Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Oliwa
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

O ustanowieniu wspólnoty między Clairvaux a Oliwą w roku 1601

100%
Polejowski K.
Zapiski Historyczne
|
2010
|
vol. 75
|
issue 3
89-97
EN
After the events of 1577, when the Oliwa convent was destroyed by the Gdańsk units, Cistercians from Gdańsk made an effort to reconstruct it. The central figure in the process of reconstruction was Filip Adler (died 1630), Oliwa’s prior, the author of the Oliwa chronicle describing the events from the turn of the 16th and 17th centuries. The basis of the reforming activities of Filip Adler was the establishment of close cooperation with the Abbey of Cistercians in Clairvaux in Champagne, the head of which was Denis Largentire (died 1624). The latter started the reformatory movement in the Order of Cistercians, after it had been weakened at the turn of the Middle Ages and the early modern period. Filip Adler turned out to be a loyal partner of Denis Largentier. He visited France at least four times, taking part in general chapters of the Order, which took place in Cîteaux. He also visited Claivaux, from where he brought not only books but also brothers, who were to help in the spiritual rebirth of Oliwa. A union between the two convents was formally established on the strength of the act of 20 March 1601, which was a natural conclusion of the cooperation between Oliwa and Clairvaux. The act establishing the union is kept in the Archive of the Department of Aube (Troyes, France), and its undeniable value is proved by the fact that it was signed by 43 members of the Oliwa convent.
2
Publication available in full text mode
Content available

[Recenzja]: Zygmunt Iwicki ks., Konwent oliwski (1186-1831). Leksykon biograficzny i nie tylko, współpraca Maria Babnis, Gdańsk-Pelplin 2010, ss. 594 + ilustracje

100%
Kropidłowski Z.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2011
|
vol. 95
389-392
3
Publication available in full text mode
Content available

Aleksander Lubomski – badacz dziejów opactwa cysterskiego w Oliwie. Na marginesie rozwoju historiografii szarych mnichów Pomorza Gdańskiego. Cz.1

89%
Dekański D. A.
Studia Gdańskie
|
2016
|
issue 38
137-148
PL
Publikacja stara się przybliżyć postać zapomnianego, a raczej zapominanego przez historiografię badacza dziejów i kultury opactwa cysterskiego w Oliwie. Ma ona stanowić element przygotowywanej przez Autora biografii historyka oraz element przygotowywanego wydawnictwa źródłowego, którego celem jest udostępnienie szerszemu gronu badaczy rękopisów Aleksandra Lubomskiego, dotyczących opactwa oliwskiego, które niezwykle rzadko są wykorzystywane przez historyków, zwłaszcza młodszego pokolenia. Postać badacza i jego rękopiśmienny dorobek jest ukazany na tle rozwoju historiografii polskiej 2. poł. XX w., ze zwróceniem uwagi na jej niedociągnięcia w zakresie postrzegania mniej znanych historyków, którzy jednak oddali całe serce i swoje zdolności przybliżeniu dziejów i kultury Oliwy.
EN
The publication tries to present the figure of a forgotten, or rather forgotten by historiography, researcher of the history and culture of the Cistercian Abbey in Oliwa. It is to be an element of a biography of the historian and an element of a source publication that is to make available to a broader community of researchers A. Lubomski’s manuscripts on Oliwa Abbey, which is very rarely explored by historians, especially those of the younger generation. We show the figure of the historian and his manuscripts on the background of Polish historiography of the second half of 20th century, drawing attention of the reader to its deficiencies in terms of its perception of less known historians who, however, put all their hearts and talents to introducing the history and culture of Oliwa.
4
Publication available in full text mode
Content available

Nieznany rękopiśmienny zapis legendy o skamieniałym chlebie

89%
Zuzek T.
Studia Gdańskie
|
2020
|
vol. 47
213-225
EN
The purpose of this article is to supplement the information given in the work of Adam Kromer about petrified bread in the Oliwa church (published in volume 41 of the "Studia Gdańskie"), as well as the edition of an unknown record of this legend, contained in an anonymous manuscript created around 1617 in the Cistercian monastery in Oliwa. This manuscript is kept in the State Archive in Gdańsk, and its author could have been the prior of the Oliwa monastery Filip Adler (1566-1630). It contains unknown informations about the fate of the stone itself and a bilingual inscription (in Latin and German) that was hung above it.Keywords: the Cistercians, Oliwa, legend, the edition of sources, manuscripts of Oliwa
PL
Celem niniejszego artykułu jest uzupełnienie informacji podanych w pracy Adama Kromera o skamieniałym chlebie w oliwskim kościele (opublikowanej w 41 tomie „Studiów Gdańskich”), a także edycja nieznanego zapisu tej legendy, zawartej w anonimowym rękopisie powstałym około 1617 r. w klasztorze cysterskim w Oliwie. Rękopis ten jest przechowywany w Archiwum Państwowym w Gdańsku, a jego autorem mógł być przeor klasztoru oliwskiego Filip Adler (1566-1630). Zawiera on nieznane informacje na temat losów samego kamienia oraz dwujęzyczną inskrypcję (po łacinie i niemiecku), która była nad nim zawieszona.
5
Publication available in full text mode
Content available

TYTUŁY KOŚCIOŁA POCYSTERSKIEGO W OLIWIE

75%
Piwek A.
Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo
|
2018
|
issue 14/II
143-157
PL
Kościół pocysterski w Oliwie obecnie ma trzy tytuły: Trójcy Świętej, Najświętszej Panny Marii i św. Bernarda. Z dokonanych badań wynika, że zestaw ten nie jest pierwotny, lecz powstał z biegiem czasu. Na najstarszego patrona, jeszcze małej kaplicy z pocz. XIII wieku, wybrano NPMarię. Kolejny, św. Bernard został dodany po zakończeniu prac w 3 ćw. XIII wieku. Powstał wtedy pierwszy w pełni ukończony oliwski kościół. Ostatniego patrona – Trójcę Świętą – wybrano, jak należy przypuszczać, przed 1342 rokiem (Jej święto ustanowiono 1334), a w kościele nastąpiły znaczące zmiany: wydłużono prezbiterium i założono obejście, powiększając tym samym część wschodnią kościoła o połowę dotychczasowej powierzchni. Pewność dość wczesnego powstania tego ostatniego wezwania dostarcza dopiero zapis w kronice zakonnej, dokonany w 1594 roku. Po kasacie opactwa oliwskiego (1831) i przejęciu kościoła przez proboszcza, a następnie przez nowo ustanowionego pierwszego biskupa diecezji gdańskiej (1925) na swoją świątynię, w parafialnej kronice obiekt ten zwany był także katedrą. Ponieważ w wydanej wówczas bulli papieskiej pocysterski kościół powiązano jedynie z Tróją Świętą, głównie ten tytuł zaczął być używany w wielu opracowaniach. Od 1976 roku oliwski kościół uzyskał dodatkowy honorowy tytuł „Bazyliki Mniejszej". W 1945 roku do Oliwy wrócili zakonnicy ale uzyskali oni nie swój, lecz inny obiekt – dawny kościół ewangelicki. Nadali mu tytuł Matki Bożej Królowej Korony Polskiej.
EN
The historic Cistercian church in Oliwa has three appeals: the Holy Trinity, the Holy Virgin Mary, and Saint Bernard. The research results show that this set is not original, but has been created over time. For the oldest patron, yet a small chapel from the beginning of the 13th century, the Holy Virgin Mary was established. Another, Saint Bernard was added after the completion of works in the third quarter of the 13th century. The first fully completed Oliwa church was created. The last patron, the Holy Trinity, was chosen, as it should be presumed, before year 1342 (its feast was established in year 1334), and there were significant changes in the church: the presbytery was enlarged and the ambit was created, thus enlarging the eastern part of the church by half of the previous area. The certainty of the early creation of this last title is provided only by the record in the religious chronicle, made in 1594. The analysis of three titles of the Oliwa church allows them to be accepted as an additional source for the chronology of architectural transformations. After the cassation of the Oliwa monastery (1831), the church became a parish church, and later (1925) a cathedral. Only one of his titles, the Holy Trinity, was mentioned in the papal bull. It began to be widely used in literature, although it is not formally the only one.
6
Publication available in full text mode
Content available

Skamieniały chleb w oliwskim kościele. Historia kamienia i rozwój legendy

63%
Kromer A.
Studia Gdańskie
|
2017
|
issue 41
53-74
PL
Przez kilkaset lat we wnętrzu cysterskiego kościoła klasztornego w Oliwie przechowywany był kamień, który uważano za skamieniały chleb oraz towarzysząca mu tablica mówiąca o klęsce głodu. Najstarsze informacje o kamieniu pochodzą z napisanej na początku XVI w. kroniki Simona Grunaua. W kronice znalazła się też legenda przedstawiająca okoliczności przemiany chleba w kamień. Na przełomie XVIII i XIX w. kamień zaginął w nieznanych okolicznościach. Tablica znajdowała się w kościele do 1956 r., kiedy została oddana do konserwacji. Jak dotąd nie powróciła na dawne miejsce. Do obecnych czasów dotrwała legenda o kamiennym chlebie, powtarzana w różnych wariantach przez kolejnych autorów.
EN
Over several hundred of years there was a stone inside the Cistercian Abbey in Oliwa which was believed to be petrified bread, together with a stone tablet telling of famine. The earliest information about the stone come from Simon Grunau’s chronicles (Preussische Chronik) written at the beginning of the 16th century. The legend of the transformation of the bread into stone was also detailed in his chronicles. Between the 18th and 19th centuries the stone was lost in unknown circumstances. The tablet was kept in the abbey until 1956, when it underwent restoration. Since then it has not been returned to its proper place. The legend of the petrified bread has been retold in many different versions by different authors, right up to the present day.
7
Publication available in full text mode
Content available

Obraz duchowieństwa w „Kronice oliwskiej” do przełomu XIII/XIV w.

63%
Dekański D. A.
Studia Gdańskie
|
2018
|
issue 42
87-97
PL
W artykule przedstawiono obraz duchownych i ich charakterystyki obecne na kartach „Kroniki oliwskiej”. Cezurę końcową opracowania stanowi przełom XIII/XIV w., do końca rządów opata Rudigera. Z przeprowadzonych analiz wynika, że źródło to jest niezwykle oszczędne w opisie postaci ze środowiska duchowieństwa. Kronikarz unika podawania bliższych informacji na temat mnichów oliwskich. W Kronice brak też wzmianek o Gdańsku i jego duchowieństwie. Co ciekawe, w jego opisach przywołanych postaci, pojawiają się też błędy rzeczowe. Przedstawione w artykule zagadnienie wymaga dalszych badań dla okresu pierwszej połowy XIV w.
EN
This study looks at the description of the clergy in the Cistercian Oliwa Chronicle. The study covers only the period up to the turn of the XIII / XIV century, including the rule of the abbot Rudiger. The analysis of the chronicle’s content shows it to be extremely sparing in detail concerning the clerical environment. The chronicler even avoids giving much information about the monks of Oliwa. There is no mention of Gdańsk or the clergy from this city in the chronicle. Interestingly, there are errors in the descriptions of the mentioned clergy. The problem presented in the paper requires further research including also analysis of further content of the chronicle from the first half of the 14th century.
8
Publication available in full text mode
Content available

Między wojną a pokojem – międzynarodowe implikacje i gwarancje pokoju oliwskiego 3 maja 1660 r.

62%
Włodarski J., Kantorska Archives Nationales Paris K. M.
Studia Gdańskie
|
2011
|
issue 29
183-203
PL
Wojna pomiędzy Polską a Szwecją zakończona została pokojem, który podpisano w dn. 3 maja 1660 r. w klasztorze cysterskim w Oliwie. Zawarte porozumienie z jednej strony przynosiło wyczekiwane zakończenie wojny, z drugiej zaś wyrażało się w nim niepowodzenie polityki zagranicznej Polski. W praktyce Polska i Szwecja wróciły do stanu posiadania sprzed wybuchu wojny. Szwecja zachowała Inflanty, które w jej posiadaniu znajdowały się od czasu traktatu podpisanego w Sztumskiej Wsi w 1635 r. Do zdecydowanych wygranych należała Brandenburgia. Korzyści, które odniosła, znacznie przekraczały wkład wniesiony przez nią w działania wojenne.
EN
The war between Poland and Sweden ended with peace which was signed on May 3rd, 1660 at the Cisterian Monastery in Oliwa. The reached agreement brought on one hand the expected end of the war, on the other hand it expressed the failures of Polish international policy. In practice Poland and Sweden returned to the state of possession from before the outbreak of the war: Sweden kept Livonia, which was in her possession since the treaty signed at Szumska Wieś in 1635. Brandenburg was a definite winner. The benefits it achieved were much greater than its contribution into warfare actions.
9
Publication available in full text mode
Content available

Organizacja parafialna Kościoła katolickiego w Gdańsku od średniowiecza do utworzenia administracji apostolskiej w Wolnym Mieście Gdańsku

62%
Kobus A.
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
|
2015
|
vol. 123
71-92
PL
Artykuł poświęcony został procesowi rozwoju sieci parafialnej w Gdańsku na przestrzeni dziejów. Rozwój terytorialny gdańskich parafii zaczął się bardzo wcześnie. Już około XII wieku z istniejącej pierwotnie parafii grodowej, która obejmowała całą okolicę wyłoniła się między innymi parafia w Oliwie i Świętym Wojciechu. W dziejach gdańskiego Kościoła mamy do czynienia z trzykrotną generalną reorganizacją sieci parafialnej przypadającą na rok 1456, 1718 i 1840/42. Ukształtowany w średniowieczu układ parafialny zburzony został pod wpływem reformacji. Odnowa po soborze trydenckim zaowocowała z kolei powstaniem kilku ośrodków zastępczych, które w późniejszym czasie stały się podstawą do nowego uregulowania kwestii parafialnych. W okresie II Wolnego Miasta mamy do czynienia z powstaniem kolejnych 5 parafii, prawdziwa rozbudowa kościelnych struktur terenowych przypada natomiast na okres po II wojnie światowej.
EN
The article is devoted to the development process of the parish network in Gdańsk from the Middle Ages to the creation of the apostolic administration in the Free City of Gdańsk.. The territorial development of Gdańsk parishes began very early. Already about the 12th century the originally existing parish including the entire neighbour-hood was divided into Oliwias and Saint Wojciech. In its history, the Church in Gdańsk underwent a general reorganization of the parish network three times, respec-tively in 1456, 1718 and 1840-1842. Formed in the Middle Ages, the parish system was destroyed under the influence of the Reformation. Restoration of the Council of Trent, in turn, resulted in the creation of several centers of substitutes, which later became the basis for a new regulation of the parish.
10
Publication available in full text mode
Content available

Ołtarz Trójcy Świętej z pocysterskiej katedry w Oliwie. Ikonografia i zagadnienie autorstwa

51%
Droździecka O.
Studia Gdańskie
|
2014
|
issue 34
255-275
PL
W katedrze oliwskiej znajduje się wybitne dzieło snycerskie – dawny ołtarz główny ufundowany przez Rafała Kosa, bratanka opata Dawida Konarskiego. Pierwsze informacje o ołtarzu, powstałym w latach 1604 – 1606, znajdują się w rocznikach klasztoru pisanych przez przeora Filipa Adlera. Czas poprzedzający powstanie dzieła obfitował w trudne wydarzenia. Na skutek postępów reformacji, konfliktów o godność opata oraz zniszczenia świątyni i opactwa w roku 1577 nastąpił kryzys gospodarczy, a dyscyplina klasztorna uległa rozprzężeniu. Proces odnowy przybrał na sile pod rządami opata Dawida Konarskiego, który przywrócił zgromadzenie do stanu świetności. Zasługą opata były też liczne fundacje i starania o godne wyposażenie katolickiej świątyni funkcjonującej w pobliżu protestanckiego Gdańska. Skomplikowany program ikonograficzny ówczesnego ołtarza głównego spełniał kontrreformacyjne postulaty dotyczące sztuki.
EN
In the Cathedral of Oliva there is an outstanding piece of woodcarving. This is the former main altar, which was built from the foundation of Abbot David Konarski’s nephew – Rafał Kos. The first information about the altar, formed in the years 1604-1606, can be found in the monastery chronicles written by prior Philip Adler. The time before the emergence of this art work abounded in the difficult events. As a result of the progress of the Reformation, conflict among abbots and the destruction of the Abbey in 1577, there was the economic crisis and monastic discipline has been loosened. Recovery process took on the rise under the rule of Abbot David Konarski, who restored the Abbey to the state of splendor. The merit of the Abbot was also trying for an impressive facilities for the Catholic church located near by the centre of Protestants situated in Gdańsk. Complicated iconographic program of the altar meets Counter-Reformation recommendations for art. This is a unique work of art. Excellent state of preservation and no subsequent interference highlights its exceptional value.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.