Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Polish names
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Językowo-kulturowy obraz części ciała ludzkiego (głowa i jej elementy) utrwalony w nazwiskach niemieckich i polskich

100%
Lica Z.
Prace Językoznawcze
|
2021
|
vol. XXIII/2
187–198
PL
Przedmiotem artykułu jest konceptualizacja somatyzmów odnoszących się do ludzkiej głowy, które odzwierciedlone zostały w polskich i niemieckich nazwiskach wyekscerpowanych z istniejących leksykonów antroponimicznych. Omawiane antroponimy reprezentują typ nazwisk odapelatywnych równych motywującym je podstawom lub derywowanych od nich. W analizie wzięto pod uwagę wyrazy określające głowę i następujące jej części: oczy, nos, uszy, szczękę, wargi, usta, zęby, włosy. Jak wykazała analiza, sposób opisywania spetryfikowanych form wskazuje na modelowy wzorzec nominacji człowieka na podstawie jego charakterystycznych cech wyglądu, zarówno w języku polskim jak i niemieckim. Wartość ekspresywna tego typu nazwisk zależna jest od konotacji, jakie wywołują ich apelatywne znaczenia w świadomości odbiorcy.
EN
The article scrutinizes linguistic and cultural image of the human body, limited to the lexeme ‘head’ and shown in the light of Polish and German names extracted from existing anthroponymic lexicons. As the analysis showed, the method of describing petrified forms points to a model of human nomination based on characteristic features of human appearance, both in Polish and German. The expressive value of these types of surnames depends on the connotations that their appellative meanings trigger in the recipient’s mind. They will be associated with the description of the head and parts of it, which consists of information concerning its size, shape and colour. The face, which is at the front, is a representative part of the person and thus it is subject to the most comprehensive view, which is evident in the richness of the onymic material presented.
2
Publication available in full text mode
Content available

Marysia, Maryla, Mania… O kategorii imion obiegowych

80%
Przybylska R.
Onomastica
|
2017
|
vol. 61
|
issue 2
35-41
EN
The article presents the category of current names which are different from official forms of names, for example, not: Maria, but Marysia, Maryla, Mania…. These forms are used today in everyday communication and gradually replace official forms, even in the public sphere. There is a morphological pattern for the structure of these names in Polish which differs in masculine and feminine names. They should have only two syllables and they should not have soft consonants, such as ś, ź, ć, ń.
3

Nazwy wód płynących na Warmii i Mazurach powiązane etymologicznie z wyrazem młyn, niem. Mühle

80%
Biolik M.
Prace Językoznawcze
|
2015
|
issue 17/2
5-19
EN
This works elaborates on the names of 46 objects, etymologically connected with the Polish lexeme młyn (mill) and German Mühle. Those include 24 Polish names and 43 German names. Most of them were created in the second half of the 19th century and in the first four decades of the 20th century. The water names which are etymologically connected with the Polish name mill are less differentiated. 8 names were repeated: Młyńska Struga, 4 times – Młyński Rów, 3 times Młynówka. German names that include the lexeme Mühle are typically composed -Mühlenfliess – Mühlen Fliess, Mühlenbach – Mühlen Bach, Mühlengraben – Mühlen Graben and Mühlen Kanal, in which the part Mühle was enlarged by names: Fliess, Bach, Graben, Kanal. Among them 15 objects had the name: Mühlenfliess / Mühlen Fliess, 8 objects: Mühlengraben / Mühlen Graben and 2 objects: Mühlenbach / Mühlen Bach. Polish and German names in the territory were also enlarged by names of localities for example the name of the village situated nearby the water stream or the mill built upon its bank.
4
Publication available in full text mode
Content available

Kształtowanie nazewnictwa ulic toruńskiego osiedla Bielany w dwudziestoleciu międzywojennym

51%
Deczyński W. I.
Rocznik Toruński
|
2018
|
issue 45
PL
W artykule poruszona została problematyka nazewnictwa ulic w dwudziestoleciu międzywojennym toruńskiej dzielnicy Bielany. Autor artykułu przedstawił proces nadawania nazw ulic Torunia, poczynając od 1920 roku, kiedy to po raz pierwszy w historii miasta ulice otrzymały wyłącznie polskie nazwy. Szczegółowo omówiony został proces nazewnictwa, wymienione zostały najważniejsze instytucje, organy i osoby biorące udział w postępowaniu, przesłanki, którymi kierowano się w procesie nazewnictwa, akty prawne i dokumenty. Autor zarysował polityczne, gospodarcze i społeczne tło tego procesu, przedstawił czynniki powodujące  rozwój miasta w okresie 1920-1939, zaprezentował powstanie nowych dzielnic mieszkaniowych, a także proces tworzenia nowych ulic. Praca ukazuje także problemy mieszkańców nowo utworzonych dzielnic, związane z nieuporządkowaną przestrzenią miasta, brakiem nazw ulic i numeracji domów. Artykuł oparty został na materiałach źródłowych zgromadzonych w Archiwum Państwowym w Toruniu. Wykorzystane zostały także opracowania autorów zajmujących się toponomastyką przestrzeni miejskiej, w tym prace Kwiryny Handtke, Krzysztofa Mikulskiego. Artykuł zawiera też wiele wniosków, które narodziły się w trakcie prowadzonych badań. Większość polskich miast może wykazać się opracowaniami naukowymi dotyczącymi tematyki nazewnictwa przestrzeni miejskiej. Jak dotychczas nie ukazało się opracowanie tej problematyki  dla miasta Torunia. Prezentowany artykuł stanowić może zatem przyczynek do podjęcia dalszych badań nad historią ulic miasta Torunia, nie tylko dwudziestolecia międzywojennego, ale także końca  XVIII i XIX wieku, okresu okupacji, lat 1945-1989, oraz czasów współczesnych.
EN
The article addresses the problem of the names of the streets in Toruń’s district of Bielany in the interwar period. The author of the article presented the process of naming Toruń’s streets starting from 1920, when for the first time in the history of the town the streets received Polish names. The process of conferring names was discussed thoroughly. The article mentions the most important institutions, bodies and people taking part in the process along with the prerequisites determining the process of naming the streets, legal acts and documents. The author outlines the political, economic and social background of the process. The author also presents factors determining the development of the town in the years 1920-1939, the creation of new residential districts, the process of establishing new streets. The work reveals the problems of inhabitants of newly created districts, which were connected with the chaotic city space, a lack of names of streets and numbers of houses. The article includes many conclusions which were the fruit of the research. Most Polish towns have scientific studies concerning the process of naming streets in the municipal space. However, this is the first study of this kind referring to Toruń. The presented article may constitute a contribution to further research on the history of the streets of the town not only in the interwar period, but also at the end of the 18th and 19th centuries, the times of the German occupation, the years 1945-1989 and nowadays.
DE
Der Artikel behandelt das Thema der Benennung von Straßen im Thorner Stadtteil Bielany (Weißhof) in der Zwischenkriegszeit. Der Autor zeigt, wie den Straßen von Thorn ab 1920 Namen gegeben wurden, als zum ersten Mal in der Geschichte der Stadt die Straßen ausschließlich polnische Namen erhielten. Vor allem geht es um den Prozess der Namensgebung, wobei die wichtigsten Institutionen, Organe und Personen genannt werden, die an diesem Vorgang teilnahmen, ebenso die Grundsätze, von denen man sich beim Prozess der Namensgebung leiten ließ, die Rechtsakte und die Dokumente. Der Autor zeichnet den politischen, wirtschaftlichen und gesellschaftlichen Hintergrund dieses Prozesses, er stellt die Faktoren vor, die die Entwicklung der Stadt zwischen 1920 und 1939 beeinflussten, er zeigt die Entstehung neuer Wohnviertel und auch den Vorgang der Schaffung neuer Straßen. Die Arbeit geht auch auf die Probleme der Bewohner in den neugeschaffenen Vierteln ein, wo der städtische Raum noch nicht geordnet war und Namen von Straßen und Hausnummern fehlten. Der Artikel enthält auch viele Schlussfolgerungen, die sich im Verlauf der Forschungen ergeben haben. Für die meisten polnischen Städte gibt es bereits wissenschaftliche Arbeiten zum Thema der Benennung des städtischen Raums, bisher ist aber keine Arbeit zu dieser Frage für die Stadt Thorn erschienen. Der vorliegende Artikel kann also ein Anstoß zur Aufnahme weiterer Forschungen zur Geschichte der Straßen in Thorn sein, nicht nur in der Zwischenkriegszeit, sondern auch am Ende des 18. und im 19. Jahrhundert, in der Zeit der deutschen Besatzung, in den Jahren 1945-1989 und in der Gegenwart.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.