Search results

1

Ile nadań Krzyża Walecznych otrzymał Płock w 1921 r.?

100%

Gołębiewski G.

Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2022

|

issue 3(272)

3-11

EN

In 2021, Piotr Gryszpanowicz put forward the thesis that in 1921 Płock was decorated by Marshal Józef Piłsudski with a four-time Cross of Valor. However, the case is not clear-cut, as there is no confirmation of the four-fold shipment in the documents of the Ministry of Military Affairs.

PL

W 2021 r. dr inż. Piotr Gryszpanowicz postawił tezę, że w 1921 r. Płock został odznaczony przez marszałka Józefa Piłsudskiego 4-krotnym Krzyżem Walecznych. Sprawa nie jest jednak jednoznaczna, bowiem nie ma potwierdzenia 4-krotnego nadania w dokumentach Ministerstwa Spraw Wojskowych.

2

Remarks about the activity of Polish communists in Soviet Russia 1918-1922

100%

Zieliński K. P.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia

|

2016

|

vol. 23

|

issue 1

EN

There were a few thousand Polish communists in Soviet Russia in the first years after the October Revolution. The Polish Bureau of Agitation and Propaganda at the Russian Communist Party [Bolsheviks] – the so-called Polbiuro – was the most important agenda of Polish communists. This article concerns the position of Polish communists in the Soviet state, their role in the Polish-Bolshevik War, activity amongst the Polish population in post-revolutionary Russia as well as amongst Polish POWs. The article is an attempt to answer the question: how to evaluate the activity of Polish communists in the Soviet country in the first years after the revolution? Text is based mainly on archival material from the Russian State Archive of Socio-Political History (RGASPI) in Moscow and collections of a few Ukrainian and Polish archives (Donetsk, Warsaw).

3

„Gdybyśmy pojechali, byłaby to kompromitacja patriotyzmu polskiego”. Absencja Polaków na olimpiadzie w Antwerpii w 1920 r.

67%

Wolsza T.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2021

|

issue 2

274-297

PL

W 1920 r. reprezentacja Polski zaplanowała debiut olimpijski podczas igrzysk w Antwerpii. Przygotowania do zawodów ruszyły już w 1919 r. Niestety wojna polsko-bolszewicka, która rozpoczęła się w lutym 1919 r., w zasadniczy sposób wpłynęła na kłopoty organizacyjne i finansowe Polskiego Komitetu Igrzysk Olimpijskich. Główne zawody przedolimpijskie polskich sportowców, w kilku dyscyplinach (np. jeździectwo, kolarstwo, lekkoatletyka, piłka nożna, strzelectwo, szermierka), odbyły się m.in. w Bydgoszczy, Krakowie, Lwowie i Warszawie oraz poza granicami kraju (tenisiści). 25 lipca 1920 r. Stefan Lubomirski – prezes Polskiego Komitetu Igrzysk Olimpijskich – wysłał do Belgii komunikat, w którym absencję w igrzyskach olimpijskich uzasadnił ciężką sytuacją militarną na froncie wojny polsko-bolszewickiej oraz postawą patriotyczną polskiej młodzieży, która pospieszyła z bronią w ręku do obrony ojczyzny. W dniu inauguracji olimpiady w Antwerpii 14 sierpnia 1920 r. pod Warszawą rozstrzygały się losy nie tylko Polski, lecz całej Europy. Sportowcy w niedalekiej przecież Belgii nie mieli wówczas pojęcia, że Armia Czerwona w dalszym planie założyła marsz na zachód, po „trupie Polski”. Nie ma najmniejszych wątpliwości, że zwycięstwo Wojska Polskiego na przedpolach Warszawy, w którego szeregach walczyli niedoszli olimpijczycy, uratowało wolność całej Europie.

4

When Typhus Rode a Red Horse: Weaponizing Disease During the Polish-Bolshevik War

67%

Blackburn C.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2021

|

vol. XXII (LXXIII)

|

issue 2 (276)

87-112

EN

This paper explores the role that the Red Army played in the spreading of typhus during the Polish-Bolshevik War of 1919–1920. The disease was not new to Poland as it had flared up on several occasions during the First World War, having probably been brought to the country by the Imperial Russian army in 1915. However, these flare ups were nowhere near the scale in which the disease appeared during the Polish-Bolshevik War. The newly formed Polish government was involved with attempts to control the disease from its outset. With the support of humanitarian groups from the United States, these efforts, which included the delousing of thousands of refugees entering the country, had made great strides with regards to eradicating typhus from the Polish countryside; however, much of this work was undone by the Bolshevik offensive of 1920. Having witnessed the debilitating effects that typhus had on their own country and military, the Bolsheviks made sporadic and often uncoordinated attempts to use the disease to weaken and potentially destroy the fledging Second Polish Republic. Through both active and passive means the Bolshevik advance drove typhus victims and refugees across the Polish border, while at the same time their military destroyed (or removed) sanitation equipment and medical supplies in the captured areas. The Bolshevik tactic ultimately failed as their advance was repelled by the Polish military in August 1920 and anti-typhus measures were restored throughout the country. However, after witnessing the military potential of typhus during the Polish-Bolshevik War, Soviet leaders were convinced that properly harnessed biological agents could produce positive military results. Thus, what began as a chaotic effort by the Bolsheviks to weaponize typhus during their drive to the Vistula in 1920 resulted in the birth of a Soviet biological weapons program, which by the 1930s was to produce various versions of typhus that could be deployed on the battlefield.

RU

В статье показана роль Красной Армии в распространении тифа во время польско-большевистской войны 1919–1920 гг. Это заболевание не было новым для Польши: эпидемии тифа в стране вспыхивали несколько раз во время Первой мировой войны, но не в таком масштабе, как во время польско-большевистской войны. Первоначально, вероятно, эта болезнь появилась в Польше в 1915 г. вместе с русской армией. Недавно созданное польское правительство с самого начала своего существования боролось с распространением болезни. Польские усилия, поддер-живаемые американскими гуманитарными группами, позволили добиться больших успехов в борьбе с тифом в сельских районах, а также в процессе выведения блох у тысяч беженцев, прибывающих в страну; однако большая часть этих усилий пропала даром с наступлением большевиков в 1920 г. Наблюдая разрушительные последствия тифа на своей территории и в своих вооруженных силах, большевики предпринимали неравные и часто нескоординированные попытки использовать эту болезнь для ослабления и потенциального уничтожения юной Второй Речи Посполитой. Марш большевиков вытеснил жертв сыпного тифа и беженцев за пределы Польши, намеренно или посредством своего пассивного влияния, в то время как большевистские силы разрушали или грабили элементы санитарной инфраструктуры и запасы предметов медицинского назначения. Тактика большевиков окончательно провалилась, когда польские войска отразили советское нападение в августе 1920 г., что позволило возобновить усилия по борьбе с тифом по всей стране. Однако большевистский опыт с тифом во время польско-большевистской войны убедил советских лидеров в том, что при правильном использовании биологические факторы могут принести положительные военные результаты. То, что началось как хаотичное усилие большевиков по использованию тифа в качестве оружия в своем движении к Висле в 1920 г., привело к рождению советской программы биологического оружия, которая создала различные версии тифа для использования на полях битв в 1930-х гг.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia rolę Armii Czerwonej w rozprzestrzenianiu się tyfusu podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919–1920. Choroba ta nie była w Polsce nowa, epidemie tyfusu wybuchały kilkakrotnie w czasie I wojny światowej, ale nie w takiej skali, jak podczas wojny polsko-bolszewickiej. Pierwotnie prawdopodobnie pojawiła się na ziemiach polskich w 1915 r. wraz z wojskami rosyjskimi. Nowo powstały polski rząd walczył z rozprzestrzenianiem się choroby od początku swojego istnienia. Polskie wysiłki, wspierane przez amerykańskie grupy humanitarne, poczyniły wielkie postępy w zwalczaniu tyfusu na terenach wiejskich, a także w procesie odwszenia tysięcy uchodźców przybywających do kraju; jednak wiele z tego zostało zniweczone wraz z ofensywą bolszewicką w 1920 r. Będąc świadkami wyniszczających skutków tyfusu na opanowanych przez siebie terytoriach i we własnym wojsku, Bolszewicy podejmowali nierówne i często nieskoordynowane próby wykorzystania tej choroby do osłabienia i potencjalnego zniszczenia raczkującej II RP. Marsz bolszewików wypchnął ofiary tyfusu i uchodźców za polskie linie, celowo lub przez swoje bierne oddziaływanie, podczas gdy w tym samym czasie siły bolszewickie niszczyły lub rabowały elementy infrastruktury sanitarnej i zapasy medyczne. Taktyka bolszewicka ostatecznie zawiodła, gdy w sierpniu 1920 r. wojska polskie odparły sowieckie natarcie, co umożliwiło powtórne podjęcie wysiłków na rzecz walki z tyfusem w całym kraju. Bolszewickie doświadczenia z tyfusem podczas wojny polsko-bolszewickiej przekonały jednak przywódców sowieckich, że odpowiednio wykorzystane czynniki biologiczne mogą przynieść pozytywne rezultaty militarne. To, co zaczęło się jako chaotyczny wysiłek bolszewików, mający na celu wykorzystanie tyfusu jako broni w ich dążeniu do Wisły w 1920 r., zaowocowało narodzinami sowieckiego programu broni biologicznej, który stworzył różne wersje tyfusu w celu wykorzystania na polach bitewnych w latach trzydziestych XX w.

5

Polskie zagony pancerno-motorowe w czasie wojny 1920 roku

59%

Kuchciak M.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2023

|

vol. XXIV(LXXV)

|

issue 2(284)

53-95

EN

During the war with Bolshevik Russia, the Polish Army carried out two completely successful raids involving armored and motorized units. The first of which was directed at Zhytomyr and took place on 25/26 April 1920, as part of the Ukrainian offensive. The second raid, against the city of Kovel, took place on 11/12 September of the same year during the Volhynia operation. Both of these cities were strategically important as major road and railway routes ran through them; thus, they constituted bases for the Bolshevik forces which also stored supplies. The capture of Zhytomyr and Kovel also disorganized the rear units of the enemy armies. Encouraged by the success achieved at Kovel, the Polish command organized another raid on 15 September, this time against the city of Lutsk. This, however, did not achieve its expected goals as the Polish forces were stopped several times along the way and suffered serious losses.

DE

Während des Krieges mit dem bolschewistischen Russland führte die polnische Armee zwei völlig erfolgreiche Stoßangriffe motorisierter gepanzerter Einheiten durch. Der erste fand am 25. und 26. April 1920 im Rahmen der ukrainischen Offensive statt, deren Ziel Schytomyr war. Der zweite Angriff – auf Kowel – fand am 11. und 12. September desselben Jahres im Rahmen der Wolhynien-Operation statt. Beide Städte waren von großer Bedeutung, da wichtige Straßen und Eisenbahnlinien durch sie verliefen und sie daher als Nachschubbasis für die bolschewistischen Truppen dienten. In diesen Städten wurden auch dementsprechend Vorräte aufgebaut. Durch die Einnahme von Schytomyr und Kowel wurden auch die hinteren Truppen der gegnerischen Armeen desorganisiert. Ermutigt durch den Erfolg des Stoßangriffs auf Kowel organisierte das polnische Kommando am 15. September einen weiteren Angriff, diesmal auf Luzk. Dieser endete jedoch nicht mit dem erwarteten Erfolg; im Gegenteil, die daran beteiligten polnischen Truppen wurden auf dem Weg mehrmals aufgehalten und erlitten schwere Verluste.

PL

W czasie wojny z bolszewicką Rosją Wojsko Polskie przeprowadziło dwa w pełni udane zagony pancerno-motorowe. Pierwszy z nich miał miejsce 25 i 26 kwietnia 1920 r. w ramach ofensywy ukraińskiej, zaś jego celem był Żytomierz. Drugi zagon, na Kowel, odbył się w dniach 11 i 12 września tr. podczas operacji wołyńskiej. Oba te miasta były dość istotne, gdyż przebiegały przez nie ważne drogi i szlaki kolejowe, a więc stanowiły one zaplecze zaopatrzeniowe dla sił rosyjskich, tam też gromadzone były zapasy. Zdobycie Żytomierza i Kowla dezorganizowało również oddziały tyłowe nieprzyjacielskich armii. Dowództwo polskie zachęcone sukcesem akcji na Kowel zorganizowało 15 września kolejny zagon, tym razem na Łuck. Ten jednak nie zakończył się spodziewanym sukcesem, wręcz przeciwnie – siły polskie w nim uczestniczące zostały kilkakrotnie zatrzymane po drodze i poniosły poważne straty.

6

Posługa kapelana wojskowego w latach 1918-1920 w świetle pamiętnika ks. Andrzeja Masnego-Mkniewskiego CM

59%

Umiński W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2023

|

vol. 120

509-536

EN

The purpose of the article is to introduce the issue of military pastoral care during the Polish-Ukrainian War (1918–1919) and the Polish-Bolshevik War (1919–1920). One of the important events after the end of World War I was the establishment of the Field Bishopric of the Polish Army in Poland. Rev. Stanisław Gall, previously auxiliary bishop of the Warsaw Archdiocese, became the first field bishop in 1919. The article showcases the rules of military chaplains during this difficult period. The main part of the publication was devoted to the life and activities of Rev. Andrzej Masny-Mkniewski, CM. His ministry as a chaplain was analysed in detail on the basis of his personal recollections. At first, he served in the general hospital, as well as on the streets of the city during the defence of Lviv (from November 1918 to February 1919). He served as chaplain of the 8th Legion Infantry Regiment from 24 March to 12 November 1919. Together with the regiment, he participated in the Battle of Denysiv and Berezhany, among other battles. Then, by decision of the military pastoral authorities, he was assigned to the 35th Infantry Regiment, where he remained from 25 November to 10 September 1920. Noteworthy in this period is his heroic stand during the retreat from the Dnieper and Grodno rivers, the attack and assault on the village of Kalinowo near Wyszków, as well as during the crossing at Borkowo near Nasielsk. In the memoirs of commanders, he is remembered as a pastor who fulfilled his ministry not only in the barracks, but above all as a zealous confessor during frontline battles. He celebrated Mass and organized other services in many places and attended funerals of fallen soldiers. He visited soldiers in the hospital, during rest, as well as during combat operations. He spared no effort or good word to encourage soldiers to fight the advancing enemy. As the regiment’s education officer, he also fulfilled his duties in every respect, distributing books to subunits and individual soldiers and arranging various talks.

PL

Zadaniem artykułu jest przybliżenie problematyki duszpasterstwa wojskowego podczas wojny polsko-ukraińskiej (1918-1919) i polsko-bolszewickiej (1919-1920). Ważnym wydarzeniem po zakończeniu I wojny światowej było powołanie na terenie Polski Biskupstwa Polowego Wojska Polskiego. Pierwszym biskupem polowym w 1919 roku został ks. Stanisław Gall, dotychczasowy biskup pomocniczy archidiecezji warszawskiej. W artykule przypomniano zasady funkcjonowania kapelanów wojskowych w tym trudnym okresie. Główna część publikacji została poświęcona życiu i działalności ks. Andrzeja Masnego-Mkniewskiego CM. Opierając się m.in. na jego osobistych wspomnieniach, szczegółowo przeanalizowano jego posługę jako kapelana. Na początku pełnił ją w szpitalu powszechnym, jak i na ulicach miasta podczas obrony Lwowa (od listopada 1918 roku do lutego 1919 roku). W okresie od 24 marca do 12 listopada 1919 roku pracował jako kapelan 8. Pułku Piechoty Legionów. Wraz z pułkiem uczestniczył m.in. w bitwie pod Denysowem i Brzeżanami. Następnie decyzją władz duszpasterstwa wojskowego przydzielono go do 35. Pułku Piechoty. Przebywał tam od 25 listopada do 10 września 1920 roku. W tym okresie warto wyróżnić jego bohaterską postawę podczas odwrotu znad Dniepru i Grodna, ataku i szturmu na wieś Kalinowo koło Wyszkowa, jak również podczas przeprawy pod Borkowem koło Nakielska. We wspomnieniach dowódców zapamiętano go jako duszpasterza spełniającego posługę nie tylko w koszarach, ale przede wszystkim jako gorliwego spowiednika podczas walk frontowych. W wielu miejscach odprawiał Msze św. i organizował inne nabożeństwa oraz brał udział w pogrzebach poległych żołnierzy. Odwiedzał żołnierzy w szpitalu, w trakcie odpoczynku, jak i podczas działań wojennych. W każdym miejscu, gdzie przebywał, nie szczędził trudu i dobrego słowa, aby zachęcić żołnierzy do walki z nacierającym wrogiem. Również jako referent oświatowy pułku wywiązał się pod każdym względem z powierzonych mu obowiązków, rozprowadzając książki wśród pododdziałów i pojedynczych żołnierzy oraz urządzając różnego rodzaju pogadanki.

Refine search results

2 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia

1 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego

1 Pamięć i Sprawiedliwość

1 Blackburn C.

1 Gołębiewski G.

1 Kuchciak M.

1 Umiński W.

1 Wolsza T.

1 Zieliński K. P.

2 2023

1 2022