Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Polish lexicography
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Фразеологизмы в словарях польского преступного жаргона, изданных до 30-х годов XX века

100%
Nevzorova-Kmech E.
Językoznawstwo
|
2017
|
vol. 11
73-86
PL
W niniejszym artykule dokonano przeglądu słowników polskiej gwary przestępczej, które zostały opublikowane do lat 30. XX wieku. XX wiek. Szczególną uwagę zwrócono na słowniki i dzieła XIX wieku, ponieważ w tym czasie powstaje większość dzieł leksykograficznych takich autorów jak Estreicher, Kurka, Ludwikowski i Walczak. Szczególne miejsce zajmuje praca H. Ułaszyna, który na podstawie twórczości K. Rusieckiego opracował słownik odzwierciedlający gwarę przestępczą z lat czterdziestych XIX wieku. Zwrócono uwagę na jednostki frazeologiczne wybrane z utworów leksykograficznych wspomnianych autorów, a także S.Udzieli, J. Los, J. Jaworskiego i A. Landau. Podjęta została próba porównania czterech słowników z punktu widzenia zawartości w nich niektórych jednostek frazeologicznych, a także wyjaśnienia przyczyn rozbieżności. Otrzymane wyniki wraz z hipotezą o pochodzeniu przytaczanych jednostek frazeologicznych przedstawiono w tabeli.
EN
This article provides an overview of the dictionaries of the Polish criminal jargon, which were published before 1930s. Particular attention is paid to the dictionaries and works of the 19th century, because it is at this time that most of the works of such authors as Estreicher, Kurka, Ludwikowski and Walczak appeared. A special place is given to the description of the work of G. Ulashin, who, on the basis of the work of K. Rusiecki, compiled a dictionary reflecting the criminal jargon of the 1840s. We also consider the phraseological units that were selected from the lexicographical works of the authors mentioned, as well as that of S.Udziela, J. Łoś, J. Jaworski and A. Landau. We attempted to compare four dictionaries from the point of view of the content of some phraseological units in them, and also to explain the reasons for the discrepancies. The analysis data are given in the table. There we give the assumptions about the origin of the units.
2
Publication available in full text mode
Content available

Gwarowe nazwy ubiorów w „Słowniku warszawskim”

88%
Borejszo M.
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
|
2013
|
vol. 20
|
issue 2
59-72
PL
The article discusses slang lexis related to garment names, documented in Słownik języka polskiego [Dictionary of Polish Language] by Jan Karłowicz, Adam Kryński, and Władysław Niedźwiedzki (vols. I–VIII, Warszawa 1900–1927). Many of the words are unknown to literary Polish of the first decades of the 20th century, and some differ in their pronunciation, structure, or meaning from garment dictionary used in standard Polish. As the research suggests, the slang material documented in the dictionary is not only rich, but also varied in terms of form and meaning. Characteristically, many words are unstable. Słownik warszawski contains particularly many words for outer garments. Unfortunately, the editing layout of entries in the dictionary makes it impossible to localize the origin of each garment name, and consequently to link it to a particular slang. The explanations of words in the dictionary are usually very short, which often not enough to reconstruct the look and purpose of a garment.
3
Publication available in full text mode
Content available

ANDRZEJ BAŃKOWSKI O SŁOWNIKU LINDEGO

87%
LEWASZKIEWICZ T.
Slavia Occidentalis
|
2019
|
issue 76/1
83-92
EN
Bańkowski’s review of the first edition of Linde’s Dictionary (1807–1814) and the emendations and supplements introduced by the editors of the second edition of the work (1854–1860) was less than glowing (e.g. “clearly unfinished, prematurely printed”). These opinions need to be firmly rejected. Bańkowski’s nearly 330 statements inserted in the entries of his etymological dictionary contain mostly or at least partially valid observations concerning Linde’s Dictionary. Linde’s lexicographic work did, in fact, represent an important reading source for Mickiewicz. However, Bańkowski’s opinion that it had a decisive influence on the poet’s linguistic development cannot be corroborated.
4
Publication available in full text mode
Content available

Homonimika rosyjska jako przedmiot zainteresowania polskich leksykologów i leksykografów. Na marginesie najnowszych prac Jerzego Kaliszana

75%
Wojan K.
Studia Rossica Posnaniensia
|
2018
|
issue 43
327-340
PL
The text is dedicated to Professor Jerzy Kaliszan, an outstanding Polish researcher of homonymy in the Russian language, the author of significant monographs and the first Polish dictionary of Russian homographs. The article is a review of Polish academic literature on Russian homonymy including both intra- and interlinguistic aspects (relations between Polish and Russian). In the first part, the author outlines the most important theoretical and lexicographical studies of Polish scholars. The second part is devoted to a description of Jerzy Kaliszan’s achievements in the field of lexical and word-formation homonymy, including lexemes’ homography.
5
Content available remote

Nowa sonda hasłownikograficzna Piotra Wierzchonia

75%
Wawrzyńczyk J.
Studia Rossica Gedanensia
|
2019
|
issue 6
272-276
PL
Autor prezentuje dokonanie prof. Piotra Wierzchonia, który w swych badaniach nad leksyką polską XIX w. skoncentrował się tylko na jednym roku – 1898, wykazując, że w tekstach opublikowanych wówczas użytych zostało aż ok. 150 000 różnych wyrazów, co przewyższa wyraźnie liczbę haseł opisanych w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego. Materiał ten pozwala redatować szereg haseł ujętych w internetowym Wielkim słowniku języka polskiego PAN.
6
Publication available in full text mode
Content available

Ogólna koncepcja metainformacji w Wielkim słowniku języka polskiego PAN

63%
Żmigrodzki P.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
|
2017
|
issue 12
355-365
EN
The term metainformation corresponds to the term outside matter introduced by Hartmann and James (1998) and refers to the all the information in a dictionary outside dictionary entries. The paper deals with the project of such metainformation in an electronic dictionary, namely in Wielki słownik języka polskiego PAN ( PAS Great Dictionary of Polish) which is currently compiled under his supervision at the Institute of the Polish Languageat the Polish Academy of Sciences. The author distinguishes three kinds of the metainformation and presents some examples of its implementation in WSJP PAN.
7
Content available remote

Bibliografie słowników przekładowych jako narzędzie rekonstrukcji dziejów oraz oceny stanu i dorobku słownikarstwa narodowego

63%
Wojan K.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2018
|
vol. 74
129-144
PL
Celem artykułu jest zaprezentowanie różnorodnych zastosowań tworzonych baz faktograficznych w postaci usystematyzowanych, zaopatrzonych w latentne informacje, bibliografii polskich słowników przekładowych obejmujących 136 języków obcych. Bazy bibliograficzne są fundamentem całościowego bądź specjalizowanego opisu analitycznego dziejów słownikarstwa narodowego (ich rekonstrukcji), w tym jego poszczególnych działów, których obiektem są języki obce (klasyczne, nowożytne, wymarłe, skonstruowane, czyli tzw. „sztuczne”). Analiza zebranego w nich materiału umożliwia leksykografom redatacje początków danego działu słownikarstwa. Bibliografie stanowią punkt wyjścia do tworzenia podstaw naukowych komparatystyki leksykograficznej. Usystematyzowane językowo, chronologicznie i/lub dziedzinowo bibliografie stanowią ważkie, a zarazem miarodajne narzędzie opisu rozwoju historycznego leksykografii rodzimej, a także obiektywne narzędzie przeprowadzenia wieloaspektowych ocen jej obecnego stanu i dorobku zarówno w aspekcie kwantytatywnym, jak i kwalitatywnym.
EN
The aim of the article is to present various applications of factographic databases in the form of systematized bibliographies of Polish translation dictionaries, covering 136 foreign languages. Bibliographic databases are the foundation of a comprehensive or specialized analytical description of the national history of lexicography (its reconstruction), including its individual branches focusing on foreign languages (classical, modern, extinct, constructed, i.e. so-called “artificial”). Analyzing the material collected in bibliographic databases enables researchers to redate the beginnings of a given branch of lexicography. Bibliographies constitute a starting point for creating the basis of lexicographic comparative studies. Bibliographies arranged according to linguistic, chronological and/or domain-related criteria are an important and reliable tool for describing the historical development of native lexicography, as well as an objective tool for conducting multi-faceted assessments of its current state and achievements in both qualitative and quantitative aspects.
8

Zalety modelu objaśniania znaczeń w osiemnastowiecznym dykcjonarzu Piotra Daneta i Franciszka Koli z perspektywy współczesnej semantyki i leksykografii

63%
Szczepankowska I.
Język Polski
|
2019
|
vol. 99
|
issue 3
72-83
PL
Przedmiotem artykułu jest jeden z modeli definicji w osiemnastowiecznym słowniku, oceniany w świetle niektórych założeń współczesnej semantyki i leksykografii. Chodzi w szczególności o postulaty opracowywania słowników atrakcyjnych dla użytkowników, syntetyzujących wiedzę encyklopedyczną (naukową) i potoczną (stereotypową) oraz eksponujących narracyjność i dyskursywność w sposobie ujęcia charakterystyki znaczeniowej słowa, a więc zawierających definicje z rozbudowaną ramą modalną i metatekstową. Przeprowadzona analiza wykazuje, że jeden z typów definicji stosowanych we francusko-łacińskim dykcjonarzu Piotra Daneta, przetłumaczonym na język polski przez Franciszka Kolę, odpowiada tym wymaganiom. W artykule wskazano także na znaczenie słownika Daneta i Koli w rozwoju polskiej terminologii metaleksykograficznej. Badania dowodzą, że eksploracja historycznych dykcjonarzy może dostarczyć teoretycznej i metodologicznej inspiracji do rozwoju nowych koncepcji semantycznych i modeli opisu znaczeniowego.
EN
The subject of this paper is a definition model used in an eighteenth-century dictionary, examined from the point of view of contemporary semantic theories and lexicographic assumptions. The analysis of Pierre Danet’s French and Latin dictionary, translated into Polish by Franciszek Kola, leads to the conclusion that its definitions comply with certain modern requirements, especially with regard to elaborating user-friendly dictionaries, which combine scientific information with common knowledge based on stereotypes and prefer the narrative and discursive model of definition with expanded modal and metatextual frameworks. It should also be noted that Danet and Kola’s dictionary is significant in the development of the Polish metalexicographic terminology. The results of the conducted research show that old dictionaries can be a source of theoretical and methodological inspiration for new concepts and models of semantic description.
9

Słownik jako tekst kultury

63%
Rudnicka E.
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 4
47-64
PL
Przedmiotem badań w artykule są słowniki ogólne języka polskiego i uwarunkowania kulturowe związane z ich tworzeniem oraz funkcjonowaniem. Celem rozważań jest wyraźne pokazanie, że słownik to nie tylko środek czy narzędzie służące dokumentacji i przekazywaniu informacji na temat języka, lecz także swoiste repozytorium doświadczenia zbiorowego danej społeczności. Autorka rozpatruje definicje tekstu kultury i dowodzi, że słownik można włączyć do tej kategorii. Dlatego też postuluje badanie i interpretowanie słowników w taki sposób, jak się to czyni w wypadku typowych tekstów kultury.
EN
The subject of the article are Polish national dictionaries and cultural factors associated with their preparation and functioning. The aim of the discussion is to demonstrate clearly that the dictionary is not only a tool for documentation and information on the language, but also a kind of repository of collective experiences of the community. The author examines the definitions of the text culture, and argues that the dictionary can be included in this category. Therefore, she calls for studying and interpreting dictionaries in the same way as we do with the typical texts of culture.
10
Content available remote

Kategoria stylu w badaniach metaleksykograficznych

51%
Rudnicka E.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2017
|
issue 24
37-56
EN
The paper discusses the category of style and the validity of its application to dictionaries. The author begins by considering the question of textuality of dictionaries and whether it is possible to analyse them in line with other texts. By invoking concrete examples, she indicates works which use diverse means of expression to convey the same content, which suggests that the category of style may also be applied in the field of lexicography. The author attempts to determine what it would involve to identify style in a dictionary, which components of style may come into play here, and examines the possibilities of observation and interpretation of selected components. Finally, the paper discusses the usefulness of automatized stylometric tools in stylistic research into dictionaries.
11
Content available remote

Z dorobku polskiej leksykografii dziedzinowej: botanika

51%
Wojan K.
Studia Rossica Gedanensia
|
2017
|
issue 4
485-566
PL
Artykuł dokumentuje dorobek polskich leksykografów (terminologów, encyklopedystów, etnobotaników, zielnikoznawców i in.) w dziedzinie botaniki. Zamieszczono obszerny wykaz 831 opracowań leksykograficznych, wydanych w Polsce w latach 1472–2017. Do opracowań słownikarskich zaliczono teksty różnego gatunku, takie jak słowniki terminologiczne, encyklopedyczne, spisy, indeksy, glosariusze, atlasy botaniczne, ułożone alfabetycznie kompendia, przewodniki itd. Bibliografia ma charakter kompleksowy i adnotowany. Materiał do bibliografii wyekscerpowany został z rozproszonych katalogów bibliotecznych instytucji naukowych i ośrodków naukowo-dydaktycznych w Polsce, katalogów wydawniczych, a także z prac naukowych (monografii, artykułów) z zakresu fitonimiki i etnobotaniki.
EN
The article documents the achievements of Polish lexicographers (terminologists, encyclopaedists, ethnobotanists, herbalists) in botany. It contains a comprehensive list of 831 lexicographic works published in Poland in the years 1472–2017, including terminology dictionaries, encyclopaedias, indexes, glossaries, botanical atlases, alphabetical compendia, guides, etc. The bibliography is comprehensive and annotated. The bibliographical material was extracted from library catalogues of various academic institutions and scientific centres in Poland, catalogues of publications, as well as from scientific works (monographs, articles) in the field of phytology and ethnobotany.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.