Search results

1

Obecność filozofii tomistycznej w polemice Piotra Semenenki z Andrzejem Towiańskim

100%

Mikucki K.

Rocznik Tomistyczny

|

2022

|

issue 11

227-243

EN

The presenting article presents the main themes of Piotr Semenenko polemics with Andrzej Towiański, which took place in the environment of the Great Emigration. It concerned many matters, including some philosophical ideas related to the Catholic faith. They belonged mainly to fhe field of interest in the philosophy of cognition, general theory of being, philosophy of God and religion, angelology, philosophy of man and philosophy of history. Semenenko’s polemic with Towiański resulted from their representing different philosophical traditions. The first referred essentially to Thomistic philosophy, while the second drew from ideas to Neoplatonic philosophy and the currents of thought that were close to it, which cannot be reconciled with the Thomistic and Christian vision of the world, especially in the matter of understanding its most important elements, which are God and the human person. The use of Thomism in the fight against Towianism has shown that it is the form of Christian philosophy that best serves the Catholic faith as its intellectual foundation, which seems important in the context of current discussions about the doctrinal shape of this faith and its threats from religious syncretism.

2

How the spirituality of the Resurrectionists transformed the cultural environment. The Lord’s Prayer of Father Piotr Semenenko and Feliks Count Sobański

86%

Jamski P.

Facta Simonidis

|

2023

|

vol. 16

|

issue 3

IT

Il testo è un tentativo di presentare l‘influenza della spiritualità e delle idee predicate dai Padri Resurrezionisti sulla cultura e sull’arte, compresa l’architettura, e sull’ambiente culturale dei territori polacchi nella seconda metà del XIX e all’inizio del XX secolo. I presupposti relativi alla necessità di cambiare il modo in cui funziona la società (verso una società civile), di lavorare su un incremento delle strutture parrocchiali e delle comunità che operano all’interno delle società locali, così come sulla formazione approfondita dei sacerdoti e sul rinnovamento della vita liturgica, erano di particolare importanza per la congregazione. Il mutamento di pensiero a favore di idee vicine a quelle dei Resurrezionisti si manifestò, tra l’altro, in una tendenza particolarmente evidente nell’erezione delle cosiddette Cattedrali di Villaggio, o chiese neogotiche, che divennero centri di rinascita delle comunità e elevarono lo status del quartiere, fornendo uno spazio appropriato per il ripristino dello splendore della liturgia collettiva e uno spazio per le opere educative e caritatevoli. Feliks ed Emilia Sobański, originari di Obodówka in Ucraina, stabilitisi a Guzów in Mazovia dal 1865, abbracciarono consapevolmente l’idea di un coinvolgimento laico nello sviluppo religioso dei polacchi, dell’aumento della presenza dei principi cristiani nella politica, nell’economia, nella filantropia, nell’istruzione, nella scienza e nell’arte, e quindi – a lungo termine – della rinascita dello Stato polacco. Feliks Sobański sperimentò in modo particolarmente profondo la sua fede nel contesto delle parole del Padre Nostro, che lo accompagnarono per tutta la vita e che mise in pratica attraverso opere di carità – fondò orfanotrofi, case di accoglienza, ospedali, oltre a luoghi di culto – che entrarono a far parte del paesaggio architettonico delle terre polacche. Il suo atteggiamento derivò dai contatti personali con i Padri dell’ordine dei Resurrezionisti e beneficiò delle lezioni di Padre Piotr Semenenko sulla preghiera del Padre Nostro. Le invocazioni individuali del Padre Nostro apparvero nei luoghi di culto e di carità fondati da Sobański, tra cui: la cappella del palazzo di Guzów, la cappella dell’orfanotrofio di Guzów, sopra l’ingresso delle aule per ragazzi a Varsavia e sull’edificio degli uffici del palazzo Sobański ad Aleje Ujazdowskie a Varsavia. L’uso costante di frammenti del Padre Nostro per contrassegnare gli edifici da lui fondati fu una manifestazione estremamente consapevole di pietà, semplicità e carità. Feliks Sobański, collocando il messaggio nello spazio pubblico, presumibilmente supponeva che potesse essere interpretato da molti, anche se è difficile identificare gli specifici destinatari. L’iscrizione indelebile (almeno nell’ipotesi) sull’edificio è, o meglio diventa, un elemento permanente dello spazio, incaricato di portare i valori contenuti nell’iscrizione e di influenzare altri con essi. L’uso di passaggi del Padre Nostro, un testo fondamentale per il Cristianesimo e ampiamente conosciuto (all’epoca della trasmissione del messaggio), è un uso interessante della pars pro toto, quando una ‘parte’ stimola il pensiero sul ‘tutto’ e una peculiare confessione pubblica di fede da parte di Feliks Sobański, risultante da un’incarnazione intenzionale dell’atteggiamento cristiano secondo gli insegnamenti dei Padri Resurrezionisti. Sembrerebbe che il concetto di contrassegnare gli edifici con invocazioni del Padre Nostro, applicato da Feliks Sobański ed Emilia Sobańska, non trovi una controparte nei territori polacchi, così come non è stato ancora possibile individuare realizzazioni europee semanticamente simili.

EN

The text is an attempt’ to present the influence of the spirituality and ideas preached by the Resurrectionist fathers on the culture and art, including architecture and the cultural environment of the Polish territories in the second half of the 19th and early 20th centuries. The postulates concerning the need to change the way society functions (towards a civil society), to work on an increase of parish structures and communities operating within local societies, as well as the thorough education of priests and the renewal of liturgical life, were of particular importance to the congregation. The change in thinking towards ideas close to those of the Resurrectionists became evident, among other things, in a tendency particularly prominent in the erection of so-called village cathedrals, or neo-Gothic churches, which became centers of community revival and raised the status of the neighborhood by providing appropriate space for the renewal of the splendor of the collective liturgy and space for educational and charitable works. Feliks and Emilia Sobański, originally from Obodówka in Ukraine, settled in Guzów in Mazovia since 1865, would consciously embraced the idea of secular involvement in the religious development of Poles, the growth of the presence of Christian principles in politics, economy, philanthropy, education, science and art, and thus – in the long run – the rebirth of Polish statehood. Feliks Sobański particularly profoundly experienced his faith in the context of the Lord’s Prayer words, which accompanied him throughout his life and which he put into action through charitable works – he founded orphanages, shelters, hospitals, as well as places of worship – that were part of the architectural landscape of the Polish lands. His attitude derived from personal contacts with the fathers of the Resurrectionist order and benefited from Father Piotr Semenenko’s lectures on the Our Father prayer. Individual invocations of the Lord’s Prayer appeared on places of worship and charity founded by Sobański, including: the chapel at the Guzów palace, the chapel at the Ophanage in Guzów, above the entrance to the Classrooms for Boys in Warsaw, and on the office building of the Sobański palace in Aleje Ujazdowskie in Warsaw. The constant use of fragments of the Lord’s Prayer in order to mark the buildings he founded was an extremely conscious manifestation of piety, simplicity and charity. Feliks Sobański, by placing the message in public space, would probably have assumed that it could be decoded by many, nevertheless it is difficult to identify specific recipients. The permanent (at least in assumption) inscription on the building is, or rather becomes, a permanent element of the space, assigned to carry the values contained in the inscription and influence others with them. The use of passages from the Lord’s Prayer, a text fundamental to Christianity and widely known (at the time of the message’s transmission), is an interesting use of pars pro toto, when a “part” stimulates thinking about the “whole” and a peculiar public confession of faith by Feliks Sobański, resulting from a deliberate embodiment of the Christian attitude following the teachings of the Resurrectionist fathers. It seems that the concept of marking buildings with invocations from the Lord’s Prayer, applied by Feliks Sobański and Emilia Sobańska, has no counterpart in the Polish territories, as well as it has not yet been possible to point out semantically similar European realizations.

PL

Tekst jest próbą ukazania wpływu duchowości i idei głoszonych przez księży zmartwychwstańców na kulturę i sztukę, w tym na architekturę i środowisko kulturowe ziem polskich w drugiej połowie XIX i początku XX wieku. Dla zgromadzenia szczególnie ważne były postulaty dotyczące potrzeby zmiany funkcjonowania społeczeństwa (w kierunku społeczeństwa obywatelskiego), pracy nad wzrostem znaczenia struktur parafialnych oraz wspólnot działających w obrębie lokalnych społeczności, a także starannego wykształcenia księży i odnowy życia liturgicznego. Zmiana myślenia w kierunku bliskim ideom zmartwychwstańców uwidoczniła się m.in. w tendencji szczególnie widocznej we wznoszeniu tzw. wiejskich katedr, czyli neogotyckich kościołów, które stawały się centrami odradzania się społeczności i podnosiły rangę okolicy poprzez dodanie odpowiedniej przestrzeni dla odnowy splendoru wspólnej liturgii i miejsca dla prac edukacyjnych oraz dzieł miłosierdzia. Przykładem osób, które świadomie podjęły idee zaangażowania świeckich w rozwój religijny Polaków, wzrostu obecności chrześcijańskich zasad w polityce, gospodarce, filantropii, edukacji, nauce i sztuce, a przez to ‒ w dalszej perspektywie ‒ odrodzenia państwowości polskiej, byli Feliks i Emilia Sobańscy, wywodzący się z Obodówki na Ukrainie, od 1865 roku osiadli w Guzowie na Mazowszu. Feliks Sobański szczególnie głęboko przeżywał swą wiarę w kontekście słów Modlitwy Pańskiej, która towarzyszyła mu przez całe życie i którą wprowadzał w czyn m.in. poprzez fundowane przez siebie dzieła miłosierdzia ‒ ochronki, przytułki, szpitale, a także obiekty kultu ‒ wpisujące się w krajobraz architektoniczny ziem polskich. Jego postawa wynikała z osobistych kontaktów z ojcami z zakonu zmartwychwstańców i czerpania z wykładów o. Piotra Semenenki poświęconych modlitwie Ojcze nasz. Poszczególne wezwania Modlitwy Pańskiej pojawiały się na fundowanych przez Sobańskiego obiektach kultu i miłosierdzia m.in.: kaplicy przy pałacu w Guzowie, na kapliczce przy Ochronce w Guzowie, nad wejściem do Sal Zajęć dla Chłopców w Warszawie, na budynku oficyny pałacu Sobańskich w Alejach Ujazdowskich w Warszawie. Stałe posługiwanie się fragmentami Modlitwy Pańskiej w celu oznaczania fundowanych przez siebie budynków było niezwykle świadomą manifestacją pobożności, prostoty i miłosierdzia. Feliks Sobański, umieszczając komunikat w przestrzeni publicznej, zapewne zakładał, że będzie on mógł być dekodowany przez wielu odbiorców, niemniej trudno wskazać konkretnych adresatów. Trwała (przynajmniej w założeniach) inskrypcja na budowli jest, a właściwie staje się, trwałym elementem przestrzeni, której powierzono zadanie przeniesienia wartości zawartych w inskrypcji i oddziaływania nimi na innych. Użycie fragmentów Modlitwy Pańskiej, tekstu podstawowego dla chrześcijaństwa i znanego (w czasie nadawania komunikatu) powszechnie, jest ciekawym użyciem pars pro toto, kiedy to „część” pobudza myślenie o „całości” oraz swoistym, wynikającym ze świadomego wcielenia postawy chrześcijanina według nauk ojców zmartwychwstańców, publicznym wyznaniem wiary Sobańskiego. Wydaje się, że koncept opatrywania budowli wezwaniami z Modlitwy Pańskiej, zastosowany przez Feliksa i Emilię Sobańskich, nie ma odpowiednika na ziemiach polskich, jak również nie udało się dotychczas wskazać podobnych semantycznie realizacji europejskich.

3

J. I. Kraszewski i zmartwychwstańcy: przyczynek do opisu relacji

80%

Mleczko CR W.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2018

|

vol. 130

189-201

PL

Wśród wielu intrygujących i nie do końca zbadanych obszarów życia Józefa Ignacego Kraszewskiego (1812-1887) są jego związki z wybitnymi postaciami XIX wieku. Jednym z takich obszarów są kontakty ze zmartwychwstańcami. Bazując na tekstach źródłowych (z Archiwum Zmartwychwstańców w Rzymie), autor artykułu ukazuje ciągłość tych relacji oraz głęboki wzajemny szacunek. Podważa tezę o nieprzychylnym nastawieniu pisarza do zmartwychwstańców. Szczegółowo została opisana sprawa audiencji Kraszewskiego u papieża Piusa IX w 1858 r., relacje ze zmartwychwstańcami w latach 1867-1877, a także oświadczenie Kraszewskiego z 1879 roku. Artykuł zdecydowanie weryfikuje powszechną wiedzę o stosunkach Kraszewski-zmartwychwstańcy. Dalsze badania mogłyby nawet ukazać duchowy wpływ zmartwychwstańców na pewne poczynania Kraszewskiego.

EN

Among many intriguing and not fully researched areas of Józef Ignacy Kraszewski’s life (1812-1887) are his relationships with outstanding figures of the 19th century. One of such areas is his relationship with the Resurrectionists. Basing his research on primary sources (from the Archives of Resurrectionists in Rome), the author shows the continuity of the relationship and a deep mutual respect. He questions the allegations about an inimical attitude of the author towards the Resurrectionists. He presents a detailed description of Kraszewski’s audience with Pope Pius IX in 1858, his relations with the Resurrectionists in the years 1867-1877 and his statement from 1879. The article definitely verifies common knowledge about the relationship between Kraszewski and the Resurrectionists. Further research might show spiritual influence of Resurrectionists on some activities of Kraszewski.

Refine search results

1 Facta Simonidis

1 Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

1 Rocznik Tomistyczny

1 Jamski P.

1 Mikucki K.

1 Mleczko CR W.

1 2023

1 2022

1 2018

Obecność filozofii tomistycznej w polemice Piotra Semenenki z Andrzejem Towiańskim

How the spirituality of the Resurrectionists transformed the cultural environment. The Lord’s Prayer of Father Piotr Semenenko and Feliks Count Sobański

J. I. Kraszewski i zmartwychwstańcy: przyczynek do opisu relacji