Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: Ockham Wilhelm

Sort By:

Limit search:

Ockhamowa krytyka teleologii a narodziny nowożytnego rozumienia celowości świata natury

100%

Majcherek K.

Studia Philosophiae Christianae

2017

vol. 53

issue 4

49-74

This article attempts to analyse the influence of William of Ockham’s views upon the transition from the medieval to the modern understanding of the final directedness of nature (i.e. the non-rational entities). To begin, the views of a number of modern authors on the idea of natural final causality are analysed. A “traditional” interpretation according to which the transition from the medieval period to modern times involved giving up the notion of a final causality in the natural sciences, and replacing it with efficient causality is criticised. The author favours instead a recent and more subtle interpretation, pointing out that modern philosophy does not reject final causality; rather, it offers a reinterpretation of this notion. Accordingly, the author proposes to distinguish between two different strands within modern philosophy. The next part of the article is an analysis of Ockham’s views , focusing in particular on the themes that – it is claimed here – could have influenced the birth of the modern understanding of natural final causality. The author characterises and discusses four such themes, and tries to associate them with the aforementioned two strands in the modern approach to the teleology of nature.

Artykuł ten stanowi próbę omówienia wpływu, jaki poglądy Williama Ockhama wywarły na przejście od średniowiecznego do nowożytnego rozumienia celowości świata natury (tj. celowości bytów nierozumnych). Rozważeniu poddaje się sposób, w jaki do idei celowości świata natury odnosili się wybrani autorzy nowożytni. Krytyce poddaje się „tradycyjną” interpretację przejścia, jakie dokonać miało się w tym aspekcie między średniowieczem a nowożytnością, podług której nowożytność miała przynieść całkowity kres posługiwaniu się celowością w filozofii natury, zastępując ją odwołaniami do przyczynowości sprawczej. Następnie wskazuje się na nowsze, bardziej subtelne próby podejścia do tego zagadnienia, wskazujące na to, iż w filozofii nowożytnej mamy raczej do czynienia z reinterpretacją, a nie porzuceniem idei przyczynowości celowej. W związku z tym autor artykułu proponuje wyróżnienie w obrębie owej filozofii dwóch głównych nurtów. Dalszą część stanowi analiza koncepcji Ockhama, polegająca na wskazaniu w niej tych wątków, które – jak się twierdzi – mogły wywrzeć szczególny wpływ na narodziny nowożytnego rozumienia celowości świata natury. Autor wymienia cztery takie wątki, próbując je powiązać z wyróżnionymi wcześniej dwoma nurtami nowożytnego rozumienia teleologii natury.

Koncepcja czasu Wilhelma Ockhama w świetle niektórych ustaleń współczesnej filozofii czasu

61%

Łagosz M.

Studia Philosophiae Christianae

2012

vol. 48

issue 3

77-102

The article is a critical comment to William Ockham’s statements regarding the problem of time. Ockham’s conception of time is rooted in Aristotle’s "Physics", that is why the paper refers also to the Greek philosopher’s theoretical assumptions concerning time. In the article it is shown that the relevance and actuality of Ockham’s understanding of time consists in the non-substantial and non-attributive interpretation of the category. Ockham achieves the result due to his consistent application of his famous postulate of the razor. The Ockhamian conception of time does not seem to avoid certain difficulties and inconsistencies. Some of them are pointed to in the paper.

Artykuł ten jest komentarzem do ustaleń, jakie odnośnie do czasu poczynił „Venerabilis Inceptor”. Chciałbym przyjrzeć się tu koncepcji Wilhelma Ockhama z punktu widzenia ontologii czasu, która jest obiektywistyczna (nieantropomorficzna), relacjonistyczna (niesubstancjalistyczna), przyjmuje istnienie „strzałki czasu” (tj. nieodwracalność kierunku jego upływu), opiera się na kauzalnej teorii czasu, a także respektuje rezultaty współczesnej fizyki oraz postulat „brzytwy Ockhama”. Ponieważ koncepcja czasu Ockhama zakorzeniona jest w Arystotelesowskiej „Fizyce”, stąd odnoszę się także do poglądów Filozofa, wskazując na podobieństwa i różnice w rozumieniu czasu przez obu filozofów, a także – trudności wiążące się z przyjmowanymi przez nich rozwiązaniami. Ogólny wniosek, jaki wyprowadzam z powyższego „przeglądu” Ockhamowych ustaleń na temat czasu, jest następujący: zastosowanie przez Ockhama reguły ‘brzytwy’ na tym szczególnym obszarze, jakim jest filozofia czasu, doprowadziło do powstania koncepcji, która – ogólnie biorąc – w wielu punktach może być zaakceptowana przez pewien – teoretycznie dobrze ugruntowany – wariant współczesnej ontologii czasu. Mówiąc zaś bardziej szczegółowo, do akceptowalnych współcześnie momentów Ockhamowego myślenia o czasie należą: obiektywność czasu, niesubstancjalność czasu (ujęcie Ockhama bliższe jest relacjonizmowi), nierealność przyszłości, nierealność „chwili”, pierwotność ontologicznego ujęcia czasu wobec interpretacji epistemologicznej. Za problematyczne w koncepcji czasu Ockhama należy z kolei uznać: utożsamienie czasu ze szczególną postacią ruchu (najszybszy jednostajny ruch okrężny), sugestię „geometryzacji” czasu oraz zrównanie statusu ontycznego przeszłości i przyszłości.

Refine search results

2 Studia Philosophiae Christianae

1 Majcherek K.

1 Łagosz M.

1 2017

1 2012

Search results

Ockhamowa krytyka teleologii a narodziny nowożytnego rozumienia celowości świata natury

Koncepcja czasu Wilhelma Ockhama w świetle niektórych ustaleń współczesnej filozofii czasu