery did not allow for obtaining metrological data, but the authenticity of the find should not raise any doubts. The coins of Margraviate origin (undoubtedly there are at least four of them: Nos 1–4), were indicatively minted in the 1275–1295 period. The last two deniers (Nos 5 and 6) are also undoubtedly Ascanian, although their Brandenburg origin is not certain (they may belong to the Anhalt or Saxon-Wittenberg issue). All identified Brandenburg deniers from the vicinity of Międzyrzecz have analogies in finds registered in Poland within present borders. This small hoard, according to the newest systematics, was hidden around the year 1300.

PL

W pobliżu Międzyrzecza zostały znalezione, w niewielkim oddaleniu od siebie, dwa całe i cztery przepołowione denary brandenburskie. Zapewne jest to fragment skarbu odkrytego wcześniej, być może na przełomie XIX i XX w. Okoliczności znalezienia nie pozwoliły na pozyskanie danych metrologicznych, jednak autentyczność znaleziska nie powinna budzić wątpliwości. Monety pochodzenia marchijskiego, a bezsprzecznie jest ich co najmniej cztery (nr 1–4), orientacyjnie wybite zostały w przedziale czasowym 1275–1295. Niechybnie askańskimi są również dwa ostatnie denary (nr 5 i 6), aczkolwiek ich pochodzenie brandenburskie nie jest pewne (mogą należeć do emisji anhalckiej lub saksońsko-wittenberskiej). Wszystkie rozpoznane denary brandenburskie spod Międzyrzecza mają analogie w znaleziskach pochodzących z obecnych granic Polski. Ten niewielki zespół, według przyjętej najnowszej systematyki, ukryty został około 1300 r.

7

Próba identyfikacji nazw "Bronyk" i " Brysk", w związku z interwencją margrabiego brandenburskiego Zygmunta Luksemburskiego przeciwko Bartoszowi z Odolanowa w latach 1381-1382

58%

Brzustowicz G. J.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2018

|

vol. 129

25-37

PL

W 1381 roku król węgierski i polski Ludwik Andegaweński wydał Zygmuntowi Luksemburskiemu, margrabiemu brandenburskiemu, kandydatowi do polskiej sukcesji, polecenie zorganizowania wyprawy zbrojnej przeciwko przeciwnikowi przyszłych rządów margrabiego w Polsce – staroście kujawskiemu Bartoszowi Wazenborgowi z Odolanowa. Pretekstem do zorganizowania wyprawy militarnej było spustoszenie przez Bartosza okolicy zamku Odolanowa oraz uwięzienie rycerzy francuskich, którzy podążali na krucjatę do Prus. Do akcji przeciwko Bartoszowi Wazenborgowi doszło jesienią 1381 roku i została przerwana na prawie rok, do lata 1382 roku. Podczas dwóch pobytów margrabiego brandenburskiego ze swym wojskiem na terytorium Królestwa Polskiego, zatrzymywano się między innymi w miejscowościach, których nazwy zniekształcono w kancelarii Luksemburczyka, a co stało się dla historyków przyczyną trudności w ich identyfikacji. Chodzi o miejscowość „Bronik”, w której margrabia zatrzymał się 27 października 1381 roku i o „Brysk”, wspomniany w źródłach 31 sierpnia 1382 roku. Po przywołaniu dotychczasowych ustaleń historiografii w tej kwestii, stosując metodę analizy zapisów źródłowych tych nazw, w powiązaniu z analizą trasy przemarszu margrabiego, autor identyfikuje obydwie nazwy z miejscowościami na terenie Wielkopolski. Nowa identyfikacja tych nazw pozwala na pełniejsze zrozumienie działań margrabiego Zygmunta na terenie Polski w latach 1381-1382.

EN

In 1381 Polish and Hungarian king Louis the Hungarian ordered Zygmunt Luksemburski, who was a Branderburgian graf and a candidate to the Polish throne, to organize an armed excursion against an opponent of future power of the graf in Poland. This adversary was the starosta of Kujawy Bartosz Wanzenborg from Odolanów. The pretext for organizing this military excursion was the fact that Bartosz had plundered the vicinity of the castle in Odolanów and took some French knights prisoners who were heading to Prussia on a crusade. The actions against Bartosz Wanzenborg were taken in autumn 1381. It was then put on hold for almost a year until summer 1382. During two stays of the Branderburgian graf with his army on the territory of Polish Kingdom the army visited towns, the names of which were distorted in his office. For historians it was a cause of difficulties in identifying them. The town in question is “Bronik” where the graf stayed on the 27th of October 1381 and “Brysk” in which he stopped on the 31st of August 1382. After referring to basic historical facts in this topis and applying the method of the source writings’ analysis as well as the analysis of the graf’s march rout, the author identifies both names with towns lying in Wielkopolska. New identification of these names makes it possible to better understand the activities of graf Zygmunt in Poland in 1381-1382.

8

Siege activities during the Thirty Years’ War and their impact on the construction of modern fortresses in Pommern, Neumark and Schlesien

51%

Podruczny G.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2019

|

issue 4

189-222

EN

The bastion fortification was born between the fifteenth and sixteenth century in Italy and spread very quickly throughout Europe. In Pommern, today’s Lubusz Land and Schlesien, bastion strongholds appeared as early as in the mid-16th century, however, at the outbreak of the Thirty Years’ War, bastion strongholds were still a rarity in this part of the continent. After the Thirty Years’ War, the situation changed dramatically. The bastion was fortified with 45 more towns. This was due to very intensive siege operations in the area. In the period between 1625 and 1648, there were 121 occupations. Cities were captured by fire, proximity attack, assault and mines or a combination of these techniques. Of the bastion fortified towns during the war, 21 lost their importance just after the conflict, 15 disappeared within a century after the war and 9 remained important until the 19th century. Of the latter, three were small and insignificant strongholds (Damm, Stettin and Penemünde), while the others – Brieg, Neiße, Glogau, Stettin, Kolberg and Stralsund – retained their importance as important strongholds until the 19th and sometimes until the mid-20th century.

PL

Fortyfikacja bastionowa narodziła się na przełomie XV i XVI wieku we Włoszech i bardzo szybko rozpowszechniła się w całej Europie. Na terenie Pomorza, obecnej Ziemi Lubuskiej i Śląska pojawiły się już w połowie XVI wieku, jednak, u zarania wojny trzydziestoletniej twierdze bastionowe nadal były rzadkością w tej części kontynentu. Po wojnie trzydziestoletniej sytuacja zmieniła się diametralnie. Bastionowo ufortyfikowano 45 kolejnych miejscowości. Stało się to na skutek bardzo intensywnych działań oblężniczych na tym terenie. W okresie między 1625 a 1648 rokiem, doszło do 121 oblężeń. Miasta zdobywano ostrzałem, atakiem zbliżeniowym, szturmem i minami lub też kombinacją tych technik. Spośród miejscowości bastionowo ufortyfikowanych w czasie tej wojny 21 straciło znaczenie tuż po tym konflikcie, 15 zanikło w ciągu stulecia po wojnie a 9 zachowało znaczenie aż po XIX wiek. Spośród tych ostatnich trzy było niewielkimi i mało istotnymi warowniami (Dąbie, Szczecin i Penemünde), pozostałe – Brzeg, Nysa, Głogów, Szczecin, Kołobrzeg i Stralsund zachowały znaczenie jako istotne warownie aż po XIX, a niekiedy aż po połowę XX wieku.

Refine search results

3 Przegląd Zachodniopomorski

2 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Ochrona Zabytków

1 Przeszłość Demograficzna Polski

1 Wiadomości Numizmatyczne

2 Brzustowicz G. J.

1 Gaziński R.

1 Grzybkowski A.

1 Gwiazdowska E.

1 Podruczny G.

1 Skrycki R.

1 Szczurek T.

1 2021

1 2020

1 2019

1 2018

1 2017

2 2013

1 2001

Jarosław Jarzewicz, "Gotycka architektura Nowej Marchii : budownictwo sakralne w okresie Askańczyków i Wittelsbachów", Poznań 2000 : [recenzja]

Parish Registers in the Archival Fonds of the State Archives in Szczecin

Sędziowie i prokuratorzy. Skład komisji sądowych rozpatrujących zachodniopomorsko - brandenburski spór z przełomu XV/XVI w., dotyczący przynależności państwowej Granowa na ziemi choszczeńskiej

Chojna w zainteresowaniach naukowych Tadeusza Białeckiego. Przyczynek do portretu profesora regionalisty

Źródła obrazowe w badaniach dziejów pomorskich prof. Tadeusza Białeckiego

Pozostałości rozproszonego skarbu brandenburskiego z końca XIII w. z okolic Międzyrzecza, w woj. lubuskim

Próba identyfikacji nazw "Bronyk" i " Brysk", w związku z interwencją margrabiego brandenburskiego Zygmunta Luksemburskiego przeciwko Bartoszowi z Odolanowa w latach 1381-1382

Siege activities during the Thirty Years’ War and their impact on the construction of modern fortresses in Pommern, Neumark and Schlesien