Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 2

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Prisztina
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Odwołując się do terminu polifoniczności, zaproponowanego przez Michaiła Bachtina i opracowanego przez Anthony’ego Smitha, w niniejszym artykule przeanalizuję liczne i czasem wewnętrznie sprzeczne narracje, wspomnienia i stereotypy, sformułowane w codziennych rozmowach o wspólnej przeszłości w Prisztinie, które dziś można usłyszeć w powojennym Kosowie (w środowisku kosowskich Albańczyków) oraz pośród ludzi mieszkających w Kosowie do 1999 roku (przede wszystkim wśród kosowskich Serbów), którzy wyjechali do Serbii (Belgrad, Nisz itd.) lub za granicę. Mój artykuł ma na celu zbadanie wspomnień, obrazów i stereotypów, podzielanych przez obecnych i byłych obywateli Prisztiny, zarówno Albańczyków jak i Serbów, w stosunku do siebie nawzajem oraz do samego miasta. W pracy nad analizą lokalnych narracji we współczesnych wspólnotach albańskich i serbskich, które kiedyś były częścią tego samego miasta – Prisztiny, wykorzystuję podstawowe instrumenty badawcze dla dziedziny pamięci kulturowej. W artykule będę omawiać sprzeczność między miejskim a wiejskim modelem myślenia na temat przemian Prisztiny, akcentując jego istotną rolę w rozumieniu niektórych przesłanek konfliktu etnicznego w Kosowie. Jako podstawową jednostkę społeczną dla mojej analizy przyjąłem etnicznie różnorodną dzielnicę wraz z jej pamięcią, ze względu na to, że ta społeczna i przestrzenna jednostka funkcjonowała jako podstawowe źródło wzajemnych wpływów, znajomości i współpracy, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny. Dane empiryczne zostały zebrane w latach 2010-2020 w czasie moich krótkich wizyt w Prisztinie i Niszu.
EN
Using the Bakhtinian term heteroglossia developed by Andrea L. Smith, this article analyses the multiple and sometimes internally contradictory narratives, memories and stereotypes articulated in everyday talk about the common past in Pristina that could be heard nowadays in post-war Kosovo (mostly among Kosovo Albanians) and among the people who used to live in Kosovo prior to 1999 (mostly Kosovo Serbs) and then left the country for Serbia (Belgrade, Niš, etc.) or went abroad. The study explores the existing memories, images and stereotypes shared among the current and former citizens of Pristina (Kosovo) – both Albanians and Serbs – about each other and their city. It relies on the basic tools of cultural memory studies and applies them to the analysis of existing local narratives in the present-day Albanian and Serbian communities that used to be parts of one and the same city of Pristina. The article offers a discussion of the opposition between urban and rural models of mindset in changing Pristina and its importance in understanding some of the factors of ethnic conflict in Kosovo. The basic social unit selected for analysis is ethnically mixed neighbourhood and its memory due to the fact that this social and spatial entity functioned as the primary condition and source of interaction, mutual familiarity and cooperation both during peace and war. The empirical data for the study were collected in 2010–2020 during short visits to Pristina (Kosovo) and Niš (Serbia).
PL
Okres między dwiema wojnami światowymi w Kosowie i Metochii (1918-1941) to ważna epoka ochrony prawnej, rozwoju gospodarczego, samostanowienia narodowo-politycznego, emancypacji edukacyjno-kulturowej i ogólnego rozwoju tamtejszej społeczności żydowskiej. Wierna tradycji lokalna społeczność sefardyjska, wzbogacona o wpływy bardziej postępowych przybyszów aszkenazyjskich i otoczona w większości przez ludność islamską i chrześcijańską, w sferze prywatnej i publicznej aspirowała do wejścia na szerszą, ogólną ścieżkę współczesnych ruchów społecznych. Zachęcona przykładami z najbliższego otoczenia – ze strony narodów jugosławiańskich i bardziej rozwiniętych społeczności żydowskich w kraju, poprzez codzienne różnorodne obcowanie z sąsiadami i poprzez kontakty instytucjonalne, lokalna społeczność żydowska uległa metamorfozie. Zmiany wewnętrzne były częściowo uwarunkowane intensyfikacją stosunków ze światem nieżydowskim, z reguły podążały za tymi stosunkami i były ich nieuniknionym skutkiem. Równolegle z rozwojem coraz bardziej zróżnicowanych i częstszych kontaktów budujących, utrzymujących i poprawiających relacje międzyetniczne, na płaszczyźnie społecznej pojawiały się elementy nietolerancji międzyetnicznej, wynikającej z kontekstu politycznego, religijnego i ekonomicznego. Antysemityzm, oprócz kilku innych czynników (zamknięcie wewnętrzne, mentalność mieszkańców, tradycja ludowa, różnice wyznaniowe), dodatkowo obciążał i wstrzymywał jeszcze ściślejszą współpracę. Mimo tych sprzeczności integracja ze społeczeństwem jugosłowiańskim, zwłaszcza wśród młodego pokolenia, była pełna, ale tylko w wyjątkowych przypadkach kończyła się asymilacją, wyłącznie wśród nowo przybyłych Żydów, pochodzących z innych, bardziej otwartych i kosmopolitycznych środowisk. W artykule zostaną przedstawione i omówione liczne przykłady prywatnej i społecznej współpracy Żydów z Kosowa i Metochii z innymi narodami w podanych ramach chronologicznych, które miały przede wszystkim szersze znaczenie dla rozwoju regionalnego i postępu cywilizacyjnego.
EN
The period between the two world wars in Kosovo and Metohija (1918-1941) was a peak period of legal protection, economic development, national and political self-positioning, educational and cultural emancipation, and general progress of the local Jewish community. The local Sephardic community, dedicated to tradition, enriched by the presence of the most progressive Ashkenazi newcomers, and surrounded by the Islamic and Christian majority populations in the private and public arena, strived to access the broader, more general framework of modern societal trends. Encouraged by examples from the immediate surroundings, by the national Yugoslav framework and the more developed Jewish municipalities within the state, through daily and varied interaction with neighbors and institutional contact, a metamorphosis of the local Jewish community was enabled. Internal changes were partially conditioned by intensifying relations with the non-Jewish communities. They mostly accompanied these relations and were their inevitable outcome. Parallel to the development of increasingly diverse and more frequent contacts which were pursued in order to self-develop, to maintain and improve interethnic relations, at the social level there erupted elements of interethnic intolerance based on political, religious or economic grounds. Antisemitism strained and, alongside other factors (internal tightness, popular mentality, national tradition, religious differences), additionally complicated and halted closer cooperation. Besides these disagreements, integration into Yugoslav society was complete, especially among the young generation, but only in extraordinary conditions did it end in assimilation, which was exclusively enabled by the newly arrived Jews coming from other, more open and more cosmopolitan environments. This paper will show and elaborate on numerous examples of private and social collaboration between Kosovo-Metohijan Jews and other nations in the given chronological framework that were, above all, of wider importance for regional development and establishing civilizational heritage.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.