Search results

1

Kościół jako Eucharystia

100%

Baczyński A. k.

Rocznik Teologiczny

|

2014

|

vol. 56

|

issue 2

117-137

PL

W teologii prawosławnej refleksja na temat istoty Kościoła zawsze była i pozostaje jednym z najczęściej podejmowanych zagadnień. Szczególnie owocny w tym względzie był XX wiek, gdyż zrodził wielu wybitnych prawosławnych teologów, którzy przyczynili się do dynamicznego rozwoju myśli eklezjologicznej. Ich trud był skierowany w tym celu aby w oparciu o analizę teologiczno-historyczną pierwszych wieków chrześcijaństwa, tradycję apostolską i św. św. Ojców przybliżyć istotę Kościoła. Powyższa tendencja była dyktowana swego rodzaju niedosytem i zastojem w teologii prawosławnej, wynikającym z silnego wpływu teologii scholastycznej. Dzięki trudowi i ogromnej pracy naukowej teologów z Instytutu Teologicznego św. Sergiusza w Paryżu, na czele z o. Mikołajem Afanasjewem można mówić o renesansie eklezjologii prawosławnej. To o. M. Afanasjew jest twórcą „eklezjologii eucharystycznej”. On wskazał na ścisły związek pomiędzy Kościołem i Eucharystią, pomiędzy Kościołem - Ciałem Chrystusa a Ciałem Eucharystycznym. Przy tym podkreślił wyjątkowe znaczenie Eucharystii w życiu Kościoła, który jest stale kontynuowaną, wiecznie trwającą eucharystyczną koinonią. Samo zaś słowo „kościół” – gr. ekklēsia oznacza eucharystyczne zgromadzenie ludu. Słowa zaś ap. Pawła „Gdy schodzicie się jako Kościół…” (1 Kor 11,20) zarówno dla niego jak i wczesnego chrześcijaństwa – nie odnoszą się do świątyni, lecz do natury i celu zgromadzenia. Jego celem jest urzeczywistnienie Kościoła. Od samego początku bezsporna i oczywista była trójjednia – Zgromadzenia, Eucharystii i Kościoła, o której za ap. Pawłem świadczy tradycja Kościoła pierwszych wieków. Eucharystia jawi się tutaj nie jako jeden z siedmiu sakramentów, jak traktują ją podręczniki dogmatyki i katechizm ale jako „Sakrament Zgromadzenia” (gr. areiopagos) w myśl określenia św. Dionizego Areopagity. Zgromadzenie eucharystyczne było i powinno być traktowane jako podstawa bytu Kościoła.

EN

In Orthodox theology, reflection on the nature of the Church has always been and still remains one of the most frequently discussed topics. The 20th century was particularly fruitful in this regard, because it produced several notable Orthodox theologians, who contributed to the dynamic development of ecclesiological thought. Their labor was dedicated to explaining the nature of the Church on the basis of theological and historical analysis of the first centuries of Christianity, the Traditions of the Apostles and of the Holy Fathers. This tendency was dictated by a kind of need and stagnation in Orthodox theology which resulted from a strong influence of scholastic theology. Thanks to the labour and great academic work of theologians of the Theological Institute of St. Sergius in Paris, chiefly Fr. N. Afanasjev, it is possible to speak of a renaissance in Orthodox ecclesiology. Fr. N. Afansajev is the creator of “Eucharistic ecclesiology”. He indicated the close relation between the Church and the Eucharist, between the Church (the Body of Christ) and the Eucharistic Body. At the same time, he emphasized the exceptional significance of the Eucharist in the life of the Church, which constantly continues as the eternally lasting Eucharistic koinonia. The word “Church” (Greek: ekklēsia) means the Eucharistic gathering of the people. The words of St. Paul “when you come together as Church…” (1 Cor 11,20), both for him and the early church, did not refer to the church building, but to the nature and purpose of the gathering. Its purpose is to actualize the Church. From the very beginning, the triune Gathering, Eucharist and Church were undisputed and obvious, and also confirmed by the tradition of the Church of the first centuries on the basis of St. Paul’s writings. The Eucharist appears here not only as one of the seven Sacraments, as Dogmatic and catechetical textbooks treat it, but as the “Sacrament of Gathering” (Greek: areiopagos) in the thought of St. Dionysius the Areopagite’s terminology. The Eucharistic gathering was and should be treated as the foundation of the Church’s being.

2

Polityka Imperium Otomańskiego wobec chrześcijan i Cerkwi prawosławnej na terenie byłego Bizancjum na przełomie XV i XVI wieku

100%

Mironowicz M.

ELPIS

|

2016

|

vol. 18

153-156

PL

W artykule przedstawione są główne założenia polityki Imperium Ottomańskiego w stosunku do mieszkańców Bizancjum. Szczególną wagę zwrócono na sytuację Kościoła prawosławnego, na prawa i przywileje patriarchy. Ukazano ścieżki kariery podbitych greków w państwie osmańskim.

EN

This article presents the Ottoman Empire’s presuppositions regarding its former Byzantine Empire residents. Special attention is given to the Orthodox Church’s situation, and patriarchal rights and privileges. It also depicts the career path of the subdued Greeks in the Ottoman state.

3

Kult świętych serbskich w monasterach Wielkiego Księstwa Litewskiego do końca XVI wieku

84%

Chomik P.

ELPIS

|

2013

|

vol. 15

165-172

EN

The cult of the saints, especially in the sixteenth century, was an important part of religious literature in the Polish-Lithuanian state, due to the Reformation and Counter-Reformation, but also because of the religious Catholic-Orthodox polemics on the eve of the Union of Brest. Among Serbian and South-Slavonic saints the most famous were: St. Paraskeva-Petka of Tyrnovo, St. Sava Serbian, St. Simon and St. John of Suchava.The presence of South-Slavonic element in the liturgical tradition of the Orthodox Church in the Polish-Lithuanian state is the local specificity that distinguishes Orthodoxy in the Republic and the Grand Duchy of Lithuania from the Orthodox Church in the great Russian state.

4

Idee mesjańskie w Prawosławiu. Mesjanizm w testamencie św. księcia Łazarza

84%

Ławreszuk M.

ELPIS

|

2013

|

vol. 15

181-186

EN

In this text we will try to discuss the concept of the messianistic ideas in Orthodoxy. Among the existing ideas, we will focus our attention on the ideas associated with the testament of Saint Prince Lazarus. The present text will allow us to note the similarities connecting Kosovo testament with the Messianic ideas, and shows the significant differences between them. The text will show Kosovo testament in the spirit of Orthodox theology and spirituality. Teaching, which gave Saint Prince Lazarus is an example of Christian spirituality that goes beyond the temporality and carries moral values based on the Holy Gospel and Holy Tradition.

5

Błogosławieństwo i poświęcenie ikon

84%

Ławreszuk M.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2021

|

vol. Obraz - Słowo - Litera

|

issue 12

35-44

EN

Orthodox liturgical practice indicates a blessing, dedication and consecration of icons. It is not unified within the universal Church and within the autocephalous Church and local liturgical traditions. This article focuses on explaining the meaning of the blessing rites in the practice of the Polish Autocephalous Orthodox Church. This practice is largely consistent with the practice of other Orthodox Churches of the Slavic tradition, including The Russian Orthodox Church, the Orthodox Church of the Czech Lands and Slovakia, the Bulgarian Patriarchate and the Serbian Patriarchate. This part deals with the features attributed to the icons: canonicity, uniqueness and sanctity. Next, an analysis of the liturgical rites of blessing was carried out and their meaning was shown.

6

Экклесиологическое измерение современного христианства

84%

Pańkowski J.

ELPIS

|

2013

|

vol. 15

5-8

EN

The definition of Christianity replaces more and more the definition of Church. The ecumenical dialogue is being heldamong Christian “churches” which strive for Christian unity. The orthodox ecclesiology perceives Christianity as a feature of Church, the Head of which is Jesus Christ. Christianity in itself is more an ideological term than an ecclesiastic one. For Orthodoxy not Christianity but Church is the key term. Without Church there is either no Christianity, nor Christian life. The issue of restoring the unity of the Church, in orthodox point of view, is unacceptable because it is not Church but Christianity that has been divided. Orthodox as a Church preaches a truth in love and love in truth.

7

Aleksander Archangielski – kompozytor, dyrygent, człowiek

84%

Wołosiuk W.

Rocznik Teologiczny

|

2016

|

vol. 58

|

issue 4

601-636

PL

Powyższy artykuł jest próbą refleksji nad jednym z najbardziej znanych protagonistów cerkiewnego życia muzycznego, Aleksandrem Archangielskim. Autor artykułu poświęca sporo uwagi jego profilowi życiowemu i osobowościowemu, ujawniając meandry jego artystycznego rozwoju i artystycznej kariery. Wiele płaszczyzn, na których odznaczał się swą wielostronną działalnością stanowiło bardzo istotny element rosyjskiej kultury. Powszechnie znano Archangielskiego nie tylko jako cerkiewnego dyrygenta, dyrektora znamienitych chórów, lecz także jako społecznika, walczącego o lepszy byt dla współczesnych mu artystów. Życie kompozytora przypadło na czas przełomu: zaistnienie Związku Radzieckiego otworzyło artystom nowe drogi rozwoju, drogi, których Aleksander już nie do końca rozumiał. Ponadto choroba, na którą przez długi czas cierpiał, nie pozwalała mu na kontynuowanie artystycznej pracy czy podejmowanie nowych zamysłów kompozytorskich. Lecz przyszłość okazała się dlań daleko bardziej łaskawa: dziś dzieła Aleksandra Archangielskiego należą do rzędu najczęściej wykonywanych kompozycji nie tylko w jego Ojczyźnie, lecz także za granicą.

EN

This article above is an attempt of reflexion on the one of the most famous protagonists in the Church musical activities, on Alexander Archangielski. The Author is concentrating not only on the composer’s way of life or his personality; he is also presenting “mysteries” of the artist’s human development and his brilliant carrier as well. Many spheres of his many-sided activity were an essential element of the Russian culture. Archangielski was generally known not only as a Church conductor or an excellent choir director, but also as a very active community worker, struggling against difficult social conditions and trying to better the situation of contemporary artists.

8

Polish view of the Contemporary Orthodox Church Law – problems on the way to systematization

84%

Ławreszuk M., Makal P.

Studia Oecumenica

|

2022

|

vol. 22

123-135

PL

Prawo cerkiewne składa się z elementów, które regulują życie Kościoła na różnych poziomach. Decyzje teologiczne, orosy, kanony i listy kanoniczne, które dotyczą Kościoła w skali globalnej, koncentrują się oczywiście na doktrynie. Charakteryzują one jednak również teologiczne aspekty eklezjologii, wyrażone przede wszystkim w fundamentalnym wyznaniu wiary Kościoła prawosławnego - Credo Nicejsko-Konstantynopolitańskim. Chociaż szereg kanonów soborów ekumenicznych i Ojców Kościoła, historycznych i współczesnych uchwał różnych lokalnych Kościołów prawosławnych oraz innych władz i instytucji kościelnych odnosi się w wielu aspektach do sfery powszechnej, to jednak zdecydowana większość z nich wyznacza konkretne normy organizacyjne życia kościelnego w perspektywie lokalnej: Kościoła lokalnego, podstawowych jednostek administracyjnych (diecezji, metropolii czy egzarchatów), a przede wszystkim w podstawowych strukturach organizacyjnych, do których należą parafie i monastery.

EN

Orthodox church law is comprised of elements that regulate the life of the Church at various levels. The theological decisions, oroses, canons and canonical letters, which concern the Church globally, obviously focus on doctrine. Still, they also characterize the theological aspects of ecclesiology, primarily expressed in the Orthodox Church’s fundamental confession of faith – the Nicene-Constantinopolitan Creed. Although a number of the canons of the ecumenical councils and of the Holy Fathers, historical and contemporary resolutions passed by various local Orthodox Churches and other ecclesiastical authorities and institutions pertain to the universal sphere in many aspects, the vast majority of them set specific organizational standards of church life in the local perspective: the local Church, basic administrative units (dioceses, metropolises or exarchates), but above all in basic organizational structures, which include parishes and monasteries.

9

Tradition and Renewal in Contemporary Orthodox Theology

84%

Begzos M.

ELPIS

|

2014

|

vol. 16

19-22

EN

This text presents the challenges that the modern world poses for the Orthodox Church. In every historical period, the Church has struggled with internal and external problems. While preserving its traditions and historical foundations, the theology of the Orthodox Church struggles with contemporary problems by showing the current, contemporary teaching about God, man and the world.

PL

Niniejszy tekst przedstawia zadania, jakie przed Kościołem prawosławnym stawia współczesny świat. W każdej z epok Kościół zmagał się z problemami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Teologia prawosławna zachowując tradycję i historyczne fundamenty, zmaga się ze współczesnymi problemami ukazując aktualną, współczesną naukę o Bogu, człowieku i świecie.

10

Prawosławie w powiecie ostrołęckim wobec odbudowy Rzeczypospolitej po I wojnie światowej

84%

Mironczuk J.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2009

|

vol. Zeszyt

|

issue XXIII

65-80

EN

The Orthodox Church in the Ostrołęka administrative district in relation to therestorian of the Polish Republic after World War I. The woeks refers to the position of the Orthodox Church in the Ostrołęka administrative district before the outbreak of World War I and just after the regaining of independence by Poland in 1918. It refers both to the situaton of the Orthodox population (their numbers, legal and professional status, the condition of education) in this area, as well as to the history of five Orthodox Churses – four in the town of Ostrołęka and one in Myszuniec. The main problem, which the author has focused his attention on, is showing how certain political events (war in the case) diametrically change the situation of religious communities.

PL

Prawosławie w powiecie ostrołęckim wobec odbudowy Rzeczpospolitej po I wojnie światowej. Praca dotyczy pozycji prawosławia w powiecie ostrołęckim przed wybuchem I wojny światowej oraz tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Odnosi się zarówno do sytuacji ludności prawosławnej (jej liczebność, status prawny, zawodowy, stan oświaty) na tym terenie, jak też losów 5 cerkwi – 4 w samej Ostrołęce i 1 w Myszyńcu. Główny problem, przy którym się skupił autor, to ukazanie następującego zjawiska: Jak określone wydarzenia polityczne ( w tym przypadku wojna) diametralnie zmieniają położenie współistniejących społeczności wyznaniowych.

11

Importance of the Sacrament of Baptism for the Contemporary World

84%

Boldisor A. G.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2019

|

vol. 39

|

issue 2

85-99

PL

Chrzest był przedmiotem ważnych dyskusji ruchu ekumenicznego, zwłaszcza wówczas, kiedy różne Kościoły poszukiwały wspólnego rozumienia tego sakramentu w celu wzajemnego uznania go. W dyskusje te od samego początku był zaangażowany Kościół prawosławny. Niniejszy artykuł jest próbą ukazania udziału przedstawicieli Prawosławia w dialogu na temat chrztu, zarówno na poziomie Światowej Rady Kościołów, jak i w dialogu bilateralnym. Autor wyjaśnia prawosławne rozumienie chrztu jako sakramentu oraz ukazuje, w jaki sposób rozumienie to jest obecne w ekumenicznych uzgodnieniach na temat chrztu. Tekst zawiera także przegląd oficjalnych wypowiedzi Prawosławia dotyczących niektórych uzgodnień. Autor ukazując wkład Kościoła prawosławnego do tego, po części trudnego, dialogu, podkreśla starania w poszukiwaniu wspólnego rozumienia chrztu. Na końcu artykułu został zaprezentowany aktualny stan dialogu ekumenicznego na temat chrztu oraz dokonano oceny perspektyw na przyszłość.

EN

Baptism has been a focus of significant discussion in the ecumenical movement, as the different churches seek a common understanding of Baptism, with the goal of mutual recognition. The Orthodox Church has been involved in these conversations from the beginning. The present article is an attempt to trace the participation of the Orthodox representatives in these dialogues on Baptism, both at the level of the World Council of Churches and in bilateral dialogues. It explains the Orthodox understanding of Baptism as a Sacrament, how this understanding is reflected (or not) in ecumenical agreements on Baptism. It will also review official Orthodox responses to some of these agreements. The author attempts to demonstrate that the Orthodox Church’s contributions to these sometimes-difficult dialogues have shown a commitment to seeking a common understanding of Baptism. Finally, this paper will examine the present state of ecumenical dialogue on Baptism, and evaluate its prospects for the future.

12

Patriarcha Miron w posłudze Bogu, Prawosławiu, Ojczyźnie

84%

Bendza M.

Rocznik Teologiczny

|

2017

|

vol. 01

75-130

PL

Patriarcha Miron był jedną z najważniejszych osób w Rumuńskim Kościele Prawosławnym. Jego dokonania mają charakter historyczny. Jako przykład wspomnieć należy spowodowanie ogromnego zaangażowania osób świeckich w życiu kościelnym. Doprowadził do otwarcia Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego na świat przez organizowanie szeregu konferencji międzynarodowych, liczne podróże do Ziemi Świętej i aktywną pomoc siostrzanym Kościołom. Jakkolwiek docenić należy jego zdolności organizacyjne, w szczególności jednak podkreślić trzeba jego głęboką duchowość. Był znany, jako postać wspierająca prawosławie w Polsce; dobrym przyjacielem hierarchów Kościoła prawosławnego w Polsce. Jego śmierć została odnotowana długimi dniami żałoby kościelnej w naszym państwie.

EN

The Patriarch Miron was one of the most important person in Rumanian Orthodox Church. His achievements influenced in the History. For instance: his Orthodox Reform permitted laics become more active participant in the religious life. He opened the Rumanian Orthodox Church in the world by organising conferences, especially travels to the Holy Land, helping to the neighbour Churches and so on. His organising possibilities were very important, but more significant was His spiritual life. As a Patriarch he was also a great Supporter to the polish Orthodox and amicable friend polish Orthodox Hierarchy. So his dead caused in Poland a long period of funeral days.

13

Natura jedności eklezjalnej a wydarzenia roku 1054

84%

Bendza M.

ELPIS

|

2016

|

vol. 18

9-20

PL

Niniejszy artykuł ma charakter uzupełniający, nie został więc napisany celem narratywnego przedstawienia powszechnie już znanego przebiegu Wielkiej Schizmy Wschodniej, lecz przy pomocy kilku uwag i ekspozycji kilku mniej znanych szczegółów umożliwić nowy wymiar refleksji, a może wręcz dyskusji nad zagadnieniami, stanowiącymi treść niniejszej pozycji. Wydarzenia roku 1054 w historiografii uchodzą za jednoznaczne zakończenie „okresu niepodzielnej jedności eklezjalnej”. Celem więc niniejszego artykułu była refleksja nad jakością tej jedności i konstatacja, iż opisane wydarzenia można uznać za konsekwencję tendencji obecnych już wcześniej. Z drugiej wszakże strony Autor wykazuje, iż jedność Eklezji to nie brak tendencji separatystycznych, lecz nie są one w stanie zniweczyć tego jednego z najistotniejszych znamion rzeczywistości eklezjalnej, jakim jest jedność. Sytuuje ona Eklezję w Bożym Planie Zbawienia, uniezależniając ją od ludzkich decyzji, od przypadków niezgody czy pychy. Refleksja nad jednością, poparta analiza biblijną i patrystyczną pozwala też w inny sposób odnieść się do wydarzeń roku 1054. Ich „schizmatyckość” w świetle tekstów z epoki, jawi się raczej jako gorąca dyskusja obu zainteresowanych stron, które pragną wspólnie, w sposób duchowy odpowiedzieć na wyzwania ich epoki, epoki reformy gregoriańskiej po stronie rzymskokatolickiej czy „złotego wieku Bizancjum”, także teologii zapewniającemu odpowiedni rozwój. Można więc uznać, iż lepiej nazwać „Schizmę” po prostu podziałem, a ostre wypowiedzi hierarchów uznać za wyraz troski o właściwy kształt Eklezji, zwłaszcza w kontekście rodzącej się potęgi Normanów czy narastających tendencji cezaropapistycznych. Autor nie ukrywa w konkluzji, iż na okresie „złotego wieku Bizancjum” pojawiła się pierwsza, poważniejsza rysa, jedności kościelnej jednak nic nie jest w stanie naruszyć…

EN

This article is supplementary in nature and was not written to give a narrative presentation of the well-known events of the Schism between the East and West, but rather, with the assistance of several remarks and little known details, to enable a new dimension of reflection and discussion on the issues mentioned in this work. In modern historiography, the events of 1054 are treated as an absolute end to the “period of the indivisible unity of the Church.” The objective of this article is to reflect on the quality of this unity and the ascertainment that the events described can be acknowledged as a consequence of tendencies already present. On the other hand, the author demonstrates that Church unity is not a lack of separatist tendencies, but that they are not able to destroy one of the most important signs of ecclesiastical reality – unity. This unity situates the Church in the Divine plan of salvation, thus making it independent of human decisions, disagreements and pride. A reflection on unity, based on biblical and patristic analysis, also allows us to relate to the events of 1054 in a different manner. Their “schismatic” character, in the light of texts written at the time, rather appears as a heated discussion, in which both interested sides desire to respond to the challenges of their era in cooperation. It was, after all, the great epoch of the Gregorian reforms in the Roman Catholic Church, the “theological Byzantine golden age” and theology that ensured appropriate development. Therefore, it might be better to treat the “Schism” simply as a division, and in the harsh declarations made by the hierarchs as an expression of care for an appropriate shape of the Church, particularly in the context of the Normans, who were an emerging power and the increasing tendencies of Caesaropapism. The author does not hide in the conclusion that in the “golden age of Byzantium” the first and most important crack appeared, however, nothing was able to break the unity of the Church…

14

Walka o uznanie. Kościół prawosławny w Polsce i jego starania o akceptację autokefalii przez Rosyjski Kościół Prawosławny w latach 1923–1928

84%

Wysocki R.

Res Historica

|

2023

|

issue 56

1329-1375

EN

The tomos by the Patriarch of Constantinople that granted autocephaly to the Orthodox Church in Poland in 1924 did not end the efforts to independence that Church. The main question was the recognition of the act by all of the other Orthodox Churches. The greatest problems were encountered in contacts with the Russian Orthodox Church, which believed that only it had the right to issue an act allowing the Orthodox Church in Poland to become independent. There was an exchange of correspondence between the heads of the both Churches (1923–1928), which did not lead to an agreement, but at the same time showed their stances.

PL

Podpisanie w 1924 r. przez patriarchę konstantynopolitańskiego tomosu nadającego autokefalię Kościołowi prawosławnemu w Polsce nie kończyło starań o pełne uznanie jego samodzielności. Kluczowym elementem było jeszcze uznanie tego aktu przez autokefaliczne Kościoły prawosławne. Największe problemy napotkano w kontaktach z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym, który uważał, że tylko on miał prawo wydawać akt zezwalający na usamodzielnienie się Kościoła prawosławnego w Polsce. W latach 1923–1928 pomiędzy zwierzchnikami obu Kościołów trwała wymiana korespondencji, która choć nie doprowadziła do porozumienia, to jednocześnie pokazywała ich stanowiska.

15

Dzieje Cerkwi prawosławnej na terenie diecezji grodzieńskiej do roku 1900

67%

Pytel A.

Rocznik Teologiczny

|

2016

|

vol. 58

|

issue 3

339-376

PL

Artykuł przedstawia historię dziejów Cerkwi prawosławnej na Grodzieńszczyźnie od czasów pojawienia się Prawosławia na terenach współczesnej Białorusi. Prezentowany tekst ma formę przekroju prawie tysiącletniej tradycji Prawosławia na Rusi ze szczególnym uwzględnieniem terenów Wileńszczyzny i Grodzieńszczyzny. W artykule omówione zostały plemiona zamieszkujące dawniej te tereny oraz okres pojawienia się chrześcijaństwa w obrządku wschodnim w Grodnie. Artykuł przedstawia podział historyczny, politykę poszczególnych państw i losy wiernych prawosławnych zamieszkujących tereny, które w latach 1900–1915 należały do diecezji grodzieńskiej. Znamiennym okresem historycznym w egzystencji Prawosławia i zarazem godzącym w jego niezachwiany status religii dominującej na terenach Kresów Wschodnich okazuje się być katolizacja oraz Unia Brzeska (1596 r.). Była propagowana z różnym nasileniem dzięki zmieniającej się w tym czasie władzy przez 243 lata, do ostatecznej jej kasaty w 1839 roku na Soborze w Połocku. Zabór rosyjski sprawił, iż granice Grodzieńszczyzny i Wileńszczyzny znalazły się pod panowaniem prawosławnej Rosji. Wiek XIX to przede wszystkim wpływ Imperium na restytucję Prawosławia na tych terenach oraz ich gwałtowny rozwój gospodarczy, ekonomiczny i konfesyjny. Grodno, stając się stolicą guberni, podnosiło status administracyjny swych terenów. Po powrocie unitów do Prawosławia Grodzieńszczyzna staje się ważnym zapleczem ekonomicznym diecezji wileńsko-litewskiej. Skutkiem tego jest ubieganie się wiernych o utworzenie samodzielnej diecezji Grodzieńskiej z siedzibą biskupa w Grodnie, co ostatecznie ma miejsce w 1900 roku.

EN

The article shows history of the Orthodox Church in Grodno region from times of the appearance of the orthodox faith in the areas of contemporary Belarus. The presented text has a form of the diameter of almost a thousand year of tradition of the orthodox faith on Rus’ with particular reference of the areas of Vilnius region and Grodno region. The article describes the tribes dwelling on these areas before and period of the appearance of the Eastern Orthodox Christianity rite in Grodno. The article describes also historical periods, the politics of individual countries and fates of the dwelling orthodox faithful on these areas which belonged to the diocese of Grodno in 1900-1915. The conversion to Catholicism and the Brest Union (1596) are the characteristic historical period in existence of the orthodox faith and which at the same time are striking to its unswerving status of the dominant religion on the areas of the Eastern Borderlands. The Brest Union was propagated with variable intensity was propagated, thanks to the changing government during 243 years to its final dissolution in 1839 on the Council in Polotsk. The Russian annexation made that the borders of Grodno region and Vilnius region were under the rule of the orthodox Russia. The nineteenth century means primarily the influence of Empire on the reconstruction of the Orthodox Church in this areas and their rapid economic and confessional development. Grodno when became the capital of the province raised the administrative status of their land. After return of the Union members to Orthodoxy, Grodno region becomes the important economic facilities of Vilnius and Lithuania diocese. The result of this are efforts of faithful to create an independent diocese of Grodno with the bishop settlement in Grodno which finally take place in 1900.

16

Stephan Stetter, Mitra Moussa Nabo, “Middle East Christianity Local Practices, World Societal Entanglements”, Cham: Wydawnictwo Palgrave Macmillan, 2020, s. 159.

67%

Pietrasik K.

Studia Gdańskie

|

2021

|

vol. 48

235-239

17

Miejsce ideologii oficjalnej narodnost’ w przestrzeni rosyjskiej myśli społeczno-politycznej lat 30. oraz 40. XIX stulecia

67%

Hordecki B.

Themis Polska Nova

|

2018

|

issue 2(14)

196-214

EN

The aim of the text was to locate the Ideology of Official Nationality in the space of Russian socio-political thought of 30s and 40s of the 19 century. The ideology, elaborated by count Sergey Semionovich Uvarov (1786–1855), was not only one among many legitimizing concepts, created mainly in regard to please Nicolai I. This doctrine occurred also to be a central narrative, organizing and polarizing Russian public discourse until the end of the Romanov’s monarchy. At first, the intellectual camps emerged during Nicolas I’s reign treated the Uvarov’s proposition as a central point of reference. Then next generations of the Russian intelligentsia referred to it, including the representatives of nearly all currents within the Russian socio-political thought before 1917. However, the core of the ideology of official nationality, i.e. so called the Uvarov’s triade (Orthodoxy, Autocracy, and Nationality; Православие, Самодержавие, Народность) was burdened with an indispensible tension between the values entered into it. Namely, the reference to Orthodoxy (Православие) and Nationality (Народность) was expressing the integrative ambitions of Uvarov, who was searching for values which would enable to unify nearly all inhabitants of the Russian Empire. Nevertheless, Autocracy (Самодержавие), despite Uvarov’s desires and beliefs, was not a principle able to inspire people infi nitely to prefer group rather than individual aspirations. In fact, the last part of the Uvarov’s triade – signifying a variety of modern absolutism – promotes a particular kind of egotism and social atomism.

18

Tradycje śpiewania psalmów 140, 141, 129 oraz 116 funkcjonujące na południowo-zachodniej Rusi na przykładzie wybranych Irmologionów z XVI-XVIII wieku

67%

Sawicki D.

Wschodni Rocznik Humanistyczny

|

2019

|

vol. XVI (2019)

|

issue 3: Rzeczpospolita i Wschód, pod red. Artura Góraka

83-106

PL

W przedmiotowym opracowaniu autor omawia genezę oraz zasady wykonywania psalmów wieczornych 140, 141, 129 oraz 116: Panie wołam do Ciebie (gr. κεκραγάρια cs. wozzwachi). Autor wskazuje na trzy tradycje wykonywania tychże psalmów funkcjonujące na terytoriach dzisiejszej Białorusi i Ukrainy w okresie od XVI do XVIII w., w szczególności, ruską, bułgarską i grecką. Szczególnie dużo miejsca autor poświęcił tradycji ruskiej, którą omawia w oparciu o XVI-wieczny Irmologion z Ławrowa. W toku badań autor wskazuje na liczne związki pomiędzy dwiema tradycjami staroruskiego śpiewu cerkiewnego, w szczególności moskiewską i zachodnioruską. Autor zwraca na głębokie przywiązanie śpiewaków do tradycji śpiewu Rusi Kijowskiej, a jednocześnie o ich podatności na trendy płynące z innych krajów prawosławnych.

XX

In the work in question, the author has discussed the origin and the rules of singing evening psalms 140, 141, 129 and 116: Lord, I have cried out to you (Greek: κεκραγάρια, Church Slavonic: wozzwachi). The author points to the three traditions of singing these psalms functioning on the territories of today’s Belarus and Ukraine in the period from the 16th to the 18th century, in particular Ruthenian, Bulgarian and Greek traditions. A lot of attention was devoted to the Ruthenian tradition, which the author discusses on the basis of the 16th century Irmologion from Ławrów. In the course of the research, the author has proven many connections between two traditions of Old Ruthenian Orthodox church singing, in particular, Moscow and Western Ruthenian. The author emphasises the deep attachment of singers to the tradition of singing of Kievan Rus, and at the same time to their susceptibility to trends from other Orthodox countries.

RU

В этом исследовании автор обсуждает происхождение и принципы исполнения вечерних псалмов 140, 141, 129 и 116: Господь, я призываю Тебя (гр. κεκραγάρια сцс. воззвахи). Автор указывает на три традиции выполнения этих псалмов, функционирующие на территории современной Беларуси и Украины в период с 16 по 18 века, в частности, русскую, болгарскую и греческую. Автор посвятил много места русской традиции, которую он обсуждает на основе ирмологии Лаврова XVI века. В ходе исследования автор указывает на многочисленные связи между двумя традициями древнерусского церковного пения, в частности московским и западнорусским. Автор опирается на глубокую привязанность певцов к певческой традиции Киевской Руси и в то же время на их восприимчивость к тенденциям других православных стран

19

Chrystus-Oblubieniec, Chrystus ukrzyżowany i Chrystus w grobie

67%

Karczewski P.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2021

|

vol. Obraz - Słowo - Litera

|

issue 12

47-60

EN

Holy Week, inseparable from the mystery of Christ’s Resurrection, is the center of the liturgical year. Each of the following days has its own specific meaning and extensive hymnographic material. The graphic representation is also connected with the content of liturgical rites. This article discusses the meaning of iconographic representations that are dynamically present at services – by carrying them from the presbitery to the middle of the church or carrying them around the temple in a procession (the icon of Christ the Bridegroom on Holy Monday, the icon of Christ crucified on Good Friday, the Epitaphios with a representation of Christ lying in the tomb on Good Friday and Holy Saturday). The text also discusses the relationship between the aforementioned icons and liturgical texts sung during the services.

20

W poszukiwaniu męczeństwa. Analiza prawosławnych tekstów liturgicznych

67%

Ławreszuk M.

ELPIS

|

2015

|

vol. 17

31-36

PL

W literaturze hagiograficznej opisy śmierci męczeńskiej uwypuklały bezkompromisową postawę człowieka, który nie wahał się wyznawać i bronić swojej wiary, wiedząc, że może to prowadzić do męczeństwa. W żywotach świętych i tekstach liturgicznych często pojawiało się określenie: „pragnienie śmierci”, bądź „pragnienie męczeństwa”. W jaki sposób należy rozumieć te słowa? Czy są one wyrazem pogardy dla doczesności i oczekiwaniem wieczności z Bogiem? Czy korzenie tej idei sięgają Ewangelii, czy raczej rodzą się z gnostyckiej inspiracji i pogardy dla tego, co ziemskie i materialne? Odpowiedzi na te pytania będziemy poszukiwać przed wszystkim w tekstach liturgicznych.

EN

In the hagiographic literature, descriptions of the martyrdom appeared an uncompromising stance a man who did not hesitate to confess and defend their faith, knowing that this may lead to martyrdom. The lives of the saints and liturgical texts often contain the term “desire to die” or “desire for martyrdom”. How should we understand these words? Are they an expression of contempt for earthly life and the expectation of eternity with God? Are the roots of this idea dates back to the Gospel, or rather born with a Gnostic inspiration, and contempt for what earthly and material? The answers to these questions we will seek above all in the liturgical texts.

Refine search results

Kościół jako Eucharystia

Polityka Imperium Otomańskiego wobec chrześcijan i Cerkwi prawosławnej na terenie byłego Bizancjum na przełomie XV i XVI wieku

Kult świętych serbskich w monasterach Wielkiego Księstwa Litewskiego do końca XVI wieku

Idee mesjańskie w Prawosławiu. Mesjanizm w testamencie św. księcia Łazarza

Błogosławieństwo i poświęcenie ikon

Экклесиологическое измерение современного христианства

Aleksander Archangielski – kompozytor, dyrygent, człowiek

Polish view of the Contemporary Orthodox Church Law – problems on the way to systematization

Tradition and Renewal in Contemporary Orthodox Theology

Prawosławie w powiecie ostrołęckim wobec odbudowy Rzeczypospolitej po I wojnie światowej

Importance of the Sacrament of Baptism for the Contemporary World

Patriarcha Miron w posłudze Bogu, Prawosławiu, Ojczyźnie

Natura jedności eklezjalnej a wydarzenia roku 1054

Walka o uznanie. Kościół prawosławny w Polsce i jego starania o akceptację autokefalii przez Rosyjski Kościół Prawosławny w latach 1923–1928

Dzieje Cerkwi prawosławnej na terenie diecezji grodzieńskiej do roku 1900

Stephan Stetter, Mitra Moussa Nabo, “Middle East Christianity Local Practices, World Societal Entanglements”, Cham: Wydawnictwo Palgrave Macmillan, 2020, s. 159.

Miejsce ideologii oficjalnej narodnost’ w przestrzeni rosyjskiej myśli społeczno-politycznej lat 30. oraz 40. XIX stulecia

Tradycje śpiewania psalmów 140, 141, 129 oraz 116 funkcjonujące na południowo-zachodniej Rusi na przykładzie wybranych Irmologionów z XVI-XVIII wieku

Chrystus-Oblubieniec, Chrystus ukrzyżowany i Chrystus w grobie

W poszukiwaniu męczeństwa. Analiza prawosławnych tekstów liturgicznych