Search results

1

Źródła dotyczące odzyskania przez Polskę niepodległości w zasobie Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce

100%

Targońska E.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2020

|

vol. 27

221-241

PL

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. było poprzedzone wieloletnimi działaniami organizacji politycznych, komitetów i osób indywidualnych zarówno w Europie, jak i na innych kontynentach, w tym w Ameryce Północnej. Ślady tych działań w Stanach Zjednoczonych zachowały się w Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce, gdzie znajdują się akta wytworzone przez Polski Centralny Komitet Ratunkowy oraz Wydział Narodowy Polski – czołowe organizacje polonijne walczącą na drodze dyplomacji o odrodzenia państwa polskiego. Są one bezcennym i unikatowym źródłem do badań nad wkładem polskich emigrantów w proces odrodzenia państwa polskiego w 1918 r. Przedstawiają sytuację polityczną, społeczną i gospodarczą Polski oraz Polonii w USA w latach 1916-1926. Postacią współpracującą z tymi organizacjami, która wniosła ogromny wkład w odrodzenie państwa polskiego, był Ignacy Jan Paderewski. Kolekcja dotycząca tego wybitnego pianisty i polityka jest przechowywana w zasobie Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce. Uzupełnieniem tych materiałów są archiwalia związane z Henrykiem Sienkiewiczem (prezesem Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce w Vevey) oraz bogaty zbiór fotografii dokumentujących rekrutację do Armii Polskiej we Francji. Artykuł charakteryzuje źródła archiwalne zgromadzone w Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce i wskazuje możliwości badawcze dla ukazania wkładu polonii amerykańskiej w proces odrodzenie państwa polskiego w 1918 r.

EN

Restoration of Poland's sovereignty in 1918 was preceded by many years of activity by political organizations, committees and individuals both in Europe and on other continents, including North America. Records of these activities in the United States have been preserved in the Archives of the Polish Museum in America, which preserves files produced by the Polish Central Rescue Committee and the National Department of Poland – leading Polish organizations fighting for revival of Polish state through diplomacy. These records are an invaluable and unique source material for research of contribution of Polish emigrants to the process of revival of the Polish state in 1918. They present political, social and economic situation of Poland and the Polish community in the USA between 1916 and 1926. One of the persons cooperating with these organizations, who made a huge contribution to the revival of the Polish state, was Ignacy Jan Paderewski. The collection concerning this accomplished pianist and politician is stored in the Archives of the Polish Museum in America. These materials are supplemented by archival materials related to Henryk Sienkiewicz (President of the Swiss General Committee for Assistance to War Victims in Poland, located in Vevey) and a rich collection of photographs documenting recruitment to the Polish Army in France. The article describes the archival sources gathered in the Archives of the Polish Museum in America and indicates research opportunities for showcasing the contribution of the Polish community of America to the process of revival of the Polish state in 1918.

2

Incydent. Komitet Narodowy Polski wobec perspektywy usunięcia z Armii Polskiej we Francji ochotników wywodzących się spośród jeńców z armii niemieckiej (lipiec 1918 r.).

100%

Kawalec K.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2018

|

vol. XIX (LXX)

|

issue 1-2 (263-264)

110-129

EN

In the second half of June 1918, right after introducing the 1st Polish Rifle Regiment into battlefield, several desertions to the enemy’s side occured. The command of the regiment’s attempt at clarifying the situation caused that the meaningless incident transformed into a serious conflict, dangerous for the cohesion of the Polish army created in France since August 1917 and also having wider political implications. This event alarmed the Polish National Committee – the institution established in August 1917, representing the Polish cause in the West. PNC questioned the steps taken by the military authorities; in view of the significance of the problem Roman Dmowski, president of the organization, himself took on the task of examining and clarifying the problem. The Central Military Archives contain a thorough, 22-page report that is the result of this action. A broader background of the events was constituted by the problems of organizational and political nature, causing that the accession to the emerging army turned out to be a disappointment for many volunteers – as well as the defeats of the allied armies in spring 1918. Moreover, the whole incident is interesting in the context of relations between civil authorities and the army: their different priorities, hierarchy of needs, and also sensitivity.

RU

Во второй половине июня 1918 г., непосредственно после введения в военные действия отрядов 1 Полка Польских Стрелков, в них произошло несколько инцидентов дезертирства. Попытка выяснить ситуацию, которую предприняло командование полка, привела к увеличению конфликта, создав угрозу слаженности польской армии, создаваемой во Франции с августа 1917 г. Этот конфликт возымел также и более широкие, политические, последствия. Это происшествие вызвало беспокойство Польского национального комитета (ПНК) – организации, образованной в августе 1917 г., представляющей польские дела на западе. Комитет поставил под сомнение шаги, предпринятые военным командованием, а исследование и выяснение ситуации, принимая во внимание ее значение, взял на себя Роман Дмовски, возглавлявший ПНК. В Центральном военном архиве хранится 22-страничный рапорт, являющийся результатом предпринятых действий. Более широкий контекст событий составляли проблемы организационного и политического характера, которые привели к разочарованию многих из тех, кто желал добровольно присоединиться к формирующейся армии (можно предположить, что это разочарование коснулось и поражения союзных войск весной 1918 г.). Кроме того, весь инцидент любопытен в контексте отношений между гражданской властью и армией – их различий в приоритетах и восприятии ситуации, а также в их иерархии потребностей.

PL

W drugiej połowie czerwca 1918 r., bezpośrednio po wprowadzeniu do walki jednostek 1 Pułku Strzelców Polskich, doszło w nim do kilku wypadków dezercji na stronę nieprzyjaciela. Próba wyjaśnienia sytuacji, podjęta przez dowództwo pułku, doprowadziła do przekształcenia się incydentu bez znaczenia w poważny konflikt groźny dla spoistości Armii Polskiej tworzonej we Francji od sierpnia 1917 r., a mający też i szersze implikacje polityczne. Wydarzenie to wywołało zaniepokojenie Komitetu Narodowego Polskiego – instytucji powstałej w sierpniu 1917 r., reprezentującej sprawę polską na Zachodzie. KNP zakwestionował kroki podjęte przez władze wojskowe; wobec zaś wagi problemu zadanie zbadania i wyjaśnienia sytuacji wziął na siebie sam jego prezes, Roman Dmowski. W zasobie CAW znajduje się obszerny, 22-stronicowy raport będący plonem podjętej akcji. Szersze tło wydarzeń stanowiły zaznaczające się problemy natury organizacyjnej oraz politycznej, za sprawą których akces do formującej się armii był dla wielu ochotników rozczarowaniem, obok – jak można przypuszczać – klęsk armii alianckich wiosną 1918 r. Poza tym cały incydent jest interesujący w kontekście relacji pomiędzy władzami cywilnymi a wojskiem: odmiennych priorytetów, hierarchii potrzeb i wrażliwości.

3

Ewakuacja Polaków z Archangielska i Murmańska w 1919 roku

100%

Turek W.

Polish Biographical Studies

|

2018

|

issue 6

59-70

EN

In the three shipwrecked transports by sea in 1919, Polish soldiers and civilian refugees from Archangelsk and Murmansk - ships “Stephen”, „Caritza” and „Helena” were evacuated at least 1093 people, including 369 officers and privates. Considering that Poles left the area of northern Russia also in small groups or individually, it can be estimated that the total number of Poles evacuated in 1919 from that region exceeded 1.5 thousand. people. For comparison, evacuation by sea to Gdansk Poles from the Far East in 1920 - ships „Gweneth”, „Yaroslavl”, „Voronezh” and „Brandenburg” - covered a total of nearly 3.2 thousand. people, including 1744 officers and privates. Despite the difficulties arising from the limitation of Polish laws, the port of Gdansk in 1919-1920 was the most convenient place for receiving ships with Poles returning to the country. The dimensions of the described phenomenon are evidenced by data concerning the period from August 1919 to April 12, 1920 - in Gdańsk, 9,981 persons returning by ship to Poland were admitted at that time. Although another ship „Helena” with Polish soldiers evacuated from Arkhangelsk finished their flight not in Gdansk but in Szczecin, however, in 1920, the above-mentioned, four organized sea transports with reemigrants from the Far East came to Gdańsk. After the end of the First World War, Gdańsk fulfilled - to a limited extent - the role of the Polish „window to the world”, although it is worth noting that the implementation of the return of Polish soldiers from distant parts by the city being subject to a sharp Polish-German dispute was not used by the Polish authorities to strengthen de facto Polish position in the Baltic Sea port.

4

Źródła dotyczące odzyskania przez Polskę niepodległości w zasobie Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce

100%

Targońska E.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2020

|

vol. 27

221-241

EN

Restoration of Poland's sovereignty in 1918 was preceded by many years of activity by political organizations, committees and individuals both in Europe and on other continents, including North America. Records of these activities in the United States have been preserved in the Archives of the Polish Museum in America, which preserves files produced by the Polish Central Rescue Committee and the National Department of Poland – leading Polish organizations fighting for revival of Polish state through diplomacy. These records are an invaluable and unique source material for research of contribution of Polish emigrants to the process of revival of the Polish state in 1918. They present political, social and economic situation of Poland and the Polish community in the USA between 1916 and 1926. One of the persons cooperating with these organizations, who made a huge contribution to the revival of the Polish state, was Ignacy Jan Paderewski. The collection concerning this accomplished pianist and politician is stored in the Archives of the Polish Museum in America. These materials are supplemented by archival materials related to Henryk Sienkiewicz (President of the Swiss General Committee for Assistance to War Victims in Poland, located in Vevey) and a rich collection of photographs documenting recruitment to the Polish Army in France. The article describes the archival sources gathered in the Archives of the Polish Museum in America and indicates research opportunities for showcasing the contribution of the Polish community of America to the process of revival of the Polish state in 1918.

PL

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. było poprzedzone wieloletnimi działaniami organizacji politycznych, komitetów i osób indywidualnych zarówno w Europie, jak i na innych kontynentach, w tym w Ameryce Północnej. Ślady tych działań w Stanach Zjednoczonych zachowały się w Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce, gdzie znajdują się akta wytworzone przez Polski Centralny Komitet Ratunkowy oraz Wydział Narodowy Polski – czołowe organizacje polonijne walczącą na drodze dyplomacji o odrodzenia państwa polskiego. Są one bezcennym i unikatowym źródłem do badań nad wkładem polskich emigrantów w proces odrodzenia państwa polskiego w 1918 r. Przedstawiają sytuację polityczną, społeczną i gospodarczą Polski oraz Polonii w USA w latach 1916-1926. Postacią współpracującą z tymi organizacjami, która wniosła ogromny wkład w odrodzenie państwa polskiego, był Ignacy Jan Paderewski. Kolekcja dotycząca tego wybitnego pianisty i polityka jest przechowywana w zasobie Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce. Uzupełnieniem tych materiałów są archiwalia związane z Henrykiem Sienkiewiczem (prezesem Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce w Vevey) oraz bogaty zbiór fotografii dokumentujących rekrutację do Armii Polskiej we Francji. Artykuł charakteryzuje źródła archiwalne zgromadzone w Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce i wskazuje możliwości badawcze dla ukazania wkładu polonii amerykańskiej w proces odrodzenie państwa polskiego w 1918 r.

Refine search results

2 Miscellanea Historico-Archivistica

1 Polish Biographical Studies

1 Przegląd Historyczno-Wojskowy

2 Targońska E.

1 Kawalec K.

1 Turek W.

2 2020

2 2018

Źródła dotyczące odzyskania przez Polskę niepodległości w zasobie Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce

Incydent. Komitet Narodowy Polski wobec perspektywy usunięcia z Armii Polskiej we Francji ochotników wywodzących się spośród jeńców z armii niemieckiej (lipiec 1918 r.).

Ewakuacja Polaków z Archangielska i Murmańska w 1919 roku

Źródła dotyczące odzyskania przez Polskę niepodległości w zasobie Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce