Search results

1

Odpowiedzialność karna głowy państwa na przykładzie Prezydenta Rumunii

100%

Grabowska S.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2010

|

issue 1 (1)

127-136

PL

Konstytucja Rumunii z 1991 r. stanowi, że prezydent posiada immunitet. Brak odpowiedzialności prezydenta nie oznacza wyłącznie tego, że nie ponosi on odpowiedzialności za wypowiedzi lub za opinie polityczne wyrażone w trakcie pełnienia funkcji. Prezydent jest chroniony przed odpowiedzialnością, podczas sprawowania urzędu oraz po wygaśnięciu mandatu. Dotyczy to czynów, których dopuści się lub szkód jakie spowodował w związku z przysługującymi mu na tym stanowisku uprawnieniami. Analizując odpowiedzialność prezydenta należy wyróżnić odpowiedzialność konstytucyjną oraz karną. Odpowiedzialność konstytucyjna zakłada odpowiedzialność prezydenta wobec wyborców oraz zawieszenie w pełnieniu funkcji, którego skutkiem może być odwołanie prezydenta z urzędu Natomiast odpowiedzialność karną prezydenta, zwaną również sądową, należy rozumieć jako brak odpowiedzialności karnej i cywilnej za popełnione czyny i opinie wyrażone w związku ze sprawowanym przez prezydenta urzędem. Jednak, zgodnie z art. 96 ust. 1 konstytucji, parlament może postawić prezydenta w stan oskarżenia za zdradę główną, tzw. zdradę stanu.W konstytucji ustawodawca ograniczył karną odpowiedzialność prezydenta wyłącznie do odpowiedzialności karnej i to tylko za dopuszczenie się zdrady stanu. Natomiast konstytucja nie reguluje kwestii nietykalność prezydenta w innych sprawach karnych, w sprawach o wykroczenia oraz za czyny pozostające w związku z pełnionym stanowiskiem.

EN

The Constitution of Romania of 1991 provides the President with an immunity. Exclusion from prosecution granted by the immunity is not only connected with the lack of legal liability for statements or political opinions stated by the President in the course of his office and after. The President is protected from the liability during the course of office and after his mandate expires also as far as actions and damages inflicted in connection with his powers are concerned. Analysis of the President’s liability requires distinction of constitutional and criminal liability. Constitutional liability includes liability towards the electorate as well as suspension from the office which can result in the recall of the President. Criminal liability, on the other hand, should be associated with the lack of civil and penal liability for actions and opinions stated by the President in the course of his office and after. However, according to the Article 96 (1) of the Constitution the Parliament is entitled to indict the President for the high treason. The constitution limits the President’s criminal liability only to penal liability for the high treason. It does not regulate the President’s immunity in other penal issues.

2

Instytucja Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych w ramach stanu wojennego - historia i współczesność

75%

Niczyporuk-Chudecka I.

De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności

|

2017

|

issue 2(3)

89-99

PL

Współcześnie, każde państwo w swoich uregulowaniach powinno przewidywać instytucje będące gwarancją bezpieczeństwa narodowego. W Polsce jedną z takich instytucji jest Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych. Powyższa kwestia jest tym bardziej interesująca, gdyż była przedmiotem ostatnich decyzji podjętych przez prezydenta Bronisława Komorowskiego. Dodatkowo opisywane stanowisko posiada długą tradycję. W związku z powyższym artykuł został podzielony na pewne części składowe wyznaczające dany, historyczny czasookres. Celem artykułu jest charakterystyka historyczna przedmiotowej instytucji oraz opis jej współczesnych uregulowań. Mówiąc o Naczelnym Dowódcy Sił Zbrojnych nie można pominąć przepisów dotyczących stanu wojennego. Dlatego też, część artykułu została poświęcona temu rodzajowi stanu nadzwyczajnego.

EN

Today, each state in its legal regulations should provide for the institutions which guarantee national security. In Poland one of such institutions is the Commander in Chief of the Armed Forces. This is all the more interesting because it was the subject of the recent decisions taken by President Bronislaw Komorowski. In addition, this institution has a long tradition. Therefore, the article is divided into certain components that designate a given historical period. The aim of the article is to present the historical characteristics of the concerned institution and to describe its modern legal regulations. Speaking of the Commander in Chief of the Armed Forces one should not forget to take into account the rules of martial law. Therefore, a part of the article was devoted to this kind of emergency.

3

Orędzia prezydenckie

75%

Kuczma P.

Zeszyty Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Techniki w Polkowicach. Studia z nauk społecznych

|

2015

|

issue 8

189-206

PL

Konstytucja RP z 1997 roku przewiduje pośród licznych prerogatyw Prezydenta możliwość wygłaszania przez niego orędzi kierowanych do Sejmu, Senatu i Zgromadzenia Narodowego. Nie jest to jednak instytucja obecna we wszystkich państwach demokratycznych. W pierwszej części autor przybliża regulacje prawne odnoszące się do tego uprawnienia w wybranych państwach: USA, Ukrainie, Francji i Irlandii, wskazując na pewne odmienności normujące instytucję orędziową. Następnie zostali omówieni adresaci wystąpień orędziowych. Warto bowiem zauważyć, że Zgromadzenie Narodowego może być adresatem tylko przy okazji zaprzysiężenia głowy państwa. Ponadto w Polsce utrwalił się zwyczaj występowania z orędziami do narodu. Kolejna część pracy dotyczy istoty orędzia. Poruszona została kwestia częstotliwości korzystania z tego uprawnienia, formy, obowiązku wysłuchania, charakteru prawnego orędzia i jego treści. Całość wieńczy zakończenie, w którym autor wskazuje, iż mimo braku władczego charakteru tego uprawnienia Prezydent może za jego pomocą skutecznie prowadzić politykę, eksponując i krytykując publicznie sprawy dla niego istotne i przekonując do swoich poglądów nie tylko parlamentarzystów, ale i obywateli.

EN

The Polish constitution from 1997 provides amongst numerous prerogatives for the President possibility of delivering directed addresses to the Seym by him, the Senate and the National Assembly. However it isn’t current institution in all democracies. In the first part the author is moving referring regulations closer to this entitlement in chosen states: showing the USA, Ukraine, France and Ireland to certain dissimilarities standardizing the address. Next the author discussed addressees of addresses. It is worthwhile because noticing, that Assembly National can be an addressee only while swearing the head of state in. Moreover in Poland a custom of appearing with addresses to the nation became established. The next section of the work considers nature of the address. An issue of frequency of exercising this entitlement, form, duty of hearing out, legal nature and their contents were addressed. The whole is crowned by the end, in which the author shows that in spite of the lack of lordly character of this entitlement the President can with its help effectively pursue the politics exhibiting and criticizing cases significant for him publicly and convincing not only members of parliament, but also citizens to his views.

4

Odpowiedzialność Prezydenta za wykroczenia

75%

Dąbrowski K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 1 (35)

109-121

PL

W artykule poruszono problematykę dotyczącą zakresu odpowiedzialności Prezydenta RP za wykroczenia i ewentualnej jurysdykcji nad nimi. Dostrzegając brak wyraźnej regulacji tych zagadnień, autor wskazuje, iż – w związku z zakazem domniemywania immunitetów – zakres odpowiedzialności Prezydenta RP za wykroczenia musi być tożsamy jak w przypadku innych obywateli. Z uwagi jednak na szerokie niebezpieczeństwa nierozerwalnie związane z realizacją tej formy odpowiedzialności, proponuje objęcie jurysdykcji nad nimi przez Trybunał Stanu. Dla przyjęcia takiego stanowiska autora skłaniają zarówno treści obowiązującego porządku prawnego, jak również liczne argumenty natury funkcjonalnej i językowej. W konsekwencji zarysowuje on tezę, iż „przestępstwo” w rozumieniu art. 145 ust. 1 Konstytucji stanowi w istocie nazwę dla szeroko rozumianej odpowiedzialności karnej.

EN

The article discusses the scope of legal responsibility on the part of The President of the Republic of Poland. The lack of precise legal regulations concerning the matter in question leads to the following conclusion: taking into consideration the present prohibitionof implicit immunity the President of the Republic of Poland ought to share the same realm of legal responsibility as do other Polish citizens. Yet, due to the apparent dangers inherent in the execution of the legal responsibility the author proposes for the jurisdiction in question to be under the supervision of the State Tribunal. The author’s argument is founded on the present legal order as well as in numerous functional and language oriented factors. As a consequence, the author claims “the offense” as defined in the 145th article of the Constitution is in reality a general notion for criminal responsibility.

5

The Evolving Legacy: The Institutionalization of Ex-Presidents and First Ladies. A Transatlantic Perspective

63%

Świątczak-Wasilewska I.

Kultura i Polityka

|

2015

|

issue 18

96-113

EN

This paper brings together the summary of the key presentations that took place at the conference titled: “Preserving the Memory of the Presidency” on October 10, 2012, in Warsaw, organized by the Lech Wałęsa Institute Foundation with the support of the Chancellery of President Bronisław Komorowski as part of the Lech Wałęsa Presidential Library and Museum Project. The paper presents unique transatlantic perspectives on preserving the memory of the Presidency and First Ladyship. It describes and analyzes the prevalent and emerging institutions dedicated to preserving presidential and First Ladies’ legacies. The examples presented in the paper are by no means exhaustive but include, among others: The US system of Presidential Libraries and Museums, US National First Ladies’ Library, The Archive of the Office of the President of the Czech Republic, The Václav Havel Library, The Musée du Président Jacques Chirac, The Historical Archive of the Presidency of the Republic of Italy, The German Federal Archives (Bundesarchiv), and the Archive of the Office of the President of the Republic of Poland. The overarching questions that this paper asks, are: what kind of lessons can we draw from the examples presented at the conference and which of the lessons we can apply to better preserve the memory of the Polish Presidency. The Lech Wałęsa Presidential Library and Museum Project reveals several constraints in institutionalizing the legacy of the individual President in Poland. The paper suggests that in order to avoid difficulties in establishing a separate presidential repository, appropriate archival legislation would have to be passed to account for such a possibility. Regardless of whether such presidential repositories would be privately or state-owned, the official records of the Office of the President must continue to be administered through the National Archives, because the Presidency is a public, not private, Office. From the institutional point of view, also the legal status of the official papers of the former First Ladies should be addressed. Importantly, the Polish Presidents must start planning for the Post-Presidency. The examples of institutions dedicated to preserving the memory of individual Presidents in the US and Europe illustrate that by getting institutionalized the former Presidents can spend the rest of their lives with a sense of purpose while maintaining the dignity and the status of the public figure. The establishment of Presidential Libraries and Museums is not an exercise in nostalgia about the once occupied position. Presidential Libraries and Museums are not only repositories for preserving the institutional memory of the Presidency. They are first and foremost living memorials where presidential legacy lives on and continues to evolve.

PL

Artykuł jest podsumowaniem najważniejszych prezentacji, które miały miejsce na konferencji “Preserving the Memory of the Presidency” 10.10.2012 w Warszawie przez Instytut Lecha Wałęsy, przy poparciu Kancelarii Prezydenta Bronisława Komorowskiego, jako część projektu Biblioteki Prezydenckiej i Muzeum Lecha Wałęsy. Dotyczy unikalnej perspektywy transatlantyckiej na przechowywanie pamięci o Prezydentach i Pierwszych Damach. Opisuje i analizuje główne i dopiero pojawiające się instytucje poświęcone przechowywaniu dziedzictwa Par Prezydenckich. Przykłady zaprezentowane w artykule nie są oczywiście wyczerpujące, ale między innymi obejmują: amerykański system Bibliotek i Muzeów Prezydenckich, Narodową Bibliotekę Pierwszych Dam USA, Archiwum Biura Prezydenckiego Republiki Czeskiej, Bibliotekę Václava Havla, Le Musée du Président Jacques Chirac, Archiwum Historyczne Prezydentury Republiki Włoch, Federalne Archiwum Niemiec (Bundesarchiv) oraz Archiwum Biura Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. Podstawowe pytania artykułu to: czego możemy się nauczyć z przykładów zaprezentowanych na konferencji i które z nich możemy wykorzystać, by lepiej zachowywać pamięć o prezydenturze w Polsce. Projekt, dotyczący Biblioteki Prezydenckiej i Muzeum Lecha Wałęsy, odsłonił pewne ograniczenia w instytucjonalizacji dziedzictwa poszczególnych prezydentów Polski. Należałoby stworzyć odpowiednią legislaturę archiwizacji, by uniknąć trudności przy tworzeniu kolejnych repozytoriów prezydenckich. Niezależnie od tego, czy takie repozytoria byłyby państwowe czy prywatne, oficjalna dokumentacja Biura Prezydenta powinna być wciąż administrowana przez Archiwum Narodowe, gdyż prezydentura jest publiczna, a nie prywatna. Z instytucjonalnego punktu widzenia należy się też przyjrzeć statusowi prawnemu dokumnetów oficjalnych byłych Pierwszych Dam. Kolejno, prezydenci Polski muszą planować okres poprezydencki. Przykłady instytucji, przechowujących pamięć o indywidualnych prezydentach w USA i Europie, ukazują, że instytucjonalizacja pozwala prezydentom na zachowanie celowości życia, jak również godności i statusu osoby publicznej. Zakładanie bibliotek i muzeów prezydenckich nie jest kwestią nostalgii, a wagi przykładanej do poprzedniego stanowiska. Biblioteki i muzea prezydenckie nie są jedynie repozytoriami pamięci instytucjonalnej o prezydenturze. Są one przede wszystkim żywymi i ewoluującymi pomnikami dziedzictwa prezydentów.

6

Prewencyjna kontrola konstytucyjności ustaw – efektywność instrumentu w świetle założeń ustrojowych i praktyki

63%

Dudek D.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 2(72)

63-80

PL

Przedmiot artykułu stanowi kompetencja Prezydenta do inicjowania prewencyjnej kontroli konstytucyjności ustawy przez Trybunał Konstytucyjny. Analiza obejmuje także drugi instrument prawny w dyspozycji Prezydenta, weto ustawodawcze. Unormowanie konstytucyjne ujmujące te środki prawne w postaci alternatywy rozłącznej, nie wyklucza zastosowania weta, motywowanego wątpliwościami głowy państwa co do zgodności ustawy z Konstytucją, przedstawionej do podpisu. Autor charakteryzuje praktykę inicjowania kontroli prewencyjnej, w tym przez obecnego Prezydenta (z uwzględnieniem kontroli represyjnej), przedmiot wniosków i sposób ich rozstrzygnięcia przez Trybunał. W podsumowaniu stwierdza, że wadą uregulowania kontroli prewencyjnej jest brak rygorów temporalnych dla postępowania przed TK. Natomiast realne inicjatywy prewencyjne Prezydenta dotyczyły istotnych problemów z reguły przynosząc efekt pozytywny, choć Trybunał czasem popadał w zwłokę oraz błędnie umarzał postępowanie. W praktyce szybszym i skuteczniejszym instrumentem okazało się weto ustawodawcze Prezydenta. Wybór jednego ze środków prawnych, jakie Konstytucja przyznaje głowie państwa w finale drogi ustawodawczej, czyli metody eliminacji ustawy „konstytucyjnie podejrzanej”, pozostaje wyłącznie w gestii Prezydenta.

EN

The author analyzes competence of the President to initiate a preventive constitutional review and the legislative veto. The Constitution does not exclude the use of a veto if President has doubts as to the constitutionality of the act. He describes the Polish systemic practice preventive control more specifically indicates the specific actions of the current President, the subject of initiatives and judgments of the Tribunal. In conclusion author recognizes disadvantage of regulating the preventive constitutional review of statutes: there are no temporal rigors for proceedings before the Constitutional Tribunal. Practical preventive initiatives of the President concerned important issues and usually had a positive effect although the Tribunal sometimes adjudicated in these cases with considerable delay or groundlessly discontinued the proceedings. In systemic practice, the President’s legislative veto is a more effective instrument. A choice of measure of eliminating a “constitutionally suspicious” act, depends only on the President’s decision.

7

Struktura syntaktyczno-chronologiczna artykułu 10 ustęp 2 Konstytucji a legitymizacja wyborcza władzy Prezydenta Rzeczypospolitej

63%

Chrobak P., Kurek A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 5(75)

229-241

PL

Przedmiotem rozważań jest adekwatność konstytucyjno-ustrojowych uprawnień Prezydenta do metody inwestytury danej osoby wybranej do pełnienia tego urzędu. Politologiczno-prawnicze ujęcie tego zagadnienia obejmować będzie, w szczególności refleksję nad podziałem władz, wpływem obywateli na państwo, analizę relacji pomiędzy uprawnieniami a wyborami, a także badaniu poglądów w powyższym zakresie. Pominięte zostały aspekty stanów nadzwyczajnych, aby móc zwrócić uwagę jedynie na aspekty typowego funkcjonowania państwa. W artykule użyto metod formalno-dogmatycznej, komparatystycznej oraz historycznej. Wydaje się, że celem ograniczania wpływu Prezydenta na politykę jest chęć zachowania równowagi państwowej. Jednak stosownie do syntaktyczno-chronologicznej konstrukcji art. 10 ust. 2 Konstytucji, należałoby wzmocnić instytucję Prezydenta tak, aby był on rzeczywistym organem „pierwszego miejsca”.

EN

The subject of the foregoing considerations will be the adequacy of constitutional and political competences of the President to the investiture method of a given person assigned to act in this office. Political and legal view of this issue will comprise, in particular, reflection on the division of powers, the impact that citizens may have on the state, the analysis of relations between entitlements and elections, as well as the study of opinions in the referred scope. The aspects of the states of emergency have been omitted here. In the article uses formal-dogmatic, comparative, and historical method. The aim of limiting the President’s influence on politics is to maintain state balance. However, according to the syntactic and chronological construction of the Art. 10 sec. 2 of the Constitution, the institution of the President should be strengthened so that it would be a real organ of the „first place”.

8

Glosa do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2023 r. sygn. akt Kpt 1/17

63%

Dąbrowski M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 5(75)

369-379

PL

Opracowanie odnosi się postanowienia TK z 2 czerwca 2023 r. o sygn. akt Kpt 1/17, wydanego w przedmiocie sporu kompetencyjnego pomiędzy Prezydentem a Sądem Najwyższym. Orzeczenie TK dotyczy uchwały SN z 31 maja 2017 r. sygn. akt I KZP 4/17, w której Sąd Najwyższy uznał, że Prezydent nie może stosować prawa łaski przed prawomocnym skazaniem. Trybunał uznał, że Sąd Najwyższy nie ma prawa kontrolować postanowień Prezydenta wydanych w ramach realizacji prerogatyw. Autor glosy krytycznie ocenia postanowienie TK. Uznaje bowiem, że w przedmiotowej spawie w ogóle nie było żadnego sporu kompetencyjnego i że celem działania TK było wydanie orzeczenia interpretującego art. 139 Konstytucji. Ponadto Sąd Najwyższy i sądy powszechne uprawnione są do oceny aktów łaski Prezydenta w ramach sądowego sprawowania wymiaru sprawiedliwości i domniemania kompetencji, o którym mowa w art. 177 Konstytucji.

EN

The article refers to the judgment of the Tribunal Court of 2 June 2023, file ref. no. Kpt 1/17. In this jurisdiction, the Tribunal resolves a competence dispute between the Supreme Court and the President of the Republic. In the resolution of 31 May 2017 file ref. no. I KZP 4/17 the Supreme Court climes that The President is not supposed to apply the law of pardon to people, who are not finally sentenced. The Tribunal decides that the Supreme Court doesn’t have a competence, which allows controlling the President’s individual acts. The Author of the article criticizes the Tribunal’s judgment and climes that in this particular case there is no a competence dispute. The Tribunal intends to present formally binding interpretation of the article no 139 of the Constitution. Furthermore, the Supreme Court and common courts are entitled to control President’s applying the right of pardon during fulfilling their function of the administration of justice.

9

Rada Bezpieczeństwa Narodowego

63%

Kuczma P.

Zeszyty Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Techniki w Polkowicach. Studia z nauk społecznych

|

2014

|

issue 7

11-24

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza unormowań prawnych oraz praktyki działania Rady Bezpieczeństwa Narodowego w Polsce. Rozważania rozpoczyna przedstawienie kwestii definicyjnych oraz związanych z konstytucjonalizacją tego organu. Następnie omówiony został skład Rady Bezpieczeństwa Narodowego, tryb działania i jej uprawnienia. W kolejnej części ukazano funkcjonowanie podobnych organów w innych państwach: USA, Wielkiej Brytanii, Czechach i Rosji oraz Rady Bezpieczeństwa ONZ. W zakończeniu podważono sensowność przyznania temu organowi w Polsce rangi konstytucyjnej.

EN

Analysis of legal regulations and practice of action of National Security Counsil are a subject of the article in Poland. Presenting definitional and connected matters is beginning deliberations from constitutionalization of this state agency. Next a make-up of the National Security Counsil, an operating mode and her entitlements were discussed. In the next section functioning of similar organs was portrayed in other states: the USA, Great Britain, Czechs and Russia and of the UN Security Council. in the end a sense of granting this body the constitutional rank in Poland was undermined.

10

Koncepcje głow y państwa w projektach Konstytucji R P z lat 1918–1921

63%

Tokarski A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 4 (38)

11-28

PL

Artykuł dotyczy koncepcji głowy państwa w pracach nad Konstytucją z 1921 r. Pierwsza część przedstawia motywy przyjęcia republikańskiej formy przyszłego ustroju Polski oraz opisuje projekty konstytucji opracowane przez Biuro Konstytucyjne Prezydium Rady Ministrów. Druga część zawiera charakterystykę pozycji ustrojowej głowy państwa w projekcie tzw. „Ankiety”, projekcie W. Wakara oraz w rządowej „Deklaracji Konstytucyjnej” i projekcie Związku Ludowo-Narodowego. Ponadto opisano kontrowersje związane z tytułami „Naczelnik” i „Prezydent”. Część trzecia zawiera opis poglądów nt. głowy państwa ujawnionych w toku prac Komisji Konstytucyjnej oraz w drugim projekcie Rady Ministrów wraz z poprawkami rządu Skulskiego. Ostatnia, IV część zawiera przyczyny, które wpłynęły na ostateczny kształt urzędu Prezydenta w Konstytucji marcowej.

EN

The article deals with a conception of the head of state while working on the March Constitution. The first part presents motives for adopting a republican form of the future system of Poland and describes draft constitutions drawn up by the Constitutional Bureau of the Presidium of the Council of Ministers. The second part presents characteristics of a political status of the head of state in the draft of the so-called “Survey,” the draft of W. Wakar as well as the governmental “Constitutional Declaration” and the draft of the Popular National Union. Moreover, it describes controversies connected with the titles of “Chief” and “President.” The third part presents a description of views on the head of state revealed during the works of the Constitutional Committee as well as in the second draft drawn up by the Council of Ministers, along with amendments made by the Skulski’s government. The last, 4th part discusses causes which influenced the final shape of the office of President in the March Constitution.

11

Kompetencje naczelnych organów kierowania obronnością Rzeczypospolitej Polskiej

63%

Braniewicz O. E.

Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny

|

2020

|

vol. 15

49-60

EN

The rights, obligations and functions of individual state organs in the field of security and defence depend on many conditions. In Poland, many bodies participate in the process of creating, building and shaping national security. The key participants in this process are constitutional organs, which include - the Sejm of the Republic of Poland and the executive organs - the President of the Republic of Poland, the Council of Ministers, the Prime Minister, the minister responsible for national defence and the minister responsible for internal affairs. The author introduces the key competences of the supreme defence management authorities in Poland.

PL

Prawa, obowiązki i funkcje poszczególnych organów państwa w zakresie bezpieczeństwa i obronności zależą od wielu uwarunkowań. W Polsce w procesie kreowania, budowania oraz kształtowania bezpieczeństwa, określanym narodowym, biorą udział liczne organy. Kluczowymi uczestnikami tego procesu są organy konstytucyjne, do których należą organy władzy wykonawczej – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, oraz organy władzy wykonawczej – Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, minister właściwy do spraw obrony narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych. Autorka przybliżyła kluczowe kompetencje naczelnych organów kierowania obronnością RP.

12

Udział Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej w prowadzeniu polityki zagranicznej

63%

Pawłowska M.

Polityka i Społeczeństwo

|

2021

|

vol. 19

|

issue 3

81-95

EN

The purpose of this study is to investigate the role that the president plays within the Polish foreign policy under the 1997 Constitution of the Republic of Poland. This applies primarily to the legal aspect, but also the analysis of the actual and practical activity of persons holding this particular function. The article aims to implicate how the formal possibilities of the president's actions translate into the actual performance of his functions within analysed area. To create theoretical parts the legal acts, including the Constitution, and scientific literature was mainly used. The analysis shows that the president's powers in the field of foreign policy are quite limited, but the Constitution gave him a considerable scope of freedom, and the degree of its use depends on a large extent of the will and person holding the position of the head of the state personality.

PL

Celem niniejszej pracy jest zbadanie, jaką rolę na gruncie Konstytucji RP z 1997 roku odgrywa prezydent w polskiej polityce zagranicznej. Dotyczy to przede wszystkim aspektu prawnego, ale z uwzględnieniem również analizy rzeczywistej działalności praktycznej osób sprawujących tę funkcję. Celem artykułu jest stwierdzenie, jak formalne możliwości działania prezydenta przekładają się na faktyczne wykonywanie jego funkcji w tej sferze. Zostały tu wykorzystane przede wszystkim akty prawne, na czele z Konstytucją, oraz literatura naukowa. Z przeprowadzonej analizy wynika wprawdzie, że kompetencje prezydenta w dziedzinie polityki zagranicznej są dość ograniczone, jednak Konstytucja w tej mierze faktycznie dopuszcza znaczny zakres swobody, a stopień jego wykorzystania zależy w znacznej mierze od woli i osobowości osoby pełniącej funkcję głowy państwa.

13

Pozycja ustrojowa prezydenta w systemie parlamentarnym i semiprezydenckim w świetle konstytucji litewskich z 1922 r. i 1992 r.

63%

Malużinas M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

issue 1 (65)

173-183

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza pozycji ustrojowej prezydenta w systemie parlamentarnym Litwy międzywojennej oraz w systemie semiprezydenckim Litwy współczesnej. W artykule wzięto pod uwagę regulacje konstytucji litewskich z 1922 r. oraz 1992 r., dokonując oceny najważniejszych przepisów prawnych, dotyczących pozycji ustrojowej głowy państwa. Temat będący przedmiotem analizy jest nadal aktualny, gdyż Litwa podobnie jak w okresie pierwszej niepodległości, po latach wróciła w dużej mierze do przedwojennych rozwiązań (m.in. reaktywując instytucję głowy państwa). Wskazanie różnic i podobieństw w zakresie pozycji ustrojowej instytucji głowy państwa w świetle litewskich ustaw zasadniczych wydaje się być zagadnieniem wartym naukowej eksploracji.

EN

This article aims to analyze the political position of the president in the parliamentary systems of interwar Lithuania and the semi-presidential system of modern Lithuania. The analysis covers the regulations of Lithuanian constitutions of 1922 and 1992. The article assesses the most important legal provisions concerning the political position of the head of state. The subject of the analysis is still relevant, as Lithuania, like during the first independence period, adopted the same political system, restoring its pre-war solutions (including reactivating the institution of the head of state). Identifying the differences and similarities in the systemic position of the institution of the head of state in the light of the Lithuanian basic laws seems to be an issue worth scientific research.

14

Sytuacja prawna osoby ułaskawionej przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

63%

Smaga A.

|

2023

|

vol. 18

|

issue 20 (1)

157-175

EN

This article is a short description of the presidential pardon law, its objective and subjective scope and, above all, an attempt to look at this institution from the perspective of the person covered by it and the real effects it causes for them. Due to the current case-law of the Constitutional Tribunal, the situation of the pardon’s beneficiary was considered with the assumption that amnesty granted in individual cases would function in the Polish legal order. As a consequence, the right of clemency was divided into pardon applicable to a person convicted by a final court judgment and amnesty granted in individual cases used before a final conviction was made. Next, an analysis was carried out of both the legal status of the person covered by the presidential amnesty and of the person covered by the pardon.

PL

Niniejszy artykuł stanowi krótką charakterystykę prezydenckiego prawa łaski, jego zakresu przedmiotowego i podmiotowego oraz przede wszystkim próbę spojrzenia na tę instytucję z perspektywy osoby nim objętej i rzeczywistych skutków, jakie dla niej wywołuje. Z uwagi na aktualne orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego sytuację beneficjenta aktu łaski rozpatrywano z założeniem funkcjonowania abolicji indywidualnej w polskim porządku prawnym. W konsekwencji dokonano podziału prawa łaski na ułaskawienie – stosowane wobec osoby skazanej prawomocnym wyrokiem sądu oraz abolicję indywidualną – stosowaną zanim doszło do prawomocnego skazania. Następnie przeprowadzono analizę zarówno statusu prawnego osoby objętej prezydencką abolicją, jak i osoby objętej ułaskawieniem.

15

THE DIVISION OF COMPETENCE IN THE AREAS OF STATE SECURITY AND FOREIGN AFFAIRS WITHIN THE EXECUTIVE BRANCH IN LIGHT OF THE 1997 CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF POLAND

51%

Urbaniak K.

Przegląd Strategiczny

|

2017

|

issue 10

209-222

PL

Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej oraz Rada Ministrów zgodnie z art. 10 Konstytucji RP stanowią władze wykonawczą w Rzeczpospolitej Polskiej. Występujący w Polsce dualizm egzekutywy stwarza problem podziału zadań i kompetencji między rządem a głową państwa. Publikacja poddaje analizie podział kompetencji wewnątrz władzy wykonawczej w sferze bezpieczeństwa państwa oraz w sferze prowadzenia polityki zagranicznej. Analiza przepisów konstytucyjnych oraz praktyka ustrojowa skłaniają do konkluzji, że przyjęty w Konstytucji z 1997 roku model kooperacji Prezydenta i rządu w sferze wykonawczej jest nieefektywny i prowadzi do konfliktów politycznych. Biorąc pod uwagę polskie warunki polityczne wskazanym jest przeprowadzenie nowelizacji konstytucji, w wyniku którego odejdziemy od mieszanego modelu i opowiemy się za prezydenckim lub parlamentarno-gabinetowym modelem egzekutywy.

EN

Pursuant to Article 10 of the Constitution of the Republic of Poland, executive power is vested in the President of the Republic of Poland and the Council of Ministers. Implemented in Poland, the dualism of the executive branch creates a problem with the division of duties and competence between the cabinet and the head of state. This paper analyses the division of powers within the executive branch in the areas of state security and foreign policy. The analysis of the constitutional provisions and the political practice indicates that the model of cooperation between the President and the cabinet as adopted in the Constitution of 1997 is ineffective and leads to political conflicts. In view of the Polish political conditions, it is advisable to amend the Constitution in order to move away from the mixed model towards either the presidential model or the parliamentary-cabinet model of the executive branch of government.

16

Key Systemic Changes in the Amendment to the Russian Constitution of March 14, 2020

51%

Matwiejuk J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 6 (64)

107-118

PL

Konstytucja Rosji z 1993 r. była wielokrotnie zmieniana. Największa nowelizacja została przeprowadzona 14 marca 2020 r. Nie jest to jednak rewizja ustawy zasadniczej. Nowelizacja zawiera zmiany wzmacniające pozycję konstytucyjną Prezydenta FR, korygujące ustrój federalny oraz status prawny dwuizbowego parlamentu i Rządu FR. Wprowadzono nowy organ konstytucyjny Radę Państwową FR oraz po raz pierwszy zapis o wierze w Boga. Zapisano prawo Rosji do nieuznawania orzeczeń i decyzji organów międzynarodowych sprzecznych z Konstytucją FR oraz prawo wspierania rodaków mieszkających za granicą w wykonywaniu ich praw w celu zapewnienia ochrony ich interesów. Nowelizacja Konstytucji FR ma zasadnicze znaczenie dla prowadzonej polityki i realizowania strategii bezpieczeństwa narodowego Rosji.

EN

The 1993 Russian constitution has been amended many times. The largest amendment was carried out on March 14, 2020. However, this is not a revision of the Constitution. The amendment includes changes strengthening the constitutional position of the President of the Russian Federation, correcting the federal system and the legal status of the bicameral Parliament and the Government of the Russian Federation. A new constitutional body was introduced, the State Council of the Russian Federation, and, for the first time, a provision on faith in God was introduced. Russia’s right not to recognize rulings and decisions of international bodies contrary to the Russian Constitution and the right to support compatriots living abroad in the exercise of their rights to protect their interests were enshrined. The amendment to the Russian Constitution is of fundamental importance for the policy pursued and the implementation of Russia’s national security strategy.

17

Konstytucyjne aspekty działalności służb specjalnych w Polsce (prolegomena)

51%

Dunaj K.

SECRETUM. Służby specjalne, bezpieczeństwo, informacja

|

2015

|

issue 2(3)

126 - 136

PL

Artykuł poświęcony jest wybranym aspektom działalności służb specjalnych w świetle przepisów Konstytucji RP. Celem opracowania jest odpowiedź na pytanie, na ile ustawowa regulacja działalności służb specjalnych w Polsce odpowiada standardom konstytucyjnym państwa demokratycznego. W pierwszej kolejności autorka zwraca uwagę na zagadnienia podległości służb specjalnych konstytucyjnym organom państwowym. Następnie charakteryzuje obszar działania służb specjalnych w kontekście prowadzenia polityki państwa, zwłaszcza zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego Rzeczypospolitej Polskiej. Ostatnia część artykułu poświęcona jest kompetencjom funkcjonariuszy służb specjalnych związanym z ingerencją w sferę konstytucyjnie chronionych praw i wolności jednostki. Autorka podkreśla w artykule potrzebę przestrzegania przez służby specjalne podstawowych wartości konstytucyjnych Rzeczypospolitej Polskiej, zwracając szczególną uwagę na konieczność ich działania w zgodzie z obowiązującym prawem.

EN

The article is devoted to the selected aspects of secret services’ operations in the light of the provisions of the Constitution of the Republic of Poland. Its aim is to answer the question about the extent to which the statutory regulation of secret services’ operations in Poland meets the constitutional standards of a democratic state. First, the author draws attention to the issue of the subordination of secret services to the constitutional state authorities. Then, the secret services area of operation is characterized in the context of pursuing the state policy, especially related to ensuring internal and external security of the Republic of Poland. The final part of the article is devoted to the competence of secret services’ officers connected with the interference in the constitutionally protected rights and freedoms of the individual. The author emphasizes the need to respect by secret services the fundamental constitutional values of the Republic of Poland, paying particular attention to their operation in accordance with applicable law.

18

Domniemanie przyjęcia poprawki senackiej jako konstytucyjny standard procesu legislacyjnego

51%

Kazalska O.

Przegląd Europejski

|

2019

|

issue 1(51)

75-92

PL

W dniu 5 sierpnia 2015 r. na posiedzeniu plenarnym Sejmu poddano pod głosowanie wniosek o przyjęcie poprawek Senatu do ustawy. Mimo uzyskania bezwzględnej większości głosów za ich przyjęciem, Marszałek Sejmu stwierdziła fakt ich odrzucenia przez Sejm. Wątpliwości co do dochowania wszystkich wymogów trybu ustawodawczego skłoniły Prezydenta do wniesienia sprawy do rozpatrzenia przez Trybunał Konstytucyjny. Należało ustalić czy przyjęta na gruncie Konstytucji z 1997 r. konstrukcja domniemania przyjęcia poprawki Senatu jest regulacją dotyczącą istotnych elementów procedury prawodawczej, której naruszenie stanowi podstawę do stwierdzenia niekonstytucyjności badanego aktu normatywnego.

EN

On 5 August 2015, at the plenary sitting of the Sejm, was submitted the motion to adopt the Senate’s amendments. Despite obtaining an absolute majority of votes in favor, the Marshal of the Sejm declared their rejection by the Sejm. Doubts regarding the compliance with all the requirements of the legislative procedure prompted the President of the Republic of Poland to bring the case to the Constitutional Tribunal for consideration. It was necessary to determine whether the presumption of adoption of the Senate amendment, adopted in the Constitution of 1997, is a regulation on the essential elements of the legislative procedure, violation of which determines unconstitutionality of the legislative act.

19

Domniemanie przyjęcia poprawki senackiej jako konstytucyjny standard procesu legislacyjnego

51%

Kazalska O.

Przegląd Europejski

|

2019

|

vol. 2019(1)

75-92

PL

On 5 August 2015, at the plenary sitting of the Sejm, was submitted the motion to adopt the Senate’s amendments. Despite obtaining an absolute majority of votes, the Marshal of the Sejm declared their rejection by the Sejm. Doubts regarding the compliance with all the requirements of the legislative procedure prompted the President of the Republic of Poland to bring the case to the Constitutional Tribunal for consideration. It was necessary to determine whether the presumption of adoption of the Senate amendment, adopted in the Constitution of 1997, is a regulation on the essential elements of the legislative procedure, violation of which determines unconstitutionality of the legislative act.

20

Ukraińskie wybory prezydenckie w 2010 roku na łamach wybranych tytułów prasy polskiej, ukraińskiej i rosyjskiej

51%

Zakrzewska S. M., Prokop M.

Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne

|

2012

|

issue 2

147-163

PL

Artykuł stanowi analizę artykułów z polskiej, ukraińskiej i rosyjskiej prasy, które poru szały tematykę związaną z ukraińskimi wyborami prezydenckimi. Praca podzielona jest na dwie zasadnicze części, w pierwszej z nich przedstawiono obraz ukraińskich wyborów na łamach polskiej prasy, a w kolejnej na łamach ukraińskiej i rosyjskiej prasy. Artykuł zakończony jest wnioskami, które są wynikiem przeprowadzonych badań prasy

EN

This paper is an analysis of Polish, Ukrainian and Russian press releases commenting on the Ukrainian presidential elections. The paper consists of two distinctive parts, the first one presenting an impression of the Ukrainian elections as presented in the Polish press, followed by a respective analysis in the columns of Ukrainian and Russian press organs. The final conclusions of the performed media analysis rounds out the picture.

Refine search results

Odpowiedzialność karna głowy państwa na przykładzie Prezydenta Rumunii

Instytucja Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych w ramach stanu wojennego - historia i współczesność

Orędzia prezydenckie

Odpowiedzialność Prezydenta za wykroczenia

The Evolving Legacy: The Institutionalization of Ex-Presidents and First Ladies. A Transatlantic Perspective

Prewencyjna kontrola konstytucyjności ustaw – efektywność instrumentu w świetle założeń ustrojowych i praktyki

Struktura syntaktyczno-chronologiczna artykułu 10 ustęp 2 Konstytucji a legitymizacja wyborcza władzy Prezydenta Rzeczypospolitej

Glosa do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2023 r. sygn. akt Kpt 1/17

Rada Bezpieczeństwa Narodowego

Koncepcje głow y państwa w projektach Konstytucji R P z lat 1918–1921

Kompetencje naczelnych organów kierowania obronnością Rzeczypospolitej Polskiej

Udział Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej w prowadzeniu polityki zagranicznej

Pozycja ustrojowa prezydenta w systemie parlamentarnym i semiprezydenckim w świetle konstytucji litewskich z 1922 r. i 1992 r.

Sytuacja prawna osoby ułaskawionej przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

THE DIVISION OF COMPETENCE IN THE AREAS OF STATE SECURITY AND FOREIGN AFFAIRS WITHIN THE EXECUTIVE BRANCH IN LIGHT OF THE 1997 CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF POLAND

Key Systemic Changes in the Amendment to the Russian Constitution of March 14, 2020

Konstytucyjne aspekty działalności służb specjalnych w Polsce (prolegomena)

Domniemanie przyjęcia poprawki senackiej jako konstytucyjny standard procesu legislacyjnego

Domniemanie przyjęcia poprawki senackiej jako konstytucyjny standard procesu legislacyjnego

Ukraińskie wybory prezydenckie w 2010 roku na łamach wybranych tytułów prasy polskiej, ukraińskiej i rosyjskiej