Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Polish messianism
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Waśnie martyrologiczne Wielkiej Emigracji. Demokraci wobec Mickiewicza

100%
Kihara M.
Prace Literackie
|
2018
|
vol. 58
41-55
EN
Today, the martyrological discourse is one of the most conspicuous traditions of Polish Romanticism. When searching for the genesis of this discourse, one cannot overestimate the importance of the literary and political activities of Adam Mickiewicz from the autumn of 1832 to the middle of 1833. However, little is known about the problem of the resonance of Mickiewicz’s martyrological language and about how this discourse functioned in various texts of the Great Emigration. This paper attempts to answer those questions in reference to left-leaning texts of Komitet Narodowy Polski (KNP) and Towarzystwo Demokratyczne Polskie (TDP) from the 1830s. A study of the writings of KNP has led the author to the conclusion that they represent a common martyrological code of the emigration’s logosphere, while the TDP publications constitute an interesting variation of the martyrological collective imagination. The original character of the martyrological expression of the democrats stems from their views on the role of the people in regaining independence. On the other hand, certain common traits existed between TDP and Mickiewicz, which demonstrates that democrats modified the martyrological framework as a national narrative established by Mickiewicz.
2
Publication available in full text mode
Content available

The historical dispute over Polish Messianism and John Paul II’s thought

81%
Wawrzynowicz A.
Theological Research. A Journal of Systematic Theology
|
2019
|
vol. 7
EN
The paper addresses the problem of historical role and impact of John Paul II’s teachings on the dispute over Polish messianism which has been consistently present in the Polish literature and philosophy over the past two centuries. The article is an attempt to determine the pope’s actual contribution to the development of the idea of Polish messianism, and evaluate the ultimate significance of this contribution within a broad perspective of the evolution of Polish political thought during the latter part of the twentieth and early decades of the twenty first centuries. The starting point in the discussion is the contemporary historical-philosophical research in this field, and the final conclusions are oriented towards the philosophical qualification of the most recent attempts to revive the messianist ideology on the basis of papal thought.
3
Publication available in full text mode
Content available

Philosophy of History in Poland in the Context of Thomistic Thinking

72%
Mróz M.
Studia Gdańskie
|
2017
|
issue 41
197-216
PL
Philosophy of history practiced in the early modern period and nowadays in Poland appears to be one of the principal trends of Polish philosophical thinking. This thought encompasses various themes and is anchored in realism and Thomistic personalism. Polish representatives of philosophy of history do not disregard theology of history and perceive Christian faith as a historical reality. Therefore apart from philosophy of history they develop theology of history where the understanding of the past of your own nation is a crucial element. In this context the thought of Thomas Aquinas inspires to view history from the philosophical and theological perspective. Franciszek Sawicki, Franciszek Manthey and Czesław Bartnik in their research answer the question about the sense of time and history and the significance of historical processes. They originate from the school of traditional Thomism but they also have a thorough knowledge of modern philosophy Thanks to them we may speak of philosophy of history in Poland which deserves reflection and which is the source of the thought of St. John Paul II. Among them the reflection of Franciszek Sawicki deserves special attention. For Sawicki, Thomism is important as a value which organises his own presentation of the problem. It is, by no means, the repetition of the old tradition as Sawicki frequently refers to the modern thought. The question about the reference of Polish philosophy of history to Thomism is principally realized through personalist references and building social ethic based on philosophy and theology of nation where solidarity and participation are dominant. The abovementioned philosophers, F. Sawicki in particular, focus on the question about man in their reflection on history. For all of them it is Christianity that demonstrates the right form for references among people, the discovery of truth, moral and social activity as well as social and supernatural life, human autonomy and its relation to God.
EN
Filozofia historii uprawiana w czasach nowożytnych i współcześnie w Polsce jawi się jako jeden z podstawowych nurtów polskiego myślenia filozoficznego. Obejmuje ona różne wątki i jest zakotwiczona w realizmie i personalizmie o zabarwieniu tomistycznym. Polscy reprezentanci filozofii historii nie abstrahują od teologii historii, a wiarę chrześcijańską widzą jako rzeczywistość historyczną, dlatego obok filozofii historii rozwijają teologię historii, gdzie ważnym elementem jest zrozumienie dziejów własnego narodu. W tym kontekście myśl Tomasza z Akwinu inspiruje spojrzenie na dzieje z punktu widzenia filozofii i teologii. Franciszek Sawicki, Franciszek Manthey oraz Czesław Bartnik w swojej twórczości odpowiadają na pytanie o sens czasu i historii oraz o znaczenie procesów historycznych. Wychodzą ze szkoły tomizmu tradycyjnego, dobrze znając filozofię współczesną. Dzięki nim możemy mówić o polskiej myśli historycznej, która zasługuje na przemyślenie i z której wypłynęła myśl św. Jana Pawła II. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują przemyślenia Franciszka Sawickiego, dla którego tomizm stanowi wartość dyscyplinującą własne przedstawienie problemu, przez co nie powtarza on jedynie dawnych tradycji, a w sposób uporządkowany sięga do myśli jak najbardziej współczesnej. Pytanie o odniesienie polskiej myśli filozofii historii do tomizmu zasadniczo realizuje się poprzez odniesienie personalistyczne i budowanie etyki społecznej na gruncie filozofii i teologii narodu, gdzie dominuje zasada solidarności i uczestnictwa. Wspomniani twórcy, a zwłaszcza F. Sawicki, wiele dróg swoich dociekań budują wokół pytania o człowieka. Dla wszystkich to chrześcijaństwo prezentuje właściwą formę: odniesień między ludzkich, odkrywania prawdy oraz działalności moralnej i społecznej, życia społecznego i nadprzyrodzonego oraz autonomii człowieka i jego związku z Bogiem.
4
Publication available in full text mode
Content available

Mesjanizm polski w recepcji historiozoficznej Stanisława Garfeina-Garskiego

72%
Wawrzynowicz A.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2021
|
issue 2
PL
Przedmiotem artykułu jest myśl historiozoficzna Stanisława Garfeina-Garskiego – polskiego filozofa i prawnika przełomu XIX i XX wieku. Tekst zawiera między innymi rekonstrukcję głównych elementów struktury filozofii historii, przedstawionych systematycznie w pracy Uwagi nad zagadnieniem dziejów powszechnych i polskich (1924), oraz charakterystykę koncepcji filozofii narodowej tego myśliciela. Zasadniczym celem prezentowanej analizy jest próba kompleksowego ujęcia znaczenia ideologii mesjanistycznej w rozważaniach filozoficznohistorycznych Garskiego oraz bliższego określenia miejsca i roli tego stanowiska w dynamice historycznego sporu o mesjanizm polski.
5
Publication available in full text mode
Content available

Palimpsest Wojtyły. Jan Paweł II, polski mesjanizm i katolicka nauka społeczna

72%
Rojek P.
Analecta Cracoviensia
|
2021
|
vol. 53
91-109
EN
In 1953 Karol Wojtyła started his lectures on Catholic social teaching at the Theological Faculty of the Jagiellonian University. The course was generally based on notes prepared by Professor Jan Piwowarczyk, a former lecturer, removed from teaching for political reasons. For a long time Wojtyła’s own script was not available for researchers. Many commentators speculated about the content of his early lectures; some of them argued that Wojtyła was at that time close to Marxism, whereas others denied that the lectures were actually authored by him. Finally, in 2018, the full version of the lectures was published in Polish. It turns out that Wojtyła usually merely repeated or slightly reformulated Piwowarczyk’s material, though in some cases he added some original content. In this paper I analyse these additions to find some traces of Wojtyła’s earliest views. I argue that they clearly indicate influences of Polish romantic messianism. Wojtyła in a way translated his early inspirations into the language of Catholic social teaching. That is why he wrote about the idea of the Kingdom of God on earth, supported the doctrine of the missions of particular nations and defended the religious meaning of collective suffering.
PL
Karol Wojtyła w 1953 roku rozpoczął na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego wykłady z  katolickiej nauki społecznej. Jego kurs opierał się zasadniczo na notatkach przygotowanych przez uprzedniego wykładowcę, prof. Jana Piwowarczyka, usuniętego z powodów politycznych. Przez długi czas skrypt Wojtyły nie był  dostępny dla badaczy. Komentatorzy snuli różne  rozważania na temat jego zawartości. Jedni twierdzili, że Wojtyła był w tym czasie bliski marksizmowi, inni zaś kwestionowali jego autorstwo wykładów. W 2018 roku została w końcu opublikowana po polsku pełna wersja wykładów. Jak się okazuje, Wojtyła z reguły tylko powtarzał lub parafrazował materiał Piwowarczyka, choć w wielu  wypadkach dodawał pewne oryginalne treści. W tym artykule analizuję te dodatki, starając się odnaleźć w nich ślady najwcześniejszych poglądów Wojtyły. Argumentuję, że wskazują one wyraźnie na wpływy polskiego romantycznego mesjanizmu. Wojtyła w pewien sposób przekładał swoje wczesne inspiracje na język katolickiej nauki społecznej. Dlatego właśnie pisał o idei królestwa Bożego na ziemi, przyjmował naukę o misjach  poszczególnych narodów i bronił religijnego znaczenia cierpienia zbiorowego.
6
Publication available in full text mode
Content available

Mesjańskie imaginarium XXI wieku… Wizja mesjanizmu polskiego w przestrzeni public history. Wybrane przykłady

72%
Litka P.
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
|
2022
|
vol. 77
353-377
EN
The revival of Polish messianism in public history is today an interesting issue for interdisciplinary studies within the framework of the new humanities. This is an important problem for the study of public history with respect to the influence of messianic myth on individual choices. Polish messianism, present in the political, social, economic, and technological spheres, as well as in the words of songs, computer games or video art, often not expressed directly, is becoming an important element of contemporary culture.
PL
Odradzanie się mesjanizmu polskiego w nurcie public history stanowi dziś interesujące zagadnienie dla interdyscyplinarnych studiów w ramach nowej humanistyki. To istotny problem badań nad historią publiczną, z uwzględnieniem wpływu mitu mesjanistycznego na indywidualne wybory jednostki. Obecny w sferze politycznej, społecznej, gospodarczej, technologicznej, a także w słowach piosenek, grach komputerowych czy wideo-art, często nie wyrażane wprost, stają się ważnym elementem współczesnej kultury.
7
Publication available in full text mode
Content available

Was Maurycy Mochnacki a messianist? A puzzling declaration of the author of “The Uprising of the Polish Nation in 1830–1831”

58%
Kihara M., Kihara M.
Ruch Literacki
|
2018
|
issue 4
8
Publication available in full text mode
Content available

Między wiarą a filozofią. O problematyce duchowego odrodzenia w prozie Eugeniusza Korwin-Małaczewskiego

58%
Kielak D.
Studia Bobolanum
|
2019
|
vol. 30
|
issue 4
51-68
EN
The sketch discusses the issue of conversion present in the literary output of the soldier of the First and Third Polish Corps in Russia, and then the Blue Army of Józef Haller – Eugeniusz Korwin-Małaczewski, whose achievements as a promoter of the values of 19th century patriotism and Catholicism were marginalized for a long time after World War II. The basis for this profiled issue derives from one of the most famous stories of the young writer, A Horse on a Hill, resulting from traumatic experiences from the fighs carried out in the borderlands during the Polish-Bolshevik war. An analysis of a fragment of the work was performed, describing the spiritual renewal of the hero who, as a result of the conversations with the nun who looked after him in the hospital and reading the Bible, experienced a meeting with God and gained inner peace. The issue of conversion, revealed in this way, was also interpreted in the context of the author’s sympathy for Messianic ideas that were revealed throughout his work. An attempt was made to reconcile the relationship between the Messianic philosophy present in Małaczewski’s thought and the Catholicism he manifested.
PL
W szkicu podjęta została problematyka nawrócenia, obecna w twórczości literackiej żołnierza I oraz III Korpusu Polskiego w Rosji, a następnie Błękitnej Armii Józefa Hallera – Eugeniusza Korwin-Małaczewskiego, którego dorobek, jako promujący wartości dziewiętnastowiecznego patriotyzmu i katolicyzmu, po II wojnie światowej był przez długie lata marginalizowany. Podstawą do tak sprofilowanego zagadnienia stało się jedno z najbardziej znanych opowiadań młodego pisarza, pt. Koń na wzgórzu, powstałe pod wpływem traumatycznych przeżyć z walk prowadzonych na terenach Kresów w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Analizie poddany został fragment utworu opisujący duchową odnowę bohatera, który – dzięki rozmowom z opiekującą się nim w szpitalu zakonnicą oraz lekturze Pisma Świętego – doświadczył spotkania z Bogiem, uzyskując też spokój wewnętrzny. Ujawniająca się w ten sposób problematyka nawrócenia została zinterpretowana również w kontekście sympatii autora wobec idei mesjanistycznych, ujawniających się w całej jego twórczości. Podjęto próbę uzgodnienia relacji między obecną w myśli Małaczewskiego filozofią mesjanistyczną a manifestowanym przez niego katolicyzmem.
9
Publication available in full text mode
Content available

Polish messianism in the historiosophical conception proposed by Stanisław Garfein-Garski

58%
Wawrzynowicz A., Wawrzynowicz A.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2021
|
issue 2
10
Publication available in full text mode
Content available

Krytyka idei „bezwyznaniowości” w ujęciu Wojciecha Dzieduszyckiego

44%
Lao A.
Studia Philosophiae Christianae
|
2020
|
vol. 56
|
issue 1
28-53
EN
This article considers the polemic of the Polish philosopher Wojciech Dzieduszycki (1848–1909) against one of the progressive slogans of the 19th century. Dzieduszycki himself described this slogan as „irreligiousness”. This paper analyses Dzieduszycki’s arguments regarding the negative consequences following the exclusion of religion from the public sphere, in both past and Dzieduszycki’s times, and also shows the extremely positive role of religion in the lives of individuals, states, nations, and even entire civilizations. Without religion, the Polish thinker claimed, communities degrade and die. An interesting and nowadays very important discussion about the role of religion in social life has been paired in the article with the idea of „Polish messianism” disseminated by Dzieduszycki. (as an appropriate response to the civilisational crisis), as well as with the radical secularism in our current culture and politics. ------------- Received: 11/11/2019. Reviewed: 29/12/2019. Accepted: 16/01/2020
PL
W niniejszym artykule ukazana została polemika polskiego filozofa Wojciecha Dzieduszyckiego (1848–1909) z jednym z postępowych haseł głoszonych w XIX wieku. Hasło to sam Dzieduszycki określił jako „bezwyznaniowość”. Autor artykułu analizuje argumentację Dzieduszyckiego co do negatywnych skutków wyrugowania religii z życia publicznego, zarówno w przeszłości, jak i w czasach mu współczesnych, a także ukazuje pozytywną rolę religii w życiu jednostek, państw, narodów, a nawet całych cywilizacji. Bez religii bowiem, twierdził polski myśliciel, społeczności degradują się i obumierają. Ciekawa, a współcześnie bardzo ważna dyskusja o roli religii w życiu społecznym, została w artykule zestawiona z propagowaną przez Dzieduszyckiego ideą „mesjanizmu polskiego” (jako właściwej odpowiedzi na kryzys cywilizacyjny), jak również z obecnymi dziś w kulturze i polityce propozycjami radykalnej laicyzacji. ------------- Zgłoszono: 11/11/2019. Zrecenzowano: 29/12/2019. Zaakceptowano do publikacji: 16/01/2020
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.