Search results

1

Wymiary potocznej świadomości językowej i relacje między nimi

100%

Lustanski J.

Socjolingwistyka

|

2021

|

vol. 35

283-302

EN

This article presents modes of folk-linguistic awareness as defined by Dennis R. Preston, who first introduced them to American folk linguistics in the 90. of the past century. These modes are as follows: overt availability of language phenomena that are being commented, the degree of the opinion’s accuracy, the level of the specificity of folk knowledge, and the ability to control language varieties. The essential feature of the modes is that – unlike typical linguistic awareness research tools that help to analyze the layers and levels of language awareness – they allow the study of the ways in which the linguistic awareness of the averagelanguage user, so-called language layman, is revealed. In Polish studies on linguistic awareness, these determinants have not been described and used, although they present new possibilities for research explication. In this article, the explanations of Dennis R. Preston’s concept are partly based on the examples used by the researcher in his publications, and partly on comparable examples, but coming from Polish linguistic sources that include linguistic examples excerpted among the Polish ethnic group in Canada. The paper also presents the relationships between the modes of folk-linguistic awareness which are illustrated graphically. A preliminary diagnosis of the suitability of the characterized determinants in research on the linguistic awareness of Polish speakers invites in-depth studies to what extent these relatively objective tools may turn out to be useful in the analyses of the modes by which the linguistic awareness of social groups is revealed.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia wyznaczniki tzw. potocznej świadomości językowej według koncepcji Dennisa R. Prestona, który jako pierwszy wprowadził je do amerykańskiej szkoły lingwistyki potocznej w latach 90. ubiegłego wieku. Wyróżniki te to: eksplicytna dostępność zakresu zjawisk językowych podlegających ocenie, stopień trafności tej oceny, poziom jej szczegółowości oraz umiejętność kontrolowania różnych wariantów języka. Zasadniczą cechą tych wykładników jest to, że – w odróżnieniu od typowych narzędzi do badań nad świadomością językową, które analizują warstwy i poziomy świadomości – pozwalają one na badanie sposobów, w jakie ujawnia się świadomość przeciętnego użytkownika języka, tzw. językoznawczego laika. W rodzimych badaniach fenomenu świadomości językowej wyznaczniki te nie były dotychczas opisywane i wykorzystywane, chociaż prezentują nowe możliwości eksplikacji badawczej. W niniejszym artykule do charakterystyki koncepcji Dennisa R. Prestona posłużono się częściowo przykładami użytymi przez samego badacza, a częściowo odwołano się do przykładów porównywalnych, ale pochodzących ze źródeł rodzimych, w tym egzemplifikacji językowych ekscerpowanych wśród polskiej grupy etnicznej w Kanadzie. W artykule przedstawiono również relacje między wyznacznikami potocznej świadomości językowej, które zilustrowano w sposób graficzny. Wstępna diagnoza dotycząca zdatności charakteryzowanych wyróżników w studiach nad świadomością językową użytkowników polszczyzny zachęca do pogłębionych analiz, w jakiej mierze te – względnie zobiektywizowanie – narzędzia mogą okazać się przydatne do badań nad sposobami, przez które ujawnia się świadomość językowa grup społecznych.

2

Charakterystyka zbiorów Kanadyjsko-Polskiego Instytutu Badawczego. Wybrane możliwości badawcze

100%

Lustański J.

Postscriptum Polonistyczne

|

2022

|

vol. 29

|

issue 1

1-18

EN

Joanna Lustański’s article is concerned with the archives of the Canadian Polish Research Institute in Toronto, one of the few organizations established by the Polish ethnic group in Canada that possesses archives, a publishing house, and library. Her aim is to describe the polonica owned by the institute, and to present the techniques of gathering and sharing the collections. She describes various groups and types of archival records: microfilm collections, scans of Polish diaspora newspapers, pamphlets and leaflets, as well as books on topics related to the Polish ethnic group in Canada, immigrant memoirs, biographies and autobiographies, monographs and registers. Now partially available in a digitized version, the collections have been known and appreciated by a small group of researchers, mainly historians and sociologists. Lustański suggests that the polonica should become a subject of interdisciplinary research exploration to a much greater degree than previously.

PL

Tematem artykułu są zbiory archiwalne Kanadyjsko-Polskiego Instytutu Badawczego w Toronto, który jest jedną z niewielu organizacji stworzonych przez Polonię kanadyjską dysponujących archiwum, wydawnictwem oraz biblioteką. Celem niniejszego tekstu jest scharakteryzowanie poloników będących w posiadaniu Instytutu oraz przedstawienie technik gromadzenia i udostępniania zbiorów. Opisowi poddano różne grupy jednostek archiwalnych: zbiory mikrofilmów, skany gazet polonijnych, pamfletów i druków ulotnych, a także publikacje książkowe o tematyce związanej z polską grupą etniczną w Kanadzie: pamiętniki imigrantów, biografie i autobiografie, monografie i rejestry. Zbiory te – częściowo dostępne w wersji zdigitalizowanej – zostały rozpoznane i docenione przez nielicznych badaczy, głównie historyków i socjologów. Autorka artykułu postuluje, by stały się one przedmiotem bardziej systematycznej niż dotąd interdyscyplinarnej eksploracji naukowej.

3

Kontakty polonijnego duszpasterza ks. Wawrzyńca Wnuka z Polską

100%

Walkusz J.

Roczniki Historii Kościoła

|

2011

|

vol. 3

133-146

EN

The present article is an attempt at illustrating the relations of the emigration priest with his home country in the span of over 60 years. Rev. Warzyniec Wnuk, a non-compromising priest and indeed a heroic organizer of Polish emigration circles, when he was freed from a concentration camp he first worked in Germany, and then in the USA and Canada. After establishing his legal-ecclesiastic status, in order to revive the social life of the Polish emigrants, brought Ursuline Sisters of the Agonizing Heart of Jesus to Windsor (Ontario, Canada). Along with them he organized yearly trips to Poland, where he met several friendly bishops, supporting financially their investment projects; he also supported Polish cultural-academic institutions (including the John Paul II Catholic University of Lublin, the Mikołaj Kopernik University of Toruń and specialist clinics) and he established funds and stipends for Polish students and scholars; and after marshal law was imposed on Poland he established a special Fund for Aid to Poland. He also organized two official visits by Canadian bishops in Poland – Bishop Emmett Carter, the Chairman of the Episcopate of Canada in 1977, and Bishop John M. Sherlock, the Ordinary of the London Diocese in 1998. Rev. W. Wnuk spent most of his life in Canada, but still he was interested in Poland all the time; he felt Poland, thought and acted like a Pole and did it for Poland.

4

Piotr Michał Czartoryski (1909-1993) – ziemianin, żołnierz, emigrant

80%

Sieradzki P.

Studia Polonijne

|

2018

|

vol. 39

167-177

PL

Katolicki Uniwersytet Lubelski od początków swojego istnienia związał swoje losy z Polonią, która dzięki swojemu materialnemu wsparciu dawała możliwość przetrwania tej lubelskiej uczelni w krytycznych momentach dziejowych. Jednym z takich wybitnych przedstawicieli Polonii kanadyjskiej, związanych przez lata z uniwersytetem, był Piotr Michał Czartoryski. Pochodził z książęcej rodziny, która uformowała go w duchu narodowym i katolickim, zdobył staranne wykształcenie w zakresie filozofii, ekonomii i nauk rolniczych w Belgii i Polsce. W czasie II wojny światowej walczył w oddziałach regularnych, jak i formacjach Armii Krajowej. Po opuszczeniu Polski, w ramach przynależności do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie wykonywał zadania zlecone mu przez najwyższe władze wojskowe na emigracji. Po demobilizacji wyjechał z rodziną do Kanady, gdzie działał jako przedsiębiorca, członek naczelnych organizacji polonijnych oraz propagator i animator polskiego życia kulturalnego i naukowego w Kanadzie. Organizował systematyczne wsparcie materialne dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz rozwijał kontakty naukowe tej uczelni w Kanadzie, w efekcie otrzymując za tę działalność tytuł doktora honoris causa KUL oraz odznaczenia państwowe.

EN

The Catholic University of Lublin from the very beginning of its existence was associated with Polish diaspora, which thanks to its material support gave the university the opportunity to survive in critical historical moments. One of such eminent representatives of Polish diaspora in Canada, associated with the university for years was Piotr Michał Czartoryski. He came from a princely family that formed him in the national and Catholic spirit. He obtained a thorough education in philosophy, economics and agricultural sciences in Belgium and Poland. During the Second World War, he fought in both regular and Home Army formations. After leaving Poland, as part of his membership in the Polish Armed Forces in the West, he carried out the task entrusted to him by the highest military authorities in exile. After demobilization, he left with his family to Canada, where he acted as an entrepreneur, a member of the main Polish diaspora organizations and a promoter and animator of Polish cultural and scientific life in Canada. He organized systematic material support for the Catholic University of Lublin and developed scientific contacts of the university in Canada. As a result, he was awarded the title of doctor honoris causa of the Catholic University of Lublin and state decorations.

5

Dyplomacja publiczna diaspor. Przyczynek do rozważań

80%

Zenderowski R., Krycki M.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2014

|

issue 9

17-40

PL

Celem artykułu jest zarysowanie roli diaspor w publicznej dyplomacji, otwierające pole dla bardziej pogłębionych badań, także terenowych. Najpierw, w oparciu o analizę literatury przedmiotu i historię odnośnych praktyk, w pracy zaprezentowano macierz typizującą cztery modele dyplomacji publicznej. W konstruowaniu i wyjaśnianiu teorii publicznej i dyplomacji diaspor pomocny jest dorobek badawczy wielu dyscyplin, ale punkt wyjścia stanowią rozważania nad polityką emigracyjną i imigracyjną, polityką tożsamości, a także aparat językowy i koncepcje komunikowania międzynarodowego.

Refine search results

1 Postscriptum Polonistyczne

1 Roczniki Historii Kościoła

1 Socjolingwistyka

1 Studia Polonijne

1 Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

1 Krycki M.

1 Lustanski J.

1 Lustański J.

1 Sieradzki P.

1 Walkusz J.

1 Zenderowski R.

1 2022

1 2021

1 2018

1 2014

1 2011

Wymiary potocznej świadomości językowej i relacje między nimi

Charakterystyka zbiorów Kanadyjsko-Polskiego Instytutu Badawczego. Wybrane możliwości badawcze

Kontakty polonijnego duszpasterza ks. Wawrzyńca Wnuka z Polską

Piotr Michał Czartoryski (1909-1993) – ziemianin, żołnierz, emigrant

Dyplomacja publiczna diaspor. Przyczynek do rozważań