Search results

1

Erazm i Luter o wolnej woli

100%

Hołówka J.

Gdański Rocznik Ewangelicki

|

2017

|

vol. 11

197-223

EN

The author discusses the controversy between Erasmus and Luther over free will. He recapitulates the position of Erasmus who identified three conceptions of free will attributing them to Pelagius, Duns Scotus and Martin Luther, respectively. Erasmus firmly rejected only the last one. The author also presents the Luther’s view that the exercise of free will would collide with the working of divine grace that forcesto reject the existence of free will. This controversy revitalizes a mediaeval problem, still highly inspirational. Is God at least partly responsible for our sins? Was He accountable for hardening the pharaoh’s heart (Ex 4: 21)? Was it approved by God that Judas would betray Jesus? Erasmus proposes an interesting solution to this problem that the author of this article finds bright and proper. It is based on the distinction between ‘the necessity of the consequence’ and the ‘necessity of the consequent’. The ‘necessity of the consequence’ is the acceptance of a logical implication together with its antecedent. In this case the consequent is entailed by logical inference (by ponendo ponens). Acceptance of this formula is equivalent to acting as an accomplice. The ‘necessity of the consequent’, however, is limited to the endorsing of the implication together with its consequent, but without accepting the antecedent. On these conditions the endorsement is no more than a concession for the occurrence of the fact implied, but it does not involve a volitional partnership in the act. To be more specific: God hardened the pharaoh’s heart and thereby He acted in collusion with the pharaoh. In the case of Judas, however, God only condescended that Judas would betray Jesus without cooperating in the act. Thus the will of pharaoh’s was weakened, or presumably deactivated, while Judas was free to act as he pleased, availing himself of his free will.

2

Hieronimowa krytyka pelagianizmu w Dialogu przeciw pelagianom

100%

Mularczyk-Budzan A.

Polonia Sacra

|

2014

|

vol. 18

|

issue 3

EN

Saint Jerome in the battle of pelagianism not differed essentially from other theologians of grace, for example St. Augustine. However Vulgata’s author had the opportunity to meet with Pelagius earlier than Augustine. He doesn’t avoid controversial statements, especially in disputes with pelagians. At the same time he was master of the beautiful expressions. Many times he was inconsistent in theological reflection. Probably therefore he doesn’t enjoy great popularity between contemporary theologians. This publication, based on the Dialogus contra pelagianos and Jerome’s Letters reaction against pelagianism and Pelagius. First of all, based on the Dialogus contra pelagianos and the Jerome’s Letters, is an attempt to show the Jerome’s reaction against pelagianism and Pelagius in the first half on 5th century. Using the method theological, historical and linguistical. First, I want to emphasize the most important theological problems about which he wrote. Next – I want to talk about distinguishing marks his criticism of pelagianism and show this criticism in context theology of grace West Church (Latin Church) the first half of the 5th century.

PL

Sam fakt krytyki zjawiska pelagianizmu przez Hieronima nie był niczym odkrywczym, oryginalnym. Idzie on bowiem po linii, którą prezentuje choćby św. Augustyn. Jednakowoż na szczególną uwagę zasługuje sposób, w jaki to czyni, specyfika jego podejścia. Strydończyk miał okazję zetknąć się z Pelagiuszem i jego poglądami wcześniej aniżeli biskup Hippony i od samego początku był na nie wyczulony. W swoich wypowiedziach nie waha się używać kontrowersyjnych, mocnych argumentów. Jednocześnie jest mistrzem pięknych, kwiecistych sformułowań. Wielokrotnie jest w swych teologicznych rozważaniach niekonsekwentny. Prawdopodobnie dlatego nie cieszy się dużą popularnością wśród współczesnych teologów. Niniejsza publikacja jest próbą ukazania reakcji Hieronima na herezję pelagiańską i samego Pelagiusza przede wszystkim w oparciu o Dialog przeciw pelagianom oraz Listy, z zastosowaniem metod teologicznej, historycznej oraz filologicznej. W pierwszej kolejności omówiono najważniejsze problemy teologiczne, o których pisał Strydończyk. Następnie nakreślono cechy szczególne podjętej przez niego krytyki pelagianizmu, po czym ukazano tę krytykę w kontekście szeroko rozumianego nurtu teologii łaski w Kościele zachodnim pierwszej połowy V wieku.

3

„Non intelligis stultitiam tuam impudentiae copulatam”. Św. Hieronim contra Pelagiusz

100%

Jóźwiak M.

Vox Patrum

|

2017

|

vol. 68

399-407

EN

Reading the ancient scriptures of Christians of the first centuries, one can easily notice numerous invectives. From among the Fathers of the Church there are three who in particular deserve the title of “fathers of Christian invectives”. One of those who best can be described as such is St. Jerome of Stridonius. It should not come as a surprise, because in ancient times one did not reach only for intellectual arguments when defending their views. A logical elucidation was merely a part of argumentation. The other part, of no less importance, were arguments ad hominem, including also invectives. Verbal insults were integral part of argumentation and the lack of them would decrease the value of debate. In this article, based on St. Jerome’s of Stridonius writings, I portrayed his reactions to the phenomenon of pelagianism, as well as to the person of Pelagius himself. This subject has been analysed in many articles, but I presented it from a different angle. Namely, I emphasized varied interesting invectives that St. Jerome – well-known for his sharp tongue – directed to Pelagius, basing on argumentum ad personam.

4

Pelagiusz widziany oczami św. Augustyna, św. Hieronima, Pawła Orozjusza i Mariusza Mercatora

100%

Toczko R.

Vox Patrum

|

2012

|

vol. 57

699-712

EN

This paper aims at presenting the pecularities of the image of Pelagius as a heretic in the anti-Pelagian works of Augustine, Jerome, Paul Orosius and Marius Mercator. The circumstances of every analyzed writing are taken under consideration, for the date of composition and the size of a given polemics matter and influence the rhetorical strategies of the writers. The analysis is based on two categories, namely the similiarities and the differences between the portrayal of Pelagius. The contents of these works are interpreted from the perspective of their rhetorical form and literary techniques inherent in them and not from the perspective of a historian of theology. The analysis enables to conclude that Augustine’s portrayal is the most coherent, persuasive an detailed of all the considered heretical images. It is also the most elegant, e.g. Augustine – contrary to all other three writers – refrains from deriding the physical features of Pelagius or his origins. The Augustine’s Pelagius is presented as the most dangerous new heretic and the arguments a persona are best fitted with the theological layer of polemics. One must, however, bear in mind that Augustine’s works against Pelagius are far more numerous and longer than any other writer’s.

5

Wolność a łaska. Interpretacje problemu w tradycji chrześcijańskiej

80%

Barth G.

Teologia w Polsce

|

2015

|

vol. 9

|

issue 1

39-55

PL

Zbawienie (gr. σωτηρία, łac. salus), jako rzeczywistość będąca w centrum wiary chrześcijańskiej, ale i wypowiadającej jej sens teologii, oznacza spełnienie ludzkiej egzystencji, otwartej na Boga (capax Dei). Realizuje się ono w dialogu między Bogiem i człowiekiem, między bezwarunkowym darem miłości Boskiej i przyjmującej oraz odpowiadającej na ów dar wolnej natury człowieka. Relacja ta nigdy w tradycji chrześcijańskiej nie była oczywista, o czym świadczą długie spory o rozumienie statusu łaski i wolności, roli Boga i miejsca człowieka w tym procesie. Poczynając od sporu między Augustynem a Pelagiuszem, a kończąc na współczesnych interpretacjach problemu, widzimy w dużym uproszczeniu,jak jedne ujęcia przeceniały wolność kosztem roli łaski, inne zaś chciały pomniejszyć znaczenie wolności, aby ukazać bezwzględność działania Bożego. W artykule została nakreślona panorama tradycyjnych ujęć łaski, a także trzy najbardziej reprezentatywne dla określenia wspomnianej relacji stanowiska: monergizm, synergizm oraz energizm. Ostatnia z propozycji – energizm (jako ujęcie inkluzywne) – mówi o specyfi cznie rozumianej współpracy międzyBogiem i człowiekiem w dziele zbawienia, a mianowicie równoczesności Bożego i ludzkiego działania, w której łaska staje się wyzwalającą siłą ludzkiejwolności. W świetle zasady energizmu, najbardziej dowiedzionej w osobieJezusa Chrystusa, zbawienie posiada charakter osobowy i historyczny, który zakażdym razem domaga się wolnej decyzji każdej ze stron, zgody umotywowanejmiłością, realizowanej w geście perychoretycznej gościnności.

EN

Salvation as a reality that is the centre of both the Christian faith, and a theology that speaks its sense, signifi es the fulfi llment of human existence capable of receiving God (capax Dei). It is realized in a dialogue between God and man, between an unconditional gift of Divine love and man’s free nature that responds to this gift. This relation has never been obvious in the Christian tradition, which is visible in the long-lasting disputes over the understanding of grace and freedom, God’s role and the place of man in the process. Since the times of the dispute between Augustine and Pelagius till the ongoing changes in the interpretations of the problem we have seen simplifi cations which, on the one hand, overestimate freedom and, on the other, wish to undermine the meaning of freedom to show the ruthlessness of God’s actions. In the article a panorama of traditional views on grace has been outlined, as well as the three most representative approaches for the determination of the aforementioned relations: monergism, synergism and energism. The last one, energism (as an inclusive approach), speaks of a specifi cally understood cooperation between God and man in salvation, namely the simultaneousness of God’s and man’sactions, in which grace becomes a releasing force of human freedom. In light of the principle of energism, best proved in the person of Jesus Christ, salvation has a personal andhistorical character, which every time demands a free decision of both sides, an agreemen motivated by love realised in the gesture of perichoretic hospitality.

6

Biskupi afrykańscy wobec herezji pelagianizmu

80%

Burczak K.

Vox Patrum

|

2002

|

vol. 42

437-461

EN

Haeresis Pelagii invenit in Africa ineunte saeculo quarto bonum fundamentum, quod disciplina Donatistarum erat. Episcopi Africae multis in synodis congregati anathematizabant Pelagium eiusque doctrinam. Novem canones synodi anno 418 Carthagine habitae anathematizant principales theses illius doctrinae. Dissertatiuncula haec post brevem introductionem, quattuor capitibus constat, quae inscribuntur: Situs historicus et legitimus Pelagii doctrinae, Ecclesia in Africa et haeresis Pelagii, Proprietates sententiarum in synodo contra Pelagianos constitutarum, Episcopi Africae et auctoritas Episcopi Romae; denique dissertatiuncula Appendicem habet, quae textum in lingua Latina eiusque primam in linguam Polonorum translationem canonum synodi anno 418 Carthagine habitae continet.

7

Wolność a łaska. Interpretacje problemu w tradycji chrześcijańskiej

80%

Barth G.

Teologia w Polsce

|

2015

|

vol. 9

|

issue 1

39-55

EN

Salvation as a reality that is the centre of both the Christian faith, and a theology that speaks its sense, signifies the fulfillment of human existence capable of receiving God (capax Dei). It is realized in a dialogue between God and man, between an unconditional gift of Divine love and man’s free nature that responds to this gift. This relation has never been obvious in the Christian tradition, which is visible in the long-lasting disputes over the understanding of grace and freedom, God’s role and the place of man in the process. Since the times of the dispute between Augustine and Pelagius till the ongoing changes in the interpretations of the problem we have seen simplifications which, on the one hand, overestimate freedom and, on the other, wish to undermine the meaning of freedom to show the truthlessness of God’s actions. In the article a panorama of traditional views on grace has been outlined, as well as the three most representative approaches for the determination of the aforementioned relations: monergism, synergism and energism. The last one, energism (as an inclusive approach), speaks of a specifically understood cooperation between God and man in salvation, namely the simultaneousness of God’s and man’s actions, in which grace becomes a releasing force of human freedom. In light of the principle of energism, best proved in the person of Jesus Christ, salvation has a personal and historical character, which every time demands a free decision of both sides, an agreement motivated by love realised in the gesture of perichoretic hospitality.

PL

Zbawienie (gr. σωτηρία, łac. salus), jako rzeczywistość będąca w centrum wiary chrześcijańskiej, ale i wypowiadającej jej sens teologii, oznacza spełnienie ludzkiej egzystencji, otwartej na Boga (capax Dei). Realizuje się ono w dialogu między Bogiem i człowiekiem, między bezwarunkowym darem miłości Boskiej i przyjmującej oraz odpowiadającej na ów dar wolnej natury człowieka. Relacja ta nigdy w tradycji chrześcijańskiej nie była oczywista, o czym świadczą długie spory o rozumienie statusu łaski i wolności, roli Boga i miejsca człowieka w tym procesie. Poczynając od sporu między Augustynem a Pelagiuszem, a kończąc na współczesnych interpretacjach problemu, widzimy w dużym uproszczeniu, jak jedne ujęcia przeceniały wolność kosztem roli łaski, inne zaś chciały pomniejszyć znaczenie wolności, aby ukazać bezwzględność działania Bożego. W artykule została nakreślona panorama tradycyjnych ujęć łaski, a także trzy najbardziej reprezentatywne dla nakreślenia wspomnianej relacji stanowiska: monergizm, synergizm oraz energizm. Ostatnia z propozycji – energizm (jako ujęcie inkluzywne) – mówi o specyficznie rozumianej współpracy między Bogiem i człowiekiem w dziele zbawienia, a mianowicie równoczesności Bożego i ludzkiego działania, w której łaska staje się wyzwalającą siłą ludzkiej wolności. W świetle zasady energizmu, najbardziej dowiedzionej w osobie Jezusa Chrystusa, zbawienie posiada charakter osobowy i historyczny, który za każdym razem domaga się wolnej decyzji każdej ze stron, zgody umotywowanej miłością, realizowanej w geście perychoretycznej gościnności.

Refine search results

3 Vox Patrum

2 Teologia w Polsce

1 Gdański Rocznik Ewangelicki

1 Polonia Sacra

2 Barth G.

1 Burczak K.

1 Hołówka J.

1 Jóźwiak M.

1 Mularczyk-Budzan A.

1 Toczko R.

2 2017

2 2015

1 2014

1 2012

1 2002

Erazm i Luter o wolnej woli

Hieronimowa krytyka pelagianizmu w Dialogu przeciw pelagianom

„Non intelligis stultitiam tuam impudentiae copulatam”. Św. Hieronim contra Pelagiusz

Pelagiusz widziany oczami św. Augustyna, św. Hieronima, Pawła Orozjusza i Mariusza Mercatora

Wolność a łaska. Interpretacje problemu w tradycji chrześcijańskiej

Biskupi afrykańscy wobec herezji pelagianizmu

Wolność a łaska. Interpretacje problemu w tradycji chrześcijańskiej